장음표시 사용
91쪽
percunctari a me, utrum si magis venenum optum ne an cuphorbium pnam utraque sunt in quarto gradu . Dico optum multd magis venenum csse : & ratio est,quia temperatura humana, & calor nostcr cst in primo gra.du, aut ad summum in secundo: iam vero ab huiuscemodi gradu caloris multo remotiora sunt frigida in quarto Fradu quam calida in quarto, ut cum sint remotiora, iure etiam sint magis contraria,& consequenter magis inimica. Effectus euphorbij sunt, ingens aestuatio, inflammatio oris, ventriculi, intestinorum, stis, singultus, conuullio, fluxus. quae omnia ortum ducunt ab uno calore immens . Quare curatio huius veneni tota posita cst in ediictione cuphorbi j per vomitum, & per clysteres. Pro v mitu laudant omnes oleum rosatum quod non solum prouocat ipsum , verum etiam simul incendium veneni permulcet : si etiam butyrum huic o.
leo misceat tir optimum est. maxime autem omnium convcni lint clysteres, qui sunt ex lacte oleo rosaceo,butyro. Vbi vcro vomitu & Hystcribus fuerit eductum vcnenum quoniam solent rcliquiae inccndij permanere,enitendum cst,ut medicamentis r frigerantibus compescatur omnis feruor,unde magnopurc valci aqua hordei copiose sumpta, aqua endi uiae lactucae . praeccicris aulcm confert magnoperὰ serum caprinum,aut quodcumque larga copia acceptum. coagula animalium Omnia commendantur ab Avicennaquae administrari post unt liquata aut . aqua hordei, aut iure aliquo pin-
N T r R calida venena & naturam nostram corrumpentia adnumerat Gal. .de simpl. med. I .arsenicum, seu arrenicum, nam utroque hoc nomine utuntur saepissime Medici Graeci. Duplex autem est arsenicum,alterum naturale,alterum vcro factitium . naturale est quod sponte oritur in metallis, cuiusmodi dicuntur esse in Caria, atque etiam in Ponto. Vocatur autem huiusmodi arsenicum,auripigmentum atq; etiam sandaraca ; nam tam auripigmentum, quam sandaraca fiunt in ijsdem mineris. ei differunt dumtaxat secundum maiorem & minorem naturae coctionem . solent autem appellari S auripigmentum, S sandaraca arsenicum citrinum. Auctor lib. de plantis sub nomine Aristotelis loqucias de arsenico fabulosam quandam illius generationem attulit, ubi scribit fieri arsenicum ex aquis Iulphuratis accensis,&limo aeris permistis: sed quod magis est, subiungit,cx auripigmento di arsenico fieri ctiam plantas. atqui citius fieret homo in luto, quam plauta exarsenico.factitium duplex est,aliud fit ex arsenico naturali & salepari pondere ni istis. necnon in fictili co- bustis donec vapores concrescant circa vas instar crystalli, unde huiusmodi arsenicum cristallinum n Ancupari consueuit. aliud factitium cst, quod sit ex arsenico naturali & sulphure simul combustis dimistis, quod genus Arab
92쪽
De morbis etenenosis, γ venenis
Arabes Medici appellant realgad, nostri corrupto Arabum vocabulo vocant riragal. Vtrumque tamen genus est calidum &siccum in quarto gradu, immo vero in fine quarti gradus . de quamquam ratione harum qualitatum mccedentium sit aduersarium naturae nostrae, habet tamen & proprietatem occultam,&deletoriam aduersus nos ita ut si comparetur euphorbio proprietas hscicti sera multo maior & cfficacilior est in arsenico,quam cuphorbio,vt propterea etiam sit magis mortale. Inuentum est temporibus nostris arsenicum supra cordis regionem gestatum tempore pestilcntiae, magnum adiumentum attulisse : quod non est mirum, cum iampridedixerim aliqua vcncna esse vel uti alexipharmaca, di antidotos aduersus alia vcnena, ut non sit rationi dissentaneum, arsenicum aduersus pestilentiae venenum antipathiam habere,quemadmodum habet argentum vivum aduersus toxicum : nisi sorte dicere velimus, hoc facere mirifica sua exsiccandi vi; sed si hoc esset,pleraque alia sunt,quq huiusmodi vi pollent,& tamen
