Dominici Gulielmini ... Opera omnia mathematica, hydraulica, medica, et physica. Accessit vita autoris, a Jo. Baptista Morgagni ... cum figuris & indicibus necessariis. Tomus primus secundus

발행: 1719년

분량: 575페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

a84 DE PRINCIPI

quae propterea concipiens i est in particula sulphurei compresia, sicuti compressibilitas in eadem dilatata. Elasticam igitur, de compressibilem intelligamus oportet particulam sulphuream . quae ideo, ut superiora recolligamus. & sphaerica,

& exilis, de porosia, & compressibilis esse debet; quς postremae duς ά- secticines belle inter se cohaerent, quandoquidem nihil comeressibile intelligi potest, quod porosum non

sit, licet non correpugnent pinosum,& incompressibile. Ex hac compressibilitate, & co sequenti elaterio oritur vis illa maxima rarefactionis, quae te prodit in corporibus incalescentibus; cum Gnim particulae sulphureae addensa

tur in poris corporum, eas comprimi necesse est, & quidem ab eadem illa virtute, qua in poros eos. dem immittuntur; Hinc cum com pressio, virtutis elasticet occasio sit, vim facient ad latera pororum, ideoque , ni inseperabilis sit ad subeundam dilatationem resistentia, eos dilatabunt; dilatatis autem potis omnibus , in ampluin deduci iuxta unamquamque dimensionem corpora oportet, quod est idem ae ram- fieri. Cum autem vis rarefustionis coalescat ex innumeris parvis viribus , videlicet quot sunt in corpore rarescente comprella particulet sulphureae, nil mirum si, licet singuis larum compressio pauca sit. nihil

minus tamen momentum ex mini

mis hisce parvis compressionibus

coalescens, in tantam exurgat acti-Mitatem , ut insignes ad miraculum usque , sepenumero producat e=inis.

o SULPHUREO

Manifestata compressibilitate, via facta est ad determinandum, particulam silphuream ex elementariabus primigeniis esse nequire , ex earum videlicet numero, quae, cum immutabili constent & mole, &figura , omnis generationis, & corruptionis expertes sunt. Qui quid enim ex amplo contrahitur in angustum, quemadmodum & m lem, & figuram mutat , ita sine partium mutata positione non potest intellisi; Partes ergo sint oportet, quae situm variare possint, & mi sequenter contiguq tantum , non continoee. At vero quidquid ex pa tibus contiguis inter te constat, id

pati potest partium earumdem si

idonea accedat vis divulsionem, quod idem est ac corrumpi; illud idem etiam non renuit partium adinvicem combinationem , quod Ndem est ac generari. Si igitur pa ticula sulphurea compressibilis est. generabilis erit, & corruptibilis, &consequelaret nequaquam describenda in earum albo, quae a Crcat re per Creationem sua natura d natς sunt, sed inter alias, quq ab agentibus naturalibus combinantur.

generanturve, parem subituret dis.lolutionem , sive corruptionem , sagentia adsint eandem dilioluti nem patratura. Sph a igitur illa exilis , porosa , & compressibilis , qualem existere oportere ivlphuream particulam huc usque demonstravimus , debet etiam polle generari,

ct corrumpi, si tarnen agentia pr stent unum, vel alterum etficere u lentia. Postrem. quoniam non e cm m

do se habent citan ii calidi particulq

292쪽

erga omnia corpora, quae subeunt, sed ab his citius dimittuntur , ab illis verb mordicus retinentur, ex hinc

videtur de sumi poste , quod addat aliquid jam inventis assectionibus earumdem particularum. Quare percurrentibus corpora , quae calorem semel conceptum diutius fovent, facile est internoscere, ea esse, quCHamentosa sunt ; eadem & citius ab eodem caloris gradu incalescere , Scalorem diutius custodire, indicio pauid minus ac evidenti ἰ filamenta illa , quibus constant corpora, si sexibilia sint, intricare quodamm

db sulphureas particulas , de senae lintrusas cohibere ne e Tuant, adeo

ut ex ea cohibitione longior fiat earum in corpore praest uia, seu, quod idem est, tardior imuxus. Id experimur ex vestibus stragulisque, vel laneis, vel holo seticis , praesertim si earum aliquan id laxior textura sit, non minus ac ex plumatiis cu citris , &c. quae veluti caloris retia vulgb habentur. Ex hoc autem arguere licear, quod & si haec e filuvii calidi diuturnior retentio oriatur ex dispositione corpo- Ium , nihilominus tamen haec sine

effectu esset, nisi penes sulphureas particulas aliquid esset, quod a Dset tam cohibitionem iuvaret, Hoc autem nihil aliud mei sententia est, nisi asperitas, aut si ita fati licet. ramositas quaedam in supelficie sit. Durearum particularum prominens, per quam fila mentis substantiarum aliquo pacto implicentur, non Itatamen, ut diutius implicitae remaneant , sed ut per varias implicatio.

