장음표시 사용
891쪽
LIB. V. CAP. XIII. DE MODO LITIGANDIdem in bellum iam res emperit. Nam quae priori laedere promissa sunt, per
posterius Medus cum tertio initum circumscribi nequeunt. Quin & hoc recte fieri videtur posse, ut duo pluresue, quorum interest bellum cessare, eκ- pensa utriusque partis causa, conueniant, in quas leges pacem componi aequistinium ipsi iudicent: easque bellantibus offerant hac cum denunciatione, Ut contra eum, qui pacem in istas leges abnuerit, socia arma velint coniungere cuin altero, qui eaSdem acceptauerit. Hoc enim modo quis sese arbitrum inuito alteri hautquidquam obtrudit, aut ipsius litem pro imperio decidendam sumit; quorum neutrum libertas naturalis admittit. Neque vero partibus eiust nodi placitum offertur eo modo, quasi eodem stare omnino teneantur. Sed cum per ius naturale possit quis arma coniungere cum eo, qui iniuriam fieri iudicat, praesertim ubi eκ illa iniuria in ipsum quoque damnum sit redum daturum ; tali modo animum aequitatis ac pacis cupidum aperte quis declarat, quod & ipse optet alios honestis conditionibus transigere, & non prius in bellum descendere velit, quam amica compositionis via ab altero sit repudiata. Add. L 1 vius L. XLIV. c. 19. in fine. IUSTINUS L. VI. c. 6. n. I. Eo autem magis probandus est iste mediationis modus, quo facilius per eum extingui hella possunt, alias ad internecionem grassatura. Etsi ei, qui eiusmodi mediatorem sese serre instituit, obseruandum sit illud VELLEII PATER c
11 L. II. c. sci. Massia intempestiue principalium armorum arbitria captavi, quibus ii se debent interponcre, qui non Parentem coercere possunt. Add. LI v I vs L. IX. c. I4.
VIII. FORMAM & processum disceptationum coram arbitris instrututarum ipsa communis ratio satis designat, perspecta cuiusque negotii indole . Sic vi putidum foret multis praescribere, quo modo partes intentionem suam debeant proponere, quomodo status controuersiae formandus, quomodo post expensa utriusque partis argumenta sententia demum sit concipienda. Illud duntaxat monendum, ubi intentio alterutrius alia ratione, quam per instrumenta probari nequeat, & vero illa sint amissa, arbitro nihil superesset quam vi uni partium cum consensu alterius iuramentum deferat '. Cum congesia a terius, dico. Nam in libertate naturali alias nemo videtur teneri, ut ex adue De partis conscientia causam suam suspendat. Sicut & hoc penes partes est, aleam sortis, aut duelli ' tentare velint; quod quondam apua multos populos frequentatum '. De caetero instrumentorum amissio per se ius non 3 extim
fuit si, nisi quod in foro ciuili iudex frustra imploretur, ubi argumenta id
c Nee insuper habenda monita, Duae leguntur apud FoRsTNER v M ad L. XV. Annael. Taciti
. D Vid. B, o E c L E RI dissertatio Quies in tuo bis quae XXXIv. T. I. e. 996. c seqq. . VIII. 10 Substantiale autem est, ut utraque
STNEcA Medea istin saluit aliquid pane inaussita altera. Αιquum luet statuerit. Mus aequus sint. CICERO: Cano eunita p. ne multi absolui,
inco ira nemo eondemnari pris. H.
