장음표시 사용
11쪽
lorum discipuli, ct Aristidis Atheniensis, Christianorum philosopho,
rum, ad Adrianum Imperatorem , ct Athenagorae ad Marcum Aurelium Antoninum & Commodum Romanos principes, qui tamen neque Christiani neque Catholicae religionis propugnatores, ut tua Maiestas erant, exempla praetermittamus , dedit ad Gratianum Insperatorem Ambrosius de Recta fide libros, ct ad Theodosi uni iuniorem Cyrillus Alexandrinus. Patriarcha, eodem nomine, de Recta in Deum fide. Quod si ego iis, neq; uitae sanctitate, neq; religionis zelo, neq; dignitate, ullo pacto sum conferendus, tua tamen benignitas , ct clementia efficiet, ut meus labor, atque animus boni consulatur. Uale Trident. U I. Cal. Septemb. M D LX I I I.
12쪽
. Qui in his libri S citantur.
Aelius Uart. Aeliam Aemilius Probus Aetius Albaegni Assertus magnus, vel Alaman Mintus Pighias Albuhazzam Alexander Acbii MAlexander de Ales Alexander constant. Patria . Alexander Aphrod.
Amianus MarcianuAmmomus Alexandrum Andreas cato. I LAndreas Vega Andreas Fricius Mabra. Angelus Politiae
Anax under Anselavi cantuarie Antonin Cori ben. Antonius Parmen. AntonmM Florent
Apollonivi Episci Apollorum alter inritus Pacensis Apulem Arelativi pbilos
casularius cassistram Iurse cons
chrUostomus clauesvi Guillo claudivi Apollinaris claudim Ptolemam claudianM clamens Romanissclemens Alexandri coeluti calcugnarius columella concilia constanti conradus L eost benes correlin Taeum cornelius ceI crates Τbebram
Demere. Phalari incrarchin Peripateti Diocles Alexandr. Diogenes Laertius
Eudoxus Gratius Erasmus Euctitas Epist. ApDira Eusebius Pampli. Eusebius Pont. Rom. Euthon. ZEum. Eutropius.
Federicus Stapbdera Fenestella FLUO ficus S. Franciscus Franciscus Torrensis Franciscus Picus Mirandat s.
Galenus Galeotus Martias Gainorus
Gellius Gelasius Pontifex Erat Glo se ordinaris i lGratianus s. Gregorius Pont. Grego. N MI denus Gregorius Noenus
13쪽
Hieroomus Magius Anglare' Hieronymus cardanras Hipparebus Nicensis Nistoria Trapart.
Iacob. Sprenger Iacobus Fortaieno
Iulius Firmicus Maternus Iul. sirentus
Ius ciuile Iustinus Mari r Iustinus bis tor IIustus Orge sanus. Iuuenesis.
Lucretius Lucanus Lucianus Ludovicus caruesulas Ludovicus coetius.
Mar. Aurelius Antorum Narcianus ruriston Narcus Imperatornastius Fumus Martiatisu Varro N .Tutius ciceroraelator canus Melito Sarsensu
Nicolaus Orbellas Nicolaus coperiucus Nicolaus Lγω s. Nicephorus cassistula r
aus Magnus Omphias Pammius Optatus Aser a Origenes .
Petrus Ahacensis Petrus non tu, L a IPetrus Serranus Petrus Aponensis Phauoraras filo . Plato Hebreus Philostratus Plautus Ptiso Plinius seniis P Imius tumor Hotinus .. I .. Plutarchus Pobbius Pessapus Pomponius latus Ponetrabias Postidonius 1 AEAPrimullus ies. Alia Proesus L crux . ure AProperitus RProster.
Actantius Fumianat Lambertus de rebus Germ. Leutmιs Lemnias u
Paulus diaconusi, Iosedulius IPaulus Rictus Neapol. dici; Seleucus i Pauli ius Nolanus in Septuaginta intcrpretes patimus . . Seuerus Sulpituri
rata a Petrus commestor fiatidirae hi
Simon Poritus storis auctor ano Smpticius
14쪽
Nomas Ulia sis virgilius 1 Tertullianus
Thomas Garben. Vlpianus Iuriston Terentianus Tibullus
Timotbetis Xenoptines colopiarius Theodoru Troestius Pollio
Aenocrates Theon Ptolemaei commentat Turrerem Xγstus Betulerus.
Haeret icti quorum opiniones improbantur, aut quonim te simoniis aduersus alios haeretico S auctor usus est
Auctores Centuriarum. Bucerus. Luthcrus.