nes cogantur pergere anteqnam enfluant. Id vel maxime suadctatu ex eo, quod rationabile sit. non omnes sulphureas particulas solitarias existere, sed potius in diversos glomerulos coactas hae illae e v lare ; alioqii in vix sensus sollicitaretur ab ipsis , sed eum sensbtiis forent improportionatae , praeterfluerent imperceptae. Concludamus igitur particulam sulphuream esse fi .gurae sphaericae, exilis, foramimia lentae, in superficie saltem tomenis

tota , plurimum comptissibilis, quaeque de dissolvi possit, ct coag

mentari.

Porro hujusce figurae particula sequandoquidem generabilis est, vel ex quacumque materia compingi potest, vel debet ex determinatas ct squidem

determinata, vel homogenca , vel ele-

rogenea. Prima facie perinde isse vIdetur, sive unum dicatur , sue

alterum I cum enim activitas particulam m e terreriarium videatur petenda tantum ex mole , ct figura, quet cumque sit coms otitionis materia aequε apta csse videtur mixtioni , & activitatibus mixtorum sustinendis. Verumtamen longε aliter se habere nigotin m existimo, sive spectemus ejus elementatis particulae modum , ct causas compositionis, sive vasia phςno mcna, quae

in ejus coagmentatione, & resolutione radicem sortiunt Dr. Igitur de terminanda nobis maicca, ex qua

sulphui ea particula coalescit Et

ad id quidem primδ praestat observare , frustra quaeri Wateriam , quae majorem habeat compositionem ea , quae requiritur in : uti

293쪽

αῖό D E PRINCIPIO SULPHUREO

ium. Pacile alariim verb, quae sulphutea simpliciores sint, .nulla elleone vidctur, quae nori ingenera-ilis, & in cori uptibilis sit; Iales

autem esse , variis argumentis hoc loci non adducendis , constat te ream , a queam , aetheream , salinam;& in regno metallico fortalle merincurialem l Harum inercurialem , &terream ob nimiam fixitatem , &fortaste molis magnitudinem abjiciamus oportet; neque enim congruit plurimae levitati sulphuris, de

quo loquimur, maxima mercutii ponderositas, ct plurimae volatilitati ejusdem , maxima Terrae fixitas. Exulet & aquea, nam quemadmodum supra exulare iussimus a poris particulae nolirae sulphureae, ita & multo magis a compositione i qua etiam de causa inopportunus est aer lesementatis, praeterquam quod Se iple q ioddam compositum cst. Remanet ergo Sal, & AEther.

Et profectb, quod sal compositionem ingrediatur elementatis Sul. phuris, putant se ad oculum ostendere recentiorum Chymicorum nonnulli experimento innixi', quod asteri Duham et de Contenc vet. &nov. Philosophiae l. . cap q. Aiunt

etenim uncias x. olei crassi foetidi ex . tracti ex variis plantis per rectificationes crebras n. a in adsecta in singulis aequa aquae portione tandem abiit te in aquam multo salevolatili situratam , remanentibiis unciis ij. olei magis diluti, quod Zeiplum adhuc m .igis r. Ehi figatum in aquam , sit , & terra in resolutum est. Veruntamen hiij uimodi experimentum ostendit quidem decoru-

polita sulphurea constare aqua, sale, di terra; ied dubium relinquit, an aliquid praeterea concurrat, quod paulatim, S repetitis rectificati nibus dissipetur, eo pacto quo

aer, quem certo scimus mixtorum non paucorum texturam ingredi , in eorum resolutionibus su terfugit inobservatum. Illud autem, quod ilia analvsi oleo tum disperdisupponimus, utique vcl integium elementum sulphureum, vel eius pars aliqudi esse potest ; ex quo ce

te anceps haeret animus quidquam ex allato expetimento determinat rus. Nihilominus tamen non esse citra rationem autumo ait rere ,

quod quemadmodum Sal Sulphureo

tum quorumcumque compotitionc in ingreditur, ita etiam concurrar tam

quam simplicius Mementare principium ad generationem particula Sulphureae , non solum quidem, ted

una cum aethereo, ut L quenti ratiocinio conabor evincere.

