장음표시 사용
311쪽
S quoad plures quidem res , adeo conantis; Cum autem haec resistenia clara est, ut vel levis labor super- tia coalescat ex ' robore stiriarum, Aefluus st. Qiod enim particula sit ex distantia a centro gravitatis partiis composita ex aethere, ti sale; quὁd culae sulphureae quod veluti Hypomo. sit sphaerioa; quod in supelficie in clium est, circa quod vires fracturam
uncum reflexis apicibus constet et effecturae operantur quo maius erit quodque sit pomia, levis, volati- robur stiriarum minor vetb distantis, satis patet, superest tantum , ut tia haec , eb major erit resistentia; aliqua attingamus circa exilitatem, dc econtra minor. Robur interim compressibilitatem , & elaterium. cum ex multitudine atque, ac imis Exilitatem ex phaenomenis mox plicatione materiae oriatur. & utram- aliud agentes arguebamus, ostenden- que minui necesse sit, quo magistes, minorem esse debere particu- a centro stiriae elongantur; sequilam sulphuream aquea , & aerea; tur e longationem, quo major fit, de licet aqua ex primigeniis sit, non semper magis deducere resistentiam item Glphurea, non idet, tamen ad aequalitatem cum vi aetheris, quae hoc ullam ingerit disticultatem ; ubi attacta fuerit, cessabit elonga primarum enim particularum ma- tio; & consequenter definita erit gnitudo a Deo Creatore comparata ex his circumstantiis magnitudo sul est ad effectus, & actiones ab eo- phureae particulae. Congruum audem ex illis intentos; quarum gra- tem est credere D. O. M. sapientia , cum admodum diversa esse pos- tiam, & providentiam , ita circumsit exacta magnitudo, plurima item stantias omnes praedictas disposuisse, differentia elle potuit in magnitudi- de attemperasse, ut magnitudo mane inter particulas primas unius ge- jor in particula sulphurea sutura neris, Sc alterius. Itaque nihil non sit, quam quae cum ejus actio- prohibet, quin materia inlumpta in nibus, de effectibus state pol sit. globulo aethereo minima sit, si com- Id tanto magis rationi quadrat, paretur cum lin sumpta in aqueo ; qu 1nrb magis ex robore stiriarum quin moles latinae prime particulae inlinarum oritur dispositio ea, quae longe minor sit actuea, major aethe- requiritur ad compressionem patien-rea &c. Qio polito fieri poterit, dam, & efficiendam elasticam ex- ut compositum ex ςthetis& salis par- pansionem , quippe compressioticulis, etsi utriusque generis pluri- multa multam item flexibilitatemmis , adhue longὸ Iusea molem, de postulat, quae importat partium ex mate iam aqueae particulae existat. cursum absque divulsione; econtra Sed quae causa est cur particula sul- verδ robur elasticum exigit rigidi phii rea in tanta exilitate statuatiust ratem, qua & compressioni resi-Huius causam supra tetigimus, netn- statur, & expansio fiat. Robur e pe eousque distendi circa globum go temperatum requiritur, neque et hereum materiam salinam, quouo flexibilitati, neque rigiditati contraque resistentia ad stactionem major rium; cumque robur stitiarum una emanet virtute aethetis hacturam ex circumstantiis praedictis sit, con-
312쪽
stat oportuisse, ut roboris causae ita tia ad ulteriorem cornpressionem a ellent adinvicem proportionatae, ut geatur, tandri lupi ratulis , quandiu in neutiam partem excellam produ- vis comprimens major metit. Prae eerent. Cum igitur robur stiriarum terea, cum in comprclsone , qua dennitae vis tutis esse debeat, ut Oc- tacumque sit, non alterctur vis ae-
