Historiæ Academiæ Pisanæ volumen 1. 3. auctore Angelo Fabronio ejusdem Academiae curatore 3

641쪽

euerat, attigerat Sc Hebraicam , Arabam, M Chaldaeam ; multum versatus erat in divinarum rerum scriptoribus, in omni historia, praesertim Romana , omnique antiquitate ; leges, mores, atque instituta v terum populorum tenebat; omnino talis erat vir, ut ingenio se doctrina numerasses in doctissimis suae aetatis. si didicisset ordine, elegantia , Se judicio quodam Sc electione rerum seripta sua ornare . Quare minime est mirandum si laudatores, ut 8c reprehensores plurimos habuerit..Magno quidem Duel acceptissimum fuisse ex illo eo jiei potest , quod dum is Pisis commorabatur , saepe aderat mensae libliua , de omni re, quaecunque in disceptationem quaestionemque Voe retur , se copiosissime dicturum esse profitens. Praeter eloquentiam publice apud hos docuit politicen di historiam , Sc ad breve etiam tempus jus seudate, ut alunt, extra ordinem: innumera vero sere suut quae vulgavit scripta, theologica, civilia, historica, poetica, Oratoria . philosophica, Sc id generis alia, quorum indicem contextum ha hes in xlv. volumine, quod a nobis est editum de vitis Italorum doctrina exeellentium. Quod elatius Se esse rebat, domi vero sic se continebat , ut vitare velle videretur hominum consuetudinem, quodque vultu, motu corporis, Sc Sono vocis 6c moribus etiam agrestis erat, quodque auguriis rerum suturarum fidem praestabat , multotum invidiam . contemplum 8c risum facile in xe eoncitavit. Ceterum vir fuit

singulari integritate atque innocentia, Sc diligentia summa in exequeu- dis iis, quae sui muneris erant . An. I 649. ab Ine. III. Non. Ian. Ohiit Pisis impavidus, ut de eo testatus est Bartholomaeus Chesius, qui illi monumentum posuit in Sepulcreto Pisano, quod Campum Sanctum dicimus. In Gaudentu locum successit Iulius Caesar BaZZardus Singia onensis, sed is ad serpaucos menses, neque admodum feliciter bc gloriose, operam tribuit . Academiae: nam Novembri mense an. Ioso. declaratus est humaniorum litterarum magister Ioannes Gamba Paulli nobilis Ravennatis filius, cujus eruditionis opinio aliqua fuit, quam fortasse sustinuisset, si, ut tibicen Xenophontius a canendo, ita hiea dicendo se abstinuisset. vir natura Sc institutione sanctus 8c rei

642쪽

giosus nomen dedit ineletati illi, quae dieebatur Clericorum Regularium Boni Iesu , quaeque non diu fuit ob Sodalium paucitatem . Illa dei ta a Petro Aldobrandinio Cardinali Se Ravennatium Archiepiscopo , Gamba Romam prosectus est, ubi procuravit negotia quarumdam umhium Aemiliae, ει in Deum pietati se in litteras studio servivit. Cum minime defuissent homines gratiosissimi, Sc in his Aloysius Capponius Cardinalis , qui illius dignitatem commendarent Ferdinando IL Mingenium laudarent, sumpto testimonio ex quibusdam orationibus . Secarminibus , quae semel iterumque Bononiae typis impressa suerant si addictus, ut diximus, Aeademiae fuit cum Stipendio CCC. centussium, sed non ultra biennium in ea mansit, eum minus sibi salubre caelum Pisanum expertus suisset. Redditus patriae tamdiu ibi suit, dum missam valetudinem recuperaret, postea se contulit Ariminum delectus . ut vocant, Vicarius Generalis illius urbis Episcopi, a quo demum

praesectus suit Longianensi paroeetae Archipresbyterum Seunt , quo

in exercendo sancte munere diem obiit supremum V. Id. Octob. an. 167 I. cum ageret annum LXV. Anno post diseessum Gambae declaratus fuit humaniorum litterarum magister Valerius Chimentellius, de quo Satis multa supra narravimus, hoc autem mortuo an. I 669. illarum cathedra vacua doctore suit eatenus, quoad an. I 673. ad illam occupandam ex Hispania, ubi aliquandiu fuerat Batavorum Legati assecla, cr) II Valor Romano . oumero te lodi della B. Μargatita di Μolli da Rusia

Istituitiis delia Conglegatione det Buon Gesa di Ravenna. Voro consacrato. ovvero te lodi delia Beata Gentius de' Giusti da Raven. na coadiutriee della B. Margarita. panegyrica prolusio in reditu Eminentis. & Reverendis. Principis Aloysii Card. Capponit ad suam Ravennatem Ecelesiam . Pium meli α terrae jurgium super humania Mariae Virginis Assumptae exa viis, carmen Panegyricum. Ia obitam Selenissimi Principia Franeuei Mediees. Elogiam Panegyricam.

