장음표시 사용
51쪽
Pl nio, et Frontino nonnulli animadxeriunt, quibus ideireo anter;orem fuisse deducunt. Sed revera Plinius Vitruvium non nominat. Catalogiis enim seripi Tum veterum , qui primum librum Plinianae Naturalis Historiae conscii. e. iusdem Plinii non est, si Ilarduini observationes admiliantur, Led alicuius ex exscriptoribus librorum Plinii , qui liune a I itruvio quaedam haustiae est arbitratus . quod illa in utroque auctore iisdem aut similibus verbis sint exposita. At enim uero non minore iure diei poterit, I itruvium ex Priatica ea hausisse. Plinius enim quae memoriae prodidit, ex quonam scriptore desumpserit generatim explicat, atque id ita a se saetum fuisse semper. Tito, cui opus suum inseri ii, profitetur. Frontinus quidem Vitruvium memorat, ubi tradit aliquos ipsum, alios Agrippam censere quinarii moduli auctorem: sed non declarat. num ille modulus ab Augusti usque temporibuε laeest induetus in usum aut serius et suo tempore. Scripsit enim Frontinus aevo Traiani, a quo ad Titum Imperatores fuere Domitianus, ae Nem. Quod itaque Vitruvium nominet moduli quinarii soriasso aueiorem nihil aliud indieat, praeterquam quod Vitruvius ante Tilum fuerit, non autem Augusti temporibus. s. a 3. Haec sere sunt, quae pro utraque sententia erudite et ingeniose ab O tirio et Neutono eollecta suere; ex quibus non levia utrinque rationum et eoniecturarum praesidia haberi omnino patet. Nisi quod priorem sententiam aliae quoque inductiones a Tmare videntur. Nam sororem Imperatoris, cui Vitruvius arrietum se heneseio esse prostetur in operis exordio . in Vespasiani familia non memorant Historici, utique in Augusti r quae principio eiusdem proemii dicuntur de eune lis hostibus stratis. de triumpho ae victoria Imperatoris . de gentibus omnibus, quae subactae ipsius spectarent nutum, aliaque . Nonnisi ex assentationis studio Tito applicari potuerant, estosque laudis sontes Vitruvius Deile invenisset aretius ad eundem pertinentis ; Caesaia vero et Augusto aptis-ε me conveniunL Demum, quae cirea snem exordii eiusdem de publieis ae privatis aedifieiis curam Imperatorem habiturum, multa aediscasse, et nunc aediscare proseruntur, apposite Augusto diei poterant, qui gloriabatur urbem quam lateritiam aceepisset, marmoream relinquero, qui locupletiores in Urbe Itomines ad aediscia extruenda excitavit. ae composilis imperii rebus in urbe exornanda plurimum incubuit: minus apio Tito dieta fuissent, qui urbem a Nerone aecepit, primum ineensam, mox aedisciis ordinalis restitutam , ut ex Tacito superius innuimus. Quin, etiam eum maximum Vespasiani aedificium Amphitheatrum fuerit, obtusam adeo Vitruvii attentionem iudieare non possumus , ut Ioe ipsum in laudem Imperatoris non nominasset . eiusque extruendi rationem et eonsilium tradidisset. Praeterea, Fabe ius scriba lxj, ut traditur, eum in Aventino domum voluisset habere eleganter expolitam. peristyliis paesetes omnes induxit minio qui post dies triginta saeti sunt invenusto varioque colore. Ille autem Faberius seriba non semel a Cieerone nominatur, euius aevo vixit atque ideo etiam aevo Vitruvii , non enim exemplum eiusmodi, nisi recens suisset, et in hominum memoria, adduxisset, neque saeculi spatio remolum ad
id prohandum evoeasset. Nomina Mare. Aurelii, Ptib. Minidii, Cn. Cornelii in proemio recensita ignota sunt, pariterque Vestorii sal qui Puteolis eaeruleum Deiundum insititiii: ox iisdem proinde nihil deducere possumus, Urea Prop.
