장음표시 사용
381쪽
pHIL CO M. COMM. LIB. III. 37r
rant nihil es rei significauerat.Carolus enim EBurgundia copias euocauerat,in i jsq: nobiles aliquot erant Sabaudi, infestiores Regi, quod ab eo fuissent aliquando in carcerem coniecti. Et quo tempore Peronam Rex venit istietiam aderant: Burgundiae veto Mareschallus, quod& ipse Regem valde odisset, extra oppidu sese continuit cum suis cohortibus. Ea re nunciat Rex orat Caroli visibi liceret in arcem diuertere,quo periculis vitaret.Carolus, confirmato eius animo,libenter morem gerit.Sanε minus prudenter faciunt Principes,quii alterius pol stati se permittiit, pse sertim intercedente belula. Maximum itaq; Homentum fert hist riatu cognita iuuenilibus annis percepta. Mextat in ijs pulcherrimae picturae quae clare domonstrant, quam multa perfidE sepe&insidiose fiant in eiusmodi collocutionibus ,& inquantas acerbitates aliquando coniecti sint multi eo quod suis aduersei js nimiam habuissent sidem. crum quidelia est, no omnes perfidiosh agere, sed unius calamitate complures fieri possunt cautiores. Quantit enim logo roru usu potui cognoscere, qui ia perat os duo dcuiginti versatus in maximis Regu nTotijs: equide sic arbitror,qucadmodu & vitet diutu nitate,& robore corporis multo sum' inseriores priscis illis hominibus: ita quoq; ab ipseru.
382쪽
fide & integritate permultum nos degenerasse. Vix enim est, ut prouidere sibi aliquis dii, genter satis possit, quo minus fallatur, 3 quo sunt potentiores Principes, eo maior est insis diis & improbitati locus. Nam & sua qua dam sponte illi eo propendent, ut quod libet, licere sibi putent, & qui sunt circum, ipsos, quoniam aucupandae modo gratiae sunt i tenti , plane seruiunt illorum cupiditatibus , dc si quis ad meliorem seugem aliqando hortetur
magnas tempestates excitat. Temperare in
hi non possum hoc loco , quin g'uius aliquid dicam in principes imperios&ignavos. Habent sibi plerique familiares aliquot iurisperitos, & quosdam, qui longiori veste disce
nuntur ab aliis:& recte quidem quum sunt vibri boni, sed periculose admodum & magno cum detrimento, quando sunt vitiosi. Cuiu cunque rei sermo inciderit, illico legem aliqua aut historiana adferunt, plerunque & saepeni mero praeterrem, dum ad suum sensium &aD sectum omnia detorquent, idq; eo crebrius faciunt &audacius , quum Princeps ipse nullam habet rerum cognitionem, qui si vel insenio valeret,vel librorum lectione quaesitam nab
ret aliquam prudentiam: non temere circumueniri posset, nec sic ludificationibus alioru eo set expositus. Hoc enim certo statuendum. est, Deum l
383쪽
Deum non condidisse regna, ut gubernarentur ab hominibus ineptis & stolidis, qui stiuola quadam & misera iactatione solent dicere,se.
'uod usumliterarum non habeant, suis famialiaribus de necessariis omnem actionem com- - mittere,ac deinde, nulla probabili adducta ratione, cur ita loquantur, totos sese dedunt voluptatibus. Quod si bene suissent a teneris au-nis educati, longealiam viam ingrederentur, de hoc darent operam, vi homines bene praeclare de ipsissentirent. Neque tamen hoc eo dico, quasi omnes Principes illis negociis praua ingenia praeficiant. Nec enim desint
qui verum iudicium faciunt, & prudenter sibi
deligunt optimum quem ue, cuius V tantur
pera. Qua quidem in re maxime prouidus ac diligens erat Ludovicus Rex. Nam qui viri te aliqua singulari praediti essent, eos magno in honore habuit: mediocriter ipse erat liter ius,&,quod praecipuum est, ingenio valebat Scsen sucommuni,quae quidem facultas omnem aliam cognitionem antecellit labore & industria comparatam. Omnes enim qui extant libri, praeteritarum rerum continent monumenta , in iisque breui temporis spacio plus via deri potest atque cognosci, quam multae lio , minum aetates ordine percipiant. Nulla igitur maiori clade populum Deus assii gere pos
384쪽
sit, quam si Principem ei praeficiat stoli dum Mimperitum. neq; enim dici potest,quam multa hinc oriantur incommoda. Nam quia totus ab aliorum arbitrio ille pendet, neq; per sic quicquam ipse gerit, nastuntur factiones, dia uiditur populus , diuiditur Senatus & regni proceles rinde bellum nascitur, atq; ex bello rerum penuria, quam excipiunt deinde morbi ,& varij generis aerumnae. Iusta ergo& d loris & querimoniae causam habet populus cum sui Principis liberos videt male institui de ab hominibus vitiosis educari. Supra diximus, ide ijs, qui Peronam ex Burgundia venerunt- Carolus enim tempore exclusus, non habebat spacium remittedi os, eo quod iam erant i Campania, cum inter ipsum & Regem ageretur de collocutione: ad quam posteaquam ve tum est, & aliquousq; facta esset progressio, grauis est allatus & intempestiuus nuncius FLeodiorum finibus. Nam cum Peronam Rex iret de suis legatis,quos Leodium miserat, s ditionis excitandae causa, non cogitabat, & hi quidem iniunctiim fibi munus diligenter obiabant. Instigati enim ab ipsis Leodij , Tongr xum urbem, in qua tum erat Episcopus & Imbe ortus, & circiter duo hominum millia ex
