장음표시 사용
71쪽
De morbis etenensis , ω venenis
est sanguis ipse: quare utile erit modo nibit prohibeat confugere ad sanguinis missionem. De armacis aut cm hunc in modum constituendum est,quampi initim ad purgationcm dcuc nicndum esse maxime autem conis fert in hoc casu usus agaricidiuein praeter purgandi vim resistere etiam venenis clarissime intelligi potcst ex auctore compositionis theriacae, atque etiam ex ipse Galcno. scd circa purgationis administrationem duo dicen da : unum cst, in his casibus non expcctandam esse humorum praeparati nem, eo quia humorcs vcncnati non roslunt ad benignum reduci,sed qua- primum fieri potest e corpore extrahendi sunt, ne huc atque illuc moti iticor tandem praecipitcntur. alterum cst,circa initia magnopere cauendum csse,ne vel purgatorio medicamento et fictione Venae,uci vomitu utamur; ratio cst, quia si haec tempestivius peragamur quam par est, certissimum periculum imminet ne ab externis partibus in internas venena rapiantur .
Sed dicet quis, cur Actius lib. 13. c. de veneno viperae scribit,eos qui morsisset a vipera debere oriusquam urinae appareant cruentae bibere vinum, di vomere Respondeo etiam si hoc praecipiat Aetius,non propter hoc t men voluisse, ut vomitus statim in principio administretur, sed tantummodo priusquam signa letalissima adsnt,& omnis spes sublata st . atque haec est uniuersalis ratio , di methodus curandi venena extrinsecus ab auia malibus illata.
Te curatione venenorum ore sumptorum.
N venenis quae ore capiuntur duplex curandi scopus est ut
traditur a Gai lib. de const. art. ι frenus est,ut quam citissime fieri potest venena e corpore educantur: alter est ut vis& opeiatio eorum,omni ingenio & arte enervetur.euacuari vero poterunt vel ore,vel aluo,vel urina,vel sudore. cete
ru quia per os ingressa sunt,& multo securius est per ea dem partem i ta euacuare,iccirco statim ac se offeret aliquis, qui vcnenum ore sumpserit,prospiciendum erit ut illud vomitu euacuctur. sed circa vomitum instituendum quinque documenta opus est semperantὰ oculos habeamus. primum est ut vomitus fiant medicamentis familiarissimis, pr peti ea iure damnatur ab omnibus hoc in casu ellebori usus: commoda v ro sunt oleum,butyrum,copia latas,decoctio florum genistae. Scribonius Largus auctor antiquissimus, commendabat ut vomitus concitetur,vel pena,ves loro vomitorio. quid autem sit apud Scribonium lorum vomitoriuingenue fateor me ignorare, coniicio tamen suisse in usu apud Medicos,&pbarmacopolas lori,seu corisiae genus aliquod,quod in os immissum vomitus prouocabat, scd dc hoc forsan in 6.Variarum lectionum aliquid plus deam. Secundum documentum est,ut vomitus cicaturus remedijs,quae Vinii empi
72쪽
emplasticam habenti ratio est,quia pictaque venena acria, mordacia, di i nuta sunt,unde a remediis vi scidis & unci uotis non solum vis ipserunt mordax obtunditur, verum etiam ipsis unctuo lis vcnena adhaeroiitia , Se veluti in uiscata sicuti minus nocent, ita felicius & tutius vomitu educuntur, v de pinguedines, iura pinguia ut dicebam. butyrum magno pure conlerunt, quom ultimum Avicennas in his casibus praetulit cuique alteri medicameto vomitorio:Tertiu est,ut vomitoria habeant vim incidendi & attenuadi, quocirca iure commendatum csh a Mcdicis lixivium, xyinci,acciti m. traicenim praeterquam quod citissimc vomitum excitant, substantias ctiam v nenorum incidunt,& hebetant. Quartum documentum est, ut vomitor isssemper immisceantur aliqua, quae