52쪽
S. 24. Fam vero quaestionis partem, in qua distulitur, num Plinἱus Vbtruvium exeripserit, an Plinium Vitruvius . iuvat aeeuratius considerare. Duae sunt notionum elasses, in quibus exponendis. iisdem sere dieendi rationibus utuntur Vitruvius, ae Plinius. Altera quae ad historiam naturalem materierum diversarum pertinet, euiusmodi sunt terrae, arenae, lapides, colores, aquae, ligna e similiar altera quae ad Archileelurae doctrinam immediate speetant. Hane praesertim eligimus, ut in eadem textus Hirtio. II. S. I 6. Fiunt titium Ia- rerum generia tria: tintim quod Gra ce ὀιθωρον omellatur , idest quo rimiari tit mr , longum pede laltim semipede e caeteris Mohtis Graecorum aedificia freti mr. Ex his tintim ρm- Indoron , oli riam tetradoron dicitur. Doron atilem Gra ei appellunt pabmiam , quod misertim datio Graece Mροι omeliamr: id autom Vmper g risiar ρ' miantis palmum. Da quod est quo O rsiam quinquρ palmorum, Pentra rvn , qtiod quatuor retrari nil urar; et quae sunt publica vera, Pen adoro , qtiae Prioti a tetriad O
Vurtio. II. S. 33 Duquo non est
in utroque seriptore similes conseramus.
Plin. X v. 14. Cenera eorum s laterum tria. Didoron , quo utimur longum sesquipede latum pede.
Alterum tetradoron , tertium pentad ron. Graeci enim antiqui doron palmum voeabant. Et ideo dora munera, quae manu darentur. Ergo a quatuor
et quinque palmis, prout sunt Domi nantur. Eadem est latitudo . minore in privatis operibus, maiore in publicis utuntur in Craeeia.
Plin. XXXVI. αα. Graeci e lapide
duro , aut allice aequato conti ruunt veluti laterilios parietes. Cuin ita secerint , isodomon vocant genus structu rae. At cum inaequali erassitudine strincii sunt , pseudoisodomum. Tertiumefit empleolon . tantummodo frontibus
politis, reliqua fortuito collocata. Plin. XXXVI. a 4. Columnae in a
53쪽
ai Oeliaua pars crassi dinis fuerit, prinpter crebrilaum, et antistius inlisis columniartim, tumidum re insentistiam escire vectem . . . . Etiamque an .iares cesti via crassiores sciendaestim ex sura diame ro invia esima parte, q-d eae ab aere circumci- nise , et graciliores esse inuonturaFicientiatis .... CONDUcrurae arium
in stiramis eoiamnariam Amoreac liis ira Dei naue otiionerar, uti si mrumna erit a quadrisonu, m libras vidquinqMaginta, inridendae stiri imae crassi innesia in Ovio myries, et eri-rum semem in summo scui hypotrinchelio contrahun r. IV. g. 5. Du Dorica commina pirilis moris proseortionem, et 'miliarem, e sentistuom in vi insciis praestare coepit. Dimonsi sunt inritis pedis oestigium, et cum moenissent ρρd m sextiam par tem esse altilia tinis in lumino, uia in
s. 3. Tertium uero, quod Corin- ilium I itur, ut ginalis LM gracili- rutis imitutionem. Eius otium capituli symmetria sic est sarienda, titi qurimen fuerit crusti Io imiae colamnae . tantu sis altitudo capitiai ctim Ahoco. IV. S. 5a. Tuseanteae columnae sintima crassim line aliisudinis parte s mimia. Altimila tortia parto latitudinis templi. Spirae eorum alia dimidiamne erussitudinis .... mputat ut Ditido dimitata renuisti linis. Vur. VII. S. t . Minde ruderi novo tertia pars testae rusae admi.
