장음표시 사용
81쪽
De morbis etenensis, & venenis
midum euadere,adhaec sequuntur horrores refrigerationes,mcntis stupores,capitis grauitates,v9mitus bilios ,singultus,febres, anhelitus di incultate . Icunt etiam alij quasi perpetuo sequi commorsos a vipera icteritiam, sed hoc a nemine scriptore probatae fidei inuenio, nequc a Graeco, neque ab Arabe . illud beneucrum est commorsos a vipera modo pallidos, modo virides,modo flavos euadero; & ratio cst,quia cum hoc vcncnum proprietate maxime aduersaria offendat, statim calorem natiuum iugulat, ubi hoc factum est pro varictate subiectorum, deinde corporum non est mirum udiuersa simplomata occurrant,ita ut in biliosis fiat effusio bilis,& color palIidus &flauus euadat,in melancholicis viridis &ater,in illis quombecillo sent capite,& ventriculo fiant alia symptomata quae retuli,& tandem per extincto calore nativo viridis color se offerat quod si interdum icteritia ve ra contingat,ut non diffiteor scri posse,illud contingit, quia ubi copiavistis abundat in corpore ex agitatione, & commotione illius, effunditur u superficiem camq; tingit . Nicolaus Florentinus & alij sectatores Arabum
ircs ordines venenorum etaccrunt,primum corum quae statim interimul.
secundum corum quae non ita statina,sed breui tempore mecant. tertium corum quae paullo tardius. atque inter has species reposecrunt viperam quasi illius vcncnum sero interimat. sed licet non inficias eam in aliq-us regionibus viperas non osse usque adeo letales , ncque ita cito interimere verumtamen non est dubitandum alicubi venenum ipsarum xsque ac coexitiosum csse, ut citissime perimat, praesertim vero si morsus tactus sit aviperat cinna in corpore ieiuno, si tempore aestatis in lummo calor Oca vipera irata. Vtrum autem foemina,aut mas venenum letalius inscratico luro
uersum inuenio, quandoquidem alij existimant a i mina v cnum Lxitialius effundi, alij contra putantur marcm venenosiorein citctimnina. fcclhaec lis conciliari potest,quia di aliquo pacto venenum siminae letalius eli,
aliquo pacto maris: scemina quia quatuor facit vulnera, maiorem veneni molem pluribus mortibus effundere videtur: mas autem & si duo tantum
inserat, tamen vis ipsorum comparata moli venciai tinnianae multo acc=bior & cfficacior est, ita ut di qui dixerunt marem,& qui foena mam, i sit lius venenum inserre, utrique possut veritatem dixisse. quod cura itaue habeat, curtum est mortem esse proximam, si qui percussus est incidat in syncopen,aut illi languis ex naribus profluat, labia viridia nant, ungues refrigesciatur,totum corpus t rcmat,& vcluti grandine, ut dicebat Nicander percutiatur. Solcnt aulcm occidere omnes viperae spatio intcrdum scpte horarum,plerunt quc ad tertium diem vix pcriteniunt percussi i tamen perire dcbent. Curationis ratio in eli univcrsalis quam iam praescripsimus, ut scilicci quam primum venenum cxti aliatur,& si id ficti non potcit, ut pars percussa obligctur, di si necesse crit etiam amputetur. peculiaria hoc in casti complura ceseruntur a Galeno & alijs, praecipua tamen est viperae ipsius caro, siue comesta, siue extrinsecus appolita, theriaca, paltilli vipe
rini, Olcum viperinum, prae ceteris autem commendari solct,ruta, allium.