vim habeant venenis ipsis resistendi, ut est puluis cornu cerui,puluis lapidis beroar, smaragdi,terrae tigillatae, boliarinent,& aliorum : huiusnodi enim si misceantur, non solum famulantur vomitui faciendo,veru metiam di vi emplastica, & vi alexi teria minuunt vires ipsoru in venenorum. Quintum cst,vomitum non semel, ncque exiguo tempore csse concitandum,sed tantisper insistendum quousq; nulla ven ni suspicio remaneat,hoc est omnis sipor, colon, & odor vcne natus sit se blatus: nec amplius appareant vel morsus,vel nausea, vel cruciatus intestianorum . solent intcstina citissime a venenis offendi, ut scribunt Actius. Scribonius, & Avicennas,itaque praeter vomitum statim etiam clusteribus M ipsa eluenda erunt,ut si quid veneni ad ea peruenit omnino elidatur. si autem clystero in his casibus, interdu lenes, interdum vero validi & fortes euiusmodi laudauit Aetius. leues fiunt cx butyro. lacte, oleo. sortes vero agarico, chamclaea N alijs. exempla eorum haec crunt Rec. lactis vaccini
lib. j. s.ol.amigd dulc.vnc. . butyri via c. 3.pul. cornu crevi drac. i. salis drac. i. s. misce pro clystere. Item Rec. chamelam consolidae, centaureae,maluarum
an . m. s.agarici in petia ligati drac. i. s. fiat decoctio secundum artem. deinde Rec. dictae decoctionis lib.j. olci dulcissimi unc. o. elech.de dactylis drae. 3. salis drac.j. s.cornu cerui pulueri rati drac. l . misce fiat clyster. Si forte v nenum ad urinam pertingere videatur,est sentcntia Diosco .de Auic. quod studium conuerti debeat ad urinam prouocandam: quod cum fieri possit varijs remediis cligenda sunt mitiora, quae nihil acrimoniae, vel insignis ealij itatis possideant, unde& cassiam magnopere laudo, & succulti si minum naclonum, radicem maluae . di ut habeatur sermula horum quae in hoc casu possunt prouocare urinam. Recipe florum cassiae drach. Io. pulueri etentur glyciristae drach. a. misce, dc notandum admiscendam glyci rissam in hoc casu , quia ut docet Mesucs cassia suapte natura non pro uOcat urinam, sed tum demum si sibi misceantur diurctica, cuiusmodi est glycirissa, quae praeterquam quod prouocet urinam habet etiam vim alexiateriam & emplasticam, merito cuius vim venenorum maxime rctundit . si
cassia non placeat pol crit sic aliud diu rcti cum parari. Recipe sem. cucumbitae unc. a. rad. maluae uncij. glyciristae draci Mn. j.f. sem. citri scrup. a. fiat decoctio secundum artem. deinde Recipe diciae decoctionis via c. . mannae escetae unc. 3. succi senti: melonum via c. t.: s. misce hoc e itim medicamentum poterit limul.& urinam , ta aluumo Inouerca,' H S vc-
73쪽
De morbis 'venenosis, oe ventris
& venenis obsi stere. Sed quae dixi hactenus de curatione uniuersali satis
aperta,& certa sunt intcr Medicos ; illud autem incertum est, an in ςur tione venenorum quae potu sumuntur conueniunt medicamenta purgantia . Galenus quidem nullibi corum mentionem facit.Aetius qui diligentissmus fuit semel tantum in cura veneni cerussae purgantis medicamenti meminit. Auic.etiam' 6.quarti inanitio ubi loquitur de uniuersali curati ne venenorum, numquam meminit purgantis mcdicamenti. cx altera vero parte ubi tractat de veneno arsenici,ct calcis, di gypso, & cerussa, aliquam cius mentionem facit. Hunc in modum dccernenda haec nuto, vςnena quantum ex seroquirere usum purgantium, quoniam illa temper sunt e corpore cducenda, sed quia medicamentis solent magis attenuari,& atyr, hi ad ventriculum, ubi damna inserunt, capropter