de densius positae erassiores videntur. Genera earum quatuor. Quae sextam partem altitudinis in crassitudine ima habent, Doricae vocantur: Mae ninnam donteae : quae septimam Thusea. nieae. Corinthua eadem ratio , quae
Ionieis. Et disserentia . quoniam capitolia Corinthiarum eadem est allitudo , quae colligitur erassitudine ima, idemque graciliores videntur. Ionita enim rapituli altitudo tertia pars est crassitudinis. Antiqua ratio erat eolumnarum altitudinis tertia pars latitudinum dati. hei. In Ephesiae Dianae aede . primum columnis spirae subditae , et cap tula addita. Plaeuitque altitudinis octava parain crassitudine . es in spirae haberetiterissitudinis dimidium . septimaeque
paries de raberentur summarum cras..itudini. Praeter lias aurat . quae v eatitue Alticae columnae . quaternis angulis, pari laterum intervallo. Plin. XXXII. ci 5. Necessarium T deri novo tertiam partem testae tuaae
54쪽
αμ tir . caecisque duae partes ad addi. deinde redus, in quo duae quim
Vire. VII. S. 28. Graecorum inro P . XXXVI. 23. In Gare a te. tectores non solum his rationibus in clariis etiam harenatum, quod itulatendo fucisne opera sma, sia etiam cturi sunt peius in moriario ligneia mortario collo eo calae H ω'eria ibi vectibus subigunt. confusa decuria hominiam, inducta IDgneis o citatis pinsane miseriam, el
Viti . VIII. S. 49. Mutiliae ne mi- Plin. XXXI. 6. sstutia pedum dantis long Pediam doniam findanωr. num longitudinis esse , legitimum est. Vitr. VIII. s. 34. Non motis in Plin. XXXI. it. In Macedonia non Macedonia, qtio loci sγω tis est Em procul ab Euripidis Poetae Aepulero .ristides, dextra ae sinistra monumenti duo rixi consuunt, alter saluberrimiaAeniant f dtio risi concurrunt in ti- polus , alier mortiferi. nume ac mherum Dialores pransiliare solens, pruter aqtiae honitissem. Auriotim vitii , qia est in altera ρarte monumenti nemo iaccedit, quod mo
tiforam aquom diei in his re. Item Plin. XI. xo3. Iuxta Nonare in Ameri in Arcudia Nonacris nominatu eadiae Sux. nee odore disserens, nee Drriae regio , qua habes in monitatis colore, opina illieo neeat. e saxo stivames stigiu7ssimos mores. Haec amem aqua ωωρ nomi- Plin. XXX. cap. vlt. Uvigulaa tanniatur, quam neque iam nlum , n q- lum mularum repertas, neque aliam aeneum, ri que fere iam Das potest ullam materiam . quae non Perroderinmstinere, feci dissilit et dissim tir. lur a veneno Stygis aquae . cum id C seroare amem eam, et e sinesro dandum Alexandro Magno Antipater nihil olitid potest, nisi mtilina tingu- mitteret, memoria dignum est, magnati , quae Ptiam mymoram ni Antipi Aristotelis infamia exeogitatum reo in procinciam, tibi orial Alexaniare, per Iolium stitim ρoriatum ess , et
vii eo ea aqua regem rase riuarum.
Plures huiusmodi eollationes adliuo institui poMen . in Delenderetur, aut ex iisdem sontibus aeripiorem utrumque hausisse quae geri eris , aut alterutrum alteri auctorem suisse. Verum si animadvortatur quanto verborum eompendio utatur Plinius . tit ea exponat . quae a Vitruvio traduntur si ius . probabilius aestae eomperiemus, Plinium ex Vitruvio hausisis , cum etiam ut ipsi proposi-εum in suis libris luerit. Di titidique eoileetas notionea pressa oratione compre laenderes , quam in V irauius , quae a Plinio suerint tradita . ampliscaret . ai, Praetermissis aliis argumentis. eemere velimus hos Scriptorea coaevos fuisse. Cum etiam ubi de arte agitur , lat in textu quem attulimus de columnarum generibus , hrevitas dictorum Plinii uere compondium sapiat, eorum quae V. ruvius , variis in Deia eodem argvmota a. ut Artia praeceptorem decet. tradiderit. Non enim modo notionis attendendae sunt ab utroque adductae, sed etiam dieendi ratiotios similos . idemque sere progressus, utcunque strii cultu
diversae. Illud potius colligemus ; eum Seriptorea alii latiui de Arebitectura
55쪽
suerint, qui Vitruvium praeeesserunt, ab ipso nominaii in praes. Lib. vII. .