insidijs capiunt, familiares aliquot Episcopi
385쪽
abducunt. Inter eundum Imbercortus paciscitur cum nobili quodam viro, in cuius fidem M potestatem receptus,multitudinis insaniam euasit,quae tanta fuit, ut inter alios ecclesiastici ordinis viros Se Canonicos, Robertum quendam, Episcopi necessarium, membratim con- . scinderent, & per ludibrium deinde frusta conijcerent alter in alterius caput: breuiter, quo longius progrediebantur, eo magis in- uit ipsiorum furor. Certiores autem facti . de collocutione Principum, Burgundionibus aliquot captiuis dimistis,prae se serebant, qui quid eius rei fecissent, aduersus Episcopum modo secisse, quem& vinetiam abducebant Leodium.Captis Tongris, pleriq; omnes profugerant : ij quacunque transibant, magnam excitarunt trepidationem, ita quidem, ut ad Carolum illico perferretur nuncius. Dicebant alij, trucidatos esse omnes, alij contra, & mutiti simul nunciabant, ex ijsque non pauci sp et erant caedem illam Canonicorum, & cr debant in eorum numero fuisse & Episcopum,& Imbercortum. De Regis quoque logatis aifirmabant, se vidisse illos ,& qui essent. nominatim dicebant. Ea re Carolus vehementissime fuit commotus, confirmans Regem insidiose agere. Iubet igitur claudi por- tas tam oppidi, quam arcis, in qua Rex erat.
386쪽
Interea spargebatur rumor amissam esse puxidem cum gemmis, aliisque rebus, preciOHS. Rex in iis angustiis positus, valde sibi metuit, praesertim quum inspiceret turrim cubiculosito vicinam,in qua Veromanduorum Comes aliquando necauit quendam Galliae Regem. Clausis portis, Carolus, remoti s omnibus , ad paucos, qui cum ipso eramus cubicularii , conuersus, inuitum se ac contra voluntatem suam ad eam collocutiolae descendissessicebat: R gem mala fide secum agere eoque su i. prode di caula venisse. Et cu deinde, quod apud Leodios acciderat ordine recitasset: ita fuit exacerbatus,vi grauiter interminaretur, neq; dubito,
quinstrociter aliquid facturus fuerit in Rege, nisi eoru , quibus loquebatur, oratione fuini mitigatus. Α nobis trusiit ad alios,& inter paucas ad modii horas 4ta fuit diuulgata res, ut ad Rege deferretur,qui sane in maximo erat motu, sed & omnes iudicio praediti, triste aliquem verebantur exitu, &simul videbant, quamst difficile, pacificare tam potentes Principes: de quam inconsiderate ab utrisq; factu esset quod
suos legatos, antequam ad collocutionem v nirent, non reuocassent. Imprudenter faciunt
Principes,aequali potetia praediti, meo quidem iudicio, ut non siemel antea dixi, quod in coli cutioue ipsi descenta uiat: nisi forte ea sint aetate,
387쪽
ut praeter iocos&ludum nihil spectent aliud. Nam posteaquam grandiores euaserunt, de aemulatio aliqua coepit inter ipsos oriri, quod Die fit, non est consultum,ut ipsi congrediantur:ac longὸ praestat, ut controuersias, & quicquid est negociorum curent per legatos, vir bonos atque prudeles, componi: & quoniam multo rerum usu compertum istud habeo, nograuabor quid viderim ipse, commemorare. Ludovicus,paulbpostquam ad ipsum delatum imperium, in collocutionem venit cum Hei rico rege Castiliae, qui ad Fontem rapidum accessit magno comitatu:venit etiam eo Reginahrragoniae cui cum Henrico lis erat. Coli quio fuit delectus locus prope flumen, quod Galliam ab Hispaniis diuidit. Bis modo colloquebantur , neque prolixe admodum, prorsus ex arbitrio Turbetensis Aresueviscopi, cuius apud Henricum erat summa authoritas. Ips rum domestici famuli, qui Batonae habebant hospitium, primo statim aduentu inter se pugnarunt. Henricus erat deformior, & cultu corporis invenusto,& ridebatur a Gallis. Ibi dovicus breuibus utebatur vestimentis, & adeo neglectis,ut nihil supra pileum gestabat diauersum ab aliis, & huic affixa erat imago pii bea. Hanc tenuitatem ridebant Hispani, α parsina oniae tribuebat, atque ita quidem tunc
388쪽
discessum nisi excitatis virinoue ludibriis , dc
quum antea fuisset inter utrosque constas ami. citia,coeperunt ab eo tempore relanguescere.