ivrcvsus corum a Medicis silentio praeteritus est, cxceptis tamcn illis venenis , quae cum suapte natura adhaereant partibus corporis opus habent aliquo, quod ipsa educat ut clit Opsum,cerussa. quare si in rerdum utendum crit his medicamenti , quod fici quando vel vomitus fieri non poterit, vul clysteret nihil prodς- runt, confugiendum erit ad purgantia . di quamquam Auic. ec Actius i terdum proponant scammonci usum, agaricus. tamen cunctis alijs praes rendus cst, quia prael crquam quod euacuat,& cxpurgat humores habet etiaalcxitcriam facultatem & vim vcneni inimicam, S ut purratoria aliquod exemplum habeatur Rccipe sol .acciosae,pina pinci .an. m. l .Horum cord . 3. s. ci iri,2cdoariae an . scrup.s.satdccoctio: secundum artem deinde Rec pe dictae decoctionis viae. .agarici pra parati serup . . insundantur omni secundum artem . dcinde facta diligenti cxpressione adde mannae cicctae VI c. 7. Iyrupi de cortic. citri unc.j. misce. praetcr hos modos educendi venena est,alius qui fit per reuulsionem a partibus intimis ad extimas, hoc autem fit stactionibus tremorum ligaturis, cucurbitularumlappositio ne,lotione pedum,lixiuio scrucnti,usu balneorum praecipitc laconicorum,ac omnium corum quae prouocant fiadorcm. possumus quoque inter haec praesidiorum genera connumcrare auxilij senus quoddam quo Caesarum Borgiam dum venenatus esset, se se seruasse aiunt, di est , ut vel in via, esbos exenterentur vivi, & intra aluum horum animalium calentem corpora venenata ponanturi: habent enim haec animalia proprietate vitalis caloris quem adhuc obtinent vim attrahendi venena ab intimis ad supelficiet verum & si haec omnia prudenter administrata prosint,remanet tamen periculum vita: magna ex parte sublatum, tanta enim est celeritas pcnetrationis vcncnorum, ut statim soleant viscera violarc, ct insigniter com mina re. iccirco Medicus non debet contentus esse, quod subitaneum euaserit
pericvlbin ,sed simul prospicere,ut quidquid mali impressum est in visceribus emendetur, oc detratur. ad quod agendum conferunt, & ratio victus, di antidoti, seu remedia alexi pharmaca,quae non modo conserunt,in venenis Ore acceptis, verum etiam in ius quae ab animalibus extrinsecus inseruntur . nam de remediis Chirurgicis, quia iam proposita sunt, non est ut quidquam repetatur et illud sat sit hic attulisse quod paucissimis verbis docuit Avicennas, scilicet si mittendus in sanguis, debere mitti . cognosciatur
74쪽
tur autem Id esse faciendum, si corpus venenatum suaptὰ natura sanguinolentum sit, de si venena reliquerint accidentia ulla insanam atoria quia ut huiusmodi accidentia aboleantur ,&utile, S: necessarium cst sanguinem mittere. Circa victus rationem quae pro curatione uniuersali omnium v nenorum exigitur, in primis prolpiciendum est acri ut scilicet qui venenati sunt detineantur semper in locis calidis & siccis, ubi aer purus & clarus sit , ubi odorcs aromatum fiant , & praecipiunt screona nes, ut habeantur serui sani,& integri, qui ncquenter halent in os venenati, quod si etiam isti qui expiraturi sunt in os prius res odoratas masticent,ut Ecdoariam, solium vocatum, seu malabathrum, nucem inirysticam , partophylos utili limum quoque crit. in omnibus sere alijs morbis solet somniis saltem moderatus commendari r ceterum in curatione venenorum secus est, nimirum prouidendum est , ut parcis si me quantum fieri potest venenati do miant,& praesertim in initio: ratio est quia oportet remedia diligenter. 5: sollicite adhibere, quod fieri non potest in dormientibus, accedit etiam
