장음표시 사용
401쪽
cerat:militibus etiam , praesertina illis,quos ad a reuna disposuit,ut idem facerent, mandat, quo se nonnihil ex labore & vigilia reficerent. Qua re intellecta, oppidani constituunt ea quoque parte, sicut antea secerant aliunde, ruptionem facere. Atque hic videre licet, uam subito Princeps aliquis in maximam calam, talem incidere posti etiamsi modica sit hostium manus. Diligenter igitur omnia prius, quam ad actronem veniatur, deliberada fiunt. Caiebant hostes omni externo praesidio, &quos habuerant viros sortes, ij vel occisi erant,ves vulneribus confecti: portis etiam,& castestis, & muro, & ssa, & tormentis erant prorsus denudati. Ex vicina solum reoi
ne,vocant Francemontium,colleserant circia
ter octingentos pedites. Cum igitur res ipsorumestet ad extremum perducta casum,& r gem haberent aduersarium, desperata salute, 1 tatuunt ingenti eruptione facta, extremu auxilium experiri .ideoque decretum fuit,ut, qua parte deiectus & prostrates erat murus, post domicilium Caroli,sortissimi quiq; prosiliret,
circiter sexcenti pedites Francemontani,& in Carolum ex improuiso impetu facerent. Erat
inter rupes via multum sinuosa & concaua.
Peream indicio hospitis Caroli, poterant ad Lpsum & ad Regem peruenire, priusquam sen-
402쪽
tiremur,modo tacite irent, nullo excitatostr pitu:&ut aliqui per viam excubitores lateret: L putabant tamen se vel opprimere illos, vel et iam praeuenire posse, certissima spe concepta, luel interficiendi utrumque Principem, vel antequam subueniri eis posset,capiendi quod e iam si interficerentur, tamen nec ingloriam esse ducebant mortem,nec iniucudam,re tam
insigni & memorabili persecta, praesertim
Ouum in una virtute omnis spes salutis consi- .steret. Atq; ut facilius omnia cederent, & in iorem nobis trepidationem inserrent, constia tutum etiam suit, ut eo ipso tempore, reliqua multitudo prorumperet in suburbium, & nos magno clamore adorirentur. Erat profecto in primis arduum quod moliebantur,& facta difficillimum etiam multo maiori hominum multitudini, veruntamen minimum aberat, quin quod cupiebant,perficerent. Nam,ita ut couenerat,sub decimam horam noctis egressi circiter sexcenti, nostros excubitores huc ib. luc dispositos trucidant,&si recta contendisi .sent ad designatum locum, absq; tumultu,du- biciprocul interemissent ambos Principes c bantes in lectulis. Iuxta Carolum erat in tabernaculo quodam dux Alenconius.Hic sibῖstui,& hastis perforato loco, ex famulis quemdam occidunt.Hinc excitatus clamor in causa
403쪽
sui ut aliqui expergefacti t line digressi Regem & Carolum petunt, & ad horreum illud, de quo diximus, morantur,&hastis rem gerunt per ea foramina, quae
ruptionis causa secerant.Qui erant in eo cat
phracti nobiles,ante duas modo horas, ma dato Caroli,deposuerant arma, ut se nonnihil reficerent,& instaurarent ad oppugnationem insequentis diei sed tamen ex ipsis alicdito ad Alenconij ducis tabernaculum tu,& subita fortuna permoti, arma, quae possint,arripiunt: cumq; nauiter se defenderem spacium dabant alijs armandi sese & colligem di .Ea pugna magnum attulit nostris adtilitem momentum,ipsosque seruauit Eram ea nocte, cum duobus alijs in Caroli:supra nos sagittarij duodeni stipatores excubabant,& depositis armis, ludebant ala maiores autem excubiae longius aberant a nbis ad portam urbis.Veniut igitur illi, eo,quod diximus,l ndicio,oppugnatum nostras aedes,&adeo quidem celeriter & ardenter, ut vix sp cium nobis esset armandi Principis.Descendi, mus autem ad inserius tabulatum, ut in viam nos eijceremus. Hic ostendimus sagittarios nostros excubitores pugnantes in hoste,quem a soribus & a senestris vix magno labore re
404쪽
&terrificus tumultus, luna qui': suam sacti nem,ut fieri solet,inclamat.Impcditi ea pugia cogebamur aliquandiu subsistere,atq; interea inon constabat nobis quicquam de Rege, neque compertum erat, 'uarum esset partium, quod valde molesu nouis accidit. Tandem ruptione facta, domum egressi cum aliquot facibus conspicamur circum nos undiq; pluribus vijs pugnari:sed cocurrentibus ab omni rarte militibus nostris,illico depugnatum fuit. Omnium primus cecidit viae dux & index, de quo diximus:post etiam ali; prope omnes. Ad eun em plane modum oppugnauerant quoq; Regem, strenue sese defendentibus Scotis,ut qui ab illo non discederent, & multa coni jc rent tela,quibus aliquanto plures Burgundi nes vulnerabant,quam hostes. Oppidani etiam,ita ut constitutum fuerat, porta sese foras uniuersi proripiunt,sed facila fuerunt a nostris repulsi.Compressb eo tumultu, colloquuntur Principes. Erat videre passim magnam str gem hominum occisorum, & initio quidem
verebantur Principes, ne maiorem aliquam suorum iacturam secissent: verum paucis ad- modum interemptis,multi sunt reperti sauci;.
