장음표시 사용
241쪽
RO XIMAS tractationisargumeratum illud etiam exposcit, ut, an aliqua parentum vitia, ac morbos quos esse in ii resupinamus,in liberos transse ri necesse sit, hoc in Ioco explicemus: saepe enim vi- . . yi tam,ac morbosam prolam haereditario principio produci,multis euentibus est compmbar uim Noeima mei muneris interesse nunc puto et si hoc quoque caeterix adnectem; saepe enim ce hac re nostra postulatur sententia: cum nimirum rara aliqua,nec vulgaria connubia celebrantur,ac insigne aliquod vitium incoiugibu spectetur, quod deindoenein liberos transfundatur,timendum sit.Neq; enim in coniugijλaut generis ci matem,aut diuitias tantum exoptauerim i sed non minori illud etiam diligentia, vi inin me pare sinin atque his praesertimaultrumentis, quae ad animum spectantia undignum fuerita agricolas, & sumenta, rates it, seminare . ac consererit: voprius cuiusmodi terrae sua coninuitant semina, murtum dinquo prouideant: post autem magnam curam adhibeant, ne mulis ruido demeria putrescant, neue siqua scite exarestant, a ut sei gore extinguantur. In homine vero seminandor vel dum uteroe geritur nutriendo, nullam omnino adhiberi diligentiam. Ergoede his moda dissere mus, quorum fiaspectum coni ugium est, ne libewx inficiant. Quamquam lectores admonitosv lim .hος de morbis haereditariis argumentum difficile es rnes satis ab aut cibus piscatum ut propterea aequi boniq aestiment: si quod modincon inruisit Tildatis gratia expIicare cium suscipimus M'ditis auribus non unde quaque fatis secerim Ergo ut illustria sint omnia iaciam primo sundamenta aliqua, a quihus tractationis absolutio petenda sit et secundo loco, quimini ii an serri, & quomodis a parenaabus soleant, eclocetior
242쪽
.- Tonantarprincipia quaedam , d quom proposta quaestionis Τ
SEmen quod nostri principio min utero est : ae eui us tempe
ramentum, naturamq; ante alia assumimus pars est, inquit Aristot eles, utilis, atq; Herminxcrementi,ex quo unumquodq;i r l. Degeneri membrum gignitur. iaest, pars illa est sanguinis, ut Avicennas a AEnim. 1. inter praetatur, qui cum ultimam consectionent in venis adeptus I.Tr
sit, ex diarum osculis in particulas 'roxime conae etendas desu- ἀιι. Hunc testes naturali quadam facult te ad seimhunt sicut . .
Iinn melancholicum succum , & vesicula se ilisfianam bilem. Vectio stare etiam possit, nihil arduum esse intelligere, qua rationea singulis corpori partibus semen decidatur: nam si das mihi, seminix nat uram illam esse substantiam, quae in extremis lingu- Iarum partium venulis consistit: quasi illarum alimentum iamiam sutura: nihil interest ex ipsis ne venulis, an ex particulis illud esse diuulsum dicere. Quamquam ipse Galenus, ae non quae sem. in vinarum Oxillisi sed quae per singulas corporis partes ad λώ, v Isidi generis nutritionem dispersa substantia est, materiam se mi