somno venena magis in cor rapi. postremo cum dormientes suos dolores, & sua mala non sentiant, nequaquam remedia adhiberi possunt,quare prouidendum ne venenati dormiant, sed modo huc, modo illuc mouendi sunt,quia corporum agitatione venena magis in cutem trahuntur,& magis ctiam consumuntur. a venere abstinendum est, aluus lubrica conse Manda. Pro potu autem ut habetis ab Hipp. 6. in 6.epid. com. s. conuenit Vinum,acetum, sapa. Ex cibis conueniunt omnes unctuosi & crassi, iusmodi cst lac,butyrum,olcum,oua,ccrebella animalium, pedes vitulorum. Ex herbis alliunti raphanus borago hu glossa,pim pinclla, tormentilla, m lissa,consolida. cx fructibus vero nuces auellanae, castanc ficus, citria, crutonia,& similia Gal.6. id loco citato adserens rationem Omnium corum quae proponit Hipp. aduersus malefica medicamenta, inquit iccirco laudare usum silis, quia a sile omnia venena extenuantur, & consumuntur: quamobrem utile erit silem simplicem , vel theriacalem in frequenti usu habere,imo laudo ut habeantur aliqua aromata,quae ferculis inspergantur cuiusnodi esset. Recipe redoariae gentianae an. drach. s. cinam Dini, Sari Ο- phylo . nucis miryst .an scrup ij. croci scrup. s. puluerirentur hyacinthi, sinaragdian. gran. t s sacchari finivnc. ij. misce. prstcr hanc rationem victus neces larium est, ut si corpora venenata recte curari d beant, tractentur etiam antidotis omnibus sere venenatis
uniuersaliter conuenit usus Theriacae,& Mithrydati: sed ut inquit Avicennas si species veneni cognita suerit Medico, debebit antidotos . peculiares , & accommodatas illi. speciei adhibere . quare ad c
rum quoque tractati nem iam descenis
76쪽
Α N v M profecto & inutile fuisset, uniuersalem
hac venenorum curationem tradidisse;nisi etiam simul di particularis adferatur. neque enim Medici versantur circa uniuersalia, sed tantum circa particularia. ceterum immensum esset hoc & sor
san superuacaneum tractare curationem, & naturam omnium particularium venenorum, quan
doquidem pene infinita sunt, & particulariter etiam a scriptoribus tractata. quare ut immens talem hanc operis fugiamus statui ex unoquoq; gcncre venenorum unum, vel alterum selig re, sic enim facile quisque poterit reliquorum indiuiduorum methodum sibi acquirere. & quia supra diuisi venena in ea quae ab animalibus inseruntur,& ea quae ore sumuntur: eandem diuisionem nunc sequar,initium sumens a vcnenis quae extrinsecus ab animalibus inseruntur. Quoniam vero ut dixi animalia quae venenant, vel morsu offendunt, ut serpentes, vel ictu ut aranei,& phalangi vel solo tactu ut dracones athlantici,vel amatu, ut sunt si i quidam angues indici & basiliseus. de his post rcinis non erit opus multa dicere, quia peregrina sunt animalia, & a nobis valde remota . tractabimus solum de iis quae morsu, aut ictu venenum inserunt: & licet inter haec praecipuum locum obtineat canis rabidus,quoniam tamen copiosissimus tractatus noster de eo ante haec editus habetur, non erit opus iterum nunc de illo loqui. unde tractaturus tantum sum de veneno aspidis,& viperae quod morsu inserunt ; subinde de veneno scorpionis N phalangit, quod ictu communicatur. ratio autem tractatiouis erit,primo ut paucis animal, vel venenum ipsum describam mox disterentias; deinde m dum quo insertur, post temperamentum subinde symptomata di effectus, postremo parti cularem curationem tradam.