Quod si recta fuissent illi secuti viae duces,ut supra quoque diximus, neque stubstitissent in itinere,praesertim ad horreum illud: poterant i
405쪽
sine contentione utrumque Principem necareo mea quidem sententia, magna exercitus parte profligassent. Principes obstupefacti,&1iimmopere admirati tanta illorum audacia, domum reuertuntur.Paulo post coeptum est a nobis deliberari, quid postridie sit agendum. Rex angebatur admodum in animo oeritus, quod si Carolus frustra oppugnaret urbem, fore, ut ipse prae caeteris valde periclitaretur. Carolus autem metuebat, ne si Rex discederet, lium aliquod excitaret. Atque hic via re licet,quam sit misera conditio summorum Principum,& quam inter eos nulla queat esse firma voluntas aut amicitia. Fecerant hi duo pacem ante dies quindecim, eamque iureiurando sanciuerant: & tamen ut alter alteri Gdem haberet, fieri non potuit. Rex ut ab ea sollicitudine se eximeret, horam unam posta suam domum rediit, ex familiaribus Caroli qui concilio interfuerant, nonnullos accersit: rogat quid sit decretum. E quibus cum audisset urbem oppugnandam esse, coepit periculi magnitudinem proponere, & rei difficultatem , prudenter admodum, ita quidem, ut plerique omnes adiicerentur, eo quod nomo sese esset,qui non extimesceret oppugna tionem , partim ob multitudinem & nurno. rum hostium,partim propter insignem illam
406쪽
superioris noctis audaciam:ideoq; maluissent vel disterre per dies aliquot,vel cum hoste pacisci. Reserunt igitur ad Carolum,quid Regi, uidetiam ipsis vidererur: sed tamen a Regeicebat,omnia proficisci,propterea quod in tuerent, ne, si viderentur diuersum sentire ab eo,quod constitutum erat, offenderetur. Ille in peiorem parte m interpretatus, dicebat hoc a Rege fieri,quo seruaret liostem, longe alium esse rerum statum, denudatum esse hostem moenibus, & si qua fecissent propugnacula, iam illa esse disiecta tormentis:non se praete missurum esse oppugnationem: quod si Rex vellet interea Namurcum discedere,non se ropugnare:veruntamen ita, ne illinc, nisi bello perfecto,digrediatur. Ea vatio nulli magia pere placebat, quod superioris noctis erupibone, valde essent metu occupati omnium aes mi. Rex prudenter & amice respondit, non modo non abiturum se aliquo, sed velle etiam interesse rebus omnibus. Sane,si subducere se voluisset. ea quidem opinione,facile poterat '
ea nocte. Nam erant cum eo centum sagit
tarij stipatores, & nobiles aliquot, & in pro- i lpinquo trecenti cataphracti sed honoris & exbstimationis rationem in primis habebat. Sub armis igitur quieti sese aliquantulum dabant omnes,donec illucesceret:nonulli etiam de sua
407쪽
moenibus inserun- erat in media via.