ealio ite compressilitati. de elasti- theris pei transeuntis , nisi positio citati, & a quantitate roboris p - particularum , quae poroium patie- dicti definiatur magnitudo particula: tes componunt , alia, atque alia sulphureae; eademque roboris men- succedat, qua in quae statim ab ini- .sura proportione debeat respondere tio compressionis fuit, aut alia caulis producentibus, constat a vis- contingat in corpore elastico ad rem tute causarum ejustodi definiri etiam faciens alteratio ; quandocumque molem particule sulphureae , mini- ruis comprimens desinet, prae loci itinam ideo, quod plurimum robur vis raheris ad restituendos pororum aeriis, aut flamentis selinis inesse parietes primae de nativae amplitudi- non potest. ni. qua obtenta corpus elasticum Verumtamen robur hoc modera- Ω-m molem, Quomque recupera- tim nonnisi occasio est, ct , ut di- Vς u. et Mitfr . qiiod quem a ximus , radicem habens in excursu modum vis elastica pendct a virtute facili pallicularum componentium Ui eris , ita elasticitas occasionem
supra se invicem, & in prompta habet in certa partium positione,
facilique restitutione ad .pristinum qyyae licet patiantur excurtum, & ut situm , si potentia adsit huic agen- ajunt luxationem quandam, aut dis- do opportuna. Λt vero potentia locationem in compressione, non haec nonnisi a transmeante aethere tamen adinvicem divelluntur , peti potest . eadem enim illa vis, eodem aethere sortius urgen- quae poros requirit, ea etiam in W conservantur in perpetuo con summi , quae fieri potest , dilatatio- tu ad priores limationes. Hujus a ne illos retinet, ct conservat; ex tem cO Porum status occasiones sunt hac resistentia qualiscumque oti- pororum ab aethere permeab lium tur ad compressionem, qua fit , ut existentia, & partium componen- vis aliqua major requiratvt illam lium certa combinario , quae in ge- superans, ut compresso succedat di nere non alia est, quam quae neque Cum autem ex compressione poti lux rioni, neque restitutioni ad veris minuantur , ct ex hoc major emera setur, sed circumprimentis aethetis gat conatus in aethere pertranseun- aequὸ ac intus fluentis actionibus te, sequitur vim restitutionis majo- , prompte Obsequas ur. Plura in hanc
rem , & majorem fieri, qub maior rem addcre vetat ratio instituti: GD est compressio ; cumque vis restitu- ficiat novisse sphaerulam sulphii te amtionis eadem sit, ac resistentia ad a nobis discriptam sua interna pio complessionem , fit, ur quo major tium textura , α compositione ita evadit compressio, semper resisten- esse disipositam, ut si accedat vis comprimcns comprimi, s te cedae Gulielmini Oper. Nom. II. . Fra
313쪽
ra-Qq dilatari intetna, & quasi nati- I.vi possit. P. O coronide observare liceae,qubd cum particulae sulphureae diversus esse polsit thatus, scilicet aut
est in plena libertate, id est absque ullo degenerum confugio, & longὸ
ab aliorum actione praeterquam ae theris, veluti si nil aliud in mundo esse conciperemus praeter fluentum aetheris, di sulphureas particulas in eo innatantes ; aut ver, extra suam libertatem, Se aliarum degenerum actionibus subjecta, veluti cum mixtionem ingreditui 3cta; qurcumque
hucusque illi tribuimus , intelligenda sunt in priori statu non in se-aundo: novimus enim, immb ex ante dictis tequitur non eandem esse potositatem , non eandem compressilitatem , non eandem levitatem ,
non eandem figuram particulis sulphureis. cum in mixtione sunt, ac cum liberae, Ac a reliquarum comtrariis actionibus immunes. Immbo eo MM particulae sulphureae instam violento. & quodammodbimpeditae sint , dc interea perpetuum