77쪽
De morbis veneno sis , 9 venenis
I C A N L E R scriptor venenorum antiquissimus, primum locum tribuit aspidi venenato, qui serpcns tei restris cst,dico terrestrem,ut distinguatur ab aquatico, qui sic vocatur. cum sit serpens animal est sanguineum, pcdibus Larcns, latens hieme & oui parum; nam ut suo loco dicetur, inter omnes serpentes sola viperascitum vilium parit Gal. lib. deThcr ad Pi cap. 8. secutus vetercs omnes,& praesertim Nicandrum tria genera facit aspidis. Vnum est,quod appellant cherseon seu terrestre: aliud vocant chclidoniam seu lairundinaceum:tertium ptyadan, barbari vocavite pultorem . priorum duorum generum color cst cinereus, &subviridis. hi undi nacca vero species aspidis tota similis est hirundini unde nomen habet. convcniunt autem omnia haec gcnera, quia omnes aspidcs sunt visu imbecillo, incessii tardo, auditu autem subtilissimo; nam ut habetur apud Dauid cin psal. 37. ea est natura aspidum, ut quotiescumque excantantur cauda obturent aures, nc audiam verba incantatoris. & haec est ratio pro pter quam nuncupantur surdi et conueniunt vero omnes & in alia re,quia semper ut scribunt coniuges,& parcs incedunt, quod si contingat alterum interimi, superstes persequitur occiserem alterius usque 'uo ipsum mordeat, scribit Plin.lib. a. cap. 63. omnes serpentes ubi percusserint semel ho. minem , numquam amplius a terra recipi, quod utrum sit verum,dubito, quandoquid c ni id nuspiam inuenio apud alium scriptorem. De tempera mento etiam aspidis inucilio controuersam csse inter scriptorcs.Gal.enim
in libro quod animi mores, cap. 3. scribit aspidem palillo minus frigidum esse ipsa cicuta cet crum qui sectati sunt Arabes Medicos, di de venenis scripscrunt, omnes assirmant aspidem csse calidissimum: sed quod alias dixi de omni genere scrpentum, idem quoquc asserendum esse puto,& de aspide, nimirum ipsum c sie frigidum, S consequc nicromnes at sicinari qui
existimarunt illum esse calidum . ncque valet quod in cius morsu incendia olores,rubores,&inflammationcs suboriantur, quonia id quod contingit,totum oritur non ex caliditate animalis,sed ex dolore prauo, quem conssequuntur omnia accidentia, quae a mulantur caliditatem . Mordentaspidcs ac infundunt morsu venena, foeminae quatuor dent ibus, marra vero duobus tantum. virum autem soloniorsu venenum habeant,an vero iuIud toto etiam gerant corpore, dubium est: nam Gal. lib. dei heri cap.8. quaerens rationcm propicr quam antidotos non ingrcdiatur caro aspidis, di aliorum serpentum,sed tantummodo caro viperat,scribit hoc fieri quoniam uniuersum corpus aspidis venenosum.in, ut ex hoc loco clare colligatur , vencnum eius scr totum corpus csse distributum . ceterum idem Galenus circa fineni lib. 1.ad Glauc. scribit populos Marsos vesci ca
nibus aspidum , hoc autem fieri non posset, si huiusmodi serpentes
78쪽
tori essent venenati. Dicendum est venenum quidem in toto ipsius co
pore esse,quod si vero Marii populi vescuntur ipsis, aut est quia sub ipsorum coelo non sunt venc nati, quemadmodum alicubi nequc viperae etiam, neque serpentes vcnenati, vel quia vi diccbat doctissimus Fracastorius h
ius nodi populi quandam sympathiam habent cum aspidibus , ut ab ipsis
non laedantur. Symplomata quae ab his inseruntur varia sunt,quatuor autem praecipua de ptyade dicuntur visus perturbatio, tumor faciei, surditas di dolor exiguus, propter quain postremam conditionem puto ego Cleopatram AEgypta Rςguia in ut reicri G oco citato libi de ther. voluisse se se potius aspide interim cre, qua ullo alio veneno . alia genera aspidum faciunt di ipsa diuersa hin plomata, stupoi cm,pallorem utilius, palpitationem cordis,rcfrigerationein,crebros hiatus, colli inclinationem, & alia. De loco .affecto in hoc vcneno pollet dubitari primum quia si praedicti sympto in ta attendantur, vidctur cerebrum, di cor potissimum astici. at Aetius, di Promotus scribundi in curatione morsus aspidis Aegyptios id potissimuaducr Isse, ut cominoriis propinetur accium, usque quo illius sapor percipiatur . N praesertula eius vis pcnetret in