장음표시 사용
121쪽
au tem pulchritudo qmedam est secundaria, ae quasi orna- nromprimae illi , lac poti hae aldnexum. 1De qua qujdem
- p. 33. -omnhun doctis linte, atque uberrime Galenus unde ciuio . de sit partium pertractauit. Quemadmodumkinquit boni arti- sces praeter opus instituturn artem suam Ostentanto verbi gratia in claustris, seu obicibus, clypeis &Pleronaque in entium capulis, ac laran nunquam etiam In phialis,oinamentum quoddam , ac statuarium opus aliquod , quod ad usum parti, nihil pertineat, aut hederam quandam, aut vites sexuosas, aut id genus quiduis insculpentes: sic & natura ex abundanti On Mia membra, eam potissimum hominum estorinauit. quae or namenta multis limpa tibus clare apparent: obscurantur tamen aliquando ab ipsius utilitatis splendore. Atque haec Galenus,qui quidem pulchritudinem hanc, de qua modo se rivo
habetur, non memororum ordine,ac proportione constituit,
aut actionibus metituri sed in lepore quodam corporis , ac rhythmo locat ,& quae tantum aspectum voluptate assiciar. Sic si quis coecos habet-ulos. aut nares odorari nequeuntes, aut crura torpentia Gquamquam particulae omnes , si Pintissima attenditur pulahritudoVrmn propter seipsas, ut verd P scripsit Galenusi , sed propter actiones expetuntur a nobisἰ ἁ TM, 'attamen haec eadem orsan a Iicer ad agendum inutilia ; atque e.va I. otiosa velit tamen unu talubsque desiderio secunda: puIchritudinis, quae primam seqititur retinere. Ad hoc etiam genus quorundam pilorum ornamentum spectat, ac praesert m qui in viris' axillas operi te hdfui eni aut nullus omnino, adimininius est usus, atque utilitas aquae valetudin Linruerat. Moc autem ornamentum abusum aliquando vocavit Galenus: non quod reuera milus illius sit usust quod quidem vox ipsa irpud nos significare videtur e sed potius pro uiu quodam ν -ve fecundario accepit . Sie, inquit, ι cranoribus thalitus excre- p ' ε' mentis ad pi Iorum alimentum natura abutitur: nam potissimmum naturae consi Itum fuerat, ut totum corpus excrementis
expurgaret: pollea vero quasi per accidens in hoc etiam in- eurusit, ut certas hominum partes pnlchre ornateq; iud litis pili 'vestiret. Praeterea talu'qui piam pictia D est,m Libra 3s. 'quod sere n dicituri diui, ilicet,vCait Prinniam in tabes' o P. Q. lae opificis ostentationis gratia, arbusculas .auiculas, atquc huiusmodi alia praeter opu, sibi institutum ada ciunt. . , Ici s
122쪽
igitur pulchritudinem hanc esse in homine naturalem, quendam leporem: qui cuna ad usum nihil faciat, partes tantumi exornat: eitq; effectus quidam primae , ac potissimae pulchritudinis: quemadmodum haec etiam enectus est, ac fructus optim e vale rudinis. Hic etiam lepor cum in singulis particulis non obscure conspiciatur: in his tamen praesertime uidetis est, in quibus non admodum multa est actionum neces itas: quales lunt, verbi gratia, aures, ac nasus: nam in oculis etsi aeque etiam is a natura adiectus fuit: quia tamen plurima, ac
maxime necessaria in illis refulget actionum dignitas, perstringitur ille Propterea, ac delitescit.
De duabusptilibritudinis speeiebus ab arte inductis : ct qua
curse ex aduleso respondeat deformitaa.