Melanchthon. Oecolampadius obsopaeus. Petrus Uermelius Martyr Petrus Abai lardus Petilianus Cy rtensis. Sabinus Heracliens s. Uualfangus Musculus. Zuinglius.
Indicis catalogi auctorum, atque b. Ere
15쪽
Theologi, ac Philosophi praxiarissimi libros ,
Ad M. nobili sis. uirum Hlos tum Contarenum.
I quam uberem Ecclesiarii rum scriptorum mouentumno Ira haec tubi aetas , A L Ο Y SI CONTARE NEum nobilissime , atque humanissime, libros etiam, quibus iam pene obruimur , tam doctos dedi et 3 baud pro si jecto ullo poLibac tempore timendum esset, rediviva opist itionum superioribus saeculis conuvlsarum portenta, arsque innumera antiqui hostis uastamenta , sanctae G H R IS TI Ecclesiae, ultra quicquam esse detrimenti allatura . Verum quia docti pariter atque indocti, ne dicam delirantes, ad scribendum accedimus, magnos er friss
rebus criticorum censuram, Cr VIIarchi obelos contemnentes manum
admolimvr , illud dolore maximo prosequendum Uis venit, ut quidam scriaptionibus suis , S. R. E. hontibus non resipiscendi ansam, quod consilium erat sed ridendi potius , Cr ad quas errorum temperiate delati sunt opinios nes, tanquam ad scopulos adhaerenssi, omnino praebere videantur. Neque hi c mali modus est ,sed prorsus es Pitur, ut qui tanquam crassi noxi b bu
mores in humano corpore quiete er somno concoquebantur , mox vexati, exagitatione ipsa , mole Iia detrimento p nos assciant, atque in virus magno
myram malo evadant. Quod verum esse, rebus non fictis sed fictis, ut fiscite dem inrirari potest , ita hoc loco apertius commemorasse, est minime necessarium . Horum uicem , non ine pia quadam indignatione dolens Mi C A A E L ME DINA Hispanus, Regius in sacra Tridentina Snodo Theologus, qui cum exacta scientiarum omnium cognitione multam piet
16쪽
rem coniunxit, rebus pene a lictis, antiquorum Ecclesiae procerum exem,plo permotus , egregiam Ortritanae reipub. navavit operam 3 praeter multa, quae in auguria patrum eruditissmorum corona, reconitar doctrinae
virtutisop plane singularis monumenta dedit, er reliquit , D E R E C TA
I N D E VM FI D E libros XIIII.s qui alis ante hac unquam
editi sunt, maxime fugistros, quorum hic prior romvs est, consi sit. In quibus contra vim omnem haereticorum, Cr quae mentem sibire posunt de fide dubitationes , nobis praesdy multum postum esse, citra dubium vis deatur. Orgumentum quidem immensi atque abiit operis fui, utpote
quod a primis religionis rudimentis, er cunabulis, ex uetustissimis inniimeris somnis generis scriptorum monumentis, ac antiquorum erroribus penitus exscussis , repetatur, Cr in quo pro rei, auctoris dignitate pertractando, tu, Oor immenses, per atrox certamen, anceps propositum mi discrimen rverum utilitas, tot seperatis difflcvltatibus, taediis devoratis , Cr laboribus exantiatis, prope inae ritimabths emersit. Vir Avidem eruditi gimus, erantiquis Chri lianae Ecessae Theologorum Coryphaeis merito comparansdus, nihil omnino praetermist, quod ad orthodoxam fidem fulciendam, comi probandam p , d multorum calumniis vindicandam ac teXendam , Iacere
possit: adeo ut his, quae Dasim erant mandata literis, quael ille ex suo inexhaurio penore deprompsi, in Das sedes congrua dirimbutione collatis,
omnium nobis er posteritati librorum Er Theologorum, quantum ad hvam odi dissutationes attinet, in Par fiturus st: nec multum dolendum vis deatur, priorum seculorum ne gentia, vel haereticorum ιnvidia potius Crsa legio, quorundam intercidisse volumina, quae, tot Griritano gregi of
s erroribus, nobis mi, ac praesidio esse poterant. Quamobrem Fcile
adducor ut credam, Providentiae dono virum hunc maximum, bis infelici mis temporibus, tanquam novum quendam Theologiae Herculem esse dratum, qui cum perniciosis de side opinionibus er mon Iris congrederetur. Equidem his libris legendis, rerum mira ubertate, multiplici ac salubri
