장음표시 사용
71쪽
bantur debiliora, quod hostes praesidiarior iam maetimam
Partem ex necessHacepr ter. ta ad sese traduxerant, Ut ca rerosezercitis augerent,qui & nostras,& principis Aurai . ci copias Aa incursandram contricabantur parata S.
Posternas coctilium, quod Maresch i O Rans ovio,ci cuidam alij ex Ducis Aurelianentis in rimis placebat , Praevaluit, adeo ut ex constituto exercitus ad maritima circumageretur. Ut alitem id iter et expeditius & secu-Mus, in diversum duxit princeps se remisimus, Quasi Cur-traeam abiturus, sparsa latentius fama , t de de narda cor Tipiendari sar in ripa Ei cauti ei ita, Hollandis per idem rempus oecidermundam invasutis, ei dein fluvio imposi-ram. Hinc ne collum habuere hostes univertas vires in il Jam partem deflectere, jam neglectis omnibus maritimis, quo t anen nos descendamus.
Cog tabat aliut in princeps Serenissimus Mardilium capere , qui id sinistro aliquo casu subripuerant hostes,
cui nostra Natio ptae omnibus Orbis terrarum populis vid tu patet e. Ca itur Ierga . quasi obreptitie , tande instituti latio exped tius prccc debat : cmu autem laostes libero potirentur mari , & pr sidia pro lubitu per' Wὶ ita ent, recenii submisso milite, donec Hollandorum Vaci ederet classis , quamvis tardiuscule, o uidio. r ters utentiam nostram ex rahebatur . dipnior utique quae emoriae mandetur, q 'am ut desiderabamus, propter fata lupi: ma virorum gra tu ni , qui cecidore in at qua cis pii ac , quam ipsus dii et Anguinius G pulsare ne- .comum habuit , reportato sortitudinis testimonio umere scilicet in s acie , quod crepitaculum disruptumi mussit. Inter cadentes numeratur Comes Rupis Cui mae , ob victutem omnium dep oratissimus : cum 4, pςisonam semper ieccirin maximi , & propin
quos sine alari piosequa bpnevolentia , non debui ip
si legi. Ehoc e stimonium virtutis, quae tamcnenc Omlo 'Dq.j' 'io vecit celebranda , nisi inani illo voto diutulunae incolumitatas , cum omnes omnino hociores is
si ui let conciliare quae ex longo ipsiua usu mortalibus
72쪽
Cardinalis asa: trini. 'lib. I n
Obsidi o Mardi hi perurgetur. editionem faciunt tria
millia prisidiarioru in sine padiis , ad lubuia ira victoris. Dux Aurelianensis qui universi mundi votis retia hebatur ad aulam. secundun diu tuinas delatigationes, quassulti - nuerat,ad qnietem invitatus, caercitum Duci Aliguinio
committit ut ad regem reginam qn' ri diret. Adultus erata iis iis, exercitus languebat ex continuis la- bo tibi s,&hyberna videbatur exposcere, ad vires rei tau - randa Dux aiytem,cogitabat quomodo exiguum quod reliquum era empus, bene collocaret, animus vero excel- sui viliota dedignatetur, hanc expeditionesi omnino ex -
pugnata Dunii etha voluit finire Id vero gloriam ingentem addebat, quod intra tertium de imum diem foltas sibi aperui stet , versus locum . tanti nominis & opcris, pustquam Furnium ei lius corripuit , quam debile aliquo castellum: quae facinora non ingre- diuntur censum rerum vulgatium & possibilium. Oe- duxit ipsius Cur tretam alimenta pex summum periculum admodum feliciter, ut sic isti expeditioni extremam abde -
Hi e vero consi ierandum fuerit, ipsum , ne manibus acuis, quod dici solet, ad aulam rediret Rut Hi panis memoriam suis singularem in uilinatus relinquerer, constitutum habuisse, si so e Furnium usque penetrare non pollet, ut inde Duni kerkam p rei agerct , Meneli ei-
num recuperare. In eum relique iat Hunis coli , quod duabus a Fur io distat leucis , universa exercitus impe- dimetica quibus servandis addideiat, bis mille ducentos milites, duce jucto , ut e s singulatim transmitteret versus Menebeinum, qua morimurn renunciatum foret, transitum Furnii non fui de sep iratum. Postqu im igitur eum locum suae fecit potestatis, quae inter claves Dumherhae censetur , moram aliquot die- tum ibidem trahit, ut munitionibus vacaret, & execcitui quietem indule erct , faenum , avenam , stramen, di caetera ad obsidionem, quam meditabatur, necessa - ria compostaret , donec eet aula perferretur porcstas u quam providentiam notari & aestimari de
73쪽
CAPUT XVI Distitia de Ministe is