Actius ex Archigenis sententia laudat potum vini meraci larga copia,ita ut
82쪽
vomatur, sed quia dixi in uniuersali curatione vomitum In initio perniciosum esse,intelligenda est ea Archiginis auctoritas procurandum csse vomitum, cum iam initiu morsus pertransierit . urina potata ipsius mei percussi utilis est : inuenio & succum fraxini,& lolium mirifice laudari in morsu viiserae, siue in tus, siue extra adhibeatur; & mira rcs cst, si liinc ponantur sola fraxini,& hinc ignas,atque in medio constituta fuerit vipera,potius cligit sese in ignem comjcere,quam supra fraxinum transiirc,tanta est antipathia huius ad fraxinum . idem dico de succo taxi & scribunt Claudium Imperatorem aedicto publico inotauisse omnes huiusmodi rc mcdsum esseacissimum esse. scribit Aulus Gellius lib. . cap. 13. & sentcntia Thcophrasti
tibicinem modulate canentem curare morsos a vipera. sed puto hoc fabulosum esse.
me animabbus qua aculeo venena sundunt primum de scorpion . Cap. s.
E Q. v I TvR ut breuiter & perspicue loquamur de his venenatis animalibus, quae aculeo venenum fundunt, haec enim omnia id habcnt commune,ut spirituale fcn materiale venenum non puram qualitatem cffundant in corpora animalium . sed aduertendum ut docuit Arist. . de hist.ani. . horum animalium alia habere aculeum intra corpus, ut vespae & apes,alia vero habere externum ut scorpiones & quae intus aculeum habent,aut illud excrunt ore, ut apes, quae usque adco tenaciter ipsum insigunt;ut id postmodum non possint retrahere, proptcr quod dicebat Virgilius vitamq; in vulnere ponunt. alia vero cxerunt aculeum alii', ut scorpio.Curant haec anim Icula sint dotata a natura aculco, Arido. q. de par.ani.6. attulit hanc causam, scilicet ut se se tueri possint huiusnodi armis adii ersus noxias bestias Scorpio de quo nuc sumus acturi,animal cst infectum exangue,quod ut habemus ab Arist. . de hist .anim. 26. quinque brachia habet ex utraque parte instar sors cum dentata, & solus caud in longam habet & cxtensam, in qua plerianque unus ac uicus, interdum duo sunt: aculeus autem cautis cst di plenus tabo vcncnato, addit Apollodorus quidam curiolus spcculator citam hoc venenum csse albuna,quod citandunt in corpora dum aculeo ipsa seriunt, ut a scriptoribus medicinae appellentur vulnera huius animalis ictus potius, quam morsus. Habet scorpio hanc peculiarcin conditioncm ut narrat Plin aib. a 9. cap. 4. quod numquasei idvolam manus,& fere numquam percutit yllam partam, nisi ubi sit pilus,quod utrum vcrum sit, non consido ut quisquam cxperiaturi. Nicandor re Αclianus dc Promotus nou scnera esse scςrpionum Iradiderunt,
sed solum disturentia ut ego puto color quia alios icitia; esbos, scii subhlbos este,alios virides,alios nigros. omnia tamen haec sciacra ut docet Arist.
83쪽
tentiam Theophrasti.nisi prudenter intelligatur, falsissimam es D, & tanto philosopho indignam: recte autem intelligetur, si dicamus ipsim non de omnibus, sed de aliquibus scortionibus esse locutum,qirasi non omne genus scorpionum homini letale sit: Quod autem reperiantur scorpiones, qui non sint hominibus letales, ut praetermittam testimonium Promoti, qui de albo scorpione id asserit, est auctoritas Arist. 8. de hist.anim. c. 2'. ubi scribit in Syria magnos seri scorpiones, qui interimunt bestias,& prs sertim sues,qui alioquin a venenatis pati non solent. circa Pharum autem qui est locum in Aegyrto,inquit scorpiones minime exitiosos esse,cui etiasententiae videtur contentire Gil lib. 3. de alimen. Acul. ubi scribit in Λ gypto a plerisque impune comedi solere scorpiones ut certum sit sicuti alicubi sunt venenati & letales, ita alibi nihil nocere, atque de his locutum esse Theophrastum. Gs.lib. io. de simpl.medicad morsus scorpionis prῖ stantissimum remedium esse docet saliuae humanae usum N praesertim corporis ieiuni,vbi etiam resert historiam,qua compertum fuit solam saliuam humanam occidere scorpiones. sed prae ceteris omnibus magnopere confert commorsis a scorpione si illud idem animal quod venenum intulit,parti commoris affricetur,id quod ipsemet Gale. comprobauit& lib.de ther. ad Pis i o.& lib.i i . de simpl.medic. cap.de dracone marino,quia vero ut i semet Galenus testatur 3. de locis affect.7. orpiones alte&profunde acc- . Ieum inserunt, ita ut vulnus quidem sit profundum, sed tenue, &obscut rum , eaproptcr magna vi, magna diligentia sunt affricanda remedia partii ipsi commorsae, ut scilicet motu , di attritione possit vis remedij altius p netrare, propter quod etiam magnopere iuuat, ut remedia, &f menta,quae applicantur in his casibus sint liquori alicui commista , qui possit perducere vim in prosundas partes. it que iure laudatur sementum maioranae cum urina humana , sementum myrthi in vino, cyp rus, calamentum, pulegium, assa foetida in vino applicata mirifice iuu re solet huiusmodi commorsos . Laudant plerique Theriacam diates.