ervem nisum ad suas naturales affectiones recuperandas, oriuntur sucpiciendae illae virtutes, cte effectus, quos Elemento Sulphureo tribuunt Physici: omnis autem haec affecti num diversitas tota ferὶ ex eo delf-vat, quod in mixtis, magis quam coi . ipi queat, comprellae lint ; ex eo enim gravitas specifica caeteroquin minor. evadit major, quam inaese, & non ratb etiam quam in aqua. Hine saliuntur , qui ponderositatem mixtorum uni terrae, autias accepi in referunt, cum a quO--nqae Aeruento mixtionis , dummodo stipato, re vehementer compreta oriri possit. Ab hac comptesitione quemadmodum porositas, ita Ee levitas minuitur. 6c nisi aequais lis sit undique pressio, figura alte ratur : minuitur item compressilitas, ut in corporibus reliquis compressilibus, in quibus qub magis compressio augetur, eo compressilitati magis detrahitur, aligescente pari passu elastica vi; quo ridetur praecipuὸ collimare intentum nat rae. Non ideb tamen credendum est eodem semper gladu compressionis assici particulas sulphureas , quibus libertas ablata , vel mutilata est; etenim probabile videtur in decompositis sulphureis diversam observari specificam
gravitatem , non eatenus tantum , quod copiosiori ditentur aut terra, aut tale, verum etiam, quatenus in
aliquibus compressior est, quam in aliis sulphurea particula , indicio desumpto a qualitate flammae prodeuntis. Ab aucta vero virtute elastica oritur deflagrabilitas, & ab
hae , si accedant cauis idoneae, flamma , dc quaecunque ad hanc vel praevia sunt , vel consequuntur, ut in progresse constabit. Cum igitul hucusque determinaverimus particulam sulphuream, ecquoad molem; dc quoad materiam,& modum compositionis, & quoad affectiones praecipuas hinc derivatas, jam satis nobis videmur functi munere suscepto revelandi nat ram Elementi Sulphureis in praedictis enim naturam, εἰ ellentiam particularum quarumcumque compositarum locati . satis docent Physicae Mechanicae leges. I
314쪽
Licet non pertineat ad rerum essentiam earum generatio . nihilominus tamen, quoniam intellectum perficit cognitio modi, loci , ciιcumstantiarum , & causari ui, a quibus eadem essentia incho in rntum . & persectionencm desi omit, non abs re esse existimo, si milet- rationem hanc hujusmodi examini
circa Elementum Sulphureum concedamua , praecipue cum plurimum conferat ad revelandas causas plurimorum naturalium estectinim, quae inter aliaa magis abi onditae sunt.
Piimum igitur, ad inveniendum genesis locum , pAstat obicrvare ubi maximὸ luxuriet Elementum Sulphureum: εe quoniam ubi libe-berum est, non se prodit alii sensui,
quam tactui , illique non nisi per impressiones ab effluvio sulphureo
communicatas sensorio; proptegeaut certius constet de eo, quod quaerimus , pro elemento sulphureo eius decomposita assumemus, certiores, ibi maximὸ redundate Elementum, ubi decomposita. Percurramus igitur oportet nat
Me regna ν & primb quidem si v getabile nostrae considerationi subiiciamus, in eo plusimam esse vim sulphureae substantiae reperiemus ι multae enim plantae resinas , & bal-sima exsudant; aliae oleum solaex zessione concedunt; omnes perito testillatori unum, aut aliud deis compositi sulphurei genus exhibent,
quod licet quale se prodit, tale
omninλ plerumque non sutrit iavi g. t,ibili, certum niLilominos eri eam non subiisse ab igne letolu
torio n ut alii nim , quae LX non
sulphuteo soli humum lacere possit, idctique praeextii ille in M.ta diibforma subi antiae ii flare n. abilis. In Regno animali videntur achuc napi, siilphicia dc convcsta luxuriare i siquidem animalia, natura calida vocata , copiosa eii Sucdine donantur ; frigida vcrδ . ut angues,& plices, dummodo sanguinea , dcipia pinguedine non carent ι ex n-guia veto , tum pisces , tum insecta videntur quidὸm n hil habete pinguedinosi . eo quδd aliud sit a sulphure eorum vitae principium.ὲ sed nihilominus neque ipsa sulphure destituuntur , scilicet Ara Chymica illud extrahit; & praeterea cum quod maxime redundat,
sint sales volatiles, hi quoque sulphuri suam debent volat lit lem.