M Vid. mpra L. IV. e. a. ν. D. H. O Cons. insta L. VIII. e. g. g. s. 4 Supra e. s. L 3. H. s Iure Romano tamen easus quidam dabantur exrepti, tam in caussis Criminalibus, quam CLuilibus. Vid. Noo DTII Probab. Iuris L. m. e. q. s. ct INTERPRETES Ciceroni Orat. pri,
892쪽
IN LIBERTATE NATURALI.nea desunt, quibus ius demonstretur. Sed in libertate naturali susscit ad pera sequendum meum ius, sit de illo mihi ipsi liquido constet, utut alter id fortasse
inficietur 7. Add. CONMEsTAGIus de Unione Lusitan. L. V. p. m. 222. Quo facit illud apud Qv INTILIANUM D lamat. 3I2. Misera conditio moris talitatis, quando omni ν iam, quae agimus, ridetur opus esse teste: ita parum fa- eis veritaris ita nullum nomen est Mei. Non satis videri potes probatum . quia sis scium
I. IX. I L L v D arbitri cum iudicibus habent commune, quod circa
quaestiones facti aduersus nudam & iniuratam inertionem partium aequales s se debeant praebere ; id est cum contradictoria simul vera asseuerent, neutri credere '. Sed ubi signa, vid. SUETON Ius Galba C. 7. rationesque& incorrupta in cognitionem veritatis haut perducunt, secundum enata te stium sententia erit ferenda. Nam uti I s A E v s loquitur orat. 7. Τεκμήρια
x inprimis in materia haereditatum instrumenta testibus potiora ' ostendit. PHILO Iudaeus de Decalogo. p. 764. A. Edit. Paris J Oumus desunt argumenta
aut probationes, quae ex scripto sunt, ad testes recidit controuersia. Add. Lex wr-S I G O T H o R. L. V. tit. 4. c. 3. Testes porro erga alterutram partem non opo
tet ita esse affectos, ut probabile videri queat, gratiam ipsos aut odium, vita, inaeque 'libidinem, ante conscientiam habere. O v I D I v s Trist. L. IIL El. Io. v. 3s. 6.J Cum fini praemia fal*7 Nulla: ratam debet resis habere fidem. Add. Leκ wIs Iso Tito RuM ' L. II. tit. 4. e. ret. Hue facit, quod THUA Nus L. LI. refert, olim in Britannia consuetudine receptum, ut Angli in Seotum, & Scoti in Anglum testimonium non valeret propter odium inter istas nationes. Id quod tamen C A ME DE Nus ad annum Is8s. tantum inter An los & Scotos limitaneos obtinuisse dicit, ut nullus nisi Scotus in Scotum,
& Anglus in Anglum testis admittatur, adeo, in si singuli Angli, qui adsuis
sent, homicidium factum suis oculis vidissent, eorum testimonium incassiuncaderet, nisi aliquis Scotug idem testaretur. Igitur uti aduersarius meos necessarios, sic & ego prosessos meos inimicos recte possum relicere. Quanquam interdum per humanitatem a testimonio in causa necessarii sui excluduntur proia , ne vel assectus suos, vel conscientiam laedere cogantur. Hinc & apud os testimonii aduersus patronum clienti, vel patrono aduersus clientem dicendi nulla legis, nulla magistratus Coactio erat. PLUTARCHus Romulo. pag. as. B. T. i. M. Wech.J LeX w ISI G O T H O R U M L. V. tu. 7. c. iti
pticita. mina per scripturam εἰ am naue facta vias ιn anima. Semper enim luet obiicero sum, vel ter lora denominatos tres vel ambias. pias sermonem externum.sed aduersus anternum non mmodo ιn his Les ct annus euidenter sis e re semper liere. H. 's. immutare nucia ratione permittimus. Coiae.