dextrum latus, coquia inquiunt isti ab aspide obstruitur iccur, di cius scia suspene perditur, ut ex his locis colligi possit potius iecurastinum esse. Dicendum pro solutione primum quod potitur ab hoc veneno esse cor,sicundo loco iecur dicerctrum, ut iu. re Aegyptii etiam de iccore curam screndam censuerint . aspidum venenuexitialis timuin est; immo vero Morsus qui numquam fallit in Cantica sita scribit cile insanabile, neque soluin irremediabile est, verum etiam citissi-inc interficit,ut se vidi sic in Aegypto testatur Galenus .est tamen differentia, quia hirundinaceus statim interimit: terrcstris autem spatio trium, aut quatuor horarum: pvas vero paullo tardius. Curatio huius venenicum citissime iugulet, est sollicitanda, statim enim deueniendum cst ad exuctionem plagae, vcl ore, vel arundine, vel cucurbitula, vel galli, aut palumbi podice di quia vulnus obscurum & exiguum esse solet, curandum ut amplius reddatur, di ut scarificationibus sanguis partium circumposita rum cxtrahatur,' quo peracto deueniendum statim ad ea quae proprie aspidis veneno aduersantur: huiusmodi autem sunt ruta, quae apposita vulneri beχoarticam vim habet. Theriaca maxime ab omnibus commodata est. sit quoque mistura quaedam ex opto, myrrha, di centaurea, quae applicata vulneri magnopere conscrt; immo vero Aetius stribit centauream vino tritam,& potu exhibitam si non vomatur, liberare s sed si vomatur certis. simum signum esse suturae mortis . Neque solum externis his remediis sollicitanduin cst, verunt etiam adhibenda intern i, theriaca, mithryda turn, antidotus Zopyri,&antidoti illae quae a Galeno proponuntur a.de antidotis aduersus .aspides . Marcus Varro dum . 3. aetatis annum ageret scripsit, urinam commorsi ab aspide potam si lagularissimu in praesidium csse aduersus aspidis venena. Seci illud certis sinui in est Aegyptiorum iiiiientum , & pcrimcntum acetum quo copiosius potetur, utilius csse hoc in genere venoni ita narrat Plinilib. i3. cap.de accio, fuissequendam ab aspide coin- moisum YM aceto Plenum sellantem,quod quamprimum deposuis let. sta-
79쪽
De morbis venenosis, oe Uenenis
tim incipiebat sentire ictum, ubi vero iterum vas illud recipiebat illico omnis dolor .& malum cessabat ut intclligi possit acetum esse singulare rem
S p x D t M turd excipit viperae tractatio, quae & ipsa inter serpetes suum locum habet, unde satis mirari non possum Augustini Suessant infantiam,qui in commen .a primum
Arist. de gen .anim. p. io. scribit viperam non esse serpentem eo quod serpes ab Arist. dicatur δεις, vipera vero certe mora puerilitas est,ed maxime quod ipsemet Arist. s. de gen .anim .cap. it viperam ponit inter genera ρMον , seu serpentum , &quamquam certissimum sit viperam serpentem esse, ea tamen duas habeaconditiones a reliquis serpentibus diuersas. una est, quod sola vivum sceluedit,ut Arist.loco citato & experientia docet,nam reliqui serpentes oua c. cludunt , & incubant; dcinde pullos ex ouis faciunt: vipera vero oua primum intra se, & in ventre ex ouis vivum scelum edit, quem deinde excludit. altera conditio est, quod ut idem Arist. scribit 8. de hist .anim. cap. I s. ceteri serpen tes hiem e latcnt in terra, vipera autem in saxis : quam Arist. sententiam cum Plinius lib. 8 .cap. 3 9. perperam liuellexisset,con trarium dixit, scilicet viperam in terra latere, & ceteros serpentes in saxis. Gal. lib. dethcri ad Pison. secutus ut puto Nicandrum di veteres , meram sabulam de vipera scriptis mandauit,quam alij deinceps quoq; susceperunt: nam opinio fuit,viperam Mininam dum coit cum mare ei caput amputare,& deinde status quasi vindices paterias mortis dum exeunt,discindere matris vcntrem,atque ita matricidas exire . sed ut dixi haec fabula est, quandoquidem non desunt,qui oculis viderim in pixi de viperam enixam cs es tus,atque
ipsam S so tum supcrstites exiitissu: narrat Philostratus in vita Apolloni j Thianaei, vidisse se vi pream status suos tenellos lambentem . sed cur plerisque in hanc sentcntiam venerint, & praesertim Plinius puto suisse verba Α-rist. male intellecta quae habet s. de hist .anim .cap. vlt. xbi scribit foetus vi-