Si plurimam volatilitatem , qua potiri particulam Sulphuream supra

demonstratum est, mente Perpenda mus , & in ejus causam inquiramus, clare patebit eam non polle aliunde commodὸ deduci , quam ab aethere, utpote ab Elemento, qu9d maximam prae reliquis habet admotum dispositionem : Si enim Sulphuream particulam salem ex parte

faciamus aetheream . non eris, ut cautam volatilitatis extra eam quaeramus, aut saltem nonnisi in eo Motore universali, a quo aetheripte in iugi agitatione conservatur. Congruum est igitur particulam Sulphuream aethereae congenerem credere , neque huic assertioni reis stabun

294쪽

gabuntur Philosophorum plurimi &Hermetici.& Peripatetici, aethereae originis Sulphur ella aluum antes, aut quid congener elemento stellarum. Uerumtamen cum aether aliud

quid a sulphure existat, cum aliae sint hujus, & illius assectiones, actiones , & proprietates , non potest ejus particula pro sulphurea ha beri, sed aliquid adjectum requiritur , quod diversitatem essiciat. Hoc additamentum vel maxime necessarium videtur , ut particulae aethereae incredibili illa sua , qua naturaliter pollent, motus pernicitate moderata , tantum quidem mobilitatis retineant , ut in haec sublunaria agere possint, nimium vero dimittant, ne impediantur & corporum mixtionem ingredi, & in iis subsistere

quantum opus est. Id ipsum de particularum tenuitate repetendum est, quae cum nimia sit in aethere, impedit quominus ejus motiones corporibus, per quae meat, satis communicari possint, quod utique con- celsum sulphureae particulae , quae cum multo majoris diametti sit ac aetherea, sortius irruit in obstantia, eaque facilius dimovet. Cum igitur ab aethere petenda foret volatilitas , sed refracta . & ejus rarticularum tenuitas abigenda, alterius elementi conjugatione opus fuit, a quo utrumque obtinere turr Si autem singula percurramus , nullum ad ea munia obeunda aptius sale comperiemus , utpote cuius particulae , & facile invicem. & non aegre cum rotundis combinaes possunt. a qua facultate alienae sunt illae . quibus sphaerica , aut si haeroi dea figura est quo nomine cxcluduntur aqueae, aereae, Jc mercuri:

les) & praeterea perducibiles lunt

ad eam molis exilitatem , sne qua debita unio cum aethereis haberi non posseti & hoc nomine excluis

duntur terreae.

Cum igitur particula Sulphurea generabilis sit, & corruptibilis. de

quidem ex aethere ad sustinendam ejus volatilitatem, non auic in toto, ut & moles augeretur , ct remitteretur mobilitas a cumque quod addendum requiritur non aliud elIepossit quam Sal, sequῖtur ejus materiam partim aetheream esse oportere, partim salinam. Huic, si ita loqui placeat, bypothesi s neque enim

renuo, ut quis praedictis non contentus hypotheticε assumat compositionem Elementi Sulphurei ex Sale , & aethere in mirum quam bellEcongruant Artis experimenta, quin& phaenomena quaeque, sive ad ignem, sive ad calorem , sive generaliter ad Sulphurea quaeque attinentia, ut in progressu constabit. Ut gitur quae deduximus omnia in unum colligamus: Farrievia Sulphu

ria partim atherea partim salina, fiatura Ipharica , sed intur pyrase, Creato nosa , in siUrsicis Memor fla

namra, non ideo tamen adhuc ultimo determinatam autumcn: Us;

quippe licet praticularum prima Ium, idest in generabilium . R incorruptibilium , seu , quod idcm est . indi visibiliti m forma in figura tantum, εc