non ita conserre putantur . Accidentia arsenici sunt sere eadem,quae etiaeuphorbij, sed paullulum valentiora; nam sitis & inflammatio maior est , immo vero ulccratur labia oris, stomachus intestina, convclluntur omnes nerui,singultiunt: hinc dolores & cruciatus intestinorum incredibiles exsurgunt,quae omnia cum nota haberem diebus clapsis cum ductusq; essem ad videndos tres illos tutiones miseros, qui una nocte extincti sunt, iudica. ut eos ebrios arsenicum sumpsisse prae mentis errore, quod scilicet apparerent & nares,& labia,& ora esse viccrata. Ratio curationis horum ven norum est,ut quemadmodum decuphorbio diccbam statim vomitus prouocetur oleo rosaceo,lactei utyro,& melle iure pingui copiosi,,deinde sat clysteres,postea vi capiantur ea quae possunt visciditate,& frigiditate occurrere facultati ipsius arsenici corruptoriae S ulceratoriae,praeceteris autem, ut ego puto,mirifice confert si qui sumpsit arsenicum,statim aquam copiose bibat, di praeterquam quod hoc mihi compertum est, qui quandoque in
cavernas. misi canes ubi arsenicum crat, atquc cos exanimes extractos,ubi
copia bibendi aquam facta esset, rcuixisse vidi pOtcst quoque idem docere
nos exemplum murium, qui si quando accepto arscnico aquam biberint. liberari videntur. tum de hoc quod rclatum cst de vulpibus a Plutarcho 6. Sympl. cap. i. scilicci ubi dcgustarint amygdalas amaras prae in ligni siccitate interire,nisi statim aquam bibant. Hoc vero pacto S curanda de tractanda erit quoque omnis laesio, quae contingit in calcc: nam calx cum& ipsa sit calida de sicca in quarto gradu, de hac ratione venenet, eadem pene accidcntia facit, quae cuphorbium de arsenicum, de conseque
candem curandi rationcmi i postulat.
93쪽
Se venenis septicis, seu putrefacientibus, oe peculiariter de Aconito. Cap. Io.
Hso PHRAsTus lib. p. de hist. plant. Io.& Gale. lib. s. desmpl. mcdic. cap. I s. nec non lib. F. cap.dc aconito,pr posueriint inter siptica & putrefacicntia venena aconitu quod Plinius lib. 27. cap. r. dixit esse omnium venenorum ocissimum hoc est N potenti simum di celerrimum in o
cidendo . Sed si veteres cognouissent venena reperiri quq hodie habentur,& praesertim in regionibus Indicis,& Mauritanis dixi llcnt
prosecto multo acutiora & ccleriora aconito . unde haec planta nomen a
coniti sit adepta, variae sunt sententiae, aliqui putant sic appellatam esse. quod ubi nascitur nullus puluis adiit, nam άκονιτὶ apud Graecos, idem est ac si dicatur sine puluere. alii putarunt sic vocatum esse, quod oriatur in saxis,quae vocantur a conre. Theoprastus dixit sic vocatam quod nase tur in Acone , qui est vicus Periandinorum populorum in Ponto; vicui que sit satis est plantam hanc, neque fruetii, nequc solio quidquam nocere, sed tantummodo succo radicis ; nam sunt plantae, quae vcnenatae sunt flore, sunt quae fructu ut mandragora, sunt quae radice ut aconitum. Cur autem potius in radice venenum haec planta gerat,quam in folio,vel in fractu ; puto ego nullam potiorem posse assignari caussam, quam proprietatem specificam ipsius. Nicander unum gentis aconiti videtur proposuis set Diostorides duo fecit, sunt qui tria, & recentiores stirpium muciligatores inuenerunt quoque nou cin genera , inter quae adnumerant na- pcllum celeberrimum venenum, adeo quod quaecumque deaconito dicuntur, possint quoque reserri ad ipsum napcllum . Utrum autem toxicumsecquenter nominatum a scriptoribus sit reponendum inter aconita genera, decernendum cst. Promotus quem ego Graeca manu scriptum habeo, fuit huius sententiae toxicum fuisse non si inplex genus stirpis, sed venenuquoddam compositum,quemadmodum etiam pharicum. sed puto ego toxicum, nequc fuisse apua veteres vllum genus stirpis veracia alae, neque m dicamenti venenati compositi, sed appcllatum fuisse toxicum omne veneni genus, quo tela & sagittae venenabantur, quae a Graecis vocantur seu τοξ Mατα; unde cum inueniatur veteres consileuisse tingere sagittas napello, aconito, pardali anche, elleboro, & pleri Rite aliis succis venc natis, tum simplicibus, tum mixtis, si ut putem,omnia haec& potuisse, di posse hoc tempore appellari toxica, scilicet a figittis, quae tinguntur ipsis; nam apud Galenum lib. de ther. ad Pison. cap. io . scripta est quaedam historia lenij, qua videtur existi in asse lictentum esse venenum, quo tingebantur sagittae, & quia certum est apud stirpium scriptorcs , helenium non fuisse , neque esse venenum , ted herbam quandam aliam ab Hclena