893쪽
LIB. V. CAP. XIII. DE MODO LITIGANDI ME
Quod autem apud eosdem non liceret de seruis in dominum quaestiones habere, praeter hanc rationem alia erat, quam adfert C IcERo pro rege Deiotaro: N. ii.J Vbi id quod intus es, atque nostrum, impune molare Poles, contraque nos pugnare; M in dominatu seruitus, in seruitute dominatur. LvCIANus in Asino. T. II. p. 8o. EL A J Δουλοι γαρ τα δεσποτων is αντ- mi καλα mi Servi enim dominorum s honesta V rurpia norunt. Similis est locus apud LY-s IAM Orat. de Sacro oliuae trunco. Et inde seruus iste apud PLAu TvM 'Bacchid. Ast 4. se. 6. se. 2o. 2I.J Scis me esse seruum, nescio etiam id quod scio. Non insuper quoque habendus apud Isoc RATEM Trapegitico sp. 634. &seqq. Ed. Pard.J Iocus de fide quaestionum; & apud A Is To TELEM Rhetori ad Aleκ. c. i7. Spectat quoque huc historia an fabula de Avicenna apud G hriel. S1ONITAM de Urbib. & moribus Oriental. c. 3. Add. Leκ wIsIGo. THORVM L. V. tit. -- c. I . Cui conseratur IBIDEM L. III. tit. 4. c. io. & r-6. t. q. c. 3- Capitulare C A R O L I L. VII. c. 28o. Edictum Regis THEODORICI C. 48. 49- Abusum tamen eius Iegis, quo aliqui alienos seruos, scelerum suorum conscios emere solebant, ne contra se torqueri possent, prohibuit Edictum Regis THEODORI cI c. Ior. Sic & recte ARIsTOTELEs Politi L. II. c. s. Ahi Θη, sultam Vocat legem de caedibus apud Cymaeos, αν πλοῦδός τι
παρακητα μαρτυρων ό αὐλων τον φονον των ἀρτῆ συγγενων , ενοχον inexs τωτον ψαγαντ . Si accinator restium multitudinem aliquam a Aeat de suis cognatis,
accusatum eaedis esse reum. Denique & id, quod constitutum est Numen XXXV, 3o. Deuter. XVII, 6. XIX, i s. rationi optime Congruit, ne unius testimonium ad causae cuiuslibet decisionem valeat ), non solum, quia unus facilius decipi, corrumpi, aut mentiri potest, quam plures, & quia, uti PLINIvs N. H. L. VIII. c. aeto loquitur, nultam tam impudens mendacium es. νι rese eareat: sed etiam, quia a cordato iudice mendacia testium deprehendi possunt, si diuersi interrogentur. Vid. Historia SVS ANNAE V. si, L. ao. D. de Ouaestiombus et cum contra unus facile sibi constare possit. Ac licet hoc modo aliqua maleficia in soro humano maneant impunita, ae nonnulli iusta sua causa cadant, quia unico tantum teste res gesta suit: hocce tamen incommodum minus est, quam quod, diuerso more recepto, omnium saluti & fortunis ab unius hominis imia
pudentia, & praua ad quaevis fingenda solertia impendebat. Cum praestet
paucos nocentes poenas non dare, quam multos innocentes damnari. VALER. MAXIMUS L. IU. c. I. Io Io. IIo Notat tamen SELDENvs de I. N. & G. L. VII. c. s. contra machidam apud Iudaeos suffecisse testimonium unius. Sic obseruat & GROTIus ad d. e. XIX, I 6. Detiter. unum testem suffecisse
non ad damnandum, sed ad inquirendum: & in pecuniariis ad deserendum reo
T ILI A N v s mel. 338. Capitular. FRANCO R. L. VII. e. ari. His
894쪽
Iuramentum purgatorium. Apud Mauros hodie sussicit testimonium duorum honestorum virorum; sed ubi testes suspecti suerint, duodecim requiruntur; quod in duodecim qualibuscunque utique tantum inesse credant fidei, quam in duobus. Quae praeterea in testibus consideranda sint, traduntur in L. a. L. I.
Prisc. g. l. a. i. q. L. q. S. I. o. ' δ . at. V. M. D. de Testibus. Ex moribus HGhraeorum testes oportebat esse honae famae. Nec ius testimonii serendi, h, hebant amentes, pueri ante I3. annum, lares etiam post restitutionem, qui de alea victitant, publicani qui plus aequo exigunt, caprarit, & si qui alii ea factitant, quae verberibus digna sunt. Apud Turcas, qui Meccam peregrinati sunt, in testimoniis loco trium testium haberi solent. Christ. RICHERIVS de moribus Turcarum. Quibus addatur PLAvTus Trucul. fAst a. se. 6.
vers. 83 Pluris es oculatus tesse unus, quam auriti decem. LVCIANus de domo. Ωτα γαρ τυγχανει ἐοντα ἀπι νερα όφΘαλμων. Aures minus Adae ex stunt, quam oeuli. PHILO Iudaeus de Confusione linguarum: sp. 3 o. B. C. Ed. Paris.J In optime constituta republiea lege cautum es, ne quis audita dicat pragesimonio, quia iudicium auditus naturaliter facile est eorruptoribus 7 . ID E M de Iudice. pag. 719. C.J Oculi rebus ius interveniunt, s contrectant quodammodo negoiia, totaque percipium adiuuante luce, per quam illustrantur, deprehendunturque omnia. aures autem minus fidei habens quam oculi, in quibus non cum rebus ipsis μcommercium, sed eum sermonibus rerum interpretibus non semper veritatem sectantibus.
