Fortunati Fidelis ... De relationibus medicorum libri quatuor. In quibus ea omnia, quae in forensibus, ac publicis causis medici referre solent, plenissime traduntur. Adiecto duplici indice capitum scilicet, & rerum memorabilium

171쪽

quam cubiti a ficulum praerergrediens. quasi ab alto emergit, sub cute conspicuus redit i tui e ac , si altu in remoueas, qui huic superstans, tandem brachiale cxtendi t. in luperiori .prio req; parte litam illum diceres Hic stequentini md in quatuor

scinditur tendines, qui omnes omnium d:gitorum articulos, Praeter quain inlicis. attinetum, dilatantq;. Secundus autem anusculus. a quo minimus digitus a reliquis abducitur. ac pal-m1 eis. rmatur, eandem cum primo sortitu η exortum spectabilis & ipse sub cute cum primo r sed tamen inseriae ad ira num procedit. Ergo quocunque in loco enarrata haec muscuisti sedes vulneretur: aut minimi digiti iunctio laedetur, si infe Florem regionem vulnus attingat: aut trium sequentium', si paulo supra instigatur. Atque haec de brachiorum , ulneribuasatis sint.

μα-- -ὐura quibusfunctioni a ineommodent. ν x. me Οὐ TNmanu ν vero si vulnus aeeipiatur, posti ea se ilicet partea --3. A ubi non quidem musculi,sed ipsi met tendines iamiam suos articulos adituri perreptant: non erit dissicile prospicere, quae laesio digitis sit inde astutura. Ille enim digitus ante alios Iabosabie, sub quo proximὸ subpositus musculus, aut tendo offendetur. Saepὰ tamen eueniri memini , ut exterioribus his tendinibus abscissis, nihilo tamen minus digiti extendantur quamquam paulo debiliores in opere exercendo permanserint: praelio euim sunt alis quidain musculi in palma enascentes, qui eum praedictis tendinibus idem extensionis munust exercentes, faciunt: ut priorum iacturam non moletidadmodum serant digiti. Palma etiam manus, quam volam arpellant, identidem vulneraturi nee raro videas, offendi inde digitorum motus.Tu vero ita omnia praeuidebis. Sub eo e nim

tendine, quem latum appellant,quiq; proximὰ euti subiectu est, quatuor et istunt musculi, quos a dimidia palmae regione usque ad digitorum exortum seriri promptum eli. Hos autem obseruat Columbus, extendere quatuor digitos praetet pollicem, sint licet internii ut mirari plarunque soleant quρο clam e hirurgi: qui fiat, ut exterioribus incisis tendinibus, ex tendantur nihilominus digitit nescij subesse eos etiam, eiusdem iunctionis participes. Hi vero a tendinibus eius mu l culi

172쪽

Ictin ut que i tertium articulum omnium quamor digitorum flactere, dictum est antear atque :m externam tandem emergen es. & in tertium articulum implantati ipsam extendunt. Ii vero sub auricula em digitum hominem vulnercs, ficile .s i nundetur nHistulus, qui ex quarto osse mera carpie nascens , eum digitum ab aliis abducit. Quod si carnosam volae partem , quae proprid niti pollice e st , vulneraueris, eos Iris sculos laedes, tres illi sunt qui polli .em flectunt. Nocem mpriuatini, ac supra caete as habet ex mium maior digitus, inquit Galenus, I quod nihil ex altioribus ad ipsi. m deuenit quamobre in aut in ipsomet digito, aut non longe acceptum: f t. na m. sit vuInus oportet, ut eius iunctio pra pediatur. μή--s Foemoridiae tibiarum vnlnera eam sti iones impediant.