ejusdem tamen libros magna cura suisse praeservatos, iat ad nos iasque pervenerint . multiplicatis adeo exemplaribus . Dicunque corruptis: aliorum nullum rex hoe ipso notiones ad artem spectantes, et ad historias varias, tu in Plinium, tum Columellam, tum Palladium , hausisse , horuinque postremum sere iisdem verbis, nunquam tamen eodem nominato. Quamquam, quae asseruntur contra catalogum Atieiorum in primo Plinii libro conlentum non magni ponderis sint, ut patet ex iis citiae Duu . xvi. S. 9. allata sunt. S. α 5. Post itruviuin . seriptoribus de Λrehitectura aeeenseri possunt Auctor Compendii, cuius aevum ad oetavum saeculum aerae vulgaria a Poleno resertur li). Nam Palladius et Isidorus . qui de R. R. seripserunt, et aliqua de rusticis aedilietis habent, ad seripiores de Arehitectura reserendi non sunt. Alium dei neeps de hae arte silentium, et Vitruvii ipsius libA sero ignoti laeuerunt, cum artem ipsam exterae gentes. Αrebilecturae barba icae, Normannae, Coihleas modis induciis, Ceaecae et Romanae ingenium sermo extinxissent. Primi, qui post renovatas literas decimoquinto aerae vulgaris saeculo tiruvii libros e te- Nebris eruendo, artein scriptis illustrarunt suere itali duo, Leo Baptista Alberii Patria Florentia atque Franei seus Columna Patria Tarvisio; de quibus dieendum est. Leo Baptista in optimis excultus diseiplinis, atque eruditissimus, Architecturam prae caeteris adamavit. in qua non modo seribendo eminuit , sed aedificiis ordinatis elarus extitit. Opera eiusdem Arehitectonica sunt, aedes saerae D. Franeisei Arimini, prospeetu marmoribus ornato e prosi cius seu sa-eies Saerae Edis S. Mariae Novellae Florentiae r palatium familiae Rueeellaiae ribidem: aed eula Ia. Braneat i, in qua sepulerum est Hierosolrinitanum: Cli rus in Ede saera Annunciaiioim Florentiae r sacra Aiales la. Andreae Mam tuae. Libros quoque plures eonseripsit . quorum alii editi , alii adhuc inter manuscripta servantur, ut refert Marrucchellius , qui eorum diligentem eatat gum exhibuit. Eminoni vero inter ipsos eiusdem de re aediseatoria libri X. , et de Pietura libri II. Praestantior lihrorum de re aia scaloria editio est, quam Angelus Politianus Laurentio Mediei inseripsit, anno a 435, quamquam error in ipsa editione obrepserit . tibi operarum et eorrectorum osellantia legitur in sine libri: Loomu BU Atuo Amorti Morontini Viri Curissimi de re aedificatoris opus er ganti, simiam , m quam maxime miti: Florontiust a tirutissima impressisti opora Mugistri Nicotii ratirontii Aiamnia: anno stiliis millesimo Ocωπ simo quin Ur qtiario MIeridias Ianuarias. De eo libro haee Pollitatius in epistola ad Laurentium Mediei praefatur: Baptis Λ L orentinus, ex clinrissima Albertoriam fumilia , Vir Agonii elegiantis, acorrimi jndicii, exquisitissimiaeque doctrinae, ciam compitim nlia egregia momimontra Posioris reliquisset , fiam libros emctibrtiou de architremra decem, quos ρropemodum emendums, per tali O quo edurarias jiam jum in lacom, uo itio uos Irarus nomini , scito est iuncitis. Hujus frutor BPr rutis, homo retia ris, trai iriter primos stititiosus, ut iam omnia lanii siri mγmorino, Dol ιιιι ηιρ consul res et mis in se meritis gratium rei resti, d scri/μ- archo γρis, atquP in vinitamen reductos tibi repri Mimiat, Laurenti Mediam. H cupiebat AD quid . vi ipsum timu mrantis, aura mtin ris Rulistiam, ornarem oectis. Quod ego mihi mula ratione statui sciendiam, ne tum absolviti operis, tam-
56쪽
que ex Iretis Diri lcitides, citam det rorem ingenii. Namque o eri qHdomipsi, mrius natiuo ex lectione Praeconitim accedet, quam quantiam Pgo taliso rhis consequi possim: Auctoris autem Iaudes , non solam epistolast angustias, sed nostrae omnino potvertim orationis reformidunt. Nullae quippo htinc hominem Ia Nere qunelibri remotrie titerae, quael et recondi ue disciplinae. Disitor possis, virum ad Oratoriam magis, tin ad motiere factus : vi timgrauior illi sermo fuerit, an urbaniore ita perse Iattis antiqnitialis oestigia est,tie omnem uetorum archi ecfindi rationem , et Greehenderit, et in ex Nitim reoocauerit; sic ria non solum mischinas et ρmmialia, auromataqtio permulia, seu formas quoquo aed ciorum admirabiles incogitat eris. istinatis praeter et pictor et strittiarius est hiabistis , cum lumen interim ita e mussim teneres omnia, vi rix paties singitia. viro ego do illo, ut de Carrhisino Saliustitis, tiacere salitis pino, quam muca diaera. mic atilem libro, Lotirenti, cum Dei praecipiatim locum in tua bibliotheca, Oolim auribuas, itim otim ea ipso logias aeti ruer, et logendum otiuo , ρMIParidiamque curra : Nam rimis digni est, qtii inluet iacta Per Ora virum . et in Ie jam timo proρemolliam recumbit, δεsortum ab aliis post in ri Meruriam. Accedit ad eat.
eem operis elogium latinis versibus conseripium a Baptista Sieulo in Aueioris
Accedit mu haec romasture gratia linguia Si te fo/ete juvia, nullia milescere culpata vj, elo tam hie est, quod o imitoris habebis
Et quae nialia tibi oriorum monumenta dodore. Alberii liber schematibus caret, eiusque in scribendo industria magna fuit. ut quae tradidisset perspicue essent exposita. et absque lineamentorum praesidio possent intelligi; atque quod in nonnullis eius libri editionibus posterioria
hus, aut vειΣionibus factum est, fgurae absque errore et facile educi possent.
Quod latine scripserit, qui linguae Italieae auctor esse potuisset in hac etiam saeuitate probatissimus , id saeculi quo floruit ingenio partim testiuendum est,
in quo scientiae et artes hae doctorum hominum et eruditorum quasi communi lingua uti consueverant, partim etiam saeuitati, qua pollebat, elegantissima in ea lingua scribendi, partim demum , si contieere licet . ut Vitruvio ejusque studiosis exemplum obtruderet, ostendens posse etiam in hac arte praec pia nitide eleganter atque latine emitti. Carpit enim Vitruvium. Di supra dictum est, quod eo modo seripserit, ut latini graeco loquutum , Graeei latino vaticinentur: atque gloriatur quae scripsit latine scripsisse. Vocabula proindo
alina iis susseeit, quati ex Craeeo sonte Vitruvius hausit, quemadmodum cum loco vocabulorum, quibus Edium quinqua species Vitruvius distinguit, Pyen al3los , Systylos , DiasHlos , Araeostylos . Fiastylos, easdem appellat consertam.
subconsertam, subdispansam . dispansam , elegantem r aut eum in columnis et trabeatione pro st3lobatis pistrilis , gophoris dixit mutulos seu aras insimas , trabea , fascias. Tum vero latastrum pro plintho, orbiculum pro astragalo , ne iratos pro regulis. Particulas ornamentorum nom navit laseeolam, gradum, Tu dens , funiculum, canaliculum, gulatam, undulam , neximium pro Dinatio . abaco. echino, astragalo, Molia ele. Sed ordo materiae tractandae, ac praee plorum soliditas pro quoeunque aediseiorum genere . prudentissima subinde adiecta consilia , opportunae ex scientia naturali et Histoesa depromptae notiones.
librum hune studiosis omnibus valde eommendant. Est quidem in ordina quid
57쪽
prima fronte vitiosum appareat, cum idem argumentum in variis lis A perirael plum Oeeur ii r verum qui eos attentius legit, et eontextum totius pensitat . illo quidem sapienter omnia colloeata percipiti atque ut similitudine utar, quae ab eodem Alberio adhibetur, ut moneat, non esse piaua extollendos totos parietes solis pedieulis mutulorum relictis , quibus post tempora testudinem e mittant, opos infirmum atque inconstans, Naturam, inquit, imitabimur. quae quidem eum ossa adiunxit ossibus, tum et earnes ipsas inlexu It villulis, nexura per omnes diametros ititerit uelis in longum, in latum, in profundum . in obliquum. Id etiim praeeipuum est in arte docenda , ut primae notionea ad eas , quae in progressu et in sublimiore eiusdem parte tractandae sunt, nexum ha-hoant. Nonnullae porro notitiae identidem sparsae in eo opere sunt, quae lieet immediate ad rem aedificatoriam speetare videantur, quarum tamen aliquae er dulitatis nimiae aeeusandae essent, quae cuin iucundi tale et eum utili late leguntur. Earum aliquot addueam exempla sit. Aiebat Varro eompertum Lahere se locis quibusdam minutissima quaedam atomorum instar volitare animanistia , aere et anhelita in pulmone excepta haerere praecordiis . et rodendo in- serre morbum atrum et rabiseum, alque perinde pestem perniciemque asserre.