94쪽
De mortis veneno sis , s venenis
repertam, hinc plerique putarunt eam non esse Galeni Atinam, & ideo librum illum esse spurium, & quamquam ea de re iudicium nostrum voluminibus Galeni a Iuniis editis, tamen quoq; hoc trico volo aliud dicere. Iulius Scaligor tempc state nostra vii doctissimus in s m-mentariis ad l brum Arist. de plantis putauit locum illum G ale. Ha est e corrigendum, ut loco belcni j scribatur velcmum scilicet των Βλ-: ictab armis, & a sigittis, quali co in loco , sus su hac voce populari N Romana, quae id om significat quod sonat apud Graecos vox toxici: &coniectura mihi non displicet, & si enim huiusmodi vox nimirum volentu non rcocriatur apud scriptorcs Graecos nihil rcfert, quia vox est materna populi Romani, & Galenus solet interdum usurpare huiusmodi voces, quemadmodum 7. Mah. nominat decoctam,quae erat vox non Graeca, sed populi Romani, di certe si prius huiusmodi rem cognouissem . borian cali merseruissem inter alias rationcs, quibus utar ad probadum librum illum praestantisti inum fuisse Galent,poterit hoc tamen coin loco adiungi . Derimperamento a coniti nihil corti prodidcrunt scriptores vctero, Ioannes Gorraeus Medicus celeberrimus in adnotationibus suis ad Nicandrum voluit aconitum frigidum esse,& adductus cst hac ratione, quoniam curatur
medicamentis calidis, cuiusmodi proponit Nicander. pollet cliam N alia ratio addi frigidum scilicet esse iccirco quia nascatur in regionibus tri S dis ut est Pontus; sed pace huius viri dicam deceptus est,quandoquidem
ut docuit G.d. I . de simpl. mcd. cap. i s. N Aui c. lib. a. non longe ab initio medicamenta omnia,& vcncna putrefacientia calida sunt N huiuida, unde cum aconitum septi cum sit, seu putrefactorium, quis dubitat necessarum esse vi su calidum & humidum,ncque vesci quod curetur remedi s calidis , quia remedia putredinis sunt omnia sicca,lluc sint calida sitici rigida: imo vero quotiescumque volumus statim compescere ingentes putredimes, Ut mur medicamentis calidis N liccis, quemadmodum mantiastum cit in curatione gangrenae,quae licet originem ducat ab immenso inccndio, tamen ut comprimatur, solemus adhibcre & lixivia & calcem,quae cst calidis lima, di siccis lima: neque citam valet aconitum csse frigidum,quia oriatur In rcgionibus frigidis,quandoquidem ita his Ob acris rivorem solent intima terrae calidissima esse, ut propterea in Ponto dixerit Theophr. in libr. de igne metalla liquari ob calorem coactum in terra, ut non sit mirum, li In rcgi nibus frigidis oriantur, & saant radices in terra calidissimae, atquc hoc eliquod dicebat Alo. r. Probl. 6. scilicct in scrinia quemadmodum in Germania fieri vina porciuissima & calidissima,quia trigore cili calor coactus in terra radices vitium calcfacit,& consequcntur in cis succum Olidu pr ducit : est itaque a conitum calidum di humidum, atque cita in iii ligniter, vel in tertio,vul minuto quarti gradus ; sed tam cili calidum sit, noli citate ob caliditatem tantum, sed proprietate naturae dulcteriae ob quam cum
iugulet calorcin natiuum animalium consequenter inducit extraneum, Npia redi talem, ita ut put rcfaciendo interimat non solum homines, verum ctiam feras immanis limas veluti pantheras,lupos,& Icones: nripe solum si pote ir,verum etiam ut scribit rheophr. 9.dchist.amin. S Plin. i V a T.