Postremδ, cum quidquid regnorum vegetabili, tum animali subicitur, aqueo spessivo humido ablegato. cremabile sit, vel ea hoc iplo Tumento evincitur, praecipuam i i ii tarum, & animalium matellam Elemento sulphureo acceptam esse Leserendam : t ndem in Regno mLnerali, metalla quidem persecta nullam concedunt sui partem sulph ream , habent tamen, oc exhiiant impersecta, dissiculter licet separabialem causa elaboratae mixtionis : Sed sive habeant, sive non, metalla, habent tamen fossilia. ut Antimonium,
315쪽
Py iees , Cinnabaris nativa dec. liacet macra sint 3 copiosiuς vel b habetur in pinguibus . uti Sulphure vulgi , Auripigmento , Sandaraca Graecorum, Bitumine, ejusque plurimis speciebus &c. quorum aliquaadeb uesaεnniabilia sunt, ut a longe videantur flammam ad se trali re peculiari quodam magnetismo. Verumtamen a Regnis mixtorum ascendamus ad elementare. In hoc
igitur primb occurrit Aer , qui
neque inflammabilis, neque adebsulphureus esse videtur, sed, si consideremus plurimam ejus et inge-neitatem , vix est ut oedamus ,
sulphurei nihil in eo Iatitare ; sciliacet e plantis , & animalibus perenniter eaeuvia prodeunt maximam partem sulphurea : Elevantur de ii tellure emuvia calida, se exhalationes immensae, quales prae caeteris prodeunt e minetis', mephitibus, aquis sulphureis, lacubus bituminosis dec. Itaque cum tot cauta sine suggerentes sulphur aeti . nec sanὸ Paucum, cogimur asserere suo ditarit sulphure. Id ipsum probat obseruatio effectumn indicantium praesentiam sulphurei principii in aere :Scilicet in ejus gremio plura generantur ignita vocata meteora , Fulmina , Stellae cadentes , Caprae sal tantes , Volantes flammae, Corusca riones , 3c Fulgetra; quae omnia
profecto ex sulphureo principio genesim suam deducunt. Praeterea incalescit a radiis solaribus Αer , εὶ quidem vario modo citra regulam, successionis Climatum, ne inserius latius explicabimus 3 & hoc etiam procedit a sulphure aereo magis res minus copioso. .
Quod de Aere diximus , habi-ra proportione, de Αqua dicendum est ue quemadmodum enim , quod a tetra sicca elevatur sulphureum, abit in aerem , ita si terrae aqua superincumbat, in illam abibit ita tamen Inter utrumque differentia est , quod exhalationes, cum aqua leviores existant , potius per aquam transeunt in aerem , quam subsistant ι non ideo tamen fit, ut nihil intercipiatur, oc remaneat. Caeteriam de sulphureae , & bit minosae aquae, tumi in sontibus, tum in rivis , tum in lacubus o currunt ; calidae item , in quarum cunctis evidenter Sulphureum Et
Si adhuc altius libet ascendere, id est in Caelo usque, ut pers utemur utrum in Sole, aut Stellis vestigia snt alicujus proventus sulphurei , saltem philosophici, statim asserentes audiemus Chymicorum , Physicorumque plurimos, quin vulgus univerium a adeo enim res evidens esse videtur, ut
plus quam pervicacis hominis esse
putetur non asserere, quemadmodum calor , Be lux in igne coniunguntur , ita debere sydeta suo lumine fulgentia pari calore potiri snod quidein de Sole sensus noti vident ut testari. Qui hoc
modo opinantur , non tantum in
caelis ignem statuunt , ideoque Elemonium sulphureum ; sed quoscumque in regione sublimari hospiratur, a purissimis illis sontibus volunt deductum. Verum enim vero, si vulgaris haec sententia philosophico ex mini subjiciatur, non minus ve
316쪽
ra deprehendetur , quani fabula
Pronici hei a Solia tota ignem ac-eensa facula suffiirantis, vo cre- taceas statuas animarot ; validis It .