Etiam advertendum est, per uni versam Flandriam nunquam auditam maῖis compositam& accuratio em defensionem, quam quae a Marchione Leydae, Duni her-kae gubernatore, suit instituta. Ibi enim non tantum conitabiliuit, sed etiam insigniter auxit gloriam , in deseaso Mosae Tlairctu, ante aliquot annos acquisitam. Cum ve-io haec ars consistat, in propugnaculo valloque asserendo in fossa exterius tutanda, in eruptione instituenda, qua hostes turbentur, & sollis excutiantur, maxime vero ut diu- illi mea loco principaliore abstineantur, marchio Leydar omnia adversus nos propugnabat, a colliculis arenarum,
usque ad labrum extimum sossae, obiectis identidesinentis, quibus coercebamur.
are pollet , dum ille suum expeditum concitareti tum peditem.qui obstacula illa crebriora superaverat, hastarum & ansium ictibus laboriosis . Specimen vidisses belli campestris duos inter exercitus, ubi debilior vallu mutuit,& sortiorem praestolatur inlineis ad arcendam vim ductis.
Tres postrenu expeditiones, in Flandriam
i , . susceptae. EX editio runnissequentis, pr initus satis sinistre procedebat , iub fit m tam ea prosperior fuisset, nisi aemu latio & discordia in ec Mares chalcos Gallionum& Ran-Ia vium fructum eius corrupissent. Infirmitas noli ratum copiarum, quae a principio apparebat , sollicitudine Ma- atim adeo dc xtte sarciebatur, ut sine infelici illa simultate potuissemus occupatis addere Yperam , postquam Gallioniis Bastaram,&Ran savius , Dixtia udam subegi iassent sic sane viginti millia pugnatorum , quae e Xercitum. lituebant lub finem expetitionis , p aeter I .ersu M.
74쪽
set pretium: Magni camen constitit, Gassono ibidem cadente per
satum multis magnis ducibus commune , qui occasio - nibus non magni momenti viram destriumH. Portuna, qua nihil contribuerat ad ipsius i , minos bouores , invida utique, virtute in ii ac tua ope facere inligines progres-
sus,ad locum istum vilem prosternere ipsum voluit , ut
morte tanti viri celebraretur, majori etiam fama differen
Non fecero hic seciem pateticularem illius prati j , cum
non constituerim vices belli minutim recensere , sed satis habe in .es generatim . ttigisse; memor utique, eam Operam cessive aut hortali ui famoso, quieti Lap yraeus. id . Unum memorabo jactui a illa Hii panos adeo vehementer
obstupuisse ut longissime po: uti semus progredi ad pacem
generalem, si caelo sic ellet vitum, & tumultus Galliae non attulissent impotentiam inestis colli endae, quae maturue rat cum dilidia latestina nos tanto pete ab illa beatitudi-' ne rejecerint. Injurius forem, nisi hoc in loco annotarem,nos a be lo adversus Hi panu insus ecp nunquam expeditiore fuisse usi,ser ercitu . quam principium ea pedita Oms, qua. Ypera fuit capta . & in campis Le stud i is pro pure pug - igna, habuit. Nisi autem calus inopinati interturbas ut partem aliquam bonotum succe Iuum, quos promittebat Ypera subacta profecto attraxisset alia loca majoris mo- naenti virtute ad coi & vi cera Flandriae progressa. Non tamen hac prima vice pavisa est fortuna intercedere pru-
dentiae humanae, ut everteret, quaecunque illa tam loli cite conitruxerat, tam solide firmaverat , lauti plendide produxerat. Ex quo non minus laudati di tuerint , qui ad
. ea consilla&eam apparatum contribuerant , quicquid prudentia suggerere potest; rati et i oon omnis ellectuς, quem poterant pix lare ea fortunae malicia silconsecutus: Exi limo i itur, in succestu usea pedita di, qua cuaque tandem vicissitu ame calliam A ad , cui tum , S
75쪽
r rosperorum transierit, quicquid Carclinari, m. AGeontulit industriae, pretium suum in mentibus sapientumo illis podi disie , quod illi non tam per eventum judicende te bii quam petrationes, quae institutum si ascie Existimo itidem , quamvis obsidio Cameraci cujus delineationem instituerat anno superiore , male cellerie ex deiectu alicujus causae. quam praestare ipsus non tene Dii, nihil inus ipsi remanere gloriae, si mente defaecata v pendatur, quod adeo opportune egerit, tempus execu tioni legerit adeo commodum, ubi urbs & praesidio tabellico apparatu tenuiter erat instructa . Ommaque δd se licem iuccessum illius obsidionis praeparaverit , nihil molatu, regis occupationes fastidiosas, ®ni tumul-
re Henricys IV. abstinuerit a Belgio in radix o, cum causas habere ravis imas.
