De Morum in Virgilii Aeneide habitu scripsit Laurentius Lersch

81쪽

75 Aeneat stati genus: und Virgil natim denΑ druch aus einex pontificischen Formel. u, ΡΟ-nt haec quidem, quae de imitatione precationum attuli, multis aliis augeri exemplis. Sic Romani pacem ac veniam petebant

deorum, invocabant eos, ut laverent annum

rentque ipsis, ut volentes darent aliquid, ut ipsos respicerent cet. Sed ab his variis de cau sis abstineo. Primo enim similitudo talium cum iis, quae in poetarum carminibus po sunt agnosci, satis superque iam a Brissonio lib. I. de sormul. est declarata. Deinde m tuo, ne in idem vitium incurram, quod vir illo doctissimus interdum vitare 'non potuit, ut ea nimirum pro solemnibus habeam, quas revera e poetica tantum, seu humana potius indole prodierunt, neque aliter /potuerunt edici. Denique multa etiam propter rati nem brevitatis et temporis praetermittenda'

existimo. g. 5. De victimis .

In eligetidis animalibus, quae diis osse

rexentur, non solum apud Graecos, sed apud Romanos maxima erat reIigio. Opus enim erat, ut animal rationem quandam haberet'

ad deum illum, cui sacrificaretur. Undo

82쪽

sactum est,' ut non solum genus pecudum. utrum masculinum esset ata seminirium, quaererelux, ed color quoque et alia, quae sub unius vocabuli nomine non poMunt comprehendi, in earum electione respicerentur. In

primis illud spectabatur, ut symbolicum aliquid victimae inhaereret. CL Macrob. Salu nal. III, 5. et io. Serv. ad Virg. Georgic. II, 595.

ad Aen. III, ii 8. Arnob. adv. gerit. VII, a I. sqq. Quae religionis pars a Romanis maxima cum cura vel exculta, Vel aliunde. recepta est. Uniis nos adminatio haud tenebit videntes, a

Virgilio nystro leges Romanorum pontificias

Summa Cum verecundia esse servatas. Quam

religiose autem pocta singulo cuique deo singularo assignaverit animal, ex eo Praecipue noscitur, quod grammatici, quum in uno loco IlI, ai. sq) Iovi laurum, loco iuvenci. contra ius pontificium sacrificatum esse putent, hanc dissicultatem ipsis paeae inenodabilem summis argutiis expiscare nitantur. Quam vero explicationem afferunt, Doci dignaeSt, quae notetur. Non enim viderant, a poeta etiam VI, 25S. . tauros appellari, qui revera sunt iuvenci, ut e VI, 245. apertissimum. Deinde vero taurum Iovi praecipue immolari. docet disertis verbis testis sane

83쪽

luculentus Arnob. adv. gent. VII, si . Quod grammaticorum studium satis superque ostendit, quam apta omnia Romanis institutis et accommoda senserint. Ρoeta', vero ipso suam in his religionem, quo in tenuerit. . iudicare voluisse videtur, quum non . raro hostiarum immolationem rite, ex more, de more fieri

dicat. Cf. VII, 95., V, 96., IV, 57.,. VI, SP, VIII, 544. Quod denique omnem nobis lollit dubitatiotiem, illud est, quod in unoquin

que Aeneidis loco ratio Romana haud magno cum labore erui potest. Huc advoco ut quam maxime insigne, sacrificium illud, de quo haec habet Adriaci. Turneb. Adversari XIV. c. 4: Sacra quaedam solitaurilia ') veteres appellabant ab immolatione suum, ovium, boum,' hoc genus Sacrificii Maronem putem significasse, cum 'scripsit V, 96.)-- - caedit quiris da 1nore bidentes Totque sues, totidem nigrantes terga iuMencos.

) Alii suovetaurilia appellant. CL Forcellini a. v. Celsi rum more Romano haee saera seri elaris verbis doeeti. Tacit. Annal. VI, 37: ,,Sacrificantibu , quum hie more Romano suovetaurilia daret, hic cet. Diuiti su by GOoste

84쪽

hoc scribit, quod ut ait Cicero lib. S. de natura Deorum, tempestates pop. Rom. . ritibus Consecratae erant, tempestatique, ut deae minori, minor hostia immolabatur, ut foeminae emina Horat. Epod. X, 25.) . . .

Τumebo assentitur v. cl. Cerda. Sed non viderunt, idem sacrificium ' indicari Aen. I.

mu divom templis indicit honorem.