Solis radios lucidos quidem csse , non autem calidos demonstralitia, quamvis sensus noster ex eorum actione incalescat. Primum argumentum est a vitris
ustoriis deductum , quorum quidem summa est actio per aestatem, nulla sere per hyemem, licet hyeme Sol circi perivum suum versetur, Hest in palle suae orbitat Terrae vicinioli, & licet dies serenissimae hyeme aliquando se exhibeant ,
quales numquam ae state. Hinc , eum in radiis& modo propagationis nulla intercedat disparitas, nulla item in quantitate , cum haec definiatur a magnitudine vitti, certaque ejus inclinatione ad lineam Solisi nulla tandem in refractione, aut reflexione radios ad socum diligente I quae amabo causa est,
si radii solis sint, ut ajunt, sor- maliter calidi , cur essestiis ustio videlicet j per tempestates diversas
diversus sit Et ne quis credat radiorum Solatium calorem minui ab aeris , per quem hyeme transire coguntur, frigiditate , ad evincenadam assumpti salsitatem , praeter multa, quae opponi possem, hoc susticiat, nempe per lentes ex glacie factas, adhuc ignem eadem ratione excitari , ac per vitreas si,
gno evidenti , a stigiditate medii non infringi vim Solarium radiorum 3 Ex hoc autem quisque intelligit aliud argumentum elici indicans eosdem non esse sermaliter calidos.
Deinde id ipsum ostenditiir ab alia observatione a nobis alias indicata , idest in Exercitatione demetura sanguinis , scilicet Lunai cs radios etiamsi ab in Getae magnitudinis lente caustica , immo a duabus in eandem actionem conspitantibus coactos , nullum caloris incrementum exhibuisse , non ira sui
modo , sed neque exquisitissimi Theti scopiis, & tamen, si vPlminimum calidi essenr, oporto et, ut quemadmodum lux multiplicatus ex eorum addensatione, ita D calor; Se quidem eadem ratione,
quae est intcr radios in soco lentis unitos , ct eos , qui nullam passsunt refractionem. Cum aut cm haec proportio admodum magnast, & consequenter par inter icr-minos inaequalitas, profecto hanc ostendere deberent Thermo scopia,
Si igitur radii Solis , neque directe a Sole propagati , neque a Luna reflexi , calorem praetcserunt ;nullumque aliud est fundamentum asserendi , Solem esse igneum, nisi ex quo ejus radii calidi censeantur; nutante fundamento, vacillet oportet . quod illi iniittitur , scilicet Solam ignem esse , Se conste- qtianter sulphureum, Caeteram qua ratione ad praesetitiam radiorum Solarium calor , & in aere . & in sensioriix nostris excitetur , licet radii iidem calidi non sint , d monstrabimus, cum de calore se monem instituemus. Quod de Sole dictum est, idipsum de reliqsis stellis fixis asserendum i & consequenter non videtur adeb facile admittendum , sulphure constam caele
317쪽
,3i o 'DE PRINCIPIO SULPHURE O
stia corpor a ; & si quod habeant Planetae quod dubium relinquimus ,
ejus cuin nostro aliquod diis commercium. Supere it ergo , ut dimissis corporibus , & rrgionibus catl. itibus , sulphur illud , quod
in aqua, aere , t. ilure , vegetabilibus , de animalibus recogi ovi mus, regionis sublunaris non incolam' mod5, sed indigenam censeamus.