eruditione ita sem delectatus ut illud 4 mare a m , vix alior esse, e qui bus hac temperiate maiorem voluptatem, Er utilitatem sti lector posite depromere. Nemo si quidem in hanc rem tantum vnquam animi quod altos rum pace fit dictum J cupiditaris, vigiliarum Cr operae possita aut rem elesta cum tam Deuci numine promouit. Quo fit ut bonas horas in his collocasse me non poeniteat 3 quin in hutu ossi studi , ad quae libenter cum aliquid oci' nancisci contigerit, diuerto, me non parum proficisse sentiam, atque ultro flear. Ea de cause haudquaquam mihi committendum esse duxι ut pro forte non modica, quam ex his libris percepi, aliquam inurum properata opera , cum alio profisionis lege abducerem, non redderem. Marginea
17쪽
Murginea igitur scholia, quibus oportuit locis adscripsi, ac in ipse statim
ne libulo , singulorum librorum oti χἀν in Chri Itam lectoris gratiam posit, ut ille primo aspectu, quibus de rebus uniuerso opere agatur , Scile percι-piat, er a quodam quasi mγItagogo ductus , contemplatione multo iucundiore te ruatur. Haec autem , quantulacunque Isnt, ad te, uir nobi9sime, mittenda esse duxi, tum vi mei erga te qui obseruantiae, dum m lora nominis tui a ternitati molior , argumenta aliqua prae me ferrem tibi enim plurimum debeo quod me armore quadam beneuolentia pro tua inscredibili humanitate complectaris tum ut tibι in hac studia incumbentirem gratam facerem , er aliqua parte prode* . Mirum nunque essquantum huiu ossi scriptorum liatione Mimum tuum oblectare consiveueris, quod non tam belli opibus, quam probatae religionis rectis persuasionibus in mores receptis, rei'ublicas conservari, er magna accipere, Incrementa intelligas. Itaque cum artes omnes Er Iacultates , quae ad res bellicus reacte admini Dandas magna praeriant adiumenta, saliciter hauseras, probe quidem , eryapienter nunc agis, dum quicquid temporis ex publicis occus
pationibus seuperest, id omne studijs huiusmodi tribuis. In quibus si tanta animi alacritate, quanta accessi Ii, per iureu, fore uideo , vi. qui trita aetate iam CONT R E N AEFmibae celebrem ex antiquitate errebus praeclarisii misse Iis gloria non parva dignitatis accessione cumulus ,
breui ad patrui utriusique, GS DR IS )cilicet GONT RENI, Cardinalis amplissimi summis Theologi er Philosophi, quem
nutanti Ecclesiae immatura morte praereptum adhuc boni omnes lugent; cirTH O N L E exercituum Imperatoris maxime illa Iris Diuis Marci Procuratoris , quibus ut aliis multis urbs haec incbta censetur , laudent proxime sis accessurus. Sed iam horum libroram Periocho, Cy ichnoa
18쪽
V'M hie omnis disiputatio de Orthodoxa fide sutura sit , auctor. Primo libro fidei definitionem proponit, duplicemque ciusde ui
originem aut causam constituit, Euangelicam nimirum praedicationem, aut diuini uerbi propositionem , de animi internum conia sensunt , cuius consensus rursus duas origines constituit, reli
gionis cita dicam rationabilitatem, de Spiritus sancti moti
nem internam. Quoniam uero ipsius argumenti necessitate, eiusdem auctoris partes erant, ostendere , singulas res. quae fidei subiiciuntur, rationi magnopere este consentaneas, idque uide batur immensum opus, & quod uix multis uoluminibus posset absolui, lectorem ad eo scriptores relegat, qui nostra aetate, ac olim aduersus Ethnicos, Iudaeos, Sarracenos de haereticos, libros euderunt, quibus uniuersam, quae Christi Seruatoris nomine atque institutis censetur, religionem , aut eius partes, minime absurdis, quod illi contendebant, niti fundamentis de rationibus demonstratur. Quos auctores maiori etiam ex parte enumerat. Verum quia non modo fidei propugnatores, sed & hi, qui scriptionibus eandem alia quacunque ratione illustrarunt, idem praestare adnituntur, proponitur homini Christiano, & impollutae ueritatis studioso lectori, Bibliotheca tum ueterum, tum re centiorum Theologorum, qui numerosis lucubrationibus, Euangelicae doctrinae unitatem in lucem proserunt, rem Ecclesiastita non parum promouent, & ad fidei asseu sum animo conciliandum, eundemq: in officio continendum plurimum adserunt adiumenti.