95쪽
-cap. r. si ipso tangantur genitalia , unde Calpurnetis ille bestia interimebat xoces suas,ut ditarctur tactis ipsarum genitalibus succo aconiti; est enim hoc venenum illud, quod dicebat Theophr. parari ita ut in turdum occideret una die,interdum hebdomada interdum uno vel tribus mentibus. Uaria sunt symptomaia & varij cstectus, quos producit aconitum:in primis esti qui sumpserunt aconitum , sollant ore primum percipere saporem quendat subdulcem , deinde paullo post Ponticum, demum magnopere caput per- turbari solet: ad haec fiunt vertigines deliria,conuulsioncs,tremores, graui-tates pectoris & pulmonis, sitis, aestuatio, in testinorum tormina di rugitus ; S si vita venenati protrahatur . apparent di in cxcrementis, di etiam . in cute signa insignis putredinis. Duo autem occurrunt circa ea,quae di--ximus pulcherrima problemata. Vnum est, quomodo fieri possit,ut sagit. tae,vel tela veneno aconiti, aut alio intecta possint venenare,& interficere.
aliud qua ratione fieri possit, ut aconitum solo contactu genitalium &homines,& bruta interimat. Pro primo dico,duo concurrere ad ho , ut venenum quo tinguntur sagittae efficax sit & letale, unum est visciditas ipsius succi,nam si debent venena tesis in tractu adhaerete,&conserirari dum iaciuntur, necessirium est ut aliquo lentore & visciditate praedita sint , merito cuius tenacissime haereant ijs: alterum est quod motu venena inces scunt, quemadmodum dicebat Arist. 3. de coelo, plumbum quod inest sagittis a calore motus liquari. cum itaque illa venena calida sint,& motu calefacta, ubi penetrant carnes statim tamquam ignis in venas, & arteriasse ins nuant, atque per uniuersum corpus Propagantur. unde quemadmodum scribit Plin. lib. et s. cap. s. Galli ut strarum carnes teneriores redde. ront, consueuerunt tingere sagittas succo ellebori, atque in is circumcidere carnes tactas ab illo,dc reliquis uti. Certa cxperientia edocti sic carnes -Tuadere teneriores nimisum ob igneum calorem a fastiuis elleboro tinctis immissum. Ad aliud problema dicendum est non esse praetcr rationem, ut venena putrefacientia extrinsecus adhibita genitalibus necem inserant, quia partes illae factae sunt a natura calidae & huin idae propter generationis benincium,quae sita est in calido & humido, unde ubi tanguntur haec cor--pora a venenis calidis N humidis ac subinde putrefacientibus,rationi con- . num est,ut clim N ipsa sint calida di humida facile recipiant putredinem
vcnc natam, atque eam propter vasorum latitudinem statim communicent
partibus spiritualibus, de praesertim cordi cum quibus & testes & genitalia. u habere maxiliram sympathiam; testis locupletissimus est Hi p. r.epus . nam id contingit de vcnonis huiusmodi, quod cliam contingit de lue venero , quia sicut percontactum solum genitalium virus Gallicum contrahitur,&per uniuersum corpus distribuitur: haud secus etiam existimandum est contingere ubi genitalia a veneno hoc tanguntur. Curatio est, ut si aconi tum imus acceptum sit, primum studcatur illud euouaere, aut per clystcres educere. sin autetialit gladio aut Latria cxtrinsecus immissum, enitendum est illud suctu, cucurbitatii 4 scanticatio ilibus extrahere,& si in ullo veneno extrinsecus illato uti lecti ad igucin coniugere, proculdubio utilissimuest,quippe cum igne omnis putredo statim cohibeatur: ad haec sunt adhi-
96쪽
De morbis umenosis, oe venenis
henda ea remedia , quae huic veneno propria existimantur o Heracliatus Medicus approbauit radices et gij sue in pulliere siue in se