Viginti tari ros, magnorum horrentia centum Terga suum, Pinguis centum cum Duatribus

Sastigeri fetum suli intonsamque bidentem Adtulit admouit quo pectus sagrantibas aris.

in De generibus animalium, quibus ι line sacrificium constabat , scriptores dissentiunt. Alii enim sue, ove, hove, iactum clieutit, alii tauro. verre, ariete. CLFOreelliv. lediae. s. v. At Dionys. Halicam. Amt. Boiu. lv. . . , e. 26. tauro, .riete et hiνcolliretratum osse dieit. Quid Ρocta noster senserit, e loeis allatis nescio an possiteolligi. i. i

85쪽

taurile compleatur. XI, 397. sqq. deest ovis, nisi sortasse dicas, voce Pecudis utroque in loco animalia illa significari. Quod metuo,

ne Sit mugis argutum, quam verum.) Nihi- . lominus tamen morem inesse Romanum, Ser 'ius stitis docet his .verbis: 'More Romano,

uti, VI Hi 1 4e Caesia iungebam foedera porcia. Nam Homerus/ aliud i genus sacrificii comm moravit. t Agnam scilicet Ιl. VIII, a46.

Porcus immolatur' in foedere etiam apud Liv I, u4. '' Cf. Varr6α. ge ire rustica II, 4. med. i ivido Foreelli. s. v. porca. ' Agnam autem si Romanidi populi consuetudine iam' supra vidimus 'Turnebo 'teste immolari tempestatibus. . CLi Aen. III, is l. Quapropter 'non mirum, ri eadem VI, 249. sq. Nocti imm

la tum quo eodem loco Proserpinae vacca 'νt xilis, 'deae, nuaquam enitenti: Congrua ,κ ut Xervius dicit. Cf. Arnob. adv. gent. VΠ Q. II .

Si caper caedatur Iovi, quem patri solemne est Libero, Imrcurio mactari: aut hos, si si vilis Unxiae, quam Proserpinae tribuitis, qi oritu atque observatione praecipitur: quid facinoris ici hoc erit Τu , Taurus Neptuno et Apollini mactatur

86쪽

Me fatus meritos aris miactu et honores , Taurum Ne tunos taurum et , pulcher olgo,

Nigram Hiemi pecudem, Ze Fris folici s

Quod rite factum esse, et ipse poeta per verba: meritos honores indicat, et Macrobius, e fiatur Saturnal. III. c. Io. Sed satis super . que de hostiis a me dictum et Romaciunt Nwiem in his demonstratum eme reor. I; . g. 6. De sacrificandi ritibus.

Rituum sacrificandi para ad eos pqrtiuet, qui sacrificant;. pars ad ea, quae fac iscatuum iuuapropter primo quide* agend0m enit de moribus sacra peragentium, i dei ullo de iis, qvae in victimis immolandis flexi solent. .

Romanorum maxime proprium ierat, ut caput velarent saurificantes. CL Plutarcti. Quaest. Rom. C., IO. IS. Ita Vero Romanorum hoc erat, ut hic sacrificandi Romanus voea a eLur ritus. CL Macrob. I, 8.. III, 6. Varron.

de Lingua Lat. IV, 29. . Quapropter mira dum sane non est, si HeIenus Aen. III, 4OS. sqq. haec praecipit: :)sιi

87쪽

- 81 Quodsi nulli alii extarent testes, ex hoc solo loco non coniiciendum, sed statuendum esset, hanc caerimoniam revera fuisse' Romanam. Tam diserte enim nemo de tali ritu loquitur, nisi quem saepissime habuerit ante oculos, cuiusque originem e populi ipsius ore tradat. Quod revera ita se habere discimus ex scriptoribus a Brissonio de' formul. I, 57. allatis Cum hoc caput' velandi ritu cohaerere videtur vittarum apud sacerdotes usus. CL

Aen. II, 22i., III, 81., VI, 665. . VII, 418 , X, 558. De quibus vittis videas ΡaschaI. de

Coronis IV. c. 22. , a quo quidem per in t grum librum Graecos raro a Romanis seiunctos esse doleo; attamen in capite modo allato nullorum uisi Romanorum scriptorum inVenies Iocos, unde - quod satis notum e m numentis antiquis - vittas Romanis sacerdotibus in usu fuisse admodum frequenti, colligas oporteti

Alium ritum Romanorum proprium Vitruvius nos docet IV, 5. Assirmat enim, ab immolantibus spectari coeli partem orientem, ut sane si Aen. XII, 37a:

Illi ad surgentem conMersi lumina solem Dunt fruges manibus sati .