SEd, ut iam ad tamoris vuInera aecedamu , si quis tota ea regione, quae d dimidia ossis ilium appendice, ab osse sacros coc Lyge q. , per uniuersam natem vulneretur enili leuia

sit in isto, foemori erit impedimento, ne liber8 extendis os st. Potro hic musculus cum ab enarratis principiis iatum d

eat, desinit tandem in maiorem trochanterem, ac natem ex

se efformata Aduerte tamen, huic muneri, quod robustissimas alioquin exigebat vires, alios quoque subiectos muscu- os in eandem iunctionem famulari: nimirum, ne unius mus uti laesio totius particulae iunctionem aboleret. Reliquos autem foemoris motus ali, quidam musculi absoluunt: qui quoniam ab interna lumborum parte per inuisam nobis resonem deserunturAdcirco praetereundi nobis tantispev sunt. cemoris autem uniuera tibiarum motibus ut plurimum axuersantur: hos enim superne descendentes musculi administrane, absoluunt . Ergo,ut rem penitius attingas, si scemurta superiore parte, anteriorem usq; ad patellam vulnere , tb hiarum extensioni non modice incommodabis. Subest enim - eo Ioco septimus musculus ex ijs, qui tibiam mouent, ac sub hoc etiam Octauus supra genu conspis uuat illi tamen quia lil quoque in communem hane actionem conspirant, haud plano ea unius musculi detrimento integra extensionisiactu i ea in tota particula timenda est. At vero si eam partem vu,

neres , qua sercen inguine quasi testita quaedam lique a

173쪽

icenditi ae per sce moris interiora in anterIorem tandem dein sinit tibiam, haud leue sentiet tibia impedimentum, eo nimirum tempore, cum ad alterius cruris inguen, aut ad scemur adducitur. Pollica autem pars see moris si plagam accipiat, quo scilicet loco natis desinit, ad poplitem usque: iam tibiae contractionem laedere hoc vulnus solet: praesertim s ad tendidines pertingat excisio: qui quidem in ipso poplite ad latera ita sunt manifesti, ut contracto crure, non obscure etiam digitis apprehendi possint. Sed hic praetereunda non est Galeni t de cursore quodam historia: quam ego, tum quia memo randa: tumetiani quod aliquos habeat diuerse sentientes, haud grauate recensebo. Ipse igitur dum de quarto musculo, qui tibiae motor est, sermonem facit, qui quidem non interna ipsius parte, verum externa solis aliis tribus opponitur, extremum T ipsius carnosum simul,& manifesta latitudine conspicuum tibiae extrinsecus connectituri di cuius iunctio est, ut totam tibiam in obliquum torquςat; hunc, inquit ille, m dculum, spectauimus cursori cuidami haut volgari abruptu certanteq; homine in ipsius medio auulsitin i cuius deinde sedes in inis erat,&concaua,& quim partes auulli musculi Telinquerent, haec quidem ad caput reuulsa, altera vero ad tis hiam detracta. Cursor tamen ille postquain dcior cessasset, , inflammatio destitillet, deambulando nihil offendebatur:

adeo ut audacter cursum interaret: ex quo etiam nihil sentiens incommodi, rursus certauit: iterumq; ceu prius victo-iriam reportauat: quod illi olitis: s .non erat veros mile: nam in cursu nota est opus Vticulos in obliquum xorquere: verum .sunicat eos cxtendere, tuuς inflectere. Realdus vero sauci nonnullos in hoo musculo obseruauit , neque magno admodum vulnere: qui licet ad sanitatem redacti essent, non sine Iabore tibiam sectebant e quamobrem, contra ac sensit Ga- Ierius, tribuit illi flectendi munus. Tu vero interea quoniam res tota in obseruatione posita est, aut captata occasione deae ipsa oculatim iudicabis, aut fidem tuo arbitratu virilibet adhibebis, Sed iam tandem ad pedis incommoda Nam si eostyivine res musculos, qui post suum exortum, supra genui em gentes, ac suis ventribus in utroque tibiae latere suram consti- tuui z. 'LV. Iandem nanium Iotius corporis robuliassimum serviant tendinem, qui ad calcaneum attingit: tunc haud libere

174쪽

bere ipse pes sese extendere valebit. Verum huius unius m sculi laesio non satis ad totius functionis iacturam suerit: usan quatuor praeterea alii auxiliares illi copias subministrant. Inter suram vero, ac tibiae os, priore scillaei eius parte duo musculi in conspectum veniunt: alter turae propior: cuius est munus, quatuor pedis digitos extendere radier vero qui iam eo loci tendineam acquisiuit naturam, vergit ad os tibiareiusq; sunt partes, ut extremum flectat pedem: utrumlibet si vulneres, nemini dubium est , propriam cuiusq; functionem

te esse laesurum.

. Quoram rumorum, at euivis'mae partis vulnera, quas par tiram motiones impediant. SEdiam singula sere Ioca attigisse videor, quae extrinsecus laesa spontaneum certarum partium motum peruertere identidem solent: ut susceptum quoque munus pene me ab soluisse putem: si hoc unu in praeterea addidero : nimirum non solum vulneratis, caesisq; musculis particularum motum. offendit sed illis etiam neruis, qui per musculos distributi, primi sunt illius functionis auctores. Nam de omnibus miniculis hoc commune sentiendum est , inquit Galenus, v quod μ λ siue neruos i piorum laesenis,stia fibras omnes transuersas am- 'putaueris: totos flatim musi ulos motu privabis. Quare u cessarium tibi fuerit, principia neruorum, qui in ipsos distri-huuntur , & fibrarum situm pernoscere. Ergo notissimum i Iud est: musculis nimirum vires, ac facultatem mouendi a e rebro , ceu ex quodam sonte per neruos, rivorum in morem deduci: qui quidem; quoniam ad mouendum satis esse non poterant, musculos quasi vectes quo id am fabriae naturarvi promptius etiam ponderaimoueret possimus. Ergo quilFhet musculus ne ritum in se hahet insertum , unde sortitur, quod moueatur illum autem si incida opprimas, contundas, 'aut aliter transitum spiritibus interceperis, auferetur musco- lo omnis motus, tu sensus. Praeterea quantum superius est iiDCifion: continuum cerebro: id quidem adhuc conseruabit: principi1 vires; omne autem, quod inserius est,neque sensam, . neque motum ulli praebere poterit. Sed de hac re pleniorem. etiam ii Galena habes demonstrationem primo A libro dc x Cap. r.

175쪽

motu musculorum. Ut igitur laesas musculorum sun ct Iones,

quae ex suorum neruorum vulnere proficiscantur, minime agnores: qui nerui, quibus Originibus,quas in partes derium eur, paucis modo tradendum est: nec de omn bus quidem: vi i , s enim hoc longum, ac ultra nostri consilis modum foret:

sed quantum suscepto nobis instituto satis esse videbitur.

Hoc igitur in uniuersuin dicam: obseruatum scilicet esse: neruos raro per extima corporis ad musculos peruenire: sed Potius tutelam quandam,ac protectionem affectan tes, per i terna discurrere . Attamen qui ad manus a accedunt, per internum bracium contendere deprehenduntur: non ita ta-n ma, qua in crurer nam omnes per partesiacmoris posteriores de Ortum feruntur: nullum igitur neruum neque ad curuaturam cubili: propterea quod ea est ex carnis, inuenias exposi-etum : neque ad genu , di tibiam anteriorem e sed ubiq; in profundo intero situm propugnacula, aut chartilaginum , aut ii

g meritorum aut carniuiri Quantum vero ad neruorum ori panes spectat: qtD a s brachium. cubitum ac summam manum leueniunt, a quinta, sexta, septimaue ceruicis vertebra per axillam perreptantineruie ac praeterea a prima, secundaquc thoracis: quax tamen si a principio enumeres , octauam , ac nonam dixerit Sed hi nerui statim ab ipso ortu tam varie inuicem commis entur. ac confunduntur: vi non inepte cordu

lis illis, quae Cardinalium galeris appenduntur. posses assimilare. Haec ergo Omnia neruorum paria, si quaeque a suis vertebris prodeuntia consauciabis, certum est, non modice brachiorum , ac manuum motui pro vulner. s magnitudine obfuturum: ita tamen, ut statuereminime pollis, quod praesertim neruorum par in sua existens origine, quibus musculis nocistarum lite nain. vi multiplex est illo una contextus, ita incertum quoque, qui musculorum nerui, quonam verti brarum foramine dependeant. Satis tamen noui ite sit . iuxta ena r tas vertebras illata vulnera brachii ,manibusq; promiscue nocumentum afferre solere. Ad scemur autem, tibiamq;. ac pe dem ab omnibus lumborum vertebris . atque ex olle sacro procedant nerui, eodem implexu, conlationeq; , ut in brachici um neruis antea memin mus. Quocirca quodcunque Deruorum par e praedict s procedens vertebris Ostenderis,

omnibus musculta e Litecto suppO..tis aque incommodabis.

176쪽

Praeterea vcro iram: hoc quoq; cognita non erit Inutile neruos ipsos, qui ad extremae manus musculos contendunt, haud Obscure etiam in vivente homine ita poteris ex Vesalio de. Prehendere: nam si Inter posteriorem vinae processum, & extremum humeri tuber non ita leuiter digito presseris: tunc quartum neruum, qui pollicem, indicem, ac medium mouet. ex quodam eorundem digitorum Iorpore, ibi subesse senties. . u. , Quod si posteriorem: interioris tuberis locum comprimes: quintum ibi neruum, eodein argumento contigisse animaduertes: qui scilicet murimum digitum,anciarem, ac medium, diuisis ast manum ramis mouentes facill. Quod si anteriorem sedem , quae tu interiori humeri e Ist tubere , similitet Premes. iam equidem tertiuna neruum, qui ad internum pollicem, internumq; indicem, ac medium simi lucr pertingit, facile de Prehendes : consulto ἔ ut diximus, eorundem digitorum tor Pere. Ergo praedictis ia locis si ad cubitum ne i ui fortasse vulnus accipiant: non ita arduum fucrit Medico praedicere, qui digiti inde laedendi sint a Caeterum despinalis medulae sectio ne restand adhuc nonnulla exp licanda, quae . Galenus boctauo ς de anatomidis administrationibus nostro instituto opportua 'na memoriae mandauit. Si in media,inquit ille,tertiae,& quar- - tae vertebrae regione totam ipsam medullana. persecueris, spiratione consei lim animal destituetura mon solum thorace.

verum etiam insta sectionem toto corpore facto immobili. At i perspiculun est , quod si post secundam aut primam vertebram, aut in ipso spinalis medullae principio sectionem

ducas, repente animal corrumpetur. Verum si post sextam

vertebram maedalIam spinae totam secueris tran suersam seni, Per enim hoc ipsum subaudiendum toti quidem thoracae

musculi statim motum amittunt. Solius autem diaphragmatis beneficio tunc animal spirat. Inferiores vero hac vertebra sectiones spinatis medullae permultis ipsius partibus thoracem moueri concedunt: nam maxima sublimium ipsius musculorum coniugatio duplicem virorumq; neruorum Originem sortita, processum alterius coniugij maioris plurimum post sextam vertebram exigit: etenim huius causa post septis mam vertebram spinalis sectiones, utraq;'musculorum con-

ugia functionem obire non impediunt. His magis sectiones post octauam, aut nonam facim siquidem Salia neruorum

177쪽

rrincipia assumunt e & musculorum membraneorum actis

em retrorsum asciscunt: atque inspirare animal videtur am babus thoracis partibus: superiore, & inseriorer praeterquam si parua respiratione indigeat: nam tunc etiam diaphragma solum ei suincit. Caeterum quanto magis ad humiliores ver tebras processeris, tanto plures thoracis musculos actioneso cap.6. Obeuntes habebis. Idem etiam Galenus, e spinalis, inquir, medulla cum iuxta longitudinem superne deorsum versus per medium recta linea dissecatur, nullum ex inter costalium ne uis resoluit: neque eos, qui in dextra parte,aut altera haben tur : neque eos, qui in lumbis, vel cruribus existunt. Trans uersa autem, cum dimidia dumtaxat pars, ipsa diuisa suerit, sue sinistra, siue dextra: omnes ordine iuxta rectum incisae partis tramitem nerui resoluuntur. Sed haec quamquam vera sint i sciendum tamen est, in spinalis medullae vulneribus ne-l quidquam sortasse medicum de futura particularum laesionei consilitare. Est enim cur potius de vitae discrimine tunc i, meas. Ita enim inde homines intereunt plurimum,ac saucia d x. m. D to solent cerebro. Et revera spinalis d medulla velut alterum est cerebrum, his scilicet partibus, quae sub capite sunt: ideoqῆe Lib.s . o. etiam illius vulnus inter insanabilia numerauit Celsus is quod lipsum&omnium antiquissimus Hippocrates in Coacis prae diationibus scriptum reliquit. I.