nalem esse, as ipsum etiam semen prohabilius dixerit. Ergo hae eadem quoniam si plusculum temporis ijs in locis permansisseeyiam aliquam particulae formam accepisset: verisimile eli illam ipterea ab eius partis natura aliquo pacto alte ratam fuisse: vi,si non vera forma: ac proportio illius aliqua inducatur. Ergo quae nars seminis ab oculo, exempli causa decisa est, quoniam pro- poetionem quandam , at formae veluti rudimentum ad oculum habet: negandum non est, dum simul cum aliis in testibus eom--stetur aptiorem illam esse. ut in oeulum potius, quam in alias par ulas conuertatur. Q ioA si dicas,proportionem illam sanguiatis, quae ab oculo decisa semiuis nomen postea propria lor i ita est, non habere proportionem, nisi ad similares particulari '. quas crat nuζλitura: ut propterea nulla illius esse debeat ad oculum proportio : quippe quae pars est instrumentalis. Ais . . equidem, illi proportioncm ese tantum ad similares particulas: at non ad quascunquet sed quae tantum in oculo sunt. Αtq: ideo quae pars seminis ab oculo elicitur, habet hoc quidem vi vehas
t an tum, saxi em, ac tuni as generet: sed illas tamen magis, ex quibus propter certam timperiem constitui Ionemq; o uti po
243쪽
eius consormentur. Attamen eum haec dieor non ea mihi nisi entia est, ut putem ex certis seminis particuIis, certa dumtaxat membra fieri oportere: nec alia praeterea. Scio enim uniuersum semen facultatem quandam intestibus adipisti, ut ad totum aptum sit, atque in omnes particulas aeque connerti possit. Sed cum hac tamen seruantur illae adhue singularum partium pr portiones: quae quidem, si nihil repugnet,promptius in has sor mas , quam in illas semen agant. Sic sanguis, a quo uniuersum alitur corpus, quamquam omnibus nutriendis paralculis unus conueniat: habet ille tamen diuersas partes, pro quarum varia itemperie, haec potius,quam alia membra promptius nutrire u leat. Singula, quae nutriuntur, inquit Galenus, alia crassiorem sanguinei alia tenui orem,alia calidiorem,alia frigidiorem, aut alterius qualitatis desiderant. Hinc igitur conflat, hominem, cui, verbi gratia, discissa sit manus, semen quoque producere minus integrum: de in quo partes illae desiderentur, quae manum reserant: quodq; aptum plane sit, quantum in se est, ut si miles liberi procreentur. Et quamquam in libro de genisurae scr-ptum inueniamus, mutilatum habere numero omnia, quae s num; is quidem author negant enim nonnulli Hippocratem e sic mutilum intellexit: uon cui pars aliqua desit, quae vera est
mutili significatio sed cui debilis illa est, atque ad agendum
inepta: dixit enim paulo poli, genituram a parte mutilata deia bi ierem prouenire. Sed ignorandum etiam non est, me sub se. minis nomine scemineum semen nihilominus comprehendere. in qua significatione vel ipse Aristoteles semen vocavit primo a de generatione animalium, quod scilicet ex ambobus coeunti bus Originem trahit. Quamquam hoc discrimen intersiri quod ille nullum opificium materno tribuat. Ego autem,qui Hippocraticam, hoc est meliorem sententiam sequor, aeque cum virili semine agentu rationem habere illud puto quod ipsum ti vherrime monstratum est a Galeno: o di ipse etiam Aristoteles, quasi ab ipso veritate conuictus, aliquando confessus est, decimvn mirum libro, ac tertior de hili Oria animalium: in quo loco, aitis: m mana appellari, quae semen prolificum in seipsam mittit ruadrem, quae in alterum. Praeterea vero illud etiam in Galeni ea doctrina daturos vos esse mihi confido: nimirum sanguinem θnu nitruum , alterum esse nistrae generationis principium ratque esse materiam quandam, unde foetus in utero alimentum capiat.