fa . Sareophagum quoque lapidem apud Troadem Asiae defodi ferunt, qui sissili vena coniungatur. In hune lapidem de laneiorum commissa corpora ante diem quadragesimum tota praeter dentes assumi asserunt: et quod magis mireris vestem, calceamenta et ejusmodi una eum eorporibus illata, verit in lapidea
praedieant l3j. Nos quidem veteribus ae destitutissimis in seriptis 1 ealeem l re- lietam post annos . uti ex multis e lecturis perspieue palebat, quingenios nuper inventum vidimus , madidam et liquentem , et ut ita loquar maturam, adeo ut mollitie mella ossiumque medullas longe superaret s4J. Signa iis perinde lineis et angulis fossionum , eonveniret quidem sin fundamentis ponendis i oeulorum et intuitus vim habere, qualein per haee habuisse tempora Hispanum
quempiam sabulantur, qui aquarum venas per terrae intima serpentes, Non ge-eus diseernebat, ae si in aperto fluerent i5 . Dietu ineredibile. quanias lapidum
moles, et quas congeries commotas una esse arbo is radice viderim is in . sunt in rerum natura . quibus proeuldubio inest vis non aspernanda: laurum arborem , aliquam alitem, vitulumque marinum piseem aiunt fulgura Non petere. Hae e si operi intercludantur, sunt qui fortasse putent futurum fulminibus inlaetum et immune. Equidem id ego neque posse videor sperare . atque illuderedere, quod aiunt, ranam rubetam sicliti inelusam, medioque defossam agro. areere alites ab sementis : et Ostryn artiorem, si in domum inseratur, reddere paritia dissiciles: et enomion lesbiam frondem sub teelis habitam praeeipitare abutim , et inanitate pestem inferre s7 . Clavos et ligulas aeneas praeserunt se reis ex navi Traiani per hos dies . dum qnae scripsimus commentarer, ex lacu Nemorensi erula , quo loci anni plus mille CCC. demersa et destituta laeuerat adverti, pinum materiam et e pressum egregie durasse in ea tabulis extrἱnsecus duplicem super extensam et pice atra perfusam, tela ex lino adglutinarant. au. praquo id chartam plumbeam ela ieulis aeneis eoadfirmarant igi. Et navium s ros , quo pacto erebris prosurgentibus alimulis, unieo temporis momento inter
58쪽
dimi eandum possis penitus resertos reddere , adeo ut non sine vulnere aeeeploliestat hosti pedem paulo dimovere. Et contra . ubi ex usu sit . altero minore momento temporis expurgari, omni istiusinodi offensione a mola poasit, excogitavimus, atque adnotavimus alibi. Sed non est late , ut velim ista repetere. Λdmonuisse tantum iuvet hona ingenia. Tum et inieni, qua possim arte uni eo levi malleoli ieiu sori tabulata dissolvere universa , omnemque multitudinem , quae eonscenderit deiurbaro atque illieo levi manu, brevi momento opus integrum usui restituere. Quae etiam excogitarim ad submergendas ineondendas. que naves hostium , ad perturbandam , ad occidendam oeeisioue miserabili tum ham navalem, non est ut reseram .... Bursus ad rem 'navalem spectat portus tueri aut impedire . . . . Si nimia limositas, aut nimium profunda altitudo adsit sie saetio. Doliis substralis ordine. et iunctis trabes et signa direeta, alque in transversum alia ex aliis collocata et compacia coaptato, adjicitoque, ut ex rate in hostem emineant rostra ardua praeacuta et pali et e. lil. Plumbeum vas
igne non liquabitur, si plenum sit aqua e injicito calculum : illi eo eolliquefiei contactu, ac perforabitur sal. Mihi illud vehementer placet, quod scribit Varro. Ad testudinem pictam assuisse formam caeli . et assuisse praeterea stellam mobilem et radium, qui quidem quaenam esset hora diei, qui tum extra perstaret vetitus indicaret s33. Uii igni lum eandensque ferrum, si sorio in oleum dimi- aeris , fueritque tum quidem oleum modicum , illico sumos excitabit aerea et turbulentos ld vero , si oleum multo supernatabit , extinguetur, sumusquo non dabit qua de re iuvat intermiscere interdum quae delectent, et ab re tamen atque instituto aliena non hint. Martino v. Pontifico Maximo allatis, extitit angu s reperius Latio a fabris apud fodinas vitam ducens in vasto quodam lapide. eireum omnibus aspiramentis obstrusia. Ite perlae et aliquot ranae . et item caneri, sed hi quidem mortui I 53. Nos de pori lii rite lapide eompertum habemus , non modo flammis itoli excoqui, verum et conligua , quaequee; reum haereant saxa intra fornacem reddere, ut ignibus nequiequam satis e coquantur is l. Et profecto tempora , si recta interpretamur, plurimum plerisque
in rebus possunt. Nam et quid illud quod aiunt die brumali puleium aridum
foreseere, insatas vesteas disrumpit saliciorum solia, malorum grana verti ae circumagi, muriumque iocuseulis si bras numero in dies ad lunae numerum congruere , atque aequari. Ego vero etsi istius disciplinae professoribus , et temporum Observatoribus non tantum tribuam , ut eos existimem suis posse allibus certam praestare fori unam rebus; non tamen est, ut aspernandos ducam , si quando disputent perscripta istiusmodi tempora, monente caelo, utramque in partem posse quam plurimum. Sed uti ea aese habeat res, servasse quae admonent , aut plurimum proderunt , si vera sunt, aut minimum noeebunt, si erunt salsa. sed de his satis . cum hae tenus adducia eius operis pretium abunde eonfirmetit, illudque studium cum Vitruvii lectione conjungendum suadeant. Eius operis editiones post primam , quam memoravimus, habentur sequente
Leonia Baptistae Alberii Florentini Viri elari imi Libri do eo aedisi ea tori a d cem. Opus integrum et absolutum, diligenter suo recognitum: disti Delum est autem nuper opus ipsum totum . quod antea pervia legebatur oratione , per eapita , nonnullis e textu rebus insignibus depromptis, et in margine anno latis.