Inde nihil momenti habent asse rationes eorum, qui alterius fidem sequuntur '. Addendum denique & hoc; etsi maximam pro veritate praesumtionem pariat iuramentum testium; tamen iure naturali nihil obstat, quo minus etiam iuratus testis mendacii possit argui. Quo conuicto ruit sententia super salso istius testimonio sundata. Id quod & legibus Atticis receptum, ut post iudicia daretur actio falsi testimonii '; quod eκ DEMos TRE NE orati in Euergum ab init. & passim patet. Adiu quoque PLATo de LL. L. M. circa finem. Etsi hoe absurdum videatur, permittere, ut is, contra quem iuratum fuit, contrario suo iuramento istius testimonium possit facere irritum; cum non solum ad periuria hoc modo latissima aperiatur senestra, sed &propter contradictionem iuramentorum controuersim aeaue ut antea maneat
in obscuro. Vid. Ebr. VI, 16. Inde pro solita sua uultitia A L co Α-N v s Cap. de Lumine improbe disponit: qui uxorem suam insimulat adulterii, nec testes suppetant, quater iuret, quod veritatem dicat, & quinta vice maledictionem Dei in se imprecetur, si mentiatur. Contra Memina exemta erit, si & illa quater iuret, quod maritus ipsius mentiatur, & quinta vice indignationem Dei in se imprecetur, si verum sit, quod maritus diciti
895쪽
8 4 LIB. V. CAP. XIII. DE MODO LITIGANDI.
f. X. CIR A eκsecutionem rei iudicatae non est quod multa add mus, cum in stam naturali, Vbi ab altero non expletur ultro, quod debetur, sibi quisque suis, sociorumque viribus & armis exsecutionem faciat I quae quou
rue progredi possit, inserius, ubi de bello agemus, latius ostendetur. Illuduntaxat hei C monendum, in eiusmodi exsecutione me non solum fieri dominum rei mihi adiudicatae, postquam eiusdem possessionem quocunque modo adprehendi: sed etiam, si ista potiri nequeam, me aliam rem posse, quae tam tundem vaIet arripere, computatis simul impensis in ipsam exsecutionem sactis, cum hoc emetu, ut eius rei tam dominus. Nam, uti GRO OVs L. II. c. 7 3. a. iustitia expletrix, quoties ad idem non potes pertingere, fertur ad tantundem, quod morali aestimatione es idem. Quanquam & hoc dici possit, naturaliter res quasvis debitoris, Cui vel eκ contractu suo, vel ex ipsa re, vel etiam ex iniuria sua tenetur, pro ἡebito tacita quadam hypotheca assectas intelligi , ut deficiente expletione directi debiti in huius locum arripi possint. Neque ei, cui quid debetur, susscit nuda rei detentio; cum saepe haec oneri magis quam commodo sit, ni plene de re possim disponere; neque ius meum expleatur, si loco rei, cuius dominium mihi erat tradendum, nudam rei alienae custodiam accipiam. Est tamen significandum, ova intentione quis eiusmodi res adprehendat, Utrum, ut earum detentione 4ebitum eo citius extorqueat, an vero, quod eas velut in solutum Velit accipere. Imo aequum videtur quandoque, ut quis post rem in potestatem redactam debitori copiam laciat, an velit, re directe debita soluta, isthanc recipere. Caeterum hic exsecutionis modus naturali libertati proprius est, & ab indole ciuilis status abhorret '. VilL. s. D. de Adquiri R est. L. 2. I. ιδ. D. Pi bomr. raptor. L. V. D. Ouod metus causa. L. 7. S. D. ad L. Iuliam de Vi priuata.