Voniam non cuiuis integrum est, ex auctoribus Catholicis rectae fidei argumenta sibi depromere , hoc libro Secundo decem considerationes a steruntur, atque edisseruntur, quibus hac in re sibi quisque consulat. Ha
rum prima, eventuum praenunciatio est. In cuius tractatione nihil non recensetur , atque explicatur scitu utile, Quod ad artes commentaque vanissimorum hominum, qui futurorum cognitionem profitentur, de
molienda pertineat, ut demum in consesso sit, Christianae religionis praedictiones a solo spiritu Dei profluxisse. II. Novi ac Veteris Testamenti sibi undequaque consona con
cordia , in qua mutuae Ethnicarum traditionum discordiae, de simultates demonstrantur. III. Sacrorum duplicis eiusdem Testamenti scriptorum auctoritas, Si ueritas. in cuius explicatione prophanae sapientiae auctorum , cultorumque mores quam improbi aedetestandi fuerint, demonstratur, 3c contra, nostrorum numeris omnibus absoluta uirtus, de sanctitas appingitur. IIII. Exacta, atque anxia plane Ecclesiasticae reip. patrum diligentia, qui primi orthodoxam religionem susceperunt, susceptamque de caliaculis suis approbatam, in omnem posteritatem propagarunt .se Vbi nullas uitae huius illecebras pios, ac Christianos uiros ad fidem pellexisse constat, cum contra aduersa omnia de saeua, dum Christum sequerentur, ipsis contingerent. U. Optima, qua Euangelica dogmata fulciuntur, ratio, quam ex Ethnicarum persuasonum collatione magis naagisq;
auctor illustrat, ac astruit. VI. Infracta iugisque Christianae religionis, inter tot Pericula, hostes, de carnificinas constantia, qua illa sui semper similis perstitit. e VII. Vera,
19쪽
VII. Vera, ac diuina uirtute edita miracula. in cuius rei disquisirione, propIanorum obiecta refelluntur, ac proteruntur, deque illis miraculis & portentis agitur ,.quη saepe Gentiles in admirationem abduxerunt: deinde quid cauta sit, ut quae olim visebantur miracula, nostra tempestate non fiant, dcclaratur. VIII. Luculenta Ethnicorum. praesertim uero Sibyllarum Romanorumque Principum de Christo, & Christiana religione testimonia. IX. Diuinae prouidentiae & iustitiae, quae inter Deum N hominem intercedere potest, ratio. X. Ecclesiasticae Christianaeque fidei hostium, atque oppugnatorum res aduersae, clades, exitusque inscelicissimi, ut Deum pro suis decertasse, eorumque iniurias, ac necem ultum eta, apertum sit. Illudque accedit corollarium, non solum Christianam religionem haeresibus subortis uexari, cum reliquas omnes dissidiis Iaborasse probetur: Et cur hanc a prauis monstrosisque opinionibus incolumen Deus minime asseruet , edocetur. Tandem ea quaestio agitatur, Cur potius Christiana religio
quam ulla alia, domesticis dissidiis & conspirationibus fluctuet.
Vobus libris praecedentibus, cum auctor egerit de apellata Christianae relI-gionis rationabilitate, quae una ex tribus causis, quarum concursit fidei ortus est, libro primo proposita fuerat; hoc Tertio libro , de reliquis duabus , Spiritus Lancti nimirum concursu atque Euangelica praedicatione disterit. Ostendit igitur, rectam fidem humanis uiribus neutiquam comparari, sed diuini Spiritus, qui mentem moueat, ope, externisque adiumentis, Euangelicis scilicet concionibus, earumque auditione indigere. Eam ob rem de diuinis concionibus,& uerbo Dei,& concionatoribus multa affert. Ipsum audire diuinum uerbum, uel contra negligere, quod nam sit in nobis argumentum, demonstrat. Ad haec maxima commoda audiendis lacris concionibus, & fructus ingentes parari, Christianosque homines ad eas audiendum necessario teneri. Euangelicos in uni nersum cor cionatores cum suis sunctionibus, atque eos, qui in principum aulis uersantur, delineat atque appingit; ipsisque pronunciationis rationem haudquaquam negligendam esse assi mat . Episcopos, ac reliquos populorum pastores, concionatoris munere fungi debere, ostendit, atque ita fidei effectricum causarum tractationem absoluit.