Onatus nostri &progressus in Flandria, proculdubio
pacem genetalem constituerant scopum & si: em belli: raeter quem alia spectabatur utique causa, regno nostro particu aiis. Cogitabamus enim eo modo protegere Parthos, pac in regni nobassissimam,& repagula obiicero robusta ora ac r- motiora it Iuptionibus Flandrorum prolati, ex illi parte limitibus, si aliena munimenta nobis vallum facerem US. Redibant m memoriam tumultus , qui saepius inde sunt coo ita , & populosissmae urbi nocuere , adeo ut ea consternaretur vehementissime, ex iga, quam Carolus V. & Henricus VII l. rex Angliae adversus nos pe'
pigerant, ubi ille ad Matuae ripam processit , quam non
76쪽
tuit, aut non voluit trajicere ex rationibus, a nostro initituto alienis. Recens obversabatur in animo pavor, quem Picolo- minaeus & Iohannes Werthius incusserant, Sommat savium t aa reis, tarn etsi terror ille , ut verum fateamur, panicus fere fuerit, & minus justus, qu .um ille, quem praelium Rocrojanum, si adversum nobis accidisset,inferre potuisset. Compertum erat, quae ario nata perpetua Carolus
V. reliquisset filio. Nullum diverticulum securius , quo cunque demum in loco nos ipsum bello lacesseremus, quam Patisios territare , is viciniam ipsorum incursare. Quo consilio filius eliciter usus, ducem Sabaudiae in Pi-eirdiam ibi misit, ut sic dux Guysiae ex Italia retraheretur
id quod post praelium ad fanum Quintini continit.
Hinc mihi pronum credere Hispanis conservationem
Belgii non adeo vilem esse, quod qt ibusdam libuit argutari , qui sibi ipsis persuasum eunt, damna per Belgium suscepta eos non admodum affligere , cum sumptus in illam militiam facti longe exuperent pretium rerum conservanduum, aut acquirendarum.