sed Sc illud inquirendum est , numquid scilicet sulphur uno in loco subsistens . in eodem etiam habue. it incunabula s an verb uno tantum loco genitum , ab eo inmisquam in colonias huc illuc exeat. Continuum esse commcrcium inter Tertam . Aerem, A quam, S Corpora in illis contenta , illudque quemadmodum diversarum substantiarum , ita Ac sulphureatum, non est qui dubitet .; Hinc nemo facile asseruerit , sulphur omne ac- reum, aut aqireum , aut vegetabile, aut animale . tuam habuisse gene
is in eo in loco , in quo est ; Adsiimmum igitur posset ubicumque
aliquid sulphuris gigni. Ad si ad
'tetramus commercium mox dictum,
conliabit a nullo minus sulphuris aliunde recipi , a nullo item plus alio dimitti, qua in a Togra. Deis mus , quod recidant in terram sui . phura ab aere , dc aqua decidua; sed quod a terra deducitur in aquam, de aetem, longe plua est; petennes
enim , Se conlpicuae sunt exhalationes a terra erumpeut 3 quod ve- tb restituitur , inconspicuum. Inis su et loca ista lulphure aquas etiam, & aerem eodem scatentem habent i sed quod aquae , aut acrsulphure scateiates superincumbant terris mactis , vix illis quidquam
addunt sulphurei. Tandem si comis paretur quod est in aere, aut aqua sulphineum , cum eo , quod in Icria , vix ulla erit propoitio . adeo ut tum cx praedicit, , ium cxhoc prae ipia facile sit conjicere,lcaturiginem sulphurum, tum aere orum, tum aqueorum , esse teli
rem . Accedit , qu bd acr genera tioni particularum talphulearum ineptus Iocus esse vidctur , cum P
tius dissipationi , de resolutioni faveat, quam concretioni ; de liquidem inibi generarentur, vix genitae ob suam levitatem ad altiora tenderent; S cum dissicilis lit levium ad inseriora retractio , inutile, es sent cuilibet compostaoni. Illud idem proportionaliter de aqua dicendum est, eadem enim utrobiqneratio eiget. .
Ea eadem salebra manare videm,tur urgetabilium , de animalium sulphura r Licet enim decomposita, quae horum propria sunt, diversa appareant ab iis , quae terrea; ni bilominus tamen tota diversitas in varia mixtione sulphureorum de mispositorum a Tetra haustorum cum aliis alterius genetis substantiis consistit , quae quamvis a peculiari str
ctura corporum , in quibus celebra rur , dependeat, non minus ae a vi causarum agentium , non aliud tamen est , qu in mixtio. Caetcr quin liquet a conditione loci sun ri materiam sulphistis mixtionibus opportunam in plantis; harum enim germinationi non lotum quodlibutaeque sufkagatvr , sed tantum Pr portionatum ; & generaliter Promendis frugibus idoneae sunt reris
318쪽
pinguiores. & uliginosores. Sulphureum igitur pabulum , ὀ terra
plerumq te deducendum , requiruntius minos plantae omnes , quod peculiari earum struinita, vi a-gcntium naturalium vario modo a
teratum transit in hoc , vel illud sentis sulphurei decompositi, quod a peculiari eviusque natura postulatur. E plantis vero transeunt eadem sulphurea decomposita ad corpora animalium ; cum enim horum alia menta vel ex plantis, vel ex animalibus depromantur; si ex plantis , patet , illud idem plantarum
sulphur novas in corporibus animalium pati mutationes , aliasque sormas induere , quarum gratia peculiares sortitur denominationes. Hinc
nihil absolutε macrum alimenti. proprie dicti rationem habet , at solum aliquali pinguitudine , idest
sulphureitate, potitum. Si vero alimentum sit ex aliis animalibus , liquet , generationem decompositi sulphurei in uno, de sumi ab eo, quod fuerat in altero , quod & idisum cum alimentum habeat vel ex
alio animali, vel ex plantis , & sic
successive . tandem eo devenietur, ut communis origo sulphuris per dive vis animalium species tranteuntis, ex vegetabilitas sit et cumque Lare ostensa sint suum deprome re sulphur ἡ renai, consequens est , ut primus ortus animalium sulphurum ab eadem terra sit , aqua , dc aerea. & aque a derivant. od si animalium species in medium ferantur alimoniam suam quaerentium a terra, aqua , vel acre, quatenus id verum sit , non aliud apnedicto inferretur.