Eius,de qua dixi, litis ac controuersiae Ludovi ' cus Rex datus fuit arbiter:ac iudicauit secum dum Hispaniae Regem. Id grauiter admodum tulerunt Arragonrj, qui tametsi ipsius opera deinde sunt usi aduersum Barcinonenses: o tum est tamen postea bellum inter eos quod annos sedecim durauit, &ne hoc quidem topore satis est pacatum. Carolus quum diu sollicitasset, in Trevirorum urbe cum Friderico Caesare,qui nunc rerum potitur, congressus est,atque ut opes, potentiaq; suam ostentaret sumptuosissimus erat in omnibus. Agebatur ibi de variis rebus,& inter alia de matrimonio, quod postea contraxerunt ipsorum liberi.Post aliquot dierum collocutionem, Caesar illine abiit insalutato Carolo, eamq; rem secuta est
animorum alienatio. Germani vituperabant
luxum in Carolo, &genus dicendi paulo si
limius: Burgundiones contra tenuitatem Caesaris, & exiguum comitatum, & negligentiorem ornatum despiciebant, & eouique processit haec cinulatio,vt aduersus Carolu, quado Novesium obsedit, maximam Germanorum manum Caesar adduceret. Eduardus Angliae
Rea, apud Attrebates, per biduum fuit cum Carolo
389쪽
Carolo se otio sim. Dissidebant inter se ipsius familia es. Carolus, apud quem utriq; quere bantur , in alteram sectione magis propendebat, eaq: res auxit illis odium. Et quanquam Carolus ipsum iuuabat milite pecunia & naui- bus, ad recuperandum regnii. E quo profligatus tum erat a Comite Beruicensi: tamen ab eo congressu male senserunt,& loquuti sunt at ter de altero.Vidi, quo tempore Carolus Comite Palatinum Rheni per complures dies bonoruficε tractabat Bruxellae. Burgundiones dicebat Germanos esse sordidiores in rebus omnibus . ideo potissimum, quod ocreas coo cerent in lectos cubiculares, lendidΦma nificeq; p ratosn leuius multo quam antea,quum nondum vidissent, de ipsis iudicabant. Germanis autedisplicebat luxus ille immodicus & ostentatio. Vidi, quit Austriae Dux Sigismundus ad Carolii venit eiq; ditione tartensem, propi qua seperiori Burgudiς oppignorauit, acceptis ab eo centu aureoru millibus,quu ab Helvetijs illa defendere no posset. Erat inter hos magna& ingenii,& motu dissimilitudo.Sigismundus tande reconciliatus Helvetijs,ademit ea Car lo,neq; preci u reddidit. Praesens era, & coram pectaui, cum Rex & Eduardus prope Pice nium oppidum, no procul ab Ambianis, comvenirent, qua de re postea sum plura dicturus.
390쪽
Abstinuerunt quide a bello deinceps, atq; etiainteriacebat mare. sed beneuolentia istillaefuit inter eos, & quae tum utrinq; promittebat magna ex parte violata fuerunt. Sic igitur existimo debere Principes a congressibus absti nere, modo saluam esse velint & integra amicitiam. Fieri enim non potest, quin ipsbrum familiares de rebus antea nis loquantur, Don absque molestia & fremitu alterius partis. A iij sint aliis elegantius vestiti, nascitur ex eo ludubrium & iocus, atque itaseii necesse est, praesertim inter eos,qui lingua & sermone & m
ribus differunt. Ex ipsis quoque Principibus, alij aliis sunt decentiores, & aspectu magis honesto. Iis iucundum est praedicari a multis, neque id fieri potest absque alterius, qui deformior est vituperatione. Dimisso conuentu, passim ab omnibus ista iactantur, initio qui- dem tacite& submisse, postea vero palam &clare. Nihil enim propemodum est ita secretum, quod non es ratur aliquando. Interea dum rex tenetur inclusus,ut supra dixi mus,Grolus abstinuit ab eius colloquio, Sc ex ipsius familiaribus,qui in aliquo essent numero,pa ci ad eum accedebant. Erat in oppido magnus admodum fremitus primo quidem die: postridie fuit aliquanto mitior Carolus, to