QUoniam duas pulchritudinis species, quae artificem misgnoscunt naturam satis hactenus explicauimus r duae etiam praeterea aliae ab ipso Galenon proponuntur: quae non re 1.L-- . equidem a natura: sed ab externo arti fici O comparantur. Atque diarum prima ad exornatoriam medicinam spectat: quae semper quidquid secundum naturam est , id omne in eorpore custodit, atque imitatur : ac si quid in ea re peccatum fuerit, aliqua ratione emendat, ac corrigit. Huiusmodi est, quae faciei cicatrices abstergit,aequatq; t quae nigros dentes dealbar, atque alia huius generis praestat. Secunda ad correctoriam pertinet partem: cuius opus est,ut aequisititiam pulchritudinem inducate quam etiam fucatam,atque adulterinam vocaruit Galenus: a quae nimirum albedine soler, vel mollitie, vel id o r. ve Uae genus aliis ostentari. Hanc eandem vitiosam,& adulatricem dixit,p atque omnino inter improbas artes collocauit. Cum p Ad T- igitur quatuor traditae snt pulchritudinis speciest duae natu- flb. v. t.. Tales, totidem vero artificiosae r qua 'nor etiam illis ex aduerso, deformitatis species respondent. Etenim verissime a GaIe-no dictum eli, vitiorum genera eadem numero cum his esse, ε Ar .medis.' quae virtutem perficiunt. Q nae. pr. maest , deformem homi e p. s. 'I nem vel in ordine partium ac manus apta proportione, vel m Non tuli is terminis, vel in coinris ii decentia reddit: ex quishus si vel unum dumtaxat desuerat, constare amplius pulchritudo non potesta omnus enim conditiones concurrans nec elle
123쪽
cesse est, ut quispiam absolute sit pulcher. Seeunda vero equae leporem, atque ornamentum illud deturpat, quod diximus tanquam adclitamentum inductum esse a natura. Huius generis est, si cui glabra si ni supercilia, ac capillorum defluuiola rati ac praeterea cui cicatrix ex vulnere impressa remanserit. Tertia autem est deformitatis species, cum quis ita se gerit negligenter, ut nec corpus abstergat, perluatq; , nec sibi moderatam munditiem, aut cultum corporis studet. Quarta denique est, si tamen ulla unquam dici desormitas debet, quae muliebrem mollitiem vitat cum quispiam nec sucum, Pigmentaqἰ alia, nec externum membrorum decorem col remq; at sectat. Nec ignoro, apud eos, qui sacrorum Canonum decreta interpretantur. aliam pulchritudinis formam usurpari solere: nam desormes illos appellant, qui externis quibusdam particulis, & quae sacris Ecclesiae caeremonis sadminii trandis ante alias deleruiunt, minus integre valent: caeteros vero non ita. Ergo cui macula in oculo est, qui gibbosus,diit ortus, aut claudus existit, aut sex habet digitos, meritoti deformis notatur, di sacros ordines suscipere propterea inhibetur. Sed huius pulchritudinis ratio in prima a nobis e Plicata definitione comprehensa latra est.
Quae pulcbritudinis species a domi dicta eicatrice
Vlli dubium est, inducta cicatrice, illam tantum puIL chritudinis speciem laedi,quae secundo loeci posita a no
K . t , his est: ac veluti paturae parergon dicitur. Atque hae etiam . est,quae modo nobis maxime connemplanda proponitur: sed . i non illa quidem in corpore uniuerso: verum in facie tantum:
non quod caeteris etiam particulis sua huiusmodi desit puli chritudo: sed quod ea in facie praesertim eluceat, pulcherr . ma scilicet omnium particula, & quae oculis maxime exposita. est. Ideoq; huius particulae offensae vi optime statuunt Iuris-e Ang L se periti, se grauiorem poenam inserunt percussori, quam quae 2 a. . ab in caeteris partibus acceptae: di hoc non tam propter is .fbrmae, aut actionum ostensam : diligenter hoc adnotes ve- . Iim sed magis ex illata iniuriar quam eos pati recepta iam
consuetudine arbitramur , quibus in iacie vulnus ab inimico illatum
124쪽
illatum est: quamobrem n, si tantum ex pulchritudinis laesi
ne quamquam de hoc quoque sed ne icto quid magis prob,