Fateor, Hispaniam A quae per Italiam possident, sor- san& Imperatoris provincias ipsis ante Flandriam esse. nihil tamen inde conficitur, cur haec minus sit considerabilis. Quemadmodum enim desiderium mediorum metimur per i: iud finis; adeoque extima eodem fervore propugnamus , quo locum ipsum munimentitutamur ;iti judicate licebit per comparationem institutam , quanta aegritudina Hispani sint amissuri Belgium , ex. quo validus & commodius Imperatori in Germania succurrunt, quam aliunde, quod compertum habemus in dei primis Bohemiae tumultibus : cupi& sic meliorem partem nostrarum viri uia possint sistere, ad de n- .sionem limitis nostri,aut invasonem alieni, ne alioqui in Hispaniam irruamus , aut provincias Italiae corripia
vero limite hine fit, eos possessionem Belgii mordi,
cus retenturos,& ad ex rem a reli ituros, nunquam eous
77쪽
cuperanssa an ista accineantur , quod in maismonio in 'fantis cum Archi duce Albetio patuit. Q arcunque nistis rebus pacta ineant, videri poterunt imitari Carolum V. cum Francisco I.transigentem de Ducatu Medolanen si in aliquam Galli e nil, lena ti,nsferendo. Iienni semper agitabar, qu c d ister aret , aut sibi oborituram occasionem aut fortunam intercet Laram, quo pacta eludeientne unquam effectu mi miti pollent, dum ipsus prauentes colligerer tructus , quos ex transactionibus illis eliciebatbestumq ae aliquod damnosum consopiret, Istaec consideratio de tanto emolumento, s Flandria alium nancisceretur dominum , aut facultate . exueretur nobis nocendi, opprobrum inserendi. tumultum prolubitu concitandi, non semel mentem mihi distraxit , quare Henricus IV princeps prudentissimus , Senatu praeditus sapientis limo, qui Ordines regni amabat, non tanquam successionis beneficium. sed & possessonem incredibili labore p)rtam, qui toties expertus erat, quantum vicinia Bellii esset funesta. cui notissima erat vastissima porta, peς quam infestissimi hostes possent irruere, in delineatione illius Litae, quam instituerat ad enarvandos Hilpanos per Italiam , & ad Austriacos per Germaniam coercendos , Belgii in vadendi nullum scripserit caput, ut regia im, qua parte paret maximc , protegerei 3 Anne majori midio italiae princ ipis de Germaniae proceres prosequebatur , quam sua de sitorum curaret emolumenta. Anne religiosius colebat pacem Vervinianam in Flandria quam per agrum Mediolanensem, quo Dux Sabaudiae de Eldiquetius suili erant inferri bellum, po ii incendii exordium in agro Genuens sumptum,
Amplius dieri inducias illas, quas inter H ollandos re
Hispanos cone invit , ubi necessum habuit universarii aut horitatem suam apud Ordines Hollandiae , dc omnem Pr si dis lanini eloque iam exerere , ut coirent, id demum siginificare. quod eonstituerit illis Belgium eoriferva e & ad verius quaevis ausa hos itu, quae ex illa pa re potuisset institur,per Plurimos annos praestare eos secuIOS. Licebit
78쪽
Licebit ni Lilominus credere, in eo instituto principem
sagacillimum, voluisse imitari navigantes, qui dorsum ob- vertunt loco desiderato, adeoque perpetuam Gai laesecu- ritatem adversus Belgij assultus in illa ratiocinatione resperiise, tametsi postrema esset apparitura in executione, uita philosophorum axiomauu Lalum. Noluit a uena exordium belli sumere in Belgio, quod utique medi abatur . sive quod invadendum illud mi- ni me putas ct, cum per alias , ambages ad finem proposi- tum per enue conititueret, quemadmodum unius itine- ris diversae sunt viae, unus scopus: id quod mihi admodum: fi vero sim de adeoque princeps cordatus cum Archiduci- bus nollet colligi, ubi idem praetextus adversus Flandriam non valebat, qui in Italia & per Germaniam, quae Viraque auxiliarem & secundum eum recipiebat. Sive quod neque ipsus neque utinistri satis intelligerent artem in- vadendi, quemadmodum in constictibus p r plana expe-
Inte .ligebat enim,si bellum ex ea parte sumeret, ocea- num aerum narum sibi fore exhauriendum , opus inchoa-
N, infinitum, jaci in subditorum & sum p uum facien- dam immensam loca flandriae, quae natura ipsa de inm
dustria ingeniosorum virorum communi velint , tanto numero spargantur, ut pene sint contigua, inde videantu t intacta.
Auguror utique Hero emistum deliberasse, quo pacto Belgium cingeret E longinquo armis suis , quae de Italiae & Germaniae erat illaturus, it Hispani& Imperator terrestri itinere mommeatu interclusi, etiam a tempesta tibus Oceani & hostili classe male vexati, Flandriam tandε proprias viribus necessum haberent relinquere , quibus aegerrim ε & Hollandis & nobis possent repugnare,aut pa res esse, ii utrinque invaderentur, adeo ut de his aut illis riggrediundis ite cogitaturi quidem forent. .