i No emper disci s musculis, nervisie, propria illorum

tam haec ex Galeni, ae communi medicorum consensu scripta sint: ae satis iam demonstratum dissectis must llis, neruisue ipsis, integram etiam particulae iunctionem in te rire. Attamen silentio praetereundum non inquod mihi dii Digenter in haec studia incumbenti saepe est obseruatum: posse inimirum magna ex parte ineidi, ac discindi musculos, qui

certae alicuius functionis authores sunt . integra tamen ill irum functione, aut non ita admodum laesa remanente. -- lmini complures me vidisse. quibus in fronte magnum vurius Ptransuerae acceptum usque ad os late muscuhim dissecuit attamen sano iam ulcere, ita inculpate supercilia sursum trahe- .hantur: ut nulla aut exigua eius functionis esset dissicultas. ἰ

178쪽

Praeterea diu non est, cum ingens vulnus cuidam sub cubito in externa parte illatum fuit: eumq; praedictum fuisset, digitos aliquos solita extensione destituendos esse: coalito iani vulnere praeter expectationem nulla superfuit in manu laesio. 8Multim etiam huiusmodi mihi sese casus diuersis temporibus - obtulerunt i qui me multa haesitatione diu suspensum tenue- re, quid scilicet pro Caleno dici posset: qui, ut abunde antea

monstratum est, ex magna musculi abscissione, aut integram IIrorsus particulae actionem perire: aut certe magna ex parte aedi clarissime docuit. Vt igitur ingenue dicam. quod sentio: non nego, musculum voluntarij motus esse instrumentu in : ac facultatem mouentem per fibras transmitti; quae denique in etendinem desinentes suum munus exerceant. Nec illud etiam: necesse nimirum esse ι exes sis fibris, nec amplius coalescentibus ipsam omnino actionem intercipi. Attamen nihil puto impossibile . fibras ipsas semel discissas coalescere integre aliquando posse: atque ad naturalem sere habitum redire Nam etsi spermaticae partes sunt fibrae: ex neruis scilicet ,& liga. mentis deductaei tenuissima illa tamen sunt flamenta, ac sanguine circumlata: ut apta abunde sese suggerente materia.

nihil prohibeat, posse ipsas iam diuisas denuo conglutinari:

nam & v enas etiam, arteriasq; dissectas,aliquando tamen agglutinatas vidit Galenus:I praesertim in pueris, ac mulieribus: ff. Metb. . quamuis nerueae illae etiam sint tunicae, ac plurimum crassis, &fibris plane maiores: ac, quod magis admirabere, cauitatem habent. Ad de his etiam, graues aliquos Medicos, saepe obser-8asse, musculos, di neruosis spenitus disiectos, suisse tamen interdum aggluta natos: ut facilis iam propterea fibrarum aet- glutinatio: non tantum possibilis esse aliquando videri pose sit. Etenim Realdus gColumbus,anatomicus praestantissimus, g 8. vere dum de illa neruorum dissectione sermonem instituit, quae & Mn. - . sensum, & motum tollit. Haec inquit, noxa intelligitur illata neruo priusquam musculum adeat, qui in loco retrahi possit, contrahiq;: quo facto, uniri, & coalescere nullo modo potest: bi enim nerui laesio contingat in ea parte, quae iam musculum ingressa est, uniri potest: neque sensus motusq; ammissio perseuerabit: quemadmodum ego saepe numero expertus 1um in multis aegris,qui mihi in dies innumerabili multitudine cuiarandi proponuntur: quod etiam Ludovi se Philippino viroe . a docto,

179쪽

docto,anatomes sudibso lubens ostendi. Sentit igitur vir cla.

rissimus, si nerui antequam ex se musculos enorment, uulneat rentur, coire quidam inuicem amplius non posse: cum uero

in fibras iam dinisos per earn eam illam substantiam distri. 'buuntur: nequaquam posse. Quamobrem fibras,& tendines ipsos reparari discissos non negat. Sed hoc fissum clarius ad- .huc alij peritissimi viri ribseruarunt, eueriantq;. Vidi ego,hTr. . 2. Le. inquit Guido, b magni vir experimenti, atque audiui in mul- -ς - Α- tis neruos, S tendines incisos esse: Neos ita restauratos, vis Lib. r. c. I 6. fuerit incredibile, illos fuisse incisos. Theodorus tantiquissimus etiam Medicus, errant,inqui qui dicunt,neruum conso-ι In chirurg. lidari non possse. Et Lensrancus lita asserit, neritum aliquando consolidam: ut motus qui ex eius dissectione ita Drat peritu- ' rus: eo deinde coeunte penitus repararetur: nam quamquam

