Theodori GrasuuinckelI Delphensis, I.C. Libertas Veneta. Siue Venetorum in se ac suos imperandi ius. Assertum contra anonymum Scrutinii scriptorem

441쪽

dendos illos, qui nunquam ad id dignitatis subvecti suerant

neque ut aliquando subveherentur, metuendum videbatur. A c quantumvis ea quae elicere aut deducere Monymus studet, ex qualibustumque alterationibus, quas decursu temporum obvenisse subinde causatur, per jam dicta satis sise

perque refutata sint, luce tamen meridiana clarius, quae a L rimus commonstrare, ut pronum nobis ita forsan nec ii conveniens erit, tanto solidissimarum rationum, inconcussarumque authoritatum numero sese oggerente, idque

jam tum vel a principio. Nos ea agedum saltim , ad annum csa ccxcvi, quo tempore ab luta fuere majora comitia lectori videnda atque dijudicanda praebeamus. Certum ergo est, ut sub hujus nostrae velitationis initium susius prosequuti sumus, crebris Barbarorum in Italiam inundationibus, longe plurimos in lacunas atque aestuaria Hadriatici maris, convasatis quaecunque pretiosissima habebant, quaeque hostico furori subducere poterant, sese recepisse, tanquam in gremium verae Libertatis, ac invictae securitatis asylum. Eos ipsos nobilissimos fuisse ac eminentissimos inter silos arguat impressus ille eorum animis tanquam character indelebilis, amor Libertatis, qui cos patriam cum vastis paludum uliginumque incommodis mutare jussit, impulitque. Quod utique eorum factum, aliter ut statuamus non unit, quam eos

pejus letho servitii jugum exoses ut sere semper est in gen rosis pectoribus, majorum quidam tradux spiritus qui totis viribus, ad Libertatem ferri, anhelare atque erumpere selet quo ne quid a Barbaris indignum se, indignum virtute majorum suorum aut facere cogerentur ait pati, habuisse potius, in ultimas maris oras. in margines littorum, in paludum e trema concedere, liberum saltim mediis in fluctibus sepulcrum habituros,quam vel ullatenus infamibus servitii scopulis virtutem suam allidere. Accedit quod ipse ille e patria

442쪽

sua domibusque ut utlagae non dissimilis egressius , non alius

fuisse potuit, quam eorum, qui arietantem in se sortunam sustinere, crimina sua ei donare, insolentiam ridere, secundis adversisque rebus experiundo didicerunt . Portentosas quoque illas medio in mari substractiones, illasque tam multijugas, tam varias, tanta a se intercapedine disterminatas homunum fuisse;manuum opera tenuem victum qui conquirerent nemo credat. Imo potius ut revera sese res habet asseve. ret, viros fuisse, quos animi magnitudo,magnarum simul rerum capaces fecerat. Quos itςm necesseriarum quas secum adduxerant rerum copia, egestatem aut inopiam reformidare non sineret: atque hinc securos sui,nec pro illis qui sese ipsis in clientelam ac patrocinium erant addicturi, utpote

quibus etiamnum a victu amictuque de facili prospicere possent impense sellicitos. Accedit quod arcta locorum quae

insidendo sua jam fecerant spatia .numerosae multitudinis c pacia non erant. Illud autem ipsum non verosimile modo ut judicemus, sed pro verissimo ut habeamus, facit, maxi-- mam partem nobiles eo confluxisse. qui, cum plurimum in se humanarum rerum ludibriis, eo quod plura quae amitterent possidebant, licere nosterent, sui, suarumque rerum conservationi invigilare,inque illam intenti agere coeperunt. His accedit quod non unius duntaxat civitatis homines, non communi consilio, non auspiciis qui ductu cordati alicujus quem sequerentur viri, in ea loca concesserint, sed ex advera

se sibi quisque dux comesque fuerit, suam privatim quisque

in consilio fortunam habuerit, unde exinde factum ut alii sina iliter ejusdem conditionis homines, iisdem calamitatibus obsepti, sensim sese illis adjungere occarptarint, ac sic deni, que temporum progressu fhipendar illius Reip. jacta sintsun-Qamenta. Qi cuncta saneAnonymus,ipsi Cassiodoro scriptori utique, qui proxime abillis temporibus claruit, probari,