Ractatione causarum fidei efficientium, tribus, qui praecesserunt, libris absoluta, nunc, ut res exigere uidetur, agit auctor de eo genere causae, quod a materia nomen sortitur. Fidei subiectum, cum in genere, tum in specie demonstrat: solumque intellectum, de uoluntatem fidei, qua in hominem cadit, subiici decernit. iniae hominem credere diuersis temporibus suerit, sitque hodie necessarium, commonstrat, ac fidem, quam explicitam recentiores Theologi appellant , modo ad salutem adipiscendam necessario requiri. Christianae praeterea religionis absolutam catechesim, atque articulos memoria retinere uniuers , necessitatem, omnibus nequaquam incumbere. Item citra Deifidem. sola eiusdem Dei naturali cognitione parta, nulli unquam consequendae salutis tributam filiise se cultatem , quaquam intra naturae clathros se ipsum continuisset, eatnque tanquam ducem optimam secutus sit, aut etiam aliunde absque fide, res, quas fides ipsa edocet, cognitas
habuerit. In statu Euangelico, sine fide, in Christum, salutis nulli patere uiam. Queid sit proprie fides implicita dicta, & an ea ad salutem acquirendam fore satis uidet i possit. l i
20쪽
Idet eausas & origines, cum hactenus auctor enucleate ac satis dilucide edi plicauerit, fidei eiusdem subiecto. homini scilicet, regulas , quibus recta fides conseruetur, quinto hoc libro proponit. Quia uero Chiistianorum hominum, qui instructione indigent, quidam tantum a doctoribus pendent, quidam autem etiam theologico discursu, ueram a falsa do cti ina discernere possunt, prioribus quidem, argumenta ac notae praebentur, quibus ueros magistros i salsis internoscere possint: posterioribus uero certae regulae traduntur, ad quas, si doctrinas exigant, nunquam a ueritate deflectent. Ac quoniam in doctrina tradenda , antiquus humani generis hostis, lucis Angelum aliquando ementitur, lacuq: dolis inducit, prius quam notae illae tradantur, adulterina subdititiaq; signa, quibus. infit mi homines in errorem aliquando pertrahuntur, omnino detegit atque refellit. Frequentem igitur sanctarum scripturarum usum, in quibusdam, sincerae catholicaeque doctrinae certum non praebere argumentum, ostendit. Itein quae sint haereticorum dum falsa dogmata obtrudunt, technae, & cur iidem cum manus cum catholicis conserunt. ad uerbum Dei duntaxat prouocent, legesque, ne praeter illud , quicquam aliud adducere liceat, praefigere nitantur. Ad haec multam eruditionem, minimeque uulgarem sapientiam, quod dolo malo non pauci agant , sic etiam Ecclesiasticae fidei amorem pratensamque aemulationem, uerae non semper praebere doctrinae indicia. Demonstrat praeterea, doctrinae a sanctis uiris haustae diductaeque, sanctorumque uirorum assimulatuin amorem , sanctitatis speciem , martyrium, & mortem, quae quis Christi gratia subie rit . miracula etiam edita, uerae doctrinae certas semper non aduehere notast docetque ibidem cur Deus doctrinae eiusdem signorum abusum diabolo permittat. ae subinde duas notas, quibus ueros dignoscamus magistros, profert, quae sunt, fouendae alendaeque Christianae charitatis amor, & in rebus asserendis modestia, qua potius Ecclesiastico iudicio, ac censurae, quam proprii sensus illecebris & commentationibus, catholicus concionator di praeceptor allentitur. Deinde doctioribus Christianis genera leni sed breuissimam rectae fidei dignoscendae rationem affert, qua non secus ac lydio lapide aurum, doctrinas oblatas probent. Ea autem est, id solum uel complecti uetauersari. quod ab Ecclesia uel probatur, uel improbatur. Ante quem canonem , eorum Theologorum sententia multis solidisque rationibus disiicitur, qui ultimam fidei persuasionisque nostrae resolutionem, in Ecclesiasticam auctoritatem fieri, nolebant: at quo etiam ostenditur, quaenam ea sit Ecclesia, cui in religione comprobanda, sit inhaerendum: eiusq: signa tum ex sacrae scripturae, tum ex sanctorum patrum monumentis & rationibus Christiano homini proponuntur. Verum quia hac tam generali discernendae fidei methodo, elegantioribus ingeniis, quae abstrusos religionis recessiis perlustrare, eiu que ditas rationes perspicere conantur , satis non uidebatur factum, magis particulares regulas traditurus, Ecclesiasticae reip. ius uniuersum, quo illa optime disposita, rite ad ministratur, & incolumis adseruatur, ad Romanorum, iurisq; nostri exemplum, in scriptum, & non scriptum diducit ac partitur. Non scriptum ius Ecclesiasticum , Ecclesiasticas tradisones appellat, quae quasi per manus acceptae, literarum non sunt mandatae in numentis . Ius, quod scriptione constat, rursus in legem, senatus consulta, Principum placita, magistratuum edicta, de prudentum responsa, distribuit, id est, in diuinos libros. Oecumenicas synodos, Pontificum Romanorum, qui Christi uicem gerunt, suntque reip nostrae principes, constitutiones ac dissinitiones, Episcoporum sacra comitia, di sanct