aliena quaedam substantia in sectionis intercapedine teponsetur e haud tamen prohibetur, quin per eam spiritus permeet, atque illuceat facultas nam eiusdem fere substantiae est,atque ex proprio alimento secreta. Et quamquam carnosae tantum partes dissectae, eadem prorsus assuta , secretaque substantia: quod per primam intentionem fieri dicunt, reparari videantur : seminari ae autem non e adem, sed simill potius reposita, quae secunda nuncupatur tutentio. Attamen fieri potest aliquando', ut iam' valida particulae fabricatrix facultas reperi tur, tantumq; suppetat seminalis materiae, ut ab increscente

carne opus minime impediatur: ac in neruo etiam verus coalitus, aut certe quam simillimus fiat. Satis igitur constat, non soluin disiectas musculorum fibras: sed ipsos etiam tendines, neruom coalescere iterum posse t ac propriam illorum sunctionem, quam disiectis illis perire erat necesse, tandem restim Iu Arici tui: nam & Gentilis ingraui stimus Medicus, mirabilia, ut ipse et, narrat de neruis incisis obseruauit. Nec est, cur Hippocratem obi jcias mihi, qui dissectos neruos nec augeri, nec coalescere ι' o. h. I9. affirmauit: ' nam si de eo coalitu loquentem illum intelligas, qui intercedente alia substantia fieri solet: cuiusmodi duo ligna glutinio aliquo interposito uniri videmus: indignum hoc

Hippocrate suerit: nam vel durissima ossa per vocatum callum concrescunt. Si autem verum mihi partium coalitum

proponas, qui nulla fit intercedente aliena substantia i sed illis ipsis susis,ac concrescentibus simul: quemadmodum cera

180쪽

ve Teladi Medicorum. Lib. II. Is s

. eerae , aut plumbum plumbo coalescit: saepe etiam in neruo alium hoc etiam deprehenditur: nam, quoniam omnis huius coalitus ratis in duritie posita est: non raro certae inueniri

Potant naturae, aetates, temperamenta, ut nerui verum illum coalitum non dissiculter admittant: neque enim omnes Par ticular solidae atque durae sunt: neque in omni natura, di aetate. Ergo magna tantum. ex parte Hippocraticam sententiam veram arbitror: uain quod nunquam aliter eueniat: res ipsa

penitus reclamat. Fibrarum igitur coalitio dissicilis, fateor, plerumque est, ac non raro impossibilis: verum aliquando dc possibilis , & facilis quoque, si allatae rationes quidquam valent, mihi videt ur. Sed hactenus de his partium ostensionibus, quae ex vulnere'musculos, ac neruos dissecante proueniunt: nam de caeteris alijs, quae post vulnera etiam remanent: at non caesis ruptisue fibris: sed durata inibi inhaerente fluxione: quae stilicet pret dolore ad laborantem particulam fuerit comcitata: aut proprijs etiam particulae concretis excrementis, nihil hic narro: quod scilicet non culter id malum emendari,ac corrigi licet, praesertim in iuuene, optirnoq; tempera mento. Sed iam hic praesentis enarrationis finis esto.

Euae externi corporis membra homini in uniuersim. magis ex et, sesint. Cap. VI. i . :

. . Scribendi occaso. i E praeuidendis partium offensionibus satis in sup riori capite dictum est. Nunc autem ρ quia illud etiam a nobis interdum perquirunt iudices, quam - l grauis nimirum ea sit ossensio, quam ex vulnere futuram eis utcunque praediximust & quam corpori illud officiat detrimentum: idcirco opportuna hoc in loco tractatio fuerit: quae scilicet inter externas corporis particulas magis nobis ex usu sint. Et quamquam dissicile esse videtur inter tam multa hominum studia,variasq; prosessiones inuenire satis posse, quae nam corporis huius Fodi initrumenta magis .nobis ad .exteriora vitae munia exercenda sint opportuna: munias sortasse manus, Mi s pedes, nonnullis oculi magis