eumque

443쪽

eumque vel quondam, id est, jam tum a principio, quo habitari caepere, Venetias nobilibus plenas pronuntiasse, negare ausit , ut ut eum malignis interpretationibu , quaquaversum distorquere, quam enixissime conetur. Bernardi insuper I stiniani testimonitim, quod toties in Venetos contorquere, cujus essetis tam frequenter causam Venetorum jugulare aggressus est adversarius, hac utique in re cur minus agnoscat

causam non dixerit. Ait ille de profugis illis, de quibus sermo nobis in praesens est, Caeterum is ho eram qui pecuata palsenens quin que erat usius ejus minori. Et paullo post. Factum inrita Mercaturae commerciorumque beneficio quo quidem non confirmami modo ne dilaberetur multitudo sed se augeri non leviter contigit atque-tidie nobiliores accederem distotesque viri, iis quibus aeque a facultatibus

prospectum laudesset futuri ossio. Hos ipses idem Iustinianus ut quales quantique fuerint demonstret sic alibi locutos

commemorat. Fuiam serra nasiros ad incolendaspaludes coegit ;quam ut nos liberi astapaufrui queamur, is neque regibus semiamus neque Imperatoribus. Tandem cum numero incolarum repleri in dies augerique

loca ista coepissent, jamque & legibus opus esset, virisque qui jus insulanis redderent sabsque eo enim, ut recte Tullius , non domus,non civitas stare aut punctum temporis se tueri possit insularum istarum singulae suum sibi quaeque tribunum legere coepere. Iustinianus binos,ut dicemus,ait suisse )sed nihil id rei veritatem mutat, aut ad institutum nostrum facit. Si quae publicam omnium insularum utilitatem concernere videbantur,si quae in commune profutura judicabantur, conveniebant inter se ex singulis insulis, simguli tribuni. De horum tribunorum creatione ita Dandulus. Inserea Venetia maritimalis regio, propter bellum clades lis aucta, in qualibet insiti Tribunos annales crestituit, qui incolis se niam Gliberens iacta vera in communi togensia, ab omniam cst provim

444쪽

promiscialibis determinari comentum erat. Bernardus quoque Iustinianus, freabat ura quaeque insita ,sive littori quod alaceret o pidum, duos tribunos, ad rem vero publuam, ac si de ne quapiam graviori conferenda essens coηrilia , omnium imularum littorumque conventas indicebantur, aequo pari omnes gradu dignitatequese essent se haberentur, omitarique ex aequo consoniae constaret ratio sngulis amnis , alim atque atriti ad conveniendum eligebatur locus. Hic iterum

eccui fides fiat, primos hosce tribunos, cum multi frequen tesque ibi essent viri nobiles, plebeios potius fuisse, quamc numero nobilium Θ nemini cerib, utique non audeat id adversarius, cui hoc apso opere, familiae nonnullae haud alio nomine pro plebeis reputantur, quam quod cx illis tribunos electos haud conster,sic ut omnino ipsemet dicendus sit sat ri, e patritijs, non autem de plebe Tribunos legi solitos. Dc- monstrat id ipsum quam disertissime Bernardus Iustinianus, qui postquam insulanos nonnullos derelinquendis novis sedibus ac repetenda postliminio patria consilia agitasse narravit , postquam ea Barbaris eam relinquentibus a calamitatibus suis resipirare videbatur, subjungit tandem, Virum ferans

aetategrandem ct Nobilitare meritis,acsanctitate vitae conssicuum ita ad eos locutum. Ille ubi multo rationum pondere permanendum

evicit, valuisse ais ejus siententiam, is que comprimis placuisse quorum in bono e dat littora , cumque ise salisa, ac pi cauonum commoda. Quae vero satis efficax sit ratio, ut in assensum sui quempiam rapiat ac cuiquam non verum modo, sed vel simile vero esse

cffciat, illis qui ut magnorum Principum ac Dynastarum effugerent imperium, penito libertatis in sinu ac meditullio , infimae abiectisque subesse voluisse plebeculae, quam ipsimet usibus suis detinebant, eoque nomine, ipsi quoque alebant Θ Nulla sane, praesertim si Iornandi circa haec quidpiam deserimus, qui Attilam nobi depingit Bntiau exorabialim, ac propium emel in fide receptis. Illo autore non tam ad