Ialute Iolliciti,saciebant quod in tam praesenti periculo seri solet Posteaquam illuxi t , & iam oppeteret hora constituta arolus,emissis alia uot tormentis,ita ut decretum erat, signum abatumini illi, quod in diuersa urbis partes a nobis aberat.Expediti igitur illi, pro- ntur ad oppugnandum. Fit clangor tu ,& signa militariatur. Rex cum sitis copijs
ad muros ventum esset, mnia loca vacua defensoribus, praeter aut alterum excubitorem. Reliqua omnis multitudo pransum luerat, & quoniam sacer erat ille dies dominicus, non putauerant suturata Oppugnationem. Parum est certe praessitum in promisco multitudine, nisitur aliqua necessitate & imperio, tamet hempus incidit, quum ipsorum furor,&repentianus impetus valde est pertinaestendus. Erant illi iampridem exhausti&sessi, partim ant foris noctis eruptione & vigilia: partim sep riorum dierum laboribus & aerumnis. Cog bantur enim simul omnes ad defensionem stare,quoniam undique&nauron alijs omnibbus praesidijs erat denudati. Primum nostrum agmen ante nos in urbem peruenit,paucis admodum occisis, eo quod populus transsam profugiens, Arduennam sil
408쪽
vicina petebat. Qua parte nos eramus, tres modo viros & sceminam unam necatos vidi,
reliqui omnes aut fugae se mandabant, aut intempla & aedificia sese abdebant. Rex, quum videret nulla parte resisti, lacide progreditur. Eramus in uniuersum ad quadrasinta hominum millia. Carolus paulo longius in urbem prosectus, conuertit se ad Regem,&comincuriam eum deduxisset, contendit ad aedem diuo Lamberto sacram, quod est eius urbis amplissimum templum In illud milites con
bantur irrumpere,ut praedam auferret, & tanta quidem filii vis illorum, ut etiam praesidio&custodia, quam Carolus ibi collocauerat, cohiberi non possent quo minugin utramque
portam eius templi inuaderent rin eoque tumultu vidi, cum i emet e suis familiaribus
quendam interfecit.Sedata vix tandem turba, qui confugerant eo, capti fuerunt una cum bonis. Praeter hoc templum, reliqua fere ommnia direpta fuerunt, dum simularent milibres, i nuestigare se hostem profugum & latibrantem. Pontifex Romanus deinde sacris im-terdixit omnibus, qui, quod e templis absti lissent,non redderent. Hoc illius edictum C rolus per sitas prouincias omnes iussit esser tum. Capta urbe atque direpta, Carolus sub meridiem redit in curiam. Rex iam pransius
409쪽
erat,& magnum, laetitiae signum prae se ser bat, valde praedicata virtute & fortitudine Caroli,ad quem haec omnia sciebat deserti. Nec enim aliud spectabat, quam ut primo quoque tempore domum rediret. 3 prandio venit in
collocutionem cum Carolo,& sicut antea v bementer praedicauerat apud alios absentem: ita quoque tunc praesentem & coram, non poterat satis magnis laudibus efferre. Sed nune aliquantulum digrediar ad oppidanos, yt d monstiem, quod in his commentarijs non stam et dixi quam sit res periculosa,& plena cal miratum ,facere aduersum praelium. Fugi bant miseri cum uxoribus & liberis ad Ardu .ennam syluam .Profugientes, nobilis quidam vir eius regionis, qui rebus secundis amicus iulorum fuerat, oppressit,&admotum forti nete se quoque mouit, & ut victori gratificar tur,datis literis, pleniora etiam atque uberi ra ad ipsium nunciabat, eaque ratione fuit ei
reconciliatus. Alij sugiebant Maceras, Galliae oppidum ad Mosam,in finibus Campaniς po- .situm. Duces aliquot ipsorum captiui ad C rolum perducti supplicio suerunt adfecti. Ex multitudine nonnulli, & fame, & frigore, Alongis exhausti vigilijs moriebantur. Quinto die post captam urbem, Rex per eos, quos a se putabat esse non alienos , Caresum. det
410쪽
sua prosectione sollicitat, sed & ipse colloci tus,ait,si praeterea sui possit esse usus aliquis, labori suo vel periculo parceret: sin minii , ut eius voluntate sibi discedere liceat, quo instat natu Lutetiae curet pactiones recitari. sicenim
seri Galliae consuetudo: & alioqui non sint rotae suturae:tametsi Regum potestas in ijs rebus omnibus est singularis & eximia. Rogabat etiam,vt per aestatem alicubi in finibus Burguim, diae conuenirent,animi recreandi caussa. Ille, tametsi nonnihil subniurmurabat: annuit tamenn volebat praesente Rege denuo recitati conditiones, ut si quid in ijs offenderet, id pa- iam contestaretur, & liberum ei faciebat, ut vel ratas haberet illas vel repudiaret: nonnihil etiam excusabat, quod ipsiim eousque perdixisset.Deinde,pro nobilibus illis, qui nuper ex
Burgundia venerant,quorum postelliones ab quefacultates Rex tenebat,intercessit,ut ni tegrum restituerentur. Rex licet aegre ferret hanc intercessionem:assensus est tamen, ea loge,si pse inuicem restitueret comitem Nivernensem,& familiam Crotorum. Eius rei iniecta mentione,nihil amplius urgebat. sic enim lillos oderat, ut reconciliationi nullus esset licus.Quantum ad conditiones attinet, Rex aio Ibat, nolle se quicquam mutare: atque ita dio siler aliquod viae jacium deductus a Ca-