Constat igitur in universem . Sulphureum omne Elementum , quod per aerem , aquam, plantas. N animalia dispeuum reperitur, ὸ terra primum prodiisse, quamvis hoc loci unam , alibi aliam so mam induat ; Cumque non appareat , unde tellus tantam elus co piam recipiat quanta tot , & tan.
tis essiciendis tussicere possit, praesertim cum ὸ caelis nulla spe, ite ejus deducendi , sequitur tellurcinlocum esse, in quo per aptam rutheris , & calis conjugationem earti incula sulphurea , seu , quod idem est, Elementum Sulphureum generetur. Hoc autem tanto evidentius constaro videtur , quanto magis agentia , ct circumstantias, quae ad hoc opus rcquiruntur , nusquam
adeo facile & alicubi nullatenus
combinari posse certum est . quam in Telluris inferioribus partibus. Ut hoc apparcar evidentius, simulque progi diamur ad ostendenis dum modum ginc rationis particulae sulphureae in telluris g'cmio , perpendendae sunt coi ditiones requi litae ad ejus generationem , ex ante dictis deducendae. Itaque quandoquidem sulphurea particula ex aethere , ct sale est, oportet ut eo loci, quo
generanda est , ncque aether , neque sit deficiant ; & quo uiam eadem certum compositionis modo mutriusqtie psincipii postulat, necelle
est, ut ibidem eaedcm causae adsint.& circumstantiae , quibus sal, Ieaether ea , quae exigi cur , ratione , combinari possint , ut abeatu ix substantiam sulphuream.
Quod igitur spectat praesentiam luculis aethaeae in intimis tellulis
319쪽
uisceribus, nemini midetur posse esse dubia , ex q io alibi loquentes deae iliare ostendimus . illum in qualitat Asti Onomica hypothesi debere
recollisi circa axem mundanum,
flucrc q ie pcr longitudinem axis
ejus versus terram , in quam juxta solos impii sens, partim penetrat tereuris loliditatem ab uno ad alterum polum . partim verb supra eius circumserentiam extenditur a polo pariter ad polum adversum. Hujusce turbinationis aetheris per plana meridianorum circa tellurem , evidentia invenimus signa in magnetica directione i eandemque adhibere possumus ad ostendendain penetrationem ejus intra solidum telluris; quand quidem pixides magneticae, qua certitudine in superficie aut terrae , aut oceani, nobis polum ostendunt, eadem etiam in eundem finem ad-λibentui a fossoribus minerarum intra terrae viscera : Et generaliter effectus omnes , ad quos praesentiam aetheris requirunt Physici, iidem etiam habentur in terrae viticetibus; idibque quemadmodum ex
illis manifestitur in terrae superficie existentia aetheris, ita ex iisdem a gui potest etiam ubicumque , quo pervenire potuit humana industria. Adde ue si aedier penetrare potest substantias terra densiores, quemadmodum a phaenomenis docemur, mul-
tb magis penetrare poterit laxissi--m ttilluris compagem, licet non eadem ubique facilitate , ut ins rius dicemus. Quoad Iubstititiam salinam, neque dubitandum eis . quin interiora telluris scattant sale omnis g neris primigcuio , praecipud veIO ' Inu-
riatico, cujus major in natura indetur ei se proventus. Deinde talsuam veluti matricem habet in terra, in qua irequentos ejus minerae Ob- crvantur , Plurimus item 'ulus ; licet enim luxuitet & in aqua , &
in acre , non .videtur tamen tam
horum Elmen totum indigena, quam hospes et Non actis quidem , quia cum eo gravior lit , non videtur niti per acciditas in eo contineri,
x virtute agentium determinatOrum , qua cellante ab ejus complexibus liberatur, 3e decidit: Non aquae , quia eatenus sal videtur in
aqua redundare , quatenus ab ea
facillime solvitur, di veluti liqua-- um continetur , protinus si parandum , si aqua evaporet. Advcna
igitur est sal in aere, & in aqua ἔsolum indigena in Terra, in qua,
sicut major usus, ita dc major proventus ; scilicet cum particulae talium Aementa res , ut possint in vicem uniti, de in sensibilia ramenta coagmentari , opus habeant &aqueo, & terreo, nusquam magis, quam in telluris corpore, haec comptincipia haberi possent. verumtamen live advena sit, sive civis intellure sit habendus viat, nostro intento satis est, quod copiosus in
ea reperiatur , ut tribuere possit materiam generationi sulphuris. Hoc autem indubitatum est, cum
quia plurima sunt 'loca , quibus minerae hujus , vel alterius salis se
produnt , tum etiam , quod ubicumque ictram e de is , ex ea salelicies per artem hvmicam ς quin& fontes ipsi medicati, aliaque similia phaeno vena ostendunt, Prae- lentiam salis 1n tetiae viscerit, s.
320쪽
Non igitur deest in tellure materia ad Stilphurei Elementi generatio non necesi ria , sive ath ream spcctes, sive salinam
Verum equidem est, cum aetherea
nullo desit in loco , & foliasse aequaliter ubiqtie luxuriet. salinam
ram n non ubique cadem ratione
pronare , sive copiam Iespicias, sive alias circumstantias in ea ad hanc gine rationem requisitas; qua de caiisa sit , ut ubiqu3 terrarum eadem ratione sulphur non producatur, sed iis tantum in locis . in quibus aliae vigent circumstantiae, tuin in aethere, thim in sale, ut legitimum .inter haec duo elementa
possit iniri conjugium e Scilicet, ut
hoc celebretur, non satis est, ut eodem loci utrumque reperiatur, sed
Praeterea Opus est, ut certae sint ci
cum stantiae , quarum aliae pertinent ad aetherem , aliae ad sal, quae nisi interveniant generatio non fiet, satis enim notum est, ad genesm quampiam non susticere materiam, sed requiri agens, & dispositiones variag.
Porro aether considerandus est, non ut materia tantum , sed ut
agens ; Cum enim sit prima potentia motrix in regione sublunari, &ad mutationem quamlibet motus exigatur, opus est ut ab eo morus omnis in sulphuris generatione In- sumendus depromatur. Prima igitur
citcumstantia est. ut velocitas aeth
ris , qui laturus est materia sulphuris , nec maior, nec minor sit debitat cum autem ea, quae solemnis in fluento aethereo , & a qua gravitas , longe maior sit, quam ut admittat complexus cum sale, prop-Ierea Opus est , ut ubicumque suID. Oulielmini Oper. Tom. I.
phureum Elementum generandum cst, consucriis atheris motus pluH-mum Ictardatus compi Iiatur : Ffloe autem accid. ie rose , & debere in terrae vrsccribit, , evidcnti ratione
probabinus. Motus enim quilibet in spatio pleno , l. v n. idio aliquo exercitus , sin i er n ogis magis
fibnt res stentiae mobilibus oecurrentes , ni tamen Novae luppctiae motus identidim adjiciantur , ut accidit gravabi s cpdcntibus . quod tamen respectu aetheris nullo nodo
concipi potest e Exinde si quiuir ex
quo aer , per qlum mcat ather rotatus circa teli is circi incrcntiam in planis meridianorum , medium sit longe rarius, quam terrae soliditas ab aethere permeabilis.
oportere , ut multae majores resistentiae occurrant aetheti permeanti terram , 'uam aerem. Resistentiae veris in se recipiendo partem motus , ratuum dem ejus dc trahunt mobili ; hinc oportet, ut velocitas aetheris permeantis terram , longe minor sit velocitate aethcris per meantis aerem. Cum autem , quo longior est excursus per medium
resistens, .semper novae atque vae
resistentiae occurrant aethcri antea retardato , pt Pterea semper m. gis retardabitur inter procedendum 1 Polo v. gr. Boreali verstis Austr lem . di eadem ratione semper magis & magis retai dabitur, qui ab
Australi excuirit ad Borealem. Porro Observandum est , duo esse impedimenta obstantia motui ath ris per terrae interiora; alterum est ipsa terrae soliditas, alteium v Idmotus aetheris oppostus. Nolum R et utrum