Fff Italiam

445쪽

Italiam devastanda, quam imperio subjiciendam aspiraverit Attilla; id ipsum quoque aperte cundem Attilam prae se tulisse evincant illa dicti nobis saepicule Iustiniani, Sonuo transmis

aduceatorem seu fecialem, ad circumjacentes urbes dimisi Attila nempe non eam adventus sui causam, ut i s bEgo tat, aut damnum per inquiniam det. Vrbem cui in omnia regimen, Impe V larem,

Romam se pergere, imperium filum sibi haberi pro hosti, paratum si

ad os quiam paratu pacem largiri, armis contra decertare parantesiarmis itidem cogendo sibi de fisse. Quin imo cum hae conditiones placuissent non paucis , scribit idem author. Mandat posteritati Caelim, ὸ prisoribus nobilioris jue civitatibus binas Tar-visium nempe se Veronam fecisse deditionem hoc Praesti Heloidio, ac principe civitatisTempesta, si acherico trade vitias. Ab altera parte si ipsi uiset Iannotti verba superius aliquanto citata, pondcrare, atque exactius paulo attendere lubet, ubi,inquit, locum in quem quotannis convenire solebant, de anno in annum, ab insula in insulam transferri solitum, ut omnium populorum dignitas servaretur cum pace & concordia. Vel inviti fateamur necesse est, ipsos minime fi

gisse in quo honoris apex consistat, simulque inferendum liquido , si minuta ista, inter quae procul dubio annua ista loci mutatio censonda est, valida iam tum crant ad bene compositam inter ipsos pacem turbandam laxandamve, multo majoribus turbis occasionem daturum fuisse, si plebs in nobiles imperium sibi vindicare fuisset, aggressa. Omnis id evincat ratio , cos qui id unum ut scilicet inter aequales sartatecta conservaretur aequalitas, tanta caverunt cura, majorecti amitum diligentia operam daturos fuisse, ut inter tam dispares, sua quoque disparitatis ratio constaret. Mox iterum progressu temporum cum animadverterent

quidam ex prudentioribus sestnius injurias publicas vindicari ipsosque insulanos, intestinis inter se discordijs, non infrequenten

446쪽

quenter collidi, Ducem eligi placuit qui Reip. quasi caput

esset, ac princeps, remanente de caeteris, imperii vi ac jure apud eos, penes quos ab initio rei derat. Ita conspirantibus omnium votis studiisq; electus in Ducem anno D C Xcvis. Paulucius Ana stus Heracleanus, de quo ita Dandulus in

Chronici . His salubriter ondisins,hunc cimem Heracleam apientia praeditum, ct nobilitate cespicuum ducem consituerunt. Equibus verbis conitat non solum Iom illuminerum etiam fuisse Nolia litate cospicuum. Confirmat id ipsum B rnardus Iustinianus. Ergo e nobilitate Veneta Dux creatu aulus Heraclea oriundusime uos virtute ac generis claritate facile princeps. Petrus quoq Iustinianus de eodem, Paululius Anavisus nobilitate virtuteque insignis, tax Lmus in Heraclea oreatus fuit. Paulucio Marcellus successit, quem

aut hascendi sorte aut animi dotibus inferiorem praedeces.sore suo fuisse, nemini hactenus notatum: Marcellum Ursus Vrseolus excepi de quo Dandulus: Diri Dux consirmatus es anno DC cxxviI Hic nobilis Heracleanus,dre. Beruard. Iustinianus. Penuo indicto ad Heracleam consilio, subsectus est Vrsus, gener nubili, o c. Petrus Iustinianus. Huic risus vir acer, o genere clarus suffectus est. His adjungi po. sit Breve illud Pontificis, Vinctos ad Ravennam recuperandam cohortantis, in quo reperiuntur haec verba, Debeas nobilitas tua, &c. nisi jam ante id a nobis allegatum fuisset. Caeterum, ut ad Vrsum rever- . tamur, it ille tandem ab Heracleanis &Equiliensibus,quorum discordias homo praeferocis ingenij alere ac fovere credebatur, interfectus. Atque ex eo ipso pro nobis quoque argumentum non leve desumere liceat, nempe cur ens ipsa bellicosas a is esset, ac manu prompta, ac vel, in tantum

ut ne ab ipsis quidem Ducibus abstinuerit, credibile non ei se si praeteritis temporibus honorum dignitatumque fuisset capax, aeqao animo fuisse laturam, nulla sui ratione habita. Duces e Nobilibus continuo legi. Longe utique vero si