643쪽

venit Iacobus Gronovius Io. Dideriei filius, viti, ut ipse illum appellat, litterarum studiis clari. Factum est id praesertim opera Antonii Nagliabechii, nec sane ullus majori in expectatione fuit , quam con citaverat elarorum virorum testimoniis, dum in Academia Oxoniensi& Cantambrigiensi studiorum caussa commoratus est. 8c dum redux in patriam natus erat Daventriae oppido Belgii foederati nobilissimo plura vulgavit in Macrobium , Polyhium 8e Tacitum. Ex his enim lucide apparebat quanta 8c quam recondita abundaret doctrina Graecarum Latinarumque litterarum. Iisdem temporibus ad Academiam accessit Norisius, utque tanti hi viri quibus de rebus vellent inter Se

communicare possent, utque amicitia eorum confirmaretur vehementius, ejusdem Magi labechii conbilio Sc Magni Dueis jussu contubernii necessitudinem inierunt. Quae vero fuerit prima ingressio illorum ex litteris Frideriei Nomii ad Magliabeehium ipsum intelliges O. Scimus

etiam ex Redii epistolis incurrisse Iacobum in varias legulejorum re Prehensiones , quod Bariolum Se Baldum appellaverit Latinae majestatis carcinomata 8c sterquilinia, atque extitisse Doctorem qui pro iis defensionem in vulgus emitteret. Male etiam audiebat Gronovius, quod

1ὶ II P. Notis Aee l' ottava deli' ingresso. det Sig. Gronovio. e parve thel offitio eoneordasse. peres h l' ut a e t altro su de solemniotibus. Il Gi novio pia culto. ii Notis pia grave: quegii pili fioti, questi pia stulti til ptimo mostlb te gratie . il seeondo te vitta et ambedae it Latino ean. dore diverso . ma Io stesso . ii pili giovane come la neve. ii pia maturo come it latis appreao . Che devo die di piu 3 Futono lodati dati' in. idia, e riportarono applausi talia malignit, . Se pol qualcheduno, ehe sot se non dourebbe partate, ha pariato male, io lo reputo o disetto di natara o manis eamento d' intellige a. Creda VS. sincera Ia mia retarione, e non credaaltrimenti. Pisa li 1 . Feb. I 6 3. A. I.

644쪽

Calvini erroribus prorsus erat a Jdictus, Sc quod suariam virium eonis scius omnes sere prae se contemnebat, & quod durum agrestemque se praebebat in disputando. Porro quid asperius seri potuit iis eo n-troversiis. quas habuit eum Fellero, Perletonio, Vossio. Fabretto, Blan- cardo, Clerico, Rustero aliisque doctissimis viris Nihilo tamen mi. uus non ea ruit anticis propter summam doctrinae opinionem. atquarelicta Aeademia nostra paulos post menses , quam ad illam venerat cr) cum Venetias accessisset, magnis stipendiis invitatus est, ut

siὶ Quae a 2 Cronorii eommorarionem Pisanam pertinent his verbia narrulit risius ad Raphaelem Fabretrum seribens . Intendo te di Iei ragioni ditiaentitsi contio il Grono vio: ma ei tea te eme di P a. te sono state da. te informationi lontano dat vero. Egli ebbe quella lettura con oci. M. di stipendio, e cento di donativo pro una vice. S. A. to prou vide dieasa addobhata . at Sig. Ferrante Capponi lo tenue circa an mese alia sua mensa. e pol mi disse the s. A. avem a desidetio. che eonversasse meco .e sae mici eo mensale. aee iocehh lo dispone, si a laseiate ii Calvinismo .