co acceptas . Galenus autem a. de antid. laudauit rutam acceptam imaure gallinaceoe, vel vino e laudatur etiam tristago origanum , cast reum . inuenio etiam non parum commendari usum scoriae ferri, seu aeris in vino acceptae ; valet theriaca, dc mithrydatum , sed omnium maximὰ commendatum est balsamum , quo cum vescantur viperae in Arabia , dicunt ob id in ea regione viperas minimet venenatas cta. Aristotel. p. de histor. animal. 6. scribit pantheras ubL acceperunt aconitum quod vocatur pardalianche , eo quia enecat pardalos, seu pa tiaras statim quaerere stercus humanum, quod si inuenerint eo acce- eo statim liberati,quasi illud sit antidotus aduersus hoc venenum . & Al-rtus Magnus exponens locum illum dicebat stercus humanum praese thra recens, dc adhuc calore nativo praeditum habere vim theriacalem, ut non sit damnandus Rares si etiam in venenis fungorum laudauit illud assumptum, quod voluit significare non ut aliquis. eo utatur, indignum enim homine videtur,. sed ita in menrem venit, nam de Calen. II. desinapi. medicamen.loquens de stercore hum. scribit se se nullam habuisse experientiam huius remedii , sed tantum m relatione aliorum sibi
Cps via Se cerussa recensentur apud scriptores in numero venenorum.: de quia haec Demientissime in manibus hominum habentur,operaeprectum est diligenter ipsa cognoscere . cerussa enim species est ter artificialis , qua ut docuit Theophr.lib. de lapid. necnon Vitruvius 8c Di scorides sim vaporibus aceti seruem is eirca plumbis cou- crescentibus . gypsum vero duplex est,aliud vero artificiale, aliud vero naturale . artificiale ut docuit ibidem Theophrastiis conficitur ex lapide in fornacibus deusto perinde atque ealx, de repellatura nonnullis istud p psum lapis cerussae. naturale vero gypsum fit in mineris tam Greciae,quam Italiae, dc fit eo pacto quo cetera mineralia. Vsus certissa dc gypsi varius
fuit apud veteres,atquectiam nunc est. nam cerusa utuntur pictores,MC- dici utebantur antiquitus , de etiam nunc utuntur mulieres ad dealbanda
sacies , quemadmodum clare habetur apud Plautum, Athenaum, dc apud Clementem Alexandrinum lib. 3. Psdago.cap. a. gypso si militer usi sunt,atque etiam nunc utuntur varij artifices cementarij,pictores edici utebanu r , δc veteres ad tingendos pedes seruorum venalitiorum. tradit Theophrastus in usu fuisse ad depuranda vina, quemadmodum hoc tempore ali ' uae nationes utuntuτ . Siccam esse temperaturam di cerussae, & msi in- .- -
97쪽
ter' omnes sere scriptores. conuenit . sed aduertendum haec Prcitersiecitatem minime esse venena , . sed tum propteri inimicam di proprietatem , tum quia solent substantiam quandam lentam ten cem , α crassam habere , merito cuius ubi imprudenter deuorantur, strangulare consueuerunt. Sed de cerusa dubitari possct numis quid vere sicca sit . nam si ipsius. generationem & substantiam spectemus , fit ex vaporibus aceti ,α substantia plumbi corrasa. iam vom Λ-ristotel. II. problem. 6. scribit vinum ubi in vaporo conuertitur cva dere aquam , ex quo loco colligunt nonnulli cognouisse aquam ubtae , de consequenter distillandi artem ; sed acetum est vinum corru Ptum , unde vi gypsum in vapores conuersum verisimile est euadere aquam . adhaec Galenus 9. de simplic. medicamera. scribit plumbi suta stantiam constare ex multa parte aquo, & aerea pauca vero terrea et ex quibus verbis colligit potest cerussam ipsam tam ratione aceti, quam ratione plumbi humidam potius esse , quam siccam. Dicendum est quod ad accium pertinet , di si in vapores conmersum quodam pacto in aquam vertatur , seruare tamen facultatem siccandi . de plumbo autem dicere possumus , Galenum asseruisse quidem illud constare ex multa parte aquea, sed concrcta di coacta. quamquam