447쪽

milius sit, etiam ingratijs, ac contra nitentibus patricijs, eam id ab ipsis suisse extorturum, vel per vim secessionesque simili exemplo, quo quondam Populus Romanus udalter consulum h plebe legeretur crearenturque tribuni plebis patribus extorserat. Nec tamen hactenus Scriptor ullus repertus est, ut ut ex profesta Venetis infestus, qui id unquam litteris mandare sit ausu . Ducibus equitum Magistri successere. Quales vero ipsi quoque extiterint, satis nos historiae docent. Illud dixisse su fficiat, inter illos fui me Deodatum Vrsi Ducis filium,alterum Iulianum Hypatum,de quo Damdulus. Hic ex munificentia imperiali Hypatus, id est, imp rialis Consul , iam lactus, vir nobilis, & virtute conspicuus,

hunc honorem obtinere promeruit. E quo loco notandum, Iulianum tantum honorem visum mereri non eo minus nomine, quod nobilis esset, quam quod virtute conspicuus. De eodem ita Bernardus Iustinianus. didit ille Iuli,nus nempe Consulatus decus quod ab Imperatore consecutus erat, ad eximim virtutes, nobilitatemque generis. Ac quantumvis id ipsum non invenitur de omnibus ac singulis expressum semper, non alia id factum de causa dubio procul, quam quod in

re omnibus notissima, ijs iteratis opus non fuit, nisi soxie sicubi alia decora aut ornamenta, novam ea repetendi m

tcriam praeberent.

Annis post haec non ita multis, nempe anno Dcc XLI L. Duces postliminio quasi creari coepti. Primus eorum Deo latus fuit VrsDucis filius,nec non equitum,ut jam diximus, non itapridem magister. Andreas Dandulus caussam assignaturus, curisse prae caeteris eximius habitus fuerit, dignus, que visus in quem dignitas ista esset conserenda, hanc assugnat, deuia nobilis erat, isnperial que Η pati, Vost consilis honor hungebatur. De Mauritio similiter quarto Venetorum Duce, quarto nimirum a Theodoro Anno occxx iv, ita Ber- nardus.

448쪽

nardus Iustinianus , Eligitur apud Metamocum dux V soritius, . oriundus Heraclea , semmare nobili, dimitiis insigno. Mauritio se

cesser, sectusque fuit filius illius Ioannes, Ioanni Mauritius, similiter illius filius, ac prioris Mauritii nepos, quem, patre

e vivis stiblato, confestirn quoque mutatum in pejus, annales narrant. Ille enim virtutum suarum praelustri fama , ac pietate Equiliensium atque Heracliensium dissidia sopiverat, alter vero data velut opera, sepita multo flagrantius ut excandescerent, allaborarat. Pervicit interim Mauritii avi . nomen, ob recens ab eo accepta beneficia longe gratissimum,ut ipsi filium dignitatis habere consonem, sociumque fuerit concessum; eo forte,quod spes Venetos teneret hoc ibio pacto animum sese protollentes patris spiritus, ac plus quam pro ratione temporum, ipsorumque conditione, feroces , coerceri & in orbitam rationas posse redigi. Coeterum frustrasuere: sesellit eos quam conceperant spes , illo non Ducem, sed Tyrannum agente. Fas ut in transtui se notasse Iustiniani Historici verba. Sic ille: Forminis nobilioribus injuriam facere,ut vel eo isto agnoscamus,suisse distinctos ordines. Sed

interim redeamus in viam e diverticulo. Ioannes Gradensis Patriarita, senectute venerandus, vitae sanctimonia clarus,

ac meritissima fama vir, dum subinde Ducibus minus recte ab ipsis gesta ut obsequium amicos, veritas odium parit) ob oculos ponit, exosissimum se iis reddiderat. Illum Mauritius, patre ita jubente, edita de turri praecipitatum necat. Ioanni Fortunatus illius. post suffcitur ;. qui injuriarum

avunculi nimirum memor, dum cum Metamaucensibus alia quot nobilibus adversus Venetos Duces conspirat ; detecta.

conspiratione, patriam exilio mutare, inque Galliam sese recipere coactus est ι Taurisum conjurationis consilis se conaserentibus. Hi,cum partium in se prona sttidia, cum favorem adesse animadvertereat, obelerium Metamaucenum, D