Stetra dunque mici comen sale tre meat, ma non set eb. me utre pagavata sua porrioae at mio spenditote . In tanto nu Caidinale mi retisse daparte Aella Congregatione det S. Ullirio. che non vole vano permetiere elle un eretico leg gesse in Pisa. il eui stugio non ha alite entrare. ehele de ei me Ecelesiastiche. Ne pallai a s. A. come pol sece ancora M. Nun. aio Attiadi . Rismae S. A. ehe ei erano stati altri esempl. Intanto il Gro. novici terminato i annuo colao . informato delle ut an re di Roma . scrissenna lettera a S. A. e eoi preteseo di neeessit. di ripartiate linunxili lacat tedra. Queata 1 la pura vetita dei satio. Egli sospelth . eb io amessipassari ainistri ussai nella coire . nh valaeto lunghi diseorsi a di, inganis natio . Si patri eon quella opinione . nh ven ne a prender eonpedo . nh maimi ha mandato un saluto . Pltim de Gronoeso .ide in epistolia clarorum virorum ad Mastiariehium. quas edidit M. Tuthionius . Vide erium Ni eeronium Vol. II. Chausepih. Acta Lipsiensia an . I i . & Sari Onoma.

645쪽

Patavinae Academiae operam locaret. sed cum hereditas illi a propinquo venisset, sibi studiisque suis uniee vivere decrevit. Nihilo tamen minus negare haud potuit Lugdunensibus suis, quin locum hono rificentissimum in eorum Aeademia occuparet, Sc anno 17 1. ceteris titulis accessit etiam ille Geographi Lugdunensis. Infinitus essem, si

ea Gmnia commemorare vellem, quae scripsit atque edidit . Cum an no III 6. totus in eo esset , ut novis commentariis Tacitum exornaeret, A filiam natu minimam, quam singulari an ore prosequebatur, repentino amisisset, tanto moeiore perculsus suisse traditur, ut eodem morbi genere AH. Kal. Novembres e vita n igraverit. Binos alios reliquit liberos, quorum alter medicinae, alter juris prudentiae, de elegantioribus litteris se consecrarunt .

Post G tono vii ab Academia discessum siluit humaniorum litterarum cathedra per Octo annos. Nam is n. I 68 a. ad eam regendam Vocatus est Benedictus Avetanius. Hoc autem mortuo an. 37o7. siluit

iterum ad diuturnius tempus. eatenus scilicet quoad Alexander Politus an. II 33. in illius locum suecessit. Diximus multa de his vitis eo in capite, in quo de Graecae linguae magistris egimus ἰ quare hoc

Superest unum, ut pauca narremus de Benedicto Bucunmatthaeio, cui contigit uni, ut Etruscae linguae praecepta in Lyceo nostro traderet. Natus is est Florentiae V. Id. Sext. an. I 38 I. patre Vincentio , hinmine non solum antiquitate generis, verum etiam patientia paupertatis ornato , matre autem Beatrice Stradia. ipia quoque nobili ες castissima semina , qui septem usque liberos suscepere , quorum natu major fuit Benedictus. Nondum hic ex ephebis excesserat ,' cum patrem ob illatam ei ab inimico necem amisit . Itaque voluntati matris parere coactus, ad iaciendam mercaturam prorsus instituebatur, qua ex re una praeSidium labenti iam .liae quae tendum ipsa putabat . Sed ad majora eum genuerat Sc consor maverat natura. Litterae, historiae, cognitioque rerum , poetarum evolutio sic animum illius oecuparunt , ut sine his insuavem Vitam existimaret, cumque gran Oior iam laetus

ad Marcellum Adrianiam publicum litteratum Graecarum Litu Scarum.

646쪽

que magistrum ductus suisset, huJe diligentissimam operam dedit . Audivit etiam , qui primi putabantur in urbe Florentiae, philosophiae

Sc theologiae magistros, quibus praesidiis instructus venit ad Academiam Pisanam, a qua juris prudentiae insignia aecepit. Cooptatus quoque suit an. I 6ι l. in collegium Theologorum Florentini Lycei, eum presbyter factus militare ecclesiae eoepisset vel sacrarum virginum coenobia regens, vel ad populum in aseeteriis orationes habens. Romam

deinde prosectus est. 8c commendatione Petri Guicciardinii, Magni Etruriae Ducis ad Summum Pontificem Legati. eujus rem familiarem curaverat cdomus praesectum dicunt a hibliotheea Sc a studiis suit Benedicti Iustinianti Cardinalis, a quo nihil non sperare poterat. Post haec triennium sere eum Presbyteris Sodalitii, quod S. Hieronymi Charitatis dicitur . versatus est, ut liberius studiis Sc Deo vaearet . Sed similiae caritas eoegit eum Romam deserere. Nam magnum illa in periculum ae discrimen vocata suit, quod ejus frater Io. Baptista paterni sanguinis ultor fuerat. Quam ob caussam eum ad Venetos ipse confugisset, eorum stipendia meruit, Sc vitam in bello amisit. Ex quo iactum est, ut Benedictus Venetias concesserit, qua in urbe patronos liberalissimos, atque in his Io. Conta renum. iacile nastis est ob opinionem . quam omnes de illius doctrina , animique virtutibus habebant. Gratiam quoque sibi conciliavit Marci Cornelii Patavinorum Pontificis . a quo in regendis virginum monasteriis aliisque hujusmodi rebus adhibitus suit. A Franeisco vero Iustinianio Tarvisti Episeopo