zzr ii iuriam graui, percussiori poena statuitur. Ergo ea mihi ent 'ntia est e visi tale vulnus accipiatur, a quo vel genae . vel frontis portio aliqua abscissa sit: di quod non tam in longum produciam cicatricem, quam in Iatum unde quaq; extensam relinquat , minus hanc deformem esse cicatricem putem: quam quae lineae speciem ostendit: etenim quoniam ex casu, Ex vulnere , ex erosione, & quibusdam alijs spontaneis malis tales in facie notas geliare interdum sine iniuria solemus t ideo in his cicatricibus plurimum imminuitur iurpitudo: tam melli magis ab his, quam ab ali s deteri pulchritudo videtur. Ergo in s.cie tantum acceptas cicatrices conte replamur :&quae, ut dixi eius particulae lepiditatem Oflendit: nam quaeiscunque ullas corporis actiones laeserit hoc nomine nullo pacto in praesentiarum deformis nuncupabitur: sed quaecunque inde particula patieturia ut laesa, aut mutila, aut plane debilis appellatur. Ac si fiat, ut usus timui, ac lepor particulae oste datur: ut cum charta laginea nasi pars , aut magna pars auris abscinditur: hunc ego non simplicem a flectum: sed ex secumda speciei deformitate, ac iunctionis Ofensa compositum suille pronuntiabo. cit
o Voniam de cicatrice ipsa nonnihil hactenus dictum est:
ac multa adhuc dicenda: nee tamen quid ipsa sit, satis adhuc constat: propterea operaepretium fuerit, hoc in loco uniuersalem quandam illius notionem proponere:ne id, quod ex prosesso enarrandum suscipimus,una obscuritate inuolua tur ignoreturq;. Ergo cicatrix , si vulgarem nominis intellia sentiam capias, caro est densata, siccataq; , ac calli instar in durata, pro cute inducta, quae tamen non vera est cutis, sed illi quam simillima: nam cntis quoniam spermatica pars est. eadem amplius ad generari non potest: ideoq; quod licet simile quidpiam substituitur, quod illius officium supplear. Verum haec cicatricis ratio minime ad nostrum institutum facit rnos enim alia ratione sumptam intelligimus. Cicatrix
igitur signum quoddam est, atque vestigium in facie ex vul
125쪽
nere relictum e eiusq; naturale ornamentum magis, minum3 deturpans. Ergo haec Cia atrix ad naturalem tantum putili ritudinem refertur, neq; eam omnem : sed quae secundaria est, di in sola facie conspicua. Duplex autem in uniuersum eius cis di tferentia: nam alia deformis dicitur: alia tantum apparens: Deformem eam voco. quae naturalem in facie leporem,
atque ornamentum manifeste ostendit: apparentem tantum,
quae debiliter, atque obscure id facit. Sed de singulis se ortum
fultus agendum etiam est. Cicatrix, quam deformem nuncupauimus, duo plane requirit,aut certe ex his alterum,ut vera deformis sit: primum, ut magnum in facie spatium euidenter
occupetr alterum Ut partium inaequalitatem aliquam, aut ca
uitatem faciat: nulli enim dubium esse arbitror , si multum spatij a cicatrice occupetur, siquidem conspicitum id sit, deformem illam elle: nisi tamen in sola epiderinide, atq; extima cutis superficie relictum vestigium iit:hoc enim ipsum aliquo temporis spatio etiam spente deleri solet,& propterea ne- qnaquam deforme futurum. Quod vero diximus, ut partium conspicua reddatur inaequalitas, cauitasv8,ita accipias velim: ut tunc manifesta deformitas sit, cum extremae orae cicatricis nullam inter se paritatem seruent: sed alia subsideat: emineat
vero alia: vel inter utramque euidens cauitas intcree dat: vel
punctorum velligia non obscure conspiciantur. I n hac autem cicatrice si fiat , ut particulae actio aliqua aut destruatur, aut offendatur: non ob id ego deformem appello: sed hactenus fuerit deformis,quia unicam illam pulchritudinem laesit : quae interdum nulla substantiae , aut actionis iactura deprauari tamen plurimum solet. Ergo siue particulae actio laesast, si id imminuta substantia, accedet quidem ad cicatri em aliquid' sed quod ramen ab eius natura minime contineatur. Atque hie quosdam medicos lubet admonere, qui nimis seuere , a cteq; de rebus sentiundi nimirum ista me ad forensem consuetudinem communemq; hominum sententiam scriberer qui quidem pulchritudinem, nec actionibus corporis metiuntur, atque ipsam omnino a valetudine separante pulchrumq; esse hominem illum arbitrantur , non solum qui integra sanitate utitur : sed qui lepore quodam, ac secundario illo naturae ornamento praesertim donatur. Sic qui varis vaeijsq; sunt cruribus , aut magnis etiam manibus, quamquam incessum , S aae
126쪽