59쪽
Facta est etiam eapitum ipsorum non inelegans tabula . eum dictionum et ipsa. Tum rerum scitu dignarum, quae in margine sunt indice admodum luculento. Parisiis i Sia. Opera Magistri Beseiholdi Bemboli. et Ludovici Hornian. Quarto. Baee editio . licet minus nitidis tr pis impressa, quam prima Florentina , hute tamen multis praestat nominibus. Nam desunt in illa priore indices , aeeapilum divisiones ae tituli, qui quanquam ab ipso Auetore perseripti non fuerint . tamen insigne commodum asserunt. tum et notae marginales, quae non levi legentibus subsidio sunt. Sed quod hujus oditionis praestantiam confrmat. exlus est emendatio. quae in prima plurimum desideratur, in qua operarum errores innumeri sunt, ae passi in occurrunt; quorum revera aliqui orthographi- ei sunt, ae saeile omendantur, sed alii quoque oecurrunt . qui sensum laedunti Caret schematibus haeo quoque editio. I dieei libes d Areti ieeiura di Leone Baitiata Atherii tradotii in lingua italiana da P etro Lauro. Veneria per
Vinceneto Valvisi. 3546. 8. - tradotii da Costino Barioli eoil' aggIunia de diaegni in Firenae per Loreneto Torrentino 355o. in Folio. - ibidem i565. Folio adiis la atessa in Veneria i 565. Quarto. - in Italian and Englisti hyssames Leoni. London. 3726. Folio. Tria selumina. Cum tamen sere omnes Alis horti editiones obviae non sint, ae praesertim latinae, liceat verbia Sulpitii, eum vitru*ii libros pes inum in publicum trpis emisit, concludere. cum opus Leonis Baptistae Alberii. non modo siti limis, sod reliquis hoministis si in ei Huria ira mora dissiandre fur, mtilium conferre ρOsse Mima Merierem, desiderandum est . ut id eordatus aliquis essetat. s. 26. Iisdem sere , quihus Alberius temporibus , et antequam Vitruvii li4hri a Sulpitio. anno 1έη6 . editi fuerint, ui Polentia statuit sal , de Arelii- tecturae studio instaurando ex vitruvii studio promeruit Franciseus Columna , libro admodum singulari erinseripio anno i 46 alqua Aldi irpis edito vene. liis anno a 499. Libri titulus est Ilvpnerotomaehia Uoliphili, seu pugna amoris in somnio. Poliptilli nomen setum est, ac verum Auctoris nomen componitur ex literis inii talibus eaptium ipsius operis . eo ordine positis. quo libri
eapita ge εubsequuntur, ex quo etiam ratio lituli et mutati nominis intelligitur. Legitur itaque ex iisdem Polium Fratre Franciscus Columnia preamviril. In eo opere . quod in duos libros div ditur . eum hiat iam suorum amorum naris rare susceperit , cuiusmodi in somnio eIdom apparuere, suae imaginationi libere indulget, modeste laseivienti, stupendaque refert ae deseribit Omue genua opera . in iis identidem studiosius immorando . quae ad Archiieeturam perti. Dent . iisque exponendo iuxta artis praeeepta . quam magnis eommendat laudishus , quam dolet ex antiquorum praeceptis non exeoli . et in qua plurimum ex vitruvii lectione se pronei se ostendit . quanquam ipsum nusquam nomianet. Lingua in aeribendo usus est plano singulari ac sua , quae eum italiea sit, tamen voeabulis ex Craooa , et latina huiusque dieendi rationibus redundat . ut peculiarem formam aequirat, et illam quidem ornatam, neque eomparan
dam eum eius aevi aeriptoribus. qui rudi quadam imitatione latinae linguae italieam seri here sibi videbantur. cum v cibulorum terminationes . iuxta huius linguae ingenium tantummodo sequebantur. ln M thologia vereatissimus, incognitione planiarum , ad lapidum qui pretiosi dieuntur et in Historia . in ea temoniis ac rilutius religionum, omnia ad finem sibi propositum ingenioso am