pcrae corrosis membranis, quibus intra uterum obuoluuntur exire, non
enim Arist. vult eos exire dilaniato matris gremio, sed tantum ruptis illis membranis, quibus inuoluuntur. Viperarum multae sunt differentiae secundum magnitudincm N paruitatem,na in aliae paruae sunt,ut illae quae riunti irin regionibus frigidis aliae maiores, aliae vero maximae, ita ut res rat Strabo lib.Geogr. i ς .in India esse viperas, quarum corpora non modo excedant longitudinem octo,vel nouem cubitorum, sed etiam sodecim cubitis sint togae, sunt colore cinericio, interdum subflauae maculis nigris, ut plurimum interstinctae . valde dii ferens est mas a foemi na, nam tamina caput habet latius qua mas , ccruicem minus Clatam,dentes quatuor,corpus crassus sed breuius, caudam magis extensam,tardius u. cedit. contra vero
80쪽
mas habet eaput angustius, ceruicem magis eleuatam , Alos duos dentis eo us & longius,& tenuius, & vclocitcr incedit. De temperamento viperarum disputatum est non parum, Galc.lib.del . assec. s. cap.vit. serabit omnia antasia quae frigidi sunt teinperam enti hieme se se in latebras recta pere,& propterea tunc temporis viperas fere immobiles manete . ex quo loco minime dubitandum est Galemuri censiisse eas este frigidi temper
menti . ceterum Auit:.6.quarti .tract. s. cap. 2 i. manifestissimis verbis docet viperam esse calidi temperamenti, ' nimmo 2 .primi. doct. 2. cap. II. scribit eius venenum calidum esse eiusq; calorcm veneficam proprietatem adiuuare ad re luendos spiritus cordis , ut non sit dubitandum mentem Avicennae fuisse iperam csIc calidam. sequaces Avicennae non contenti
etiam mediocri caliditate vi pcrarum, dixerunt esse intensissilia calidas,sed quod magis est, huic opinioni videtur quoque interdum allantiri Galen.
qui lib.1I .de simpl. mediccirca initium loquens de carne viperarum,inquit eam exsiccare,& moderate calefacere. Responderi potest pro lutione huius dubii , viperas secund um varia tempora considerari duberri scilicet aut secundum hiemem. aut secundum aestatem . si considerentur secundum hiemem frigidae videntur, quia tunc nec edunt, nec movcntur . nec VCn nosae sunt . si considerentur tempore aestatis calidae, immo seruidae videntur, ita ut Calenus a. de locasseci. cap.vit. dixerit eas sub cane aestuosissi. mas esse, & furere. Sed haec responsio minime in commoda. primum luia si corpora viperarum etiam in summo aestatis contrectentur, ipso senti gelidissimae apparent, adhaec tum etiam sine cibo conseruantur,ut quod
de alijs serpentibus dixi, idem & de his dicendum putem earum scilicet teperamentum esse frigidum, α hac in re Arabes longe lateq; esse sucina tos. neque valet quod ut mox patebit, subsequantur in his casibus partis affectae incendia,quae caliditatem arguere videntur, quoniam id potius steropter varietatem subicctorum corporum, quam propter ipsius animalis ieruorem. Sed quid dicemus ad Galenum p facilis est responsio, quia quicumque attente legit caput illud, videre potest eum loqui non simpliciter de carne viperarum, sed de carne quae admodum anguillae paratur , ut sit edendo, qui modus apparatur, ancto, cale , & porro;quod condimenti g
nus non est dubitandum asscere carnes viperae, di calcfaciendi,& siccandi facultate. est tamen venenum huius animalis totum sere in capite, ut etiam Galenus quandoque damnaret eos, qui abstindunt caudam dum paranr trociscos pro Theriaca, quali neque in cauda, neque in reliquo corpore venenum sit, ut mirari etiam non oporteat si quemadmodum ipsemet Galenus testatur Aegyptis, aut alij populi carnibus viperarum v scantur. Dum viperae mordent, si s minae sint, quatuor vulnera, atque ea exigua inferunt: si mares duo tantummodo, ubi vulnus factum
est, statim exit sanguis satis floridus, paullo post ichor potius sanguia
nolentus oleosus , di liuidus, tumor fit in parte vulnerata rubcus , biliosus , grandinosus, tuberosus, qui paullo post fit modo niger , m do viridis, quin immo scribit Dioscoridcs etiam uniuersum corpus tuis