De Relat. in dicorum. Lib. II. Tay
prehensionem ex naturae lege exerceam; haud tamen hoc in loco pulchros vocaverim: quoniam scilicet illo careant decore, unde secundaria haec constituitur pulchritudo. Cicatrix autem, quam apparentem dicimus, ea est,quae exiguam iniuriam, ac vix aspe Rabilem pulchritudini facit: ideoq: nec multum occupat ipatij, nec partium inaequalitatem , aut cauitatem adeo manifestam inducit. Dicitur autem apparens, non quod illa, quam deformem appellauimus, apparens etiam non sit: hoc ipso enim deformis et , quia talis apparet , sed quod citra notabilem pulchritudinis laesionem tantum appareat. Huic etiam cicatrici hoc propriu fuerit, ut nisi accurate, ac diligenter intuearis,nequaquam conspiciatur: nam si quivaliud cogitans faciem aspectet, saepe illa latere solet ecum tamen quae deformis est, etiam his, qui negligenter intueatur,
facile sit conspicua. Quarum partium ratione, ct quibu3 Hys de eausis, magis,
minusue deformis reddatur eicatrix.
CVm duae istae sint insignes cicatricum differentiaemon eadem tamen sempereth utriusque conditio Inam quae de--mis est, aliquando magis, non raro minus esse deformis solet: & quae itidem apparens: saepe, aut magis, aut minus apparens nuncupauda. Huius autem discriminis ratio cui nihil
sit,quod in hac materia desiderare possis) tum ab ipsius faciei particulis, tum etiam ab effectus magnitudine haberi potest. Ergo quae in naso apparet cicatrix, quantum ad partium o namentam spectat,omnium maxime de Brmis esse mihi videm , data nimirum in reliquis paritate: proxima vero, quae in malis, quas prisci genas appellant: & quae, ut ait Plinius, pudoris sedes est, ac maximum ruboris indicium: tertio loco, quae in buccis senisi cum barbae tegumento delitescit: quarto quae in labiis: postea quae in oculis; deinde vero quae infronis te apparet, ac quae tandem in auribus. Hanc autem particularum differentiam non ego ex ipsorum iunctionibus sumor sed ea mihi potior nunc inauditur particula; atq; eius etiam deformior cicatrix, quae magis indecoram reddit faciem: &quae nobis intuentibus primo sese offert videndam: il Iam vero ultimi ordinis, quae longe ab hac distat nota et de quae omnium L Libro I
127쪽
nium maxim aspectum nostrum subterstigit. Nasus igitur ideo primo loco statuitur: non quod nobilissimas ille edae actiones: sed quoniam promptissima in parte collocatus no
bis cernentibus statim exponirur: cum enim quempiam intuemur: nasus ante alia oflertur ; nam di in media est iacie, Nprominet manifeste. Nec me latet,non nullos esse, qui oculorum cicatricem omnium maxime deformem esse contendunt.. quibus ego, si praestantissimum illorum usum, nobilitate mq; mihi obi jciant, nihil unquam repugno. At qui non de utilitatis pulchritudine nunc mihi sermo instituitur: sed
de ea plane,quae in secundario illo ornamento posita est. Atque hoc etiam est, quod nihil aliquando cernentes oculos: quales ex imbecillis spiritibus, aut obstructo visorio neruo plerumque intuemur: pulchros tamen recepta consuetudine dicere solemus: nam quam modo cum vulgaribus pulchritu dinem contemplamur, nulla ab actione dependet. Nasus ve-e Zo. de na- ro quantum in hoc genere praestet, vel ipse Meletius 1 philo--ra bom.ubi sophus clarissime edocuit: nam haec, inquit, pars prae caeterisse se. hominis faciem sormosam deformemq; maxime reddit. Et quidem cum exigua nasi videatur in facie actionum necessistas, atque usus: sola in eo pulchritudo, ac lepor magis elucete contra vero in oculis, in quibus scilicet ornamentum ab
Oione , quae plurima est, longo interuallo superatur, magis conspicua est necessitas: minus lepor. Et Virgilius, qui in reddendis nominum proprietatibus singularis , ac pene diuinus semper suit,cum Deiphobi vulnera suo quaeque adiuncto aptissime expressisset: id quod erat acceptum in naribus Inhonestum dixit: in quo plurimum sormae honestas tolleretur. non ita in alijs: sic enim in sexto Aeneidos scriptum legimus:
4Atq; bis Friamidem laniatum eorpore toto Deiphobum vidit, laurum crudeliter Ora I. Ora, manusq; ambad populataq; tempora raptis uribus, γ tr cvi inhoneso vulnere naines.