60쪽
ducit atque componit , atque vivido strio quo utitur, et quo pieturam sere a mulcitur , legentes principio tenet quodammodo stupentes ae dubios , num ex eo laudem scriptori tribuant , aut inconsueto sermone suspendant; deineeps imeunda quadam euriositate pertrahuntur . eui parem dubitant num percipere possent, si ejusdem libri versionem ex regulari, et iam recepto linguae ingenio, legerent perseelam. Eius libri oditio altera Aldi lupis prodiit anno 1534. Prior tamen a Bibliophilia antefertur ae raclor est. Utraque aehematibus ornatur, quae ex ligneis formis eum textu impressa sunt. Ea schemata primis tantum lineis et cireumscriptionibus signata sunt, eaque eleganter, ut ex Baphaelis Sane iii sebola nonnulli derivata censeant. Huius libri Gallicam versionem Beroaldus do Ver ille vulgavit anno i6oo, hoe titulo: G tuMeati des riches moentions cotio tos ooile des sinus amotiremes, qui sone Ivpres Ieses dians D son m de Poliphile δε ities des omhres uti songe et stibiit me e meos par Boroald a Puris. Chor Maluisti GHI mol nti mitiis de Iu Galerae dos pris ires. a c Privilege du MF. 36oo. Quarto. pag. I 63. praeter praelati nem , et indicem eapitum , et contentorum. Ornatur et ipsa figuris, quae similes Aldinis auiat. Eam versionem facilius legi, quam liber ipse Poliphili
certum est, quanquam archeologia ipsa gallica, et orthographia ex obsoletis illis rationibus ieetionem nonnihil obseuret. Deelarat in sua praefatione BeroaIdus imitationem potius esse quam suscepit, quam versionem Poliphili, et idcireo tituliam mutasse, ae eum apposuisse quem retulimus. Et te luissant com- me it eurit potir D ereps, n a ns pomi potim 1 inserer te abies, que norasaoons troti on r iliatim , siti ne simi que notis as viis te plus simplement,
s' est mr Dis exagere r on y r contra dos h Noe jardinages, des Iontumes, et force antiques sciat tiros, ou paras ei mr la notis Mons se petie dTu Lee qui emit trop retrunche, Diali 2 toure fis r imis fion ita lun ge, Ioqtiel si risus etissimis p injqtie se m ων matis De grace , alundu que dos' oinctor stir r oscorchom ni des termes et Uriases, senti id son discotio Pediaritesq- , doru I' elo orace est entior me ela nee de tu notro, tri quella par heritia termes Ding de parotis o uti ges des aliares langues, ramasse de natura fucons de parror en declarant ce qui est ρr Ose. Et certainement liphile eine eia de manualis graee , et onmumae, P u erast eia traduit, a se De renati impor rari et peia desistibis a eotia qui ne destrem pome triniae arti es .... pias s' elisunt en tu magniscenee de son scamir il parcise Mathematician, Anatomiste, Mochanitie, et Prestre, emendu en lotis tram feres, et en coardetira des doctrine, sti time animis dra beati desis quir es Noe, it remo par toti s bellos piorres d' Archi retine, totius ria'POrtees aux mesures arusques, en quor u on im orem mene Mola re de ramu ito. Besert deinde Beroaldus opera Equitis Hierosobmilani, cujus nomen non indicat, eam partem libri Poliphili in Gallicam linguam eonversam fuisse, quae ad Architeeluram pertinet, imitationis instar ac tractationis de eo arginmento , quae Ioanni Martino eommunicata ; Vitruvii interpreti ante Perrauitium t impressa fuit anno i546r itemque a Leobo Goboro anno I 56 I. it rum impressa , qui tamen nihil addidit. Duos hosce libros videre milii datum non fuit, unicam, nee obviam quidem Beroaldi versionem fortuito naetus. Α- ero uclion, quo nomen auctoris indicatur, eomponitur etiam inversione ex lit