magnitudine consistat. , eMum tamen

295쪽

dis3 DE PRINCIPIO SULPHUREO

quae, licet ad Mementare genu Per- rindio, io ad Optatam ni tam nostineant,& componuntur, dc rei olvun- Pς ducς e potest, di absque ullo tur) naturam componunt non in dia Vcritaci dlipendio , cum non de figura,& moles, verum etiam, ut huc- iutura: lint rationes lingulos ejus, utque factum eis, conditio materiae, ut 1ta dicam, apices demonstraturae. ex qua generantur, de , qui in hoc P mculam igitur Sulphuream se rerum ordine praecipuu; eit, modus quenti Iatione coagmentatam uni compositionis, ideit interior Par- mo concipere liceat. Intelligaturtium structura ,, ab ea etenim mo- globulua Α , tamquam glomerulus leculae essentiales a Schiones plerum- Pluiium se se invicem contingeniaque derivant. Modus itaque super- tum globulo um aethcris, v. g. ex est determinandus ; sed ad hoc agen- 13. sphae is compositus, aut ex tot

dum eum duplex sit via , alia Per alii , quot spatium aliquod sphaeri doductiones a manifestis live causis, cum implere possint. Huic spatio sive phaenom-nis , quam hucu ue sphκrico, quod Plateam ωhereum calcavimus, alia verb per meraui dicimus, icu Potius superficiebus hypothesim, hanc potius, quam sphaerularum illud occupantium in illam in iis, quae remanent, sequi lci ligantur supercrescentes stiriae si animus est, eam ut pote, quae com- nuoiae ABCD, AEFG, AHIE,

296쪽

tae aliae in schemate ipsis analogae,

terminos tuos habentes in pulichis D. G, Κ, de aliis analogis Hae iii-riae ex particulis saltim compositae sunt intelligendae, & tot numero , quot invicem addentatae, & cohaerentes. impedire possunt, ne nucleus idem dissolvatur, seu , quod idein est. ne particula aliqua aethaei ea clabatur. Insuper singulis stitiis intelligantur hinc inde ramin catae aliae

di ab his pariter alii rami di proinde ant, eadem ratione sibi invicem occurrentes Haec omnia seq ientes leges servare debent: Primo quod excursus stiriarum, sive a nuclco prodeuntium , sive stiriis , aut eaIum ramificationibus supergenitarum , terminos habeant in aequali preterpropter distantia a nucleo A et Secuniadb , qubd extremitates quaecumque D, Κ, L, M, ea tem sinuositate productae aduncae lint, non reme, quod lariter supponendum est de aliis quiuscumque a ramis lateralibus otiundis, terminos habentibus in circumia

serentia GDFLMi Terub, quod spatia emergentia B C , d E e h, i l&c. aut omnia, aut saltem pleraque particulis aethereis sint pervia,

non tamen aquae, aut aeris . aut

aliis quibuscumque , nisi fotin satinis, li tamen ad extremam parvitatem redactae sint : Quarto, quhdstitiae , & earum propagines rigidae sint, sed idonea vi accedente flectantur , ita ut comprimi possint , S compressae iterum restitui. His Iegibus ergo i ixta nucleum aethe- reum dispositas salinas stirias intel

P. Gulielmini Oper. Tom. II. ligimus, quantum quidem seti sicli Ina in plano i sed quod in plano

conspicitur, idem minate concipiendum est in spatio corrore , ad c in ex nucleo, & ex latinis stiliis , ramificationibusque , sphara aliqua

major componatur. Moleculam itaque exarata ratione contextam eam csse autumamus,

quae sulphvica nuncupatur; neque enim deiunt conditiones ullae, quibus pollere praticulam sulphuream demonstravimus, iram figura iri,

there . &lale. recurvum supi ficiei tomentum, satis con picua Iurit ;exilitas supponenda, elal .icitas Vero. S con pressibilitas, quum admodum tuffragantim habe t sit xibilitatem , & rigiditatem stiriari ni , ita& vim a permeante aethere hau

riunt.

Hii iusmodi igitur molecularum sinccrum , & impermixtum aggre

aliquae invicem per recorvos apices conlociatae glemcruli Sulphvrex elen emares audiunt i glcnuruli verbiide in alio ium Elem intorum parti culis, puta Salis, Terrae, Aqua, Aeris commixti. ita ut in unum

idc neque abcant compositum, concre

trones Salphurea appellandi sunt, si eorum adiit praevalcntia ' primae quidem , s aut nil plus, o ut paulo plus

commixtum si, quam ad coni retionem necessarium existat, sin minus , generali vocabulo molemia Miaphurea app'llantur, varii proculdubio ordinis iuxta variam, 'Nam lortiuntur, configurationem , coni postionem, costpositionis inodi.m,

atque ex his emergentem flatum V o dcc.