Paroeciam obtinuit, quo munere se an. I 6.16. abdicavit, ut levamen

afferret matri, quae Francisci filii morte ab inimicis mulctati easum Oi-bitatemque deflebat. Redditus Benedictus patriae dedit operam, ut sacerdotio augeretur, eum summum illum studium teneret consulendi

animarum saluti. Et deelaravit ei saepe Ferdinandus I L se ejus votis satisfacturum : sed minime praestitit re, quod verbis promiserat. Miraberis vero quod petenti a Bondet montiis Paroeetam S. Mariae ad Arni ripas eulpae datum fuerit, quod nimium temporis in frequentan

647쪽

dis Aeademiis Se in colendix litteris consumeret i , quasi hae indignae presbytero essent. Coactus itaque liuetarum defensionem eum sua conjungere , ea Scripsit, ut imaginem suae vitae quotidianae expressa in facile omnes intuerentur . Porro nullum erat litteratorum hominum sodalitium t plurima autem tum erant Florentiae θ ad quod non admitteratur Benedictus , consequebaturque celebritatem sermonis hominum sive de rebus grandioribus , sive de eruditis, sive de ludierisdieeret, alve orationes, sive carmina afferret. Minime tamen tacendum videtur non adeo illum propitias habuisse musas , ut pre eas memoriae hominum eommendari potuerit . Culvis quidem par erat e- Iegantia poeticae dictionis, sed natura minime actus erat ad imagiis Res agentes, atque insignitas, Se ad illum furorem, sine quo Dem eritus negat quemquam poetam magnum esse posse. Plurimum vero valere iudicabatur in ea saeuitate, quae vim dicendi adhibet , 8e est explicatrix orationis perpetuae ad persuadendum aeeommodatae r erat quoque instructus voce, actione & lepore, sic, ut ubicumque consisteret , consistere in suo videretur. Neque solum seriptis, sed etiam eonsilio Si opera plurimum auxit dignitatem Aeademiarum, quae dicuntur Furfureorum 8c Apathistarum, a quibus munera, quae dari potuerunt amplissima, eunctis suffragiis iacile obtinuit. Haec quidem ei gratissima erant honestatis decore , sed emolumenta quoque quaerere

648쪽

emebatur, & anno 16 32. eum rathedram ethlees postulasset in Aea. demia Pisana, quae diu doelare suo earebat, minime voti eompos sa-ctus est. Eodem tamen tempore deelaratus est Etruscae linguae magister, quod munus exercere coepit Florentiae eum tenui centussium L. stipendio . Egregiam vero laudem retulit sive digitum ad sontes intenderet, unde patriae linguae veneres fluxere, sive Dantis como diam nova ratioue explicaret, sive ex is aliquid promeret . quod dia

seipulos erudiret, & grammaticam juvaret. Nihil vero illi potius fuit ,

quam ut litteris consignaret praecepta, quae tradere solebat, bene Memendate loquendi atque scribendi. vel ab an. I 6r3. grammaticam Etruseam eonfecerat, in qua expolienda decennium sere consumpsit. Emisit tandem Venetiis an. 16 a 3. librum tanquam specimen quoddam majoris operis eum hoc titulor Delte cagioni dena lingua Toseana . nuneupavitque Ferdinando II. Auxit postea opus ipsum, quod hinoa in libros divisit , euique inscriptionem fecit delia lingua Toseana. Acin Orate 8c exquisite disputat de omni re grammatica . exemplis utitur Hectissimis, ες, ut paucis dicam, ea praecipit, quae mutari non possunt , 8c ad quae tanquam ad certissimam regulam dirigi debet oratio eo rum , qui Etrusee Volunt dicere. Hac iacultate, quam habuit summam.