Huius etiam instituti veritatem confirmat, quod in Long bardorum legibus scriptum inuenimus: illis nimirum, qui unius furti crimine sunt deprehensi, oculum erui debere: qui veto duorum, nasum abscindi. Vt iam hinc constet: maiuS
128쪽
supplicium , maioremq; turpitudinis notam videri, sine naso
esse, quam sine oculo. Ac quidam Aethiopum rex sertur, v v et lex M. bdelinquentium crimina non mortis poena: sed nasi mutila- ηtione castigasse: ut eam oris turpitudinem veriti, circumspe- a' -'etius a criminibus abstinerent: ut iam gens illa grauius nasi iacturam, quam vitae existimasse videretur. Atque illud etiam aduertor eas cicatrices, quae in oculis sunt,aut omnino vide di actionem tolleret &tunc non tam de laesa pulchritudine,
quam de sensus priuatione agi: aut solum vestigium relinqui: quo tempore & ipsa affectus parnitate, & iugi palpebrarum
Obiectu non adeo multam desormitatem induci. Quam quam omnis etiam oculorum cicatrix facile speciem quandam albuginis, aut nebulae repraesentate ut aegie interdum discernere valeas, num a vulnere impressum vestigium sit, an
ab effectu sponte enato. Ac propterea quamquam oculi os-fenditur pulchritudo: quia tamen abesse iniuria videri potest, hoc ipso minus erit deformis cicatrix. Dictum enim a nobis est antea, deformitatem in hoc genere plurimum a concepta iniuriae opinione pendere. Aures vero propterea ultimo I eo constitui. quod retro in extremis faciei finibus positae sunt: vixq; in ea loca, nisi sedulo oculos conijcimus. Praeterea Obseruatum est, cicatricem in rugosa facie conspicuam : cuiusmodi in senioribus spectatur, ac praesertim in tempore, iuxta minorem oculi angulum, deformitatem hoc nomine plurismum augere: videriq; ac si multis punctis perperam ad m,
ni stratis, inaequaliter vulneris orae coaluerint. Ergo hic quoq; res tota explicanda est: ac qua de causa deformitas illa enata sit, referendum. Atque haec de partium dignitate, quantum . . I . praesens exigit occasio. Quod vero ad affectus.magnitudi- nem spectat: tres omnino sunt cicatricum gradus : siue apparentes tantum . siue illas deformes esse velis: ut alia nimirum ci Asit magna, alia parua, alia mediocris: non quod tres tantum
reuera sint illarum magnitudines, innumera enim singula rium est turba sed quod ad huius doctrinae institutionem tres tantum satis sunt, ad quas reliquae etiam omnes facile reduci valeant. Magna autem illa est, quae plurimam faciei partem occupauit: aut quae valde caua, & inaequalis apparet: parua Vero, quae minimum occupat spatium, ac sere plana est superficie: mediocris, quae inter has extremas ambigit. Atque his in a notis
129쪽
notis non solum quae sunt desormes: sed quae etiam apparemem tantum, per varios hos gradus discernas licet. Cautiones quaedam in iudicandis cicatricibus.