297쪽

1yo D E PRINCIPIO SULPHURE O.

dee. Ex his per alias compositio- is modo mixtionis , tum pro varianesheterogeneorum , & decompo*a miscibilium inter se proportione , gignuntur, & mixta, variae dc ipsa alii sique non paucis, quibus ea, naturae, tum pro divertitate con- quae ex simplicioribus Elementi cretionum , aut molecularum , tum coalescunt . inret se differre natura- pro vario genere miscibilium, quae lis scientiae gnaris satis manifestum eum illis consociamur,tum pro diver- est.

DISSERTATIO TERTIA.

I uirentes particulae Sulphureae

affectiones usi sumus phaenomenis non omnibus, sed illis, quae in rem nostram opportuniora credidimus ι ad ostendendam vetb rationem compositionis, hypothesi. Quo- nim verό animus est in negotio admodum lubrico, quale est di 'iisitio naturae Sulphurei Elementi, striis hioti . qua fieri potest , methodo procedere, propterea de quae hypotheticὸ assumpsimus, ct quae ulteriores admittunt probationes, nitemur ostendere , afferentes pro re nata singulorum congruas rationes, Ze argumenta. Cum autem ea, quae

pertinent ad naturam sulphureae particulae, triplici ta classe locata sint , alia enim respiciunt materiam ex qua componitur, alia modum compositionis , alia affectiones , propterea Dissertationem hanc pari ratione tripartitam facie

Plineipio itaque , quod alimet materiam, eam duplicem fecimus, aetheream , & salinam, & utriusque admittendae , selisendaeque rationes proposuimus; sed & alia ad manus sunt non pauca illud idemeriaceucti. Quba enim pars in eerior particulae , quam nucleum diximus , aetherea sit, id quidem ex plurima volatilitate , quae longὸ alias

superat, praeter eam , quam conciapimus in aethere , , & propterea non aliunde haurienda, deduximus. Qua autem ratione velocitas aetheris ali-

Io pacto communis fiat particulae

phureae , postquam ejus compositionem tradidimus, evidens est; cum enim undique aetheri perviati sit ,

nucleus aethereus sentrum ejus Occupans necessiarib concipiendus est in fluento aethereo , cui cum tantum non contiguus sit scontiguit talem impedit tenuissima salinactustula illum circumcingens in nulla ratio est, quin eodem motu rapi debeat ac aether ipse, minoti tamen

velocitate , eo quod nucleus in suo progressu cogitur secum rapere quidquid superexcreverit salinum; idque juxta legem a Mechanicis demonstratam , nempe velocitates mobilium eme inter se in ratione comPO sita ex ratione virium directa, &reciproca massarum. En igitur cui volatilitatem suam debeat particula sulphurea I en & cui debeat tendentiam versus partes altiores in flamma , & effluvio calido manifestam .

298쪽

Cum enim viam aetheris, quantum volatilitatem , cujusmodi requirit ut in se est, sequatur, & aether tuo in particula sulphurea, sed quidem

motu affectet partes a centro terrae ab aethere nucleum estormante i ideo- remotiores , eb versus etiam urge. que non uni sali erat a natura comit-re debet sulphureas particulas. Et tenda sulphurei Elementi generatio licet alicui videri polsit eadem phae- Ulterius . cum particula lulphurea nomena sutura fuisse, etiamsi tota sphaerica esse dcbeat. principium aliis massa sulphureae particulae ex solo quod requiritur , quo materia in sale conflata fuisset, aut alia qua- hanc configurationem disponatur;

cumque ex materia, dummodb ea Huiusmodi nucleus est, cujus confi- quam diximus ratione contexta; aurationem sequitur superexcrescens nihilominus tamen , si res perpen- 1alinum tomentum. At vero ex sa- datur serio, constabit eo casu diver- le nucleus sphaericus haberi non po-sam mobilitatem secuturam fuisse. test, cum ejus particulae , cujuscum-