ut libere diacam puto vi in re Calenum paulisper ipsum dormitasse, quia cum sit plumbum corpus grauissimum , Mescio ullo modo cogitare , quom do in eo inultus aer sit, quemadmodum videtur dicere Galenus. φtrum autem ea in re detendi possit , quisque secum cogitet . De svpso etiam iure dubitari potest , virum frigidum sit an caliciam: The phrast. lib. de lapidib. statui t esse calidissimum, di id astruit duobus argumentis. Vnum est, quia ipsum ubi aqua maceratur, statim inflammatur,& vrit perinde atque calx ς immo vero, inquit nauem interdum combustam propter vestem gypsatam, & aqua conspersam. alterum est , quia gypsum ubi manibus conteritur, statim incalascit, ita ut urere videatur; ex quibus omnibus clare videri potest esse calidissimum. Sed ex aduerso Galen. 9.desim . medicam. astruit quidem gypsum siccum csse, sed de frigiditate, aut caliditate nullum verbum fecit . quamquam ut placuit nonnullis videatur colligi posse, ipsum tribuisse Ppso frigiditatem , cum dicit illud praeditum facultate repercutaria . Serapion dixit esse satis frigiadum , co quia adstringit & r percutit.,Arabum ctiam sectatorcs inani seste tradiderunt esse frigidum iu secundo gradu , adeo ut manifestis. sima appareat contradictio inter Theopbrinum , de Arabes. Quae si solui possit, haec una mihi videtur soluendi ratio nimirum Theophra. stum locutum csse de gypso artificiali , quod si ex coinbustis lapidibus : Serapionem vero di Arabes de naturali. quod si iudicetur etiam ipsum locutum de artificiali, dicere possumus huiusmodi gypsum aut v
iustum, aut recens . vctustum frigidum esse, atque de hoc locutos Arabes . nam licet videre calcem vctustam aqua conspersam, neque inflamma-ri,neque ullum caliditatis lignum habere, quod si etiam de recenti locutu s
98쪽
De morbis etenenosis, & vencris
sit Serapio,possumus dicere in gypso ratione terrae ei piditatcm esse, rationc vero ignis rclicti inesse caliditatem , propterea vere censuisse Se Theophrastum& Arabes . Cognoscere cerusiam vel gypsum assump .um non. est diis cile quandoquidem qui haec deuorarunt ii diligenter inspiciantur , semper habent linguam,palatum,dc ntes,& labia dealbata, ita ut ocia sipsis stattin initusnodi venena conspicua euadant . sed praeter haec ligna sunt&alia quae in t veluti accidentia consequentia huiusmodi venena:imprimis
enim adust singultus,tussis,ariditas faucium,torpor. mentis perculsio.desi rium, praeceteris autem dolor circa stomachum.nam ut serabit Galen. I . de sympt.muccap. 7.omnibus illis qui sumpserunt vel cerullam , vel gypsum onoriuntur dolores grauissimi circa os ventriculi & stomachum: praetcriirat sol utri habere tota corpora dealbata , si sit illis anxietates, syncopes ,sba gulationes: dicebat Auiccn. interdum seri etiam urinas nigras ta lauruini lentas . cur autem fiant huiusmodi urinae, potest ea ratio assignari, quod facultas reicutrix renum ab boc veneno infirma reddatur, ita ut relaxata vasa ipsorum permittam sangliinem cxire . de nigredine auicin urinae dicunt in torpretes Aut cinnae cum scri propter extin tionem caloris nati-ui,sid hac ratio minime accommodata mihi videtur, quandoquidum id iii cssct veruin, in veneno Opij deberent urinae nigriores fieri, quia citra --,nium cootroucrsiam ab Opio magis extinguitur calor nativus, quam a gypse vel cerussa. Quare dicendum cst caussam huius nigredinis cise aut o structionem quae ut in vatis deserentibus siccum mulancholicum a icc re ad litarem propter quam cum impcdiatur transitus humoris mclans Φ-llici di nigri, sit vi ille resuinis in renes & vcsicana nigrast reddat. urinas . vel potius dicendum