CVm multa hactenus de cicatricum natura, ac dissere tiss dicta iam sint Iillud etiam in referenda sententia caute aduertendum moneo: ne de recenti adhuc cicatrice sacale, ac temere pronunties r in primis enim diebus maior, ac d sermior seipsa semper illa apparebiti quamobrem praeiti terit modicum tempus immorari, dum fluxionis reliquiae, aut Propria particulae excre menta, quae tumentem cicatricem, ac male etiam coloratam reddant, dissoluentur: redeatq; partircula ad habitum naturalem: tunc enim nequaquam menti
tur vulnoris vestigiumr ae verum de re ipsa licebit iudicium si aluere. Quod si hoc tibi iudicandi tempus non dabitur: ac de re propo1ita iam tum asserere ne ce se sit: dices quidem, diem ipsam multum deformitatis esse detracturam: solerem post aliquod spatium lano minorem eam laesionem, ac d formitatem videri i quod ipsum in iuuene praesertim boni h bitus , probique temperamenti non' ota cure viuuenire sinset. Sed illud adnotes velim, quod a Celso ae proditum est. eum scilicet in omnibus locis cicatrix commode induc tur: se us tamen euenire in ea frontis parte, quae paulum is pra, lupercilia sit: siquidem os etiam non ita leuiter offenderit , ibi enim vix fieri potest, ut non per omnem aetatem sit exulceratio, quae linteolo medicamentum habente Coni genda sit. Causam adiecit Paratus: a quia Lilicet eo loci interna subsit in osse cauitas, quae ad nasi cribrosa ossa pertingit, 'aeris plana: a quo earnis inductici impediatur: vel quod eo
loci os vald4 densum sit: vix ut inde satus succi alibitis exu dare Possit, qui regene randae earni sufficiat. Adde quod in id
Heus magnus fit excrementorum,quae alioquin PermulDS, nares efferuntur, confluxus. Illud etiam praetereundum non est, fieri aliquando, vi ab exiguo inlnere,ac caesim inficto de--mis tamen relinquatur cicatrix: cuius tamen rei culpa aut in inirurgos, qui vulneris oras minus bene timui coaptari arrim portunaue adhibuerint medicamenta: aut in hominia imvemPerantiam, externosue alios errores: aut intcrina in m snam Diuiti se by COOste
130쪽
Ne Relat. Medicorum. Lib. II. '
gnam corporis cacochimiam reserri verius possit. Ergo si hoc
ipsum animauertes: libere de Omnibus pronunties iubeo. Et quidem si pereunte aliquo ex vulnere: plerumque tamen ne cis culpam, aut in vitiosos corporis humore si aut in prauam victus rationem, aut in externas inrumas merito reijcerealiquando solemum cur non eadem ratio in cicatricibus quoque
iudicandis fuerit si tridem exiguum vulnus aliorum culpa, non propria ratione deforme vestigium reliquerit. Asserat ergo medicus agnouiste se quidem deformem cicatricem: sed eam tamen non ex ipsa vulneris natura; quod paruum ali quin susti sed aut ex immoderantia aegrotantis, vel quouis alio errore talem redditam fulta. Veritin hoc etiam admonitos illos vesim , qui integre semper de rebus decernere st dent : ut si quando cicatrix barba, aut capillo obduc i potestrdicant quidem deformem fortasse illam esset quantum scilicet in ea est sed tamen per accidens laetum esse,ut non solum deformis non sit: sed ne apparens quidem. Hactenus enim deformem dicimus, quatenus intuentibus talis videri solatr uocirca si nulla conspicua est deformitas, ne esse illam qui eni statuendum': nam in hoc loco res ipsas non mente, ac cogitatione comprehendimus: sed istum oculorum iudicium postulamus. Ergo quid de cieatricibus sentiat,ae reserat modicus, satis arbitror explicatum e st.
Te dignoscendis histri morbumsimuiant. Cap. IL
mRςmqntissime a nobis magistratus exquiriti num
qui carceribus detenti sunt , aut ad tormenta e feruntur, lai m de tamen valetudinis gratia surplices petunt, verit aegrotene: an potius aegrit dinem simulenti in quare quoniam nihil certi statuere tunu
udices possunt, nos merith adeunt: totum eius iudici j eardinem in nobis Romo in rinduta fieri,nrintil. Ethbds hae quoque materii accurare agendum hieest, ne inestatim, qui se aegrores inefitiuntur ivbstra authoritate fideq; abuti,ac nos deludere videmta