eo quia, cum salinae particulae spa- que generis sint , long8 1 sphaericatium implere possint, forte nucleus distent , scilicet aut prismaticae, aut solidus emersisset, si pro an hereis pyramidales , quae consimilibus salinae fuissent suppositae, atque hinc gignendis aptae natae sunt , non ex plenitudine spatii, minor mobi- autem sphaericis , ut evidens est in Φitas in salino, quam in aethereo salium cristallisationibas, quae luinuseo. Deinde nulla esset ratio, primi componentis figuram aem quae ejus magnitudinem definiret, tantur. Ex nucleo igitur salino ut in aethereo ι quemadmodum enim haberi non potuisset tantopore ne- ex aqua guttula quaedam efformari cellaria figura sphaerica, sine qua poteth, sed non cujuscumque ma- emergens mole la. sulphurea ne-gnitudinis, ita neque ex aethere m. quaquam fuisset ; AZthereo igitur definitae molis nucleus habeti po- opus est principio ad eam compotest, sed certa est magnitudo, quam nendam. non excedit. Non idem tamen con- Verumtamen ista aetherea esse tingeret, si ex materia salina n. non potuit materia. ex qua stru cleus coagmentaretur; sicut enim ex retur Elementum sulphureum : id lateribus quaecumque diversae quan- innuimus in prima dissertatione , litatis moles coagmentantur, ita sed libet latios hujusmodi animad- etiam ex sale, cujus particulae, cum versonem extendere ad excludendam sint planis superficiebus terminata, sententi m eorum . qui ea dum pu- facile invicem cohaerent in quam- tant esse ignis materiam, ac cini cumque magnitudinem. Cum igi- stem. Profecto aliam esse oportet eur ex sale compositus nucleus deis particulam aetheream , aliam sulphu- finitam non habeat molem , & ream, quantumvis enim haec Inobi- consequenter excrescere possit in m a. lissima sit, longὶ tamen cedit ale jorcm ea, quae repugnet exactae & ti mobilitate. Ad id evincendum olatilitati. & tenuitati, sequitur ex satis est, si animum intendamus in sale haberi non posse constantcm eno imem illam velocitatem, quam

C o x aetheri

299쪽

DE PRINCIPIO SULPHUREO

aetheri Inesse ex gravium cadentium lympto inacibus de inor strat Hugenius , illamque effectibus calcitis. aut flamme comparemus ; statim enim constabit, essi uvii calorifiei motum longe minorem viam dato tempore emetiri, qua n aetheris Mentum. Si igitur divella mobilitas , diversa etiam magnitudo est,& quidem , etam si caetera paria scitent . id satis ess t ad dii tinguen. iam sulphuream ab aetherea patii. cula. Et re vera, si supponeremuseansem in utraque esse mobilitatem,

concedere mas etiam Oporteret ,

parem esse ulciusque maeteriam; cumqae particulae, sulphurea re solubilis sit , facta resolutione abi rei in particulas aetherea minores Ilioe autem est contra communem

hypothesim assumentem pro aethere substantiam, cuiuς particula: omnium minimae sint. Inisper, cum aether omnia liberὸ permeet; calor item , sed non libere, at potius cum aliquali resistentia, majores necesse est dicamus eius effluvii particulas , idest sulphurea , quam aethereas. Ex libera autem permeatione fit, ut paucissimi sint effectus aethetissensibiles ; e contra verb ex impedita , plurimi eorum , qui a calore derivant, vel sensibus perceptibiles sunt Postremb, ut alia reticeam , si flammi nil aliud est , qua in eruptio sulphurei elementi impetu s cta a corpore , quod comburituP. Occurrens salibus aereis, Ac cum illis in tumultum versa , si sulphureum

Elementum , de AEther idem forent, Oporteret , ut cum hic semper impetu ruat con ra obstantes sales aereor, semper etiam inter aetherem,& sal aethereum tumultus succederet, quem flammam nuncupamus ἔ quo posito, ubique per aerem flamma micaret , quod tamen contra Obis servationem est.