laudes orauum consecutus est, decoravitque grammaticam ipsam multarum disciplinarum cognitione. Pro tantis ejus in Etruscas litteras meritis , res prorsus nova in Academiam Pisanam invecta est, eum ei an. 16 33. quando ad Collegii, sicuti nominatur, Ferdinandi regimen

vocatus suit. Magnus Dux mandasset, ut eam linguam doceret, quam tot scriptis exornaverat Iὶ . Oratio, quam dixit in ingressu muneris, o Selenissima G. Duca

Beneiatio Buciminatini umilinimci inluci di V. A. s. reverente mente la inplica a voletici laetorie det Illoga ota ν acante di Rettotato di Collegio Te

649쪽

Etrusee seripia erat, fuitque illi campus amplissimus , in quem excurreret ipsius Academiae , magistrorum , qui in ea docebant, Se linguae. quam ipse doctatus erat, laudes. Dubitavit an excusationem aliquam pararet ob rei novitatem , sed haee utilitate Sc magistri fama dese debatur . Prout dignitas loci serebat. non in nudis verbis explicandis.

aed in Dantis comoedia interpretanda ejus versabantur acroases, com-δosite , ornate. copiose Ec erudite exponens, non quae ceteri interpretes tradiderant . Sed quae per se ipse investigaverat. Haec quidem illi erant jueunda, sed homo integer, religiosus, mansuetus Se mitis serre haud poterat se rem habere eum adolescentibus ad voluptates omnemque vivendi lieentiam propensissimis. quos eum Daenare non

posset. si hi consulendum putavit. Relicta itaque an. r637. collegii regimine, Florentiam ad suum pristinum munus rediit, in quo retinelis dum ipsum putavit Ferdinandus I L quod is erat, cui vel maxime con-eederent omnes Etruscarum litterarum dictrinam. Nec vero voluit, quasi deeurgo spatio, a calce ad eareeres revocari. Omissis itaque grammaticae rudimentis, ea tractavit, quae digna usu atque aetate a videbantur, quo factum est . ut quotquot erant Florentiae doctrina clari viri, Se ii praesertim, qui in Academiam Apathistarum cooptati erant, qui eum Sicuti alterum parentem colabant, ad ipsum audiem dum eo currerent. Neque dubitamus id in summis ejusdem laudibus

Ponere, quod exemplo suo, seriptis di voea plurimum animi 1ddidit Furfureis Academicis, quibus erat ab epistolis , ad revocanda pristina

650쪽

67O Etruscum lexleon, & ad majorum gloriam aequandam, & si fieri etiam potui&set, superandam . Debemus hoc paιrrae , ajebat, debemus hoc Principi omnium quotquot fuerunt IitIerarum amantissimo . quidem vobis fontes, unde hauriretis, atque itinera ipsa putavi δε-

monstranda , restaι ut pro virili parte quisque munus suum expleat; neque periculam est, multis adnitentibus , quieturos alios . Tantum erat nomen, atque opinio industriae Benedicti , ut ad ejus exemplum imitandum plurimi fuerint excitati. Cum sibi videretur satis superque civium suorum studiis secisse, ut eoepit periculoso morbo tentari, sibi unice consulendum putavit. Totum enim se tradidit divinarum rerum meditationi, ae dies noctesque in obeundis religiosi hominis ossietia insumebat. Biennium sere in hoe statu permansit; nam vitam amisit

ineunte an. 1648. cum complesSet LXVI. aetatis annum , menses V.

dies autem XIX. Sepultus est in Aede S. Pancratii in sepulero majorum eum laneris pompa; nec desuerunt, qui exquisitissimis verbis ejus laudes celebrarent I . OPERA EDITA

θὶ Oratione in morta det G. Duea Ferdinando I. de' Μediei: In ritenete per

Gla. Antonio Caneo Isoν. in quae oratio sapientissimis sentemiis ς a. νibusque verbis ornata est O perpolita. HodM insaene te vergini seeondo 1' o des Pontifieale Romano m. COR

Delle eagioni delia lingua Toscana: In Veneata per Alessandro Polo et fias. in .. Minima haec pars e et grammaticae, quam Poιtea vulgavit , ua exquire. ter doctorum hominum judicia. Deseriaisne deli' apparato e deste ueritioni per Ia festa delia eanoniramioa odi S. Andrea Corsinit ia Firente per Zanobi Pignoni r fis a. Regulae Saeerdotum tenturiae Congregationii Empotiensis: Florentiae ex typographia Nestaea a ε 31. Praefuit huic Sodalitio B edictus . Tav ole Sinotiebe . eloe divisione morale dest' Inferno di Dante eon Ia diis uanan desse pene 2 eiaseua vitio auegnate. In Firenae per Amador