244쪽
Gp Iat. At non ita tantum materiam , ut nihil praeterea essiciat. Duo enim haec principia, inquit Galenus, ' non aequas inter se ' x. Dese- habent vires: nam in semine validissimum principium essecti-uum est: materiale paucissimum: in sanguine contra, quod ad materiam spectat, plurimum i quod ad vim, & facultatem , imbecinillimum. Ergo opificem vim aliquam habet sanguis me
struust sed omnium maxime ut alimentum assicir, atque immutat et etenim quemadmodum nos in luc em exortos varie alimenta assiciundi i ut etiam in diuersa trahere temperamenta, ac tal hres, & morbosos reddere non raro possint. Sic & menstruus sanguis, qui similiter seetum alit in utero, tantae est essicaciae, ut plurimam partem, & ad temperamentum, & ad valetudinem praestet, non tantum versanti in utero animalit sed deinceps in reliquo etiam vitae curriculo. Ex quibus omnibus,quae vera, ac firma principia habent, illud tandem constituo: multa vitia,quae ex improba solidarum partium constitutione,aut eoriinde m i remperie ortum habent et multa etiam, quae menstruus sanguis labe aliqua inquinatus invexerit, posse, ac solere a parentibus in liberos transfundi. Nam si nostri corporis constis uti atq; temperamentum tum a semine est, quod non mediocriser. id dispartibus aflectum, ac aliqua ex parte alteratum fuisse demon- . Mauimus: tum a sanguine menstruo: a quo vehit ab unico albmento, plurimum quoque in utero afficimur: mirandum nonfiseris, si illorum principiorum vitio asconstructiones. qualit resq; promptere krre valeamus. Verum haec vitia, quae lint, di quomodo in liberos prae sextim trans Arri leant, opportune nunc dicam,
HIppocrates libro de morbo sacro, ex pituitoso, inquit, p,
tui tofus i ex bilioso hiliosus gignitur: ex tabido tabidus:
ex lienoso lienos . di cuius parentest sacro morbo correpti sunt, etiam aliquem ex posteris,ac nepotibus similem gignur. Idem ι II eaera,reri etiam ex caluis, inquit, calui rex caesns eae si, & utplurimum distortus distortum generat r& eadem ratio est circa reliquas formas. Aristotcies quoque primo in de generatione animalium, ex m Cap. II. mancis, inquit, manca procreantur: & cum parentes cicatrices habue-
245쪽
i inbuerunt, filii quidam parte eadem similes erant r& Chalce
done cum pater brachio esset compuncto, filius idem retulit. Et alibi, is gignuntur, inquit, laesi ex laesis: vcrbi gratia, claudi ex claudis: Ncceci ex coecis r denique similes saepenumero in re. quae praeter naturam comitetur: & signa habentes sibi cognata haereditaria: ut verrucas , di naeuos, & cicatrices, aut quid aliud generis eiusdem. Avicennas O vero, sperna a , inquit, habentis membra debilia, raro generat sanum. Atque idem phaeredita, mam aegritudine in usse,ait, albam vitiliginem,tineam,sive caluitiem naturalem, podagram , phthisina, di lepram. Plutarchus quoque aquam inter cutem , regium morbum metam holiam, manisello ad hoc genus reduxit: quamobrem iubet, , t filiis, qui nondum aegrotanti sed illos suturae aegritudinis timor habet,exercitium,dietam,& pharmaca adhibeamus. Paraeus, ν saepe, inquit, haereditario vitio, ut claudi, di gibbi, sic & lulci evadunt pueri: vidimusq; qui naturali capitis tectigatione continuo mouerentur, filium similiter affectum progenuisse. Stolidi etiam, ac dementes parentes vix aliquando ingeniosos generant: quod vitium etsi animi est: attamen certam cerebri constitutionem sequitur. Vallesius f haereditarios etiam da orbos agnoscit fluxiones multas, quae multarum aegritudinum soboles sunt: saepe etiam & gallicam luem: adeoq; persuasum est multis , gallicanos parentes, eiusdem viiij contagione semper liberos inquinare , ut quidem non incelebris medicus multis disseruerit, impossibile esse, a parentibus gallico morbo infectis, filios sine labe nasci. Huiusmodi etiam, inquit esse Galenus, i in quibus pars aliqua aut superest, aut deest, aut formam alienam habet. Atque hi morbi ex semine praesertim ortum ducunt. Maternus autem sanguis sua etiam vitia: sed leuius, ut bene aduertit Fernelius, is quam semen, in cor pias inserit. Etenim si grauidam medio gestationis tempore quartana febris adoritur: partus editur, qui diu polica quartana sebi eonflictabitur. atque si nono ea mense pleurit hi dem prematur: proles gignitur in plei rithidem quoque proeliuis: quemadmodum & eius, cui abscessus ex aure octauo mense proruperat, filius in Omnem aetatem. habuit purulentas aures. Vnde intelligi potest, non modo pri ma conformatione ex semine : verum etiam toto gestationis tempore ex materno sanguine morborum proeliuitates in sce- tum contrahi. Aduerto igitur, non tam graues assectus ex san
246쪽
guine menstruo proficisci: sed aliquas potius intemperies, ac naturae propensiones: nam di hoc etiam idem author obseruauit: ut cui cibo praegnans mater silurimum assueuerit , eum staturuinesse foetui iucundum:& vinosa in vinolum: &quae medicamen iis crebro utitur, scutum proserre in medicamenta propensumι Atq; haec pro exempIo adducta sint mihi: nam non his tantum angustis morborum finibus haereditariorum gentiu continetur. Quandoquidem quocunque fere morbo , pater, cum generati detinetur: eum semine transferre potest in prolem. Caeter una nonnullorum opinio est, illos morbos, qui in partium conlat-matione consistunt, tunc tantum a parentibus in prolem trania ferri, cum naturael in originem habuerunt: nam si postea casit aliquo exorti lint. nequaquam eiusmodi esse. Et Argenterius, x x Ire a. artis illi, inquir, qui non a natura: sed casu aliquo particula sunt mu- Mtilati, aut simili aliquo vitio detinentur, non solere eos moi bos in filios refundere: nanet, inquit, testes facti sunt in prima conso matione cum integris aliis Omnibus partibus: quarum vitia, &Drmχm integram illi reserunt: nec eam ammittere possunt ob
miti lationem membrotum. Ego vero etsi non negarim naturale vitium promptius in filios ammitti, quam quod uis aliud.
nihil tamen obstat , id quoque, quod postea acquisitum fuit, similiter posse comm inieari. Non enim testes sunt, qui huiusmodi defectum in semine assiciunt: sed carentia certae Particulae, quae quantocunque est, semper aliqua ex parte imminutum semen producitur. Dictumst, ea ab Aristotele & cicatrices, &bracliij eompunctionem filios retulisse: ideo quam vere ille hoc dixerit, iudicent alij. Ex his igitur, quae hactenus sunt constit ia, promptum esse arbitror colligere, qua ratione haereditarii morbi in filios transferantur. Sat enim tonstat, lidas corporis partes,quae solae recti: partes a Galeno a sunt nuncupatae,ab ipso σμώ- semine in v tero generari. ac deinceps nutriri. Et quoniam a no ' bis etiam irronstratum est, parentes quibusdam particulis immi- 'nutos,imperfitctosq; , semen similiter imperiactum, atq; earundem partium facultate i inminu .um progignere : nemo ambia stet , ex hoc ipso semine foetum aut diminutum , aut male com Politum', aut praue temperatum fieri. Praeterea cum duo sint morborum genera: a quibus animal in utero assici contingit: alterum in intemperie in conformatione alterum: profecto qui ad intemperien . reseruntur,saeeius, ac Proinptius. transserr l . lanis
247쪽
lent,quam qui ad consormationem spectant Euentus satis eo Pertus eii: nam qui intemperato sunt capite, oculis hepate, res nibus,ac toro etiam corpore pluru nouimus, qui aisimiles filios progenuerint. Qui vero sine oculo, sine manu, ac pede sunt: aut easdem particula, di stortas habent, ac male compositas non ita multos licet adnumerare, qui similirer a. ectos liberos fusi eporint. Nec dissicilis erit tat:Or nam si quidpiam virili leni ni desuerit i illud satis valet mu iebre sva mole reponere, atq; tu Pple re: non ita autem intea pertem,siquidem validius sit,iam facile emendare potest. Sed hic doctissimi cuiusdam viri b sententiam lubet e xaminare: qui mala omnia haereditaria ex naturali quadam intemperie, ac totius corporis,aut partis imbecillitate fieri affirmat. Etenim cum homines, inquit, naturam,& temperiem ab his accipiant, a quibus geniti sunt: profecto cum natura simili, similem debit: talem deferri: ac cum debilitate simili simia Iesmorbos eli consequens. Mihi vero obscurum est, quid ille per debilitatem intelligati nam, si intemperiem, obscurius ad hoc fuerit,quid per nauram velit. Praeterea ita omnia disponi vi morbos ab imbecillitate: imbecillitatem a natura fieri ii uuat. Galenus e etiam,cum medici quidam exiguos ventriculi dinaturali temperamento recessus, imbecillitates nuncuparent: nihil,inquit,dicunt praeter id, quod est euidentissimum: malam scilicet ciborum concocti nem esse ventriculi in suo opere perficiendo debilitatem. Sed hoc, inquit, non est, quod quaeritura sed potius, quae causa sit eiusdem imbecillitatis. Ergo mea sententia, imbecillitas, quae haereditariorum morborum altera , ac potissima est causa, mala quaedam est i natura partium constitutio , quae vel magnitudine. vel munero, vel sormatione, vel quadam inter se ordinatione at quid peccet. Nec verum est,in temperiem debit talis, quae nihil est aliud, quam mpla corporis coni itutio, causam e sse: cum potius contraria allis io veri esse reputer uri nam fieri potest inquit Galenus, aut corpus alis quod ex I tur; mis bene temperatis particulis b ne sit constit tum: ipsarum tamen vel magnitudine vel lium ero, vel Mrmati ne, ves quadam inter se Ordinatione laesum deprehendatur. Puto igitur has duas esse morborum haereditariorum veristimas cauosas, intemperiem scilicet, ac malam constitutionem. Sed haec ipsa partium constitutio, ut aegre transfertur in libe: os: ita semia
transtat a firmior est, nulloq; tempore corrigi valet: Quid λ ει ais
248쪽
emam etiam causam, intemperiem scilieet facise ad se trahet. Quocirca hi morbi, qui in naturali conititutione consistunt, ad mortem usque hominem comitantur I naan caeteri etsi dissicilem curam suscipiunt, curamur tamen aliquando: aut saltem non mediocriter mitescunt. Sed ignorandum etiam non est, euenire interdum, ut qui a parentibus male allectis exorti, eandem partium structurain, dispolitionemq; sortiuntur e quamquam nihil dum aegrotente attamen quantum in se est , morbosam gemerent prolem : nam vitiosa corporis constitutio , quae polleris semine traditur,tames si nulla adhuc aucta cacochimia,citatisq;euxionibus. morbos exeitare non potuit: quia tamen innata eassilit , semper futuri mali suspitionem , ac metum incri. ideoq; rnati interdum auorum aegritudines patiuntur, quas nunquam Parentes pertulerunt: nam tametsi parentes ipsi ex vitiato somine fuerint coitituti, ac tale etiam in liberis procreandis emi tantino id tamen satis est vi aegrotet polleritas:sed praeterea ne cesse est, ut vi humorum in corpore aggregentur , ex vitae nismirum intemperantia . extemporum iniurijs. ac similibus de causis, quae si non adsint . nunquam aegrotare hominem dicam, Concretum licet ex semine vitiato. Adde etiam quod matris s men, ac sanguis menstruus,possimi. si quae it Iabes in viri seminere tardare, aut etiam opprimerer qua deinde exerat sese, atque antiquam naturam praeseserat, si in gignendis postens malet ase fuerit,quae illi vitio consentiat, aut non repugnet.
Cur a vitiatis parentibus nonsemper vitiatossilios gense irari necesse est.
Non ignoro aliquos esse, qui hanc nostram, de haereditariis
morbis, assertionem incertam omnino, falsamq; esse hoc argumento exit imante quoniam saepissime a vitiatis parentibus integri, atque inculpati liberi prodeant. Quos ego,quia temer inoc dicere animaduertoi Iubet illorum errorem paulisper redarguere r ac rationem interea proponere,cur ex vitiatis parentibus bene constituti liberi non raro oriantur. Porro morbosae huius haereditatis duplicem antea originem esse statuimus: s - men i pium, quod ex paterno, maternoq; conflatum est, ac ine seruum sanguinem. Horum autem non idem semper est tempe-
mcntantinon eadem daspositio:lie enim semper simillimi filij, . Hh atque
249쪽
atque eiusdem essent naturae: sed plerumque diuersa Inter se sunt, ac dissimilia. Proinde nihil mirum si ex his etiam diuersicisectus consequantur e nam quem paternum semen exempli causa ex sua natura praestare essectum potest: eundem male num retardare, ac destruere solet: in quo certamine is omnino potior cffectus resultabit : qui a maiore essicacia, ac viribus robustioribus est inductus. Ergo demus quempiam e sse distortum, aut claudum: idq; etiam si lubet a natiuitate: asseram equidem,lumc distortos etiam filios sua natura esse generaturum: verum si fiat, ut illi talis uxor contingat, cuius robustius sit semen. at queessicacius: mihi dubium non est , integros liberos ex eo coni sio prodituros. Quam meam sententiam illud etiam non m diocriter probat, quod cum filij integri vitiato patre nascunturi matri potius similes esse deprehenduntur: quippe cuius semen ut alicrius vitium corrigere potis est: ita propriam in caeteris multis qualitatem inducere. Quod si fiat, ut imbecillius sit semen scemineum: aut certe equis viribus concurrat, promptum erit, ut fili j paterna vitia ubique reserant. Si igitur huius tei si sputo fuerit aliquandor iuuabit matrem & in ipso conceptionis momento , & toto etiam gestationis tempore, perfectam sormam integri alicuius hominis intueri, ac valida cogitatione comprehendere. Tantae e enim est essicaciae similitudinum in mente, reputatio haustaeque imagines sub ipso conceptu, ut viri usi ibet animum subito trant uolantes, effinge te similitudinem aut miscere existimentur. Scio enim honestam matronam cum saepe claudicantem mendicum intueretur, atque eius ima go concipienti occurreret, claudum deinde filium peperisse. Narratumq; est a Galeno de rinem quendam hominem hac ratione pulciarum illium suscepisse, dum p nlchram pueri imaginem uxori congrediens intuendam attenteq;: considerandam poneret. Quod autem de morbosa partium constitutioneri demde intemperie intelligas velim. Nam patris semen intempera clum filios etiam similiter affectos procreat: nisi tamen male . num obstitet it, aut menstruus etiam sanguis : qui in corrigenda seminis intemperie piurimum potest: licet vitiosam contritutionem emendare non ita. Atque hoc est,quod morbi,qui a so- Ia patris intemperie in filios transferuntur, non ita dilacile si diligens cura adhibeatur, ac matris natura consentiat, corrigi po-tcrunt. Dum nriter scilisci,quoad v tero gcrit,in contrariam vi-
250쪽
etias rationem incumbat: ac si etiam postea tales nutrices adhi-heantur, quae contrario temperamento dω natae sint. Cuius rei causa iubet etiam Plutarchus, I ut filiis laborantium regio mor g Ne se aho melancholia,ac podagra,siquidem nondum sint infirmi: sed - 'ne aliquando pari aegritudine corripiantur, exercitium, die tam, si 'pharmaea adhibeamus: His igi eur prodesse aliquid posses, lubria med:ctoae regimina nequaquam dubito: quamquam ut
ioc ipsum consequaris,diu, ac plurimum laborandum est Quae rubet inanimali pars, inquit Galenus, b morbida magis, atq; m UA.becillior in omne aetatem redditur, si quod vitium, vel exiguusti 'Τ'In prima conkrmatione ei obtigerit: cuius vitii culpae tum,in Primum maris cum foemina coitum intempestiuum, tum in gra- .vidae victus rationem sequentem est conserenda. At quoniam irae hactenus dicta sunt, difficile aliquis comprehendat rc nisi ctiam , quod semen robustum si, quc due imbecillum explicemus. de quo scilicet saepe antea factae si mentio. Ι ribet ex Caleno, i atque Avicenna ι nonnulla indicia huc afferre, unde id i x. an mia..iacile innotescat. Robustum ergo sementum virile, tum mulie- ρ ire ita cognosces, siquidem foecundi hominis sit, quiqι celeriter 'r 'δ' ab initio ad coitum iserit concitatust item sit genitales partescitissime hispidae factae sint , lateq; pili nascantur lac praeri rea si nimis salaces fuerint. Imbecillum vero semen est quod contraxias omnino habet conditiones. Sanguinis autem menstrui, a Mue uteri temperamentum totius corporis temperamento s- millimum esse solet. Atque huus robustam vim esse, Squod contrariam seminis naturam vincere interdum possit hinc deprehendes : si quidem calida, & sicca totius corporis temperatura sit: si pauca sit menstrua expurgatio , eaq; rubra, aut flauars hispida muliebria sint: ae denique si caetera conspiciantur, quae in robusto, ac valido semine sunt explicata. Sed praeterea
ivalidiores etiam in hoc genere reputatur aetate florentes,quam
senes: ac qui salubri sunt habitu, quam qui morboso. Atque ex his quantum in medica diligentia positum est, facile deprehemi des, masnei an scemina in certa scelus formatione maior Dbus viribus concurrae: ac propterea quae paren' cum vitia liberi etiam sint