Non igitur eadem res est partiacula sulphurea, & aetherea; sed cum aetherea quidem constet . ad hoc ut in aliam convertatus , aliquid illi accedat opus est , cum quo, de

aethere , molecula componatur

debitae magnitudinis, figurae, compositionis &c. quae, quemadmodum ob id diversa fit ab aetherea, ita novas affectiones induat , quibus in alias ab aethere actiones exeat, de eas Precise , quas ab Elemento suruphareo prodire novimusia. Porris huiusmodi additamentum salinum

esse oportere ex aliarum partic larum elementatium exclusione stati limus i Sad 6c eidem adstipulantur Chymicorum recentiorum opiniones

tria subitantiae principia ad sal,

terram, & aquam, restringentes, ex

eluso spiritu , de sulphure, quorum ille ad aqueum, salinum, vel sulph reum, hoc verb ad sal, de aquam tandem redit. Quin & experimenta addunt tesolventia siulphureum quoia cumque decompositum in eadem substantiae principia. Vim horum

experimentorum enervavimus hipsima dissertatione, & consequenter argumentorum , quae illis innituntur. Nihilominus tamen negandum non videtur , sal concurrere, quemadmodum ad compositionem sulphureorum caeterorum, ita etiam

ad genesim particulae clementaris, videtur enim idem praestare in illis. ac in hae; Scilicet in decompositis sales duplicem habent usum , - al

terum ,

300쪽

terum , ut modum substantiae taxiorem reddant. alterum, ut instrumenta snt identidem famulantia actionibus , quae pro re nata instituuntur a principio sulphureo. Horum etiam utrumque praestanν in particula sulphurea ; etenim &cohibent mobilitatem aliti futuram

in solo aethere, eamque determinant ad meram volatilitatem ς &propterea salinum tomentum i

strumentum est illud, quo agit sulphurea Particula, tum dum vim elasticam exerit, tum dum ad alia allidit, & variὸ percutit nucleus entin sulphureus vix aliud agit, nisi ut secum deserat . quod desuperenatum est. Cum igitur idem siesalinae substanti, usus, tam in d compositis, quam in Elemento, &in decompositis videm illo utatur

natura, congruum est credere etiam

uti in Elemento. Sed 1 quo quaeso descripta structura tomenti sulphurei, praeterquam a sale, haberi potuisset cum non aliud sitarum pallium dispositionem affirestet in modum ramorum , nisi sal , qui angulorum suorum, obliquitate , &varietare , facile in diversas plagas dirigit stirias ex ejus particulis coalescentes. Α quo alio intercipi potuisset aethereus nucleus , nisi ab eo, cujus partes facillime adinvicem adhaerent , ut cavea struatur , qua nucleus idem includatut 3 Postremo, ne longius abeam , non modicum

est indicium praesentiae salis in particula sulphurea acrimonia illa , quae in omni calore observatur ι Quippe cum constet acrimoniam a sale

proficisci sangulosae enim ejus particulae sunt, quae sensum sollicitant,& alios aerimoniae effictus producunt in profectb asserere debemus, consimilibus angulis donati palliculam sulphuream , saltem qua parte allidit ad sensorium , idest in

sui circumserentia ; Cum autem inister elementa non sint particulae angulis , saltem non obtusissimis, donarae praeter salinas, ex his sphaeresulphureae superficiem saltem com .poni non malὸ nobis vidcmur aeue re. Neque dicas acrimoniam non esse nisi differentiam caloris, non autem universalem ejus affectionem; id enim salsum est. Nam licet calor communiter dividatur in acrem,& mitem , haec tamen divisio non

est per opposita, sed per relativa;

mitis enim calor dicitur , non qui acrimonia omni caret, sed qui mi norem praeseseri, quique comparatus ad calorem sensoris , aut eo

minor est, aut minus acer. Caeteroquin cum calor quilibet, quantum vis , sine ulla acrimonia supponatur, per solam intensonem acerrimus fieri.

possit, vel ex hoc liquet aliquam suille

actimoniam in e , quod ea carens , praesumebatur. Non negaverim acrimoniam augeri ex eo qnod sulphureis particulis sannae permisceantur, constante iIlarum compositione. sed hoe idem ostendit acrimoniam caloris ex sale esse oriundam, ideoque, si calor quilibet ea potitur, .

oportere ut in particula calorifica, .

idest sulphurea, sal sit, a quo producatur. Si Philosophorum, immi,

Eruditorum, quin & Poetarum cono sensus ignem , & calorem a C oderivantium, pondus adderet se tentiae nostrae. amplus aperiretur pro bationis campus; Verum tamen cum

SEARCH

MENU NAVIGATION