84쪽
De morbis venenosis, S uenenis
V C C si D r r tractatio Phalangiorum, quae ab Avicenna &si quacibus rotellae dicuntur,& sunt citra omnium controuersiam cx genere araneorum. sed illud in primis sciendum cst veteres ut narrat Plin lib. 2 9.cap. distinxisse phalangia ab araneis in hoc, quod araneas appellarim quae non sunt venenatae, phalangia vero quae sunt. Ceterum hi illismodidisserentia apud Medicos non inuenitur, quandoquidem ut videre est apud Aetium & Paullum AEginetam ipsi tractationem faciunt separatam &de aranea venenosa & de phalangi js. quasi voluerint ipsi araneas communiter appellatas vcncnosas fieri. Vtcumque autem sit, hac de re illud ce tum est, phalangium animal esse insectum, & sanguinis expers, quod plura brachia habet tenuia di longa, necnon tribus veluti internodiis donata ;propter quam conditioncm scribunt vocata esse phalangia,quod pedes habeant ad imitationem digitorum humanorum,quorum internodia appcllantur phalanges. Variae&diuinae pene conditiones huius animalis de. scribuntur ab auctoribus, sed potis limum ab Aristo. 9. de hist.ani. cap. 39. N ab Ajber. Mag.dcani m. cap. r. inter alias autem hanc unam habent,ram phalangia quam araneae,quod siue sint in terra,sue supra terra ictam quandam construunt ut ea venentur animalcula pro cibor quae ubi irretiuerint vi quadam mirifica exugunt ipsorum humiditatem ita ut cadauera la r linquant. quomodo vero faciant telam, Democritiis fuit huius sententiae ex puris excrementis aluo emissis eam seri. Albcr. Mag. loco citato puta-itu sententiam fuisse Aristotelis quod haec tela sat a parte alimenti transim tua per corpus, eo pacto quo bombiccs vocati faciunt ictas sericos . sed vera sentcntia Arist habetur tib 9. de hist .am m. 39 ubi scribit,seri clusi nodi telas eo pacto quo sunt corticcs in animalibus, nimirum ex crassiore,& terrestriori parte ipsus alimenti. sed huius ii odi disputatio subtilior est
ipsis ictis aran carum, quare a Medicis dimittenda. Illud autem scire ad nos pertinet animal hoc effundere venenum aculeo paruo,ves quemadmodum diccbat Gat ore. Auic. o. quarti tradi s cap .imponit Gal.quasi dixerit phalangia non sorirc vcnas quom admodum scorpiones, sed vera Galcitisintentia fuit 3. de loc. affcct. I. ictus scorpionis in hoc dister re ab ictibus phalangiorum quod hi alte tu serunt aculeum, ita ut pupgant venas arterias & neruos : illa vero pungere S icri re tantummodo cutim, ita tamen ut a cute deinde venenum ipsum communicctur omnibus partibus subicctis,
tam neruosis quam carneis,eo quia ut ait Gal. cutis ipsa& continua cst,&neruosa . Sed dicet quis si animal hoc vcnenosum cst,qua ratione Albertus Magnus 7. de anim. s.scribit sc vidisse puellam quae porsequcbatur araneas, ta ijs vcsceba ur λ Dico, quod alias dixi, verc haec animalia esse venenata secundum tot inii corpus, nain ut rculum cst a Nicolao Florcntino saepti mortui
85쪽
mortui si di homines ex potu alicissius liquoris,in quo extincta suerat ar nea, quGd autem rcpcriatur quispiam, qui impune vescatur hoc genere animalis, sit nulla alia ratione nisi secreta quada st in pathia & similitudine hominis ad huiusmodi animal. Vnde non possum assentiri Plutarcho,qui in libro de capicnda utilitate ab inimicis putauit animalia omnia qui vescuntur serpentibus & scorpionibus,& alijs venenatis id sacere . quia robustissimo s uni ventriculo,ac optima valetudine, cum secus saepsi contingat, vidi inter animalia, & inter homines hi potissimum res venenatas impune edant, qui & imbecilla valetudinc, S infirmo sunt stomacho. mper mentum huius animalis citra controuersiam& frigidum & siccum est, unde colligebat Alber. Mag.etiam venenum eius frigidum csse,quod cgo quoque facile confirmabo: sed si intestigere voluit hoc venenum exitiale esse Iter frigus falsissimum est,quia quantumcumque falcamur ingens Diauius animalis, usque adeo tamen parua illius moles est, ut non possit Onicere, quemadmodum dicebat Calculis centesimam partem scintillae igitis non laedere. Rideo etiam interdum crimiam nonnullorum diligentiam qui imaginati sunt hoc animal lsere propter pravitat c humoris in lancholici quo abundat; certe si hic humor in co consisteret, necessari uiri csset, ut multo sit btilior esset, quam fila aranearum, quod quidem neq; usu, neque ratione compertum cst. Debet ergo constitutum esse arcanam, &letalissimam vim csse, qua venenum horum animalium infectum est. Nicander nouem genera aranearum & phalangiorum proponit. Arist. tria summa facit , quae deinde in plures species diuidit. Aetius di Promotus sex Γ Avicennas autem imponit Gale. loco citato quali cifecerit duodecim genera phalangiorum e sed apud Galenum huiusmodi num crum inuenire non potui, neque tamen id rescit scire, utrum tot', vel tot sint genera. sat sit duic Statem di differentiam omnium horum animalium politam dine in varietate colorum,atquc etiam in magnitudine,quoniam alia sunt flaua, alia cinericia,alia alba,alia nigrabalia paruἰi, alia magna, & alia phalangioi uin terra vivunt, alia in parietibus. Symplomata quae inferunt complura sunt, in primis vulnus ipsorum superjiciale, atqiae adeo exile est ut vix perspiciatur, verumtamen dolores fiunt circa vulnus, tumores,qui modo liuidi, modo rubri, modo flaui sunt, tumescit interdum totum corpus, atque etiam graue sit,fiunt tremores, spasmi igiliae,dolores capitis, stomachi, vomitus,difficultas egerendi urinam N f ccs, rubor in toto corpore. propinnit unum Aetius,& est quod quando mingunt commorsi a phalangijs, autcgerunt iccccs,aut vomunt saepe S in urina,& in foecibus,& in vomitu adiparent vel utilisae aranearum, quam sentciuiam retulit etiam Ruiccnnas tamquam suam , & Arabicae mcdicinae sectatores, qui circa hoc sympto mamira figmenta faciunt, ut etiam de urina eorum qui commorsi sunt a cane rabido . sed ut ingenue dicam, non puto ego hanc rem ita csse aesti inanda ,v; diligentius ratio & caulla illius indaganda sit, quandoquidem etiam in iis qui non sunt commorsi a phalangijs apparent plerumque & in urinis ,
di in sincibus veluti telae aranearum. sat ergo est, accidentia Leuissima oriri ei morsu phalangiorum, de consequentu nisi huic veneno Occurratur maga
86쪽
De morbis menensis, ου venenis
ir nopere exitialecsse. Curatio eorum qui commorsi sunt a phalangijsiron admodum diuersa est a curatione commorsionis a scorpione; nam di in hoc veneno cum vulnus sit exile di obscurum,magna fricatione sunt ipli cmedia adhibenda,& inter cetera laudat Auic.& Aetius ut commorsi frequenter balneis immergantur, quia sic omnis dolor di omnis cruciatus fac te evanescit. iuuat etiam fouere loca ipsa vino , in quo bullierint origa-i um, serpillum ruta; iuuat etiam affricare & potare theriacam. potus vini quoque commendatur, praesertim in quo bullierit calamus odoratus. sed complura similia videre est apud Aetium.
N T E R phalangia,& araneas adnumerant nonnullianis
mal illud quod Tarantula populari nomine appellatur, di est propria Italiae, & praesertim Apuliae, unde intelligi potest sesellisse Plinium, qui scripsit phalangium esse Italiae
peregrinum, quandoquidem non solum hoc genus est Italiae peculiare verumetiam multa alia genera in regionibus Italiae nascuntur. vi experientia, &auctoritate scriptorum comprobatum est. Facit hoc animal mirabilia symptomata, & pene omnia quae faciunt araneae di scorpiones,di alia; unum vero dicunt praecipuum facere , quod quando momordit aliquem in eo statu, & operς in quo inuenit semper eum conseruat,vsquequo venenum e corpore pulsum sit,ita ut si mo det aliquem ambulantem semper ille ambulat, si tripudiantem semper tripudiat , si ridentem semper ridet. virum autem hoc verum sit No affirmare non audeo, sed qui in Apulia versati sunt, illud pro certo affirmant, Naliquando vidi quendam qui perpetuo saltabat, & dicebat se se commorsum a tarantula, sed cum a praetore esset captus, & sunt allia satus, curatus sint . prae ceteris tamen aduersus morsum rarantulae dicunt magnopere facere musicam, sed remedia huius veneni potius ab incolis Λ- , pultae petenda sunt. & hie sit finis tra- . . ctationis particularis de ven nis , quae ab animaliabus inunit
87쪽
V A M rationem sum sectitus in tractandis venenis quae ab animalibus inseruntur ; eandem quoque seruaturus sum in iis, quae orc si inuntur, ut sc i licci in unoquoque genere unum, v ct alterum scligant, cuius exemplo post intdeinceps singula venena tractari. Sumam autem initium ab Opio quod vi docet Diose lib. . cap. oo.& Plin cum s cuius lib. 2 o. cap. 2 2. Hi duobus modis, ct cnim contunduntur soli a di caules ipsius papaueris atq; ex illis contusis succus exprimitur, qui exsiccatus.&in usum scrvatus dicitur meconi uin. alter modus faciendi optum est,' quod ineiduntur scapi secundum cutim,S ex incisura succus ille, qui instar lacrymae dc fluit digito colligitur, ta dcinde concretus seruatur. at si auctorum incias perspiciatur postremum hoc genus solet vere nucupari opium , eo quia ut dicit Dioscorides, meconi uin est mulco inefficatius quam sit haec lacryma,quae cli verum optum Gal. a.deant id. . ex sententia Asclepiadis videtur secus sensisse, nimirum quod appellat Dioscorides mcconium ipse videtur nuncupasse succum papaueris; quod autem appellat Dioscor. Opium ipse nuncupat mccon tu in . Sciendum autem ne quem decipiat ille interpres, quod voi dicit Galenus lingua Graeca Mηκονιον, transfert ille lacrymam papaueris, quod non satis accommodate factu in est . Scribonius in lib. de inedi c. videtur hac in re secutus Asclepiadem cum optum quod efficacius est appellauit muconium: secus quam Dioscorid .sed utcumque sit illud perspectu in esse debet, succum expressiim papaueris viridis esse inefficaciorem quam lacrymam utrumque tamen hoc medicamentum venen sum csse, quandoquidem ut docet Gal. l. de temp. q. naturam toto genere
homini contrariam habet, illud tamen sciendum est huiusnodi vim opi; esse satis exiguam, & inefficaccm, respectu aliorum venenorum ; di hinc est quod ut interlinat opus habet, & qualitate activa tamquam organo,& copia maiore quam alia venena. quemadmodum saepius dixi ex sententia Gal. Quae aulcm sit qualitas illa,quae auxiliatur facultati dcleteriae opij,cxplicuit in primis Dioscor. loco citato, tum Gal. lib. 7. de sunpl. medic. di postremo Αui c. lib. 2. omnes hi S sequaces ipsorum conuenerunt optum esse frigiduin quarto & vltimo gradu et de qualitatibus passi uis Galen. suam non ex Plicuit sciatentiam, seu Diosc. dicit optum exsiccare,& Auic. addidit cxiiccare i n quarto gradu, qua de re non obscurae oriuntur dissicultates, di in priinis dubium est de qualitate pastiua, ut ruin scilicet Opium sit siccum, nam si ciscetus opi; ipsius spectemii s minimc siccum esse vidctur, quandoquisem inducit non solum somnos , veruin e clam sopol co tu excitabiles di le- - Κ largia
88쪽
V De morbis venenosis, γ venenis
largicos Gal. .aphor. 7. loquens de so inno, inquit si frigiditas iungatur
humiditati cfficere somnos letargicos,si iungatur siccitati inducere catal pses, seu vigiles stupores ut ex hoc Galeni ratiocinio Iiceat colligere non posse optum esse siccum , quia facit ictargicas affectioncs : illud etiam compertum cst. aetatem decrepitam maxime vigilem esse, di minime somnolentam, quae tamen frigida de sicca est. de qualitatibus etiam activis non minor uri quaestio,diximus enim quae fuerit sententia & Galen.& Dioscor. dc Avicennae: sed contra sunt & rationes N ocmpla;ratio est,quia ut prodi dii Galenus , & Avicenna ubique sapor amarus cst sequax caliditatis non frigiditatis, sed optum amarum est, itaque calidum potius quam iri 6-dum ; ncque valet in opio esse partes frigidas & calidas, quia ut acutissimercspondet Averr. . collecta. 17. qualitatcs secundae sequuntur secundum gradum qualitates primas, ita ut si qualitas secunda fit remissa, sequatur S primam rentissam; si sit intensa, sequatur & primam intensam . iam vero amaritudo opii cst intensissima , quare debet quoque caliditas cius es.se in t en sis lima: haecni in ratione putauit Averrocs se cogcre Medicos, ut asserant non semper amarorem sequi caliditatem . alia ratio est, quia od rata Omnia sequuntur calorem , ut docuit Arist.lib. de sens.& sensili s. re Calen. 4. de simpl. medicam. cap. 1 a. sed optum odoratum est, hoc cst graui & tetro odore praeditum, quapropter calidum potius quam frigidiim adsunt N exempla, nam sunt complures nationes N in Austria, S in agro Tridentino, quae vcscuntur semine papaueris, & in placentis , & ad consciendum oleum, neque tamen a frigiditate huius seminis umquam isduntur. idem quoque si iti Aegypto, nequc valet quidquam ratio Conciliatoris disse. ro scilicet quod illud contingat propter ciani Aegyptiorum
Varietatem, quoniam potius deberet contrarium esse , quia si verum est ut
scribit Alexander in probi. vina in Aegypto fieri frigida quod scilicet ob calorem externum terra ipserum ininus caleat, multo crgo magis deberet fri-sidum esse in Aegypto papauer quam alibi ob candem hanc caussam : adnaec Turcae N Indi et lain nunc utuntur quodam succo ad excitandam libidinem , dc ad exhilarandos animos, qvcm appellant amphian , di omnes dicunt qui ad eas regiones appulerunt illum succum esse optum, ut hoc exemplo liceat in iam assercrc optum esse potius calidum, qua in frigidum. de hac quaestione pro nunc se ire sat erit optum mistum esse ex partibus frigidis,atque etiam calidis, necnon ex siccis, & humidis, atque ita osse compositas huiusmodi qualitates ut vix apparcant omncs, ncque ab inuiccin bene discerni possint: non sunt enim per coctioncm ita castigator & temperatae quemadmodum debercnt; quo fit ut non sit mirum ii apparcnt ei: - cius frigidi de interdum calidi. quamquam frigidas partes superare exporientia ipsa satis ostendit. neque valci, quia amaritudo sit maxima, calore etiam maximu esse debere, quandoquidem amaroris tanta est vis ut qua tumcumque minimus si hic sapor longe alios semper videatur excedere,adq; comperium est usu, quia si modicum aloes multo melli commisceatur
simpcr apparet amaror insignis eo quia usque adeo hic sapor gustui nostro
89쪽
inimicus est, ut semper magis appareat quam ullus alius. quae etiam ratis facit ut non sit mirum si odorem grauem , & tetrum de se mittit, quia ut habetur apud Arist. in sect. problem. pertinente ad odores, & etiam apud
Alexandrum odores praui fiunt ex in concoctione, quemadmodum gratio concoctione: at partes opij sunt in concoctae , non est iccirco ex hoc arguendum optum esse calidum, qaia grauiter olet. quod autem fiant ab ipso effectus calidi caussa est, tum quia ut docuerunt Galenus de Dioscorides variae sunt papaueris species, inter quas sunt cliam aliquae quae non nocent, tum quoa Propter coeli & terrae varietatem fieri potest, ut non solum in Iongo interit itio verum etiam in breui videantur mirae carundem arborum varietates, ut praeceteris significauit Hippocr. lib. . de morb. atque etiam Theophr.& Mesues . Effectus opij vari j & diuersi sunt, in primis autem solet cognosci optum ex ipso graui odore, quem relinquit in corpore illius, qui ipsum assumpsit: nam cum in satis insigni copia sit. matur , si debet nocere, fieri non potest , quin amarorem , di grauitatem odoris corpori inserat: adhaec fiunt somni inexcitabilcs, exitialcs, ictargici, pallor totius corporis, s suum stupiditas, laxitas gcnarum , insana
mationes labiorum, ut docet Nicander, singultus, narium torturae praecordiorum diuulsiones, addit Scribonius Largus, si eri etiam anticlitus difficultatem, & Nicander describit faciem eorum qui optum sumpserunt
quasi cadauerosam S Hippocraticam , quod scilicet propter caloris extinctionem fiant tempora demissa, oculi caui. & nares acutae. letale cst ut dicebam optum, & ita letale ut nisi succuratur , cito interimat, quare si quis hoc venenum sumpserit in curatione illius statim, ut monuit Galcnus ex sententia Asclepiadis a. deant id. 7. deueniendum est ad vomitum , S civ steres: vomitus concitandus est oleo & mulsa, aceto, oxymelle, sed quia usque adeo grauati sunt sopore, qui sumpserunt opium , ut interdum n que os aperire possint, studendum est quam primum eos a somno excitare , quod fit arctissimis ligaturis, asiperis frictionibus, vellicationibus omnium extremorum, & praescrtim narium & aurium, sternutatorijs, praecipue s napi&castoreo ; nam dicebat Galcia. 8. de compo medica. secvn. dum locos castoreum est e vcram , & efficacem antidotum ipsius opij, quare accepta aequali portione sinapis, di castorei, atque naribus immissa poterunt sternutationes fieri, & ad expergefaciendum Scribonius Larogus laudat ut in his casibus sinapi accio teratur,atque cxtremis artubus apponaturμ loco huius nisi profuerint, potuerunt cauteria adhiberi,& vesicatotia qualia solent passim usurpari. ubi excitatus suci it aeger vi diccbam concitandus est vomitus & clystcrcs infundendi, qui in tanto sensuum stupore necessariu est, ut sint acres & vehementcs,cuiusnodi talia retuli .poit ruam autem & vomitu di clysteribus sucrit venenu e corpore cductum, stuendum est,ut & vis venesca & frigus relictu in membris omnino deleatur quod quidem sit ijs medica nactis N intcrnis & externis, quae possunt simill& calcfaccre & veneni vim comprimcre. cxtrinsecus laudatur usus balneo rum,laconica conserunt,di baliaca naturalia,dropacismi, frictiones facto ex nitro & sinapi. intus vero confert sum crς hcriacam antiquam cum vitio . K 1 Milliry.