Quod recte Servius ita explicat: ηNon

88쪽

- 82 utique solem surgente , dixi Ia . igrui dudum enim dies erat. sed disciplinpuli meo monia Tumi Secutus rat, ut oriu0tem Spectare diceret eum, qui esset precaturus. Adde Aen. VIII, 68'. II. Rituum iu sacrificandis ho4tiis maxima apud Romanos suit copia. Η v pertinent victimarum vittae II, 155. i56., V, 566.), earun

- qui salsae e Ηuc portinet etiam far pium , qu6d Ae neas V, plena acerra 'assert,. Postquam in somniis Anchisea ipsi apparuit asper que multa praedixit, post prodigium igitur magnum ipsi visum. Cuius Ioel, ut propriam et insignem vim perspicias; opus est, ut compares Plaut. Amphitr. II, 2. o6. .. iqeςις dicit, ut commminit. so tuum narrat tibi. Sed, mulier. Postquam experrecta es, prodigiali Ioseid: . . aiae mola satia 'hodie; aut thure comprecatam OPONuιt. . at 'Ad, quaein Deum lcs. Ta manu. , Jqui multos sopiptori3m locos attulit , quibus haeps Bonis rumit c uetuitqsomnia expiandi firmatur. Adde Aen. III, i r. Vides,

quantopere Plautus ac noster conspirent; sed illud quoque observes velim, vocabula et pio et ρlena e Roma-

89쪽

- 63 quum iam Brimo n. de sernini. D c. ai-47. Latinis scriptoribus ut Rhintima probaverit et xtituta, et locis Virgilianis auxerit, noque ea interpretatione mea laudi ornatius explicari. aut planius exprimi possint ii non opus mihi esse videtur, ut mutatot ordino haec Tepotens visi' illius 'doctissimi sontibus hortulos . meos irrigem. 'lilaheo autem quod addam: i Quippo Iam puero milii olim baaximo tertitit in isacris ab itioinero co criptis, liquae, imirarerit: iIIrim'ια pingui obducta, i quaei diis solent ossereLGs' ith. Anti niti. Η6m. I. 6 o. iri 6. ', Te intra: Antiquit. Homo I 8. :6. Hi Quae inatim occurrentia quram Virgilius, nunquam Commemoret, fiatis , declarat, ipsi ι Ut animo

haud fuisse ritus tinere Isaurorum it i m in signe letiim 'horum, momentum a tretas incinequaquam est tuan liendum silentio i qui illoriim temporum, quius populi i habitum est

wrvatums. 8 Romano more t exta diis. ivilem tur, exta 'pori iniunturiit De quo rei more et

verbo inpudii Virgilium IM. iconsulas Μω

porricit, tubaque signum dedit prosiciscendi. u

90쪽

Sin autem tmodo ea ratione, qua Virgilio

morem Homeri Gramumque idemse. mus in momentum aliquod i ntistrae sententiae addere sumus conati: idem nunc nobis, est: in

animo iadhibentiis, rationem prorsus oppinsitam, 'quasi Virgilio moris o Cuiusdam copiam Se probemus, cuius, apud Homerum nullum extat vEstigium.. Thusi enim. apud Homerum nusquam i A. ,Ηviui ad Ain. V. 245. .

XI, 48,10 id livenitur. .:: Insignis est i locus Arno-hii adv., gentia ML a6: Nam i neque itempori buS. t quemadmodum creditur et pertribMur, heroicis s quidnain esseti thus, i Scitum muscriptoribus i ut comprobatur: a PriScis, qu ruini iα, libris inullai posita, 1eius mentio repe riture t neque genetrix et maeter superstitionis Hetruria opinionem imus novit aut i samam. sacellorum iiii indicant xitus neque quadringentis annis, , quibus Altinua res visuit, 'ita uini cuique vomit, sacra; Cum res fieret: --, que ipse ruminius. aut isti onibus artifex in comminiscecidis i Numa, .cauti esse scivit, laut sei: ut Piram monstrat, quo peragi mos fixit sacrificiorum solemnium muniau ' ., Cf.

' Cerda ad Aen. V, οέ5. haud fellet ei m sueeeisu' la' AN inobio resutando operam dediti via D: