장음표시 사용
21쪽
tice connectitur. Auget quoque cutis irritabilitatem ; quod manifeste demonstrant, exanthemata quam Plurima, quae in plagis calidis occurrunt, veluti iudamina, fortasse etiam miliaria, in omni regione aegros, diu lectis calidis desXos, saepe invadentia. Ex hac irritabilitate, sanguinis circuitus auctus, supra memoratuS, Pendere quoque
Hinc igitur ratio in aprico erit, cur frigoris certus gradus, Plerisque in morbis cum febre, utilis sit. Quum enim in his est sanguinis circuitus, quam par est citatior, et
cum anXietate stipatus, nimiaque caloris vis in corpore generatur, quo minUS calore ex terno ad cutim applicato, haec mala, et de muni debilitas, augeantur, Praecavere debemus. In illo autem olim diro morbo, nimirum variolis, ratio, cur frigus etiam acre non modo non detrimento est, sed contra maximo commodo, non aeque liquida videtur. De hac re igitur summa cum m
22쪽
Primo liceat notare, cuncta hujus morbi stadia, febrem ipsam, quae Cr aptionem Prae greditur, maNime e quodam cutis statu pendere. Hujus veritatem confirmat quorundam utilitas remediorum, quae vel cuti soli applicantur, vel ab ea sanguinis impetum divertunt. Ita frigoris ad cutem applieatione, alvumque moventium usu, CO-rum praesertim quae simul refrigerant, et cutis irritabilitatem prae caeteris minuunt,
veluti salium mediorum, febri ipsi primariae aliquando fere ex toto, saepissime ejus violentiae occurritur; denique, febris praesens itidem remediis refrae natur. Alia autem, in tollenda dispositione ad inflammationem valentissima, veluti sanguinis de tractio, ad illum finem, febri nimirum primariae Occurrendi, vel eam nimis violentam moderandi, Parum conducere solent. Cum igitur nos docet praxis hodierna, cutis affectum vel statum, quo saevior redditur morbus, Calore aggravari, contra Vero e undem frigore tolli; nonne igitur illum ex nimia cutis irritabilitate pendere, et frigus, hanc
23쪽
I9hanc minuendo, in omni variolarum stadio, praesertim in primo, tam utile repertum e se, credere par sit tAt commoda tamen, quae frigori vulgo
tribuunt, alia ex causa non nunquam oriri
videntur. Raridi me enim frigus corpori applicatur, quin simul aer nobis circumfluus assidue renovetur. Hac igitur via diis- Pantur effluvia e corporibus nostris vel sanis vel morbosis profluentia ; eorumque in cutem actioni, si unquam ulla sit, quoque
Occurritur. Aliquando vero talem emu-viorum actionem existere, documentum fortasse dant variolae. Hic enim morbus, insitione communicatus, media in ipsa aestate, omnia sua stadia, maxima eta Parte, sine periculo percurrit, modo aegrotus multum sub jove versetur, corpusque CXerceat. Id. Dinis date motum corporis quam maXime commendat. Exercitatio, primo aspectu, corpus stimii lare, et morbum, Ob hanc causam, priorem reddere videretur. Neque quidem, mea saltem sententia, haec res CX-plicari potest, nisi talem actionem existere
24쪽
concedamus. Ratio tum manifesta erit, cur corporis exercitatio in variolis prosi cit ; quippe quarum effluvia, quae aliter cutem male affeci sient, hac via a corpore a
De Frigoris Potesate in Fibras movent s. Frigore applicato, cutem constringi, partesque corporis summas, eas praesertim quas aer rarissime lambit, minores evadere, Unusquisque observavit. IIanc partium magnitudinem imminutam pendere, non amaterie earum condensata, sed a vasorum
contractione, stridorum in seipsa ingressui obstante, plurima demonstrant. Primum enim, si manus, ullave alia pars frigori obiiciatur, minor evadit, priusquam caloris sui multum perdiderit. Deinde etiam imminutio major est, quam a vi frigoris apis plicati densante oriri debet. Denique, quo longius frisori quaecunque eXponitur Parε,
25쪽
II non eo exilior evadit ; contra Vero, nonnunquam tumescit: Sed de hac re postea. Non sola autem constringuntur vascula
illa quibus frigus immediate applicatum est, sed alia etiam per syinpathiam quae
a prioribus longe dictant. Hujus rei documenta dant, haemorrhagiis narium in sistendis actu frigidorum, nuchae vel scroto applicatorum, utilitas ; mensium suppressio ex incauta ad frigus corporis expositione ;denique, menses nimis copiosi, aliaeque haemorrhagiae internae, aqua frigida cuti applicata saepe cohibitae. Ex hisce liquet,
certum affectum, primo in cutis vasculis a frigore ortum, ad partes generis arteriosi longe distantes extendi. Idcirco, elandem vel similem statum quoque totum arteriarum genus saepe occupare, concludere liceat. Priusquam vero ulterius progrediar, Pauca quaedam de arteriis dicam.
Plurima docent, arter , i musculosa pollere, quae ad massam sanguinis propellendam maxime confert; et quidem de hac re inter omnes fere physiologicos auctores
26쪽
hodie consensum est. Sunt igitur pro musiaculis cavis habendae, qui semper agunt, vel ad sui luminis imminutionem qui semper nituntur. Quo illae magis intenduntur, eo magis contrahuntur, Vel potius, eo major ad contractionem est illarum nisus. Sanguinis copia e corde profluens arteria3 extendit; eas idcirco majorem ad contractionem incitat. Cum igitur auxilium quod in sanguine movendo praebent arteriae, in earum nisu perpetuo ad luminis imminutionem consistit, manifestum est, omne quodnisum hunc auget, circuitum etiam sanguinis necessalie reddere fortiorem.
Antea dictum est, constrictionem cutis vasculis frigore inductam, ad partes generis arteriosi longe distantes Pertinere. Quamobrem credere par est, majora quo que Vasa, totamque arteriarum seriem, sae
pisii me hujus assectus esse participes. Veram quidem constrictionem, in vasis majoribus quoque obtinere, non dicere velim ;solummodo
27쪽
solummodo eorum ad contractionem nisum, vel vim tonicam, augeri.
Quae dicta sunt, tonum fibris arteriarum musculosis frigore induci, abunde ostendunt. Ex analogia igitur sola, tonum fibrarum moventium reliquarum quoque augeri concludere liceat. Nec quidem desunt alia argumenta quae hanc rem confirmant. Certe enim Omnes observavimus, cum e balneo frigido egredimur, nos quamcunque actionem musculosam cum alacritate quadam et agilitate insolita exercere posse, quod etiam comitatur levitatis quidam tensus, quasi nullum haberent pondus Partes quas movemus. Quoddam simile quoque observatur, siquando aer calidus et pluviosus tempestati frigidae et serenae cedat. Haec autem Phaenomena, me quidem judice, explicari nequeunt, nisi concedatur, frigus tonum totius generis fibrarum moventium augere. Verisimile est, musculos
cuti proxime subjectos, primum asset, et reliquos deinde per sympathiam. Ex
28쪽
Ex vasorum aucto tono, eorum actio in humores quos continent necessarie augetur. Expelluntur igitur partes sanguinis tenuio res, et promoVentur secretiones. Maximus intercedit nexus inter ventriculi et arteriarum tonum. Ita medicamenta quae ventriculo ingesta illius tonum augent, simile commodum arteriis concili ant. Sic etiam frigus, tonum arteriis inducens, eundem ventriculo imperiit. Hinc igitur cibi desiderium acuitur, et ingesta melius concoquuntur. Hinc major sanguinis copia, quod eX vultibus nostra tium rubicundis apparet, et hinc etiam vasorum distensio, quae tonum eorum iterum
Non unica vero Vel brevi frigoris applicatione, sed repetita vel diuturna, tonus fibris moventibus inducitur. diu mansurus. Neque enim quil luis debilis ex unica lavatione frigida multum commodi accipit; nee corporis languor, longa e X commoratione in regione calida oriundus, statim post mi grationem in frigidiorem, prorsus tollitur. Attamen
29쪽
Attamen tonus fibris moventibus, frigore diu vel saepe applicato, si inductus fuerit, Per longum tempus manet, et li causa ipsa, nimirum frigus, sublata sit ; pariter ac febris intermittens cortice Peruviano depulsa, non iterum invadit, cortice intermisso. Ita saepe mihi visum est, hac ex regione in calidam homines egressos, in primo post
adventum anno, calores summos meliusquam secundo ferre posse. Sic etiam illi, qui ex regionibus australibus causa valetudinis huc veniunt, et postea ad domicilia sua revertuntur, maxima ex parte, semelius quam antea per aliquot annos habent. Nam, ut ipsorum phrasi utar, co- piam sanitatis' secum avehunt. Postremo, corpus humanum sub livemis finem melius quam in ejus initio frigus Posse terre, unumquemque propria docuit CXperientia ; audivimus etiam hujus insulae aborigines, agros et sylvas, corpora laudOS peragrare solitos fuisse. Auctores quoque nos docent, qua dam esse I artareas gentes, et tribus Indorum in America Septentrionali
30쪽
nonnullos, qui hodie pariter degunt. Ex hisce liquet, vim in nobis sitam calorem generandi frigoris applicatione quoque augeri.
Cum vero caloris generatio, aliis in casibus, nexum cum sanguinis circuitus vigore arctissimum habet, verissimile est nexum eundem hic etiam inveniendum este; ideoque uis calorem generanti S augmen ab arteriarum tono, frigore aucto, Pendere.
Hac igitur Via, vis constringens frigoris sanitati prospicere videtur. Quibus vero in casibus, morbis vel praestat Originem vel proclivitatem, nunc dicendum. Dispositio ad morbos cum inflammatione, in tono arteriarum Praeter naturam
aucto, secundum praeceptorem illustrissi naum, consistit. Satis igitur patet ex antea dictis, quomodo frigus isti morborum generi ortum dat. Antea etiam animadversum fuit, vim arteriarum tonicam, non Unica xes
brevi frigoris applicatione, sed repetita et diuturna, magnopere augeri. Sequitur inde, in genere, quo diutius perstare frigus, comajorem arteriis vim tonicam induci, ideo que