cst, minime verum cste quod fiant urinae nigrae, quandin' quidem Scribonius Largus inter alia signa horum vcnenorum ponit urinas albas . Est autem proculdubio huiusmodi venenum exitiale ex ratIone quam antea rctuli, ut crod cndum sit Plinio, Proculcium quendam grauiter in stomacho cruciatum, ut tormentum illud effugcret. se se.poto gypse strang ilus se. Curandi ratio est,ut clystcribus Ee vomitu statim vcscia uincducatur, S quia tenacissi inum est, utendum vomitorijs grauissima, at que etiam cllebori lino,ii Opus in di post vomitum ctiam ad usu in scamin iaci dcuc nienduin est, ut consuluit Avicennas . deinde utendum medica mentis,quae vim habeant& pinguem & emplasticam , unde Nicander iure ilaudauit oliuas : sic cetiam commendatur decoctum cx dactylis scubus ari dis Origano et amygdalas amaras pletique laudant, sed veram de propriam antidotum liuius rei,dicam tesse stercus muris tritum ti cx vino potum, ut pr* rcam alias antidotos, & thoiacam,& athanasiam,&mithridatum , qu cducto iam ex corpore per vomitum, vcl medicamenta vcncnOinaxime conueniunt,tum ad dclendam ponitus materiam vcneficam di propri latcm illam inimicam cordi,&deletcriam, tum maxime ad corroborandu,& c se iamlum ventriculum . qui ab hoc veneno plurimum patitur.
99쪽
i dii ii iti ἡ .ri irris tui nubio vii ab iudi ' iV N T S sungi counumerati inter venena quos tanto ma- .gis cognosecve necesse est, quanto grauius periculum im- pcridet homini ex usu horum: nam sunt nonnulli usquem rivo 'adeo dediti gulae .ut potius periculum mortis subire eligat, qua tria turigis labstinere . est fungiis ut placuit Thcophr.u de Gai. p ta sine radice mollis,spongiosa.&alba. Nican der appcllauit rerrae sementum .co quia proprie generetur ex terra acido succo formetuant,ves Vt dicebat Pli lib. 22. p. 2ὸ .expit in arborum,nasi loca spectemus ubi nascuntur sungi,plerumque sunt uliginosa & humore ili moso velyti sermentata. quod autem scribit Theophr. lib. . de hist .plan. 8 nimicii in quadam regione maris rubri fieri fungos ex aqua pluuiali, quitiati a Soles tim lapidescant. nilui refert ad nostram tractationem plerique scriptores.de inter alios Plin. varia in crudit eorum genera, alia cni nappellar τὰ locis in quibus nascuntur et alia in arboribus prope quos riuntur i ali. E colore: alia vero a magnitudine es quidem inter iungos allia qui parui sunt,aliqui maiores aliqui vero maximi,ita ut pilei formam aemul tur : unde extat Plaut ille iocus capud quem seruus nescio qucm pile tum vocat Langum.Diosc.lib. .cap. 7 8.duo genera tantum posui . alteruquod edi poteti, alterum vcro pernitiosum: Fungus edendus est pratensis lvocatus,pta tensibuS optima fungis,natura in dicebat toracius, ibolaeti etiavocati Inter hos numerantur quos Gai a.de alim. faces di lib. de cibit botii& mali succi dixit semper esse innoxios, & ioco quodam solebat dicere Nero Imperator hiilusinodi fungos ch Deorusibum. genus vero perniciosi
tale est vcl copia,quando scilicet comeditur in maiori copia,quam conu nit,vel apparatu quando scilicet non coquuntur quomadmodum deceret, vulsu aptuanatura fungus perniciosus est vel propter naturam S substantiam spongiosam, via ob prauam di delet iam qualitatem, nam licuti vis demus spongias deuoratas a canibus eos interimere, quod in vcntre tu meant,& aqua impleantur, atque sic euictae strangulit: pari pacto & sungi & corpora huiusnodi deuorata solent certam perniciem ad ferre. Quomodo autem fungi acquirant prauam S deleteriam M litatem auculentiusime docuit Diosc.qui scripsit, eos venenosos madere, vcl qui aliunt circa serruiu rubiginosum,vel circa pannos putros & marcidos, es prope caucrnas'; nam cum in cauernis lateam animalia vcnenosa,vbi illa exeunt, fungos contrectare solent, ec eos letaliivcneno inficere. Cognoscuntur sun