90쪽
' - De morbis venenosis, π venenis
mithrydaticam consectionem cuin vino,vel vinum ipsum meratum.vinum cum pipcre, piper ipsum, diatri On pipercon, diacalamentum,aromaticum rosatum, quae omnia modicamenta dubent usurpari, usquequo certum argumentum appareat omnes veneni opij rcliquias tae superatas.
De venenis casidis oe pecubariter de Euphorbis.
N Τ Ε R venena calida, primum locum tribuere vidcntur auctores cuphorbio, quod est succus, seu summi quoddam arboris initentum a Iuba Rege,ut docuit Plin. lib. 2S. cap. 7.& nominatum cst euphorbium nomine Medici ipsius Regis Iubae qui vocabatur Euphorbus, di frater fuit Antonij Musae Medici Augusti Caesaris, quae volui dixisse,nequis miretur si Theophrastus Euphorbi j nullam mentionem secit,
quandoquidcm longe antecessit haec tempora, in quibus inuenta cst haec planta. Galenus ctiam pauca omnino de cuphorbio scripsit lib. a. de med. locat. cap. 3.necnon 3.de mcd.per gen . si mentionem fecit euphorbij, p tius aliorum relatione locutus est. Diosco autem diligentius persecutus est modum colligendi cuphorbium,quod scripsit conseruari in ventriculis uium, quemadmodum ctiam Cal. confirmauit s. de medic.localib. cap. q. cur autem potius hoc genus gummatis conseruetur hoc genere ventris puto fieri secreta proprictate quam manifesta qualitate: quandoquidem Hip. .lib. de morb. scribit Africanos populos uti pellibus pro indumentis, S iumentorum vcntriculis pro crumenis, quasi propter duritiem,non magis ovium quam aliorum animalium esset ventriculus cligendus. Omnes Arabcs docuerunt cuphorbium csse calidum di siccum in quarto gradu, praesertim vero Mesucs . addit Serapio s euphorbij drachmae tres sumantur, interim cre: nec miretur quis Serapionem docuisse hanc mcnsuram , quasi sit vcncnorum demonstrator, quia ubi medicamcnta ictalia crcbroveniunt in usum Medicum licet docere mensuram letalem, ut possint qui utuntur cauerchuiusmodi mensurast in aliis autem vcnenis minime hoc licet. & propterea non possum cxcusire Arnaldum Villa nouanum, qui in libro suo de venenis demonstrauit mensuras fere omnium venenorum e &quamquam euphorbium sit calidum & siccum in quarto gradu, ac propterea interimat, vcrumtamen habet di ipsum proprietatem aduersariam naturae nostrae, quo fit ut Andromachus dum rccenseret commoda sua: Theriacae inter alia scripserit ipsam valere aduersus venenum euphorbij. quamquam multo efficacior cst euphorbii vis manifesta quam secre , ut iure Arabes Medici dixcrint cuphorbium esse inflammativum. Galtavcro 6. de simpl mcdicam .dixerit esse causticum. Sed cum optum S euphorbium sint venena, tam occultis, quam manifestis qualitatibus, iure posset quispiam