Sic igitur princeps bellicosus non minus iconsultat se cutitati Hollandorum, quam uae, cum induciae, quas illis conciliaverat, ponticulum, quo securius& commodius ad pacem transiretur, saltem praestarent, secundum Hispano-zum impotentiam, belli adversus eos serendi, post uuam
79쪽
OT s ominino venae , per quas auxilia in Belgium descendebant , interclusae exaresceto t. Henricus ametania criniς ea sumptibus parcebat,quosHollandis adnum et
a re conueniebat Libsidiorum nomine , alioqui ingeni
ad parsimoniam propenso; coeliabat etiam indust Da CG- mitis Mauruit uti in obsidionibuς, D milite Hollandor uim in zxpedit onibus, quod per illa tempora usu armorum longe praestaret suo, Postquam et u em mors Henrici magni vaegrandia haec institu a delevisset,&terminus induciarum quas ille in
tet Hollandoς. 8: His an os conciliauerat , e Ioles curer,s ectatores solum trio do accessimus ad balli vicissitudines contemplandas, qsae hinc inde ingruebant. NON licuit autem nobis otiose heclare aerumnas vicinorum, postquam Treveris fuit urrepta,& Elector in i apti vitatem x. plus, quod facinus Hispani instituerant, & solicite peregerant. Haec veri stima rupinpacis causa , quam magis justam vix licuillet invenire, cum Elector ille sub nostro patrocinio quiesceres,
quod a nobis adversus arma regis Sueci ci impetraverat, ea tempest te, qua nec Hispaniae rex, uec Imperator Germaniae propriis provincijs tutandis susticerent, incendiumque, quod viciniam depascebatur ad ipsum usque serpebat Quantumvis justum autem fuerit rumpendae pacis institutum, non tamen praecipitatum fuisset, sed in staterdiutius appensum , nisi Hollandi vehementer perut si sent, fideli opera quorundam amitorum adjuti, quos in tei familiares reris & Cardinalis Richelij secerant. Re abhorrebat ea scrupulo religionis , quem conventu
Doctorum , in eum taeria coactus , sustulit:& Car
80쪽
dinalis assentiri non poterat, quod Gallia cum omnibus vi- cinis pacem coleret,& non facile in bellum videretur prae- cipitacida,ex quo non ea de promptitudine exitur, uti rub
Per haec deliberationum momenta dubia stateram im - pulere diversae considerationes in mente regis & Cardinalis Richeli j: mentio inducia um utique,quas Hollandi palaetant siuscapturi, nisi nos bellum suineremus. Series autem illarum induciaria, si quς factae fuissent. apprime erat metu - . enda & nobis & federatis; non tamen eo pacto, uti apud a a. iam de pingebatur, & Pater Iosephus, praeterCharnassaeum, qui valide impellebant molem, sibi imaginabantur. Ille enim huc evadebat ex ingenio turbulento, quod an tranquillitate mortalium ad horrebat , per naturae acerbi- tatem hic inveniebat suum sibi compendium in hoc bello quod honores M opes auxisset in immensum, ex eomputo que tamen mors irritu fecit in obsidione Aredar,ubi mise- re ceciditer nimia temeritate, Munera, quae Hollandi pec tempus consultationis L postea profudere , a quaverunt omnes reliquas dissicultates, quς occurrere poterant.
Praeterea, uti metus incommodorum , quae induciae no-
bis comminabantur, validissimum motum inanimis no- stris excitaverat ad bellum sumendum ; ita spes emolu- menti inde colligendi non levi fascino nos impulit. Media
fere pars eo tum , quae Hispania per Belgium possidebat, nobis erat cessura ex legibus pactorum & constabat jam divisio nobis& : Hollandis in papyro delineata admodum concinnὰ , adeo ut quisque sibi arrogaret opportuni praex hoc spolio, quod instituebatur.
Hisce machinis, nos circum egere , qui tantum servorem ad motus ipsorum sequendos testabamur,ut illis, eum sponte adnumeraturi fuissent argentum , quo nos ad bel- iam sumendum inducerent, modo dissiciles nos praebuis emus; summam vaegrandem indulgere nius, quam non nisi in argento signato justi ponderis accipere satagebant ,
ut majori cum usura illud in monetam provincialem con- sate ρossent. Summum etiam hoc a nobis obtinuere , ut concederemus principi Auraico summum militi arbitrium,eui nostrates imperatores subessent, a quo mandata