gi pernicioli copia di apparatu,co quod singularia quaedam di gravia sym- P tomata inducunt: nam primo illi qui copiose ipsos sumpserunt, sentiuntvcluti angustiam quandam, necnon oris stomachi grauitat summam; adhaec Pcrcipiunt strictumn quandam pectoris,qua videntur oluit seno
100쪽
viri, ἰncurrunt interdum syncopen, sudoribus frigidis difluunt, alui sium, di cholera tentantur. qui vero Ierniciosos langos sumpserunt, dignoscuntur & ipii proprijs quibusdam symptomatibus, namque di bi angorem ventriculi lentiunt, tormina patiuntur, vomitus,vicera intestinorum, colli dolores,decolorantur,& quibusdam ventriculi puncturis premi & affligi consueuerunt . atque his sign is cognoscuntur illi qui pernicioses deuorarunt. Sod solent etiam cognosci fungi venenosi priusquam sumantur primo qui
virides, modo nigricantes, modo purpurescentes; ad haec ubi auulsi sunt a terra statim computreseunt, & si cultello incidantur , fiunt modo liuidi, inodo nigri . hi itaque suapte natura omnes sunt exitialas, ita ut retulerit Plinius visum esse quandoque integras familias usu eorum fuisse extincturquare in tanto vitae periculo multo tutius est omnes fungos auersiri cxc piis innocentissimis bolatis. verumtamen quia interdum nonnulli gula tracti hanc perniciem deuorant, videnda est curatio. Vbi itaque contigerit alique vocari ad eos qui fungis laeti sunt,prospicere debebit, ut quam citis si me ij e corporeeducantur,id quod quatuor modjs fieri potest,uomi.
xii,clysteribus,vrina,& medicamentis . primum aurem vomixus tentandus est oleo ros ceo, succo raphani, oxymelle; praesertim vero laudat Galcnus ex sententia Hippocratis 6. in s .epidem. 3 .aceti usum,co quod illud non solum vomitum excito aquae praesertiin de oleo mistum, uprummam sua tonuitate incidit & absumit substantiam fungorum . Clysteres conueniunt acerrimi,utcsset. Recipe sol. centaur.m .s.coloquin .drach. I. l. puleg. calamenti an .m. I .fiat decoctio secundum artem. deinde Recipe dictae dec ctionis lib. I .s .icra Archig. vnc.s .mcllis rosa.sol.unc.ii .pul. dictami crete. . drach.j. salis parum misce, di fiat esister. per urinam porro prouocandus est exitus sungorum, decocto petroletini aincos,asari, de inter cetera soleo uti huiusmodi decocto . Recipe rad.asparagi silvcst. rad.petrosel. an. vn S. asari,amcos,dauci,an drach.s.fiat dccoctio secundum artem. deinde Recipe dictae decoctionis lib. j. mellis communis unc. ij. dcspumetur parum bulliendo di sumantur pro singula vice unc. iiij. plus minusve,ita enim plerumque fructuosa sol ct esse urinae prouocatio in hoc casu. ut Nicolaus Florentinus dixerit sese vidisse interdum frusta fungorum per urinam excreta. Postremo loco est evacuatio per medicamenta, laudant omnes usumagarici atque scammonet; poterit ucro huiusmodi medicamcntum commode exhiberi. Recipi lect.indi drach. ii j. diacathulic. drach. V. agarici troc. drach.j.troci violar.cum scammonet scrup.f. misce,& hat bolus . Vbi suerint his auxilijs fungi euacuati, superest ut prospiciatur ventriculo & intus nihil utilius est ipse melle, quod usurpari potest, Scolatum&non col tum ; dicebat enim Avicennas propriam di peculiarem antidotum fungi venenati esse ipsum mes,&iurς quia mel& lium iditatem , & frigiditatem eius corrigit, di si quid ipsius substantiae in ventriculo relinquatur, ait nuat , atque dissipat . praeter haec in usu habendae confectioncs omnes calorificae,ut est diamuscum,di politicon, diatrionriper. di postremo theria