449쪽

cem creant, Anno D cc c I v. Dandulum sodes audiamus. Hic Patriarcha ait ille ) gramiter dolens de occisi epraedecesoru , patefacta conjuratione, qua ad sus Duces egerati de Venetia abiit: quini quidem Venetorum nobiles quibus patratum scelus displicueras tactuuiunt, videlicet obelerius Metamaucensis, Falis tribunus, Demenius Martiomanus, Foscarui Gogiuris alij quamplurimi. Tarrianua igitur in Franciam ivit , Reliqui autem Tamisium petiere,qui Fuasione

istorum, qui in Venetiis morabantur, obelerium tribunum mucem Ηου gerum , quo Puces cognito, ducatum, patriamque reliquerum. Nobis

hinc tria colligenda videntur, eaque multum notandar

Prius, fuisse absque omni dubio ipsum Ducem nobili stemmate progenitum. Alterum, Tribunos haud alios sui je,

quam item nobiles; ut quoque rem supra commonstrabamus. Tertium obeleri uim fuisse creatum Venetorum Ducem, idque a nobilibus conjuratis, qui detecta conjuratione, id temporis Tarvisium sese receperiin . Quid hic aeque clarum, quam nullas in eligendo Duce,populi tuisse partes Θaliquae si fuissent, utiq; eas nobilibus criminis manifesto reis aperta conjuratione profugis, extorribusque, tantum jusnaudquaquam cessissent. Obelerius principem simulatque locum a te occupari vidit, eo sedulo conversus est, nequid adversum se, Duces expulsi moliri,aut attentare possent: ac 'quo ne Heracleensibus f ad quos originem suam illos reducere sciebat propitiis sibi quandoque uterentur, Equitanosi ilico in Heracleenses concitata, qui dum vicina sibi loca allegant ab Heracleensbus praerepta ad arma deventum est, enatumque inde triste enordium quamplurimarum s Gonum , earumque non uno sanguinis profluvio ins natum. Stabant ab Insulanis sive Equilejensibus Georgius Ioannides , ab Heracleensibus quinque numero fratres

Gaulli, Galbae Caulli F e quibusliuatuor ista sedi i io haus

sit. Horum mors Duci occasionem dedit ut insulanos om-

450쪽

nes Equilium convocarit: ubi post multa in rem praesentem , inque utramque partem quae forent ventilata, tantum obtinuit,ut non Heraclea minus quam Equelio solo aequatis, alias in oras insularum illarum h&lae deducerentur i, quod quidem Ducis consilium etsi multos habebat attonitos, subjungit Iustinianus amicos obelerij, Melamaucenosque car- rerOS, quibus metus udus erat, ne civitas nobilium Dinilijs resertissima, caput attolleret, ac ad reposcendam ducatus si dem denuo aspiraret , nullo negotio Equitanos in suam pem traxisse sententiarn. Ait ille, AEquitani igitur ex quo id strium

quorue et Age carperunt, ea haudgravatim vicit sententia, qua urbium utrique excidium tulit, quo ne unquam externis hostibus aut receptac lum forent, autprsio. Paucorum ea neu dierum fuit. crefiebati dies a P ino metus, eoque, mirum qua celeritate, ex sigustribus f miliis complures, qua Metam cum, qua Rivoaltum fuerint transl-Id ipsum cum jam foetici satis successii terminaminesset,relia

quum erat, ut in communem hostem armarentur animarenturque impensius. Crebro igitur agitantur rumore, quali sint, quantaque quae adversum Dalmatas Pipinus designet, esse id unice in votis Duci, ut arctissimo nexu inter sese adversiis hostem communem , omnes insulanos devinctos videat. Quod majus erat, inter cedebat pro duce ipse Gra- densium Patriarcha Fortunatus. Erat interim deliberatio multum anceps ac perplexa, quaeque hinc fidem Imperatori orientis datam violatua citius, quam luxatura videretur, inde summam rerum in discrimen adductura, irritato, atque hostilem in modum exacerbato Pipinoia Omnes ergo i sulani adesse jubentur. Vt convenere deliberatio instituitur. Ab una parte Metamaucensis tribunus Honorius, nobilitate generis ac authoritate apud suos praevalidus , Francis

aequior suisse visius; ab altera Angelo Participatio , qui postmodum Dux fuit vir divitise δ' bilitate verba sunt Bernardi

Iustini