장음표시 사용
151쪽
Septima longissema epiisola' es ad Johannem de
Horologio Patavinum . Esse hunc. Ioannem Dondum nemo dubitabit. Verum quod hic de horologii Angulari opere narratur; unde θ Dondorum domus cognomen accepit De Horologio . Angelus Porrinarus - IM . bo hujus Ioannis patri tribuit. Habuit hoe ille opinor , ex Bernardino Scardeonio, qui haec scribit; Novum & admirabile per ea tempora Horologii opus,quod super turrim nobssistimam in media civitate eXtare conspicitur, Iacobo Dondo. immortale nomen, & posterius ejus cognomen sempiternum
dedit, ita ut quae Donda prius familia dicebatur , deinceps Horologia appellari coepta sit; ct inox Adinvenit hic quoque primus, ut dixi horologii
opificium admirandum,quo non modo horae diei ac noctis,sed & annuus solis cursus per x I Ι. signa Z diaci, Lunae menstruae aspectus,singulis diebus,sicut in caelo cernitur ; mensium quoque ac sestorum dies fabrili operatione Antonii Patavini solertissimi artificis, & acuto hujus ingenio, aperte conspici pos sunt, cujus operis singulae conversiones idem eruciunt in Sole & Luna dc praecipuis Stellis errantibus quod in caelo singulis diebus ac noetibus fieri videmus . Hinc ergo ut proxime dicebam a tam n hili invento ipse primus, antiquato priore Cogno mine , ab Horologio deinceps es appellatus, repostmodum tota Cus familia dcc. Vides profecto quam
152쪽
sae. XIV. ET XV. Se RIPT hie Scardeοηius habet Horologii hujus descriptionem, eamdem ferme e se , atque iisdem subinde verbis , quam episola illa noser facere insiluit, ut dubitare non post
mus , de una eademque re utrumque loqui . At no sertianni eam tribuit, Scardeonius Iacobo . Atque hic pο-sea addit, Lannem Iacobi filium librum ipsum scripsisse Planetarii titulo tribus voluminibus disinctum , lineisque & figuris mirabili arte signatum, quo id cripto docetur, quod pater antea in horologio suo efffecerat. Verum de libro hic non quaeritur , sed de opere ipso , quis ejus auctor dicendus sit . Scriptoris notri auctο-riras mihi quidem esse sidetur hujusmodi, ut decidererem psipi ct debeat . Addam tameis ejusdem hujus aetatis testem Michaelem Savonarolam; quem Scardeonius ipse eumque securus Portenarius , a. 143Ι. diem secum obiisse tradit unum ct septuaginta annos natum; Muratorius etatem produxisse scribit ad ann. 1461. Hic ergo in Commentario de laudibus Patavii , quem idem clarissinus Muratorius edidit Α , illusi es Patavinos homines' in genera dispescens , ubi sextum ordinem illustrium. Artium & Medicinae Doctorum; ct primum locum tribuit Medicis de domo S. Sophiae , alterum Iacobo Fortiviensi , subdit Neque in hoc litterarum genere parvum extitit nostiae urbis sidus Domus de Dondis abHorologio appellata, de qua post; quae tot illustres Medicinae ubros habuit, quorum doctrina & fama adhuc super- extat. Et in primis tertio loco Iohannem ab Ho
153쪽
xas In Es I saeo L Asrologio aggredior, virum , ut intelliges, penitus divinum, qui in medicinae lectura omnipotenter valuit. Hic orator magnus , hic medicus praticus, hic mathematicus summus,hic manuum admirandus operator. Cujus sapientiam, doctrinam , ingenium quum Petrarcha Franciscus contemplaretur, Ac quadam sua in epistola hujus admirandi viri dotes gloriosas discurreret, ait; nullum in orbe docti rem virum esse . Ac quod omnibus his detrahebat, servile & minime ejus liberale exercitium suit. Hic Papiae horologium suis manibus & ingenio fabric tum edidit, cujus admiranda est speciositas , in quo est firmamentum, di omnium Planetarum spherae ut sic siderum omnium motus, veluti in caelo, comprehendantur : festa edicta in dies monstrat plurrimaque alia oculis stupenda; tantaque fuit ejus horologii admiranda congeries , ut usque modo post ejus relictam lucem corrigere, & pondera convenientia assignare sciverit Astrologus nemo. Verum de Francia nuper Astrologus & fabricator magnus, fama horologii tanti ductus, Papiam venit , plurimisque diebus in rotas congregandas claboravit ; tandemque actum est, ut in unum, eo quo. decebat ordine , composuerit, motumque , ut decet , dederit. Existimo quidem, mi Antoni, ipsum inter praeclaras mundi res digne collocari aggregarique debere. Res certe auditu stupenda, in saeculo autem prius nunquam audita , neque individuum
liud par , aut quasi par reperiri contingit. Ab hoc
154쪽
S A c. XIV. E T XV. S C R I P T. Ia quidem horologio domus gloriosa de Dondis cognomen accepit. Tanti autem viri ossa apud primam Cathedralis Ecclesiae portam, ca quadam in
altum elevat ornatu cum magno tenentur . Hactenus Saυοnarola, qui Iacobo deinde quintum locum , sive sedem , ut ipse uir, assignat. Quinta sit admirandi viri Iacobi de Dondis qui admirandum &laboriosum opus congregavit, Aggregatorem de Dondis dictum; cujus theoricae & praeticae non mediocris doctrina fuit. Hic autem Aggregator liber,ita It lis & Germanis carus existit, ur qui praeticantes sunt, absque eo non nisi magno cum labore operentur . Quod si famae, ut litteris, locus daretur , eum tertio in loco collocare minime dubitassem:ossa cujus in elevata tumba arci Iohannis contigua jacent. Nullam Horologii ab ipso confructi mentionem facit , atque ejus celebritatem ominem , qua vicisse indicat superiorem, ab opere medico quod Aggregatorem dictum narrat, repetit. Praeterea, eum utriusque s ut crum describat , sibi ignotum non fuisse illud manifese significat. Itaque quas horum sepulcrorum inscriptiones Scardeonius commemoraυit, is scriptorum tegies e spe voluit, aut addita pinea , exempli non infrequenti, aut in errorem legeresesinantem induxerunt. Nam qua de L ne es, illa ι idem sphaeram sive machinam quom
dam qualem hic e rimus gnificare potes, in quasi 'rum conversiones exprimantur
Hic recubans Patavi supremaque sidera terris Caelicis hic septem consecit mrstica Stellis De
155쪽
128 IN E P I s T O D A s im Iacobo vero quid halet inscriptio pQuin procul excelsae monitus de vertice turris Tempus, instabiles numero quod colligis horas,. Inventum Cognosce meum , gratissime te. hor. Horologium nimirum quod horas dumtaxat indicet, ab eo fabrefactum narrat, idque Patavii.; cum sphara ib-Ia celebris Ticini confructa fit . Mones ad extremum , Iut in Ioannis Epitaphio obitus diem ΜCCCLXXX die xxv II. Septembris ; cum ad eum hic Manetinus titteras det L x I. Iulii 1388. Itaque inscriptionum , ut. dixi, fides labascere videtur. Oetava Rietardum de Viliariis , quem Galeatius aeonsiliisFbi esse jugserar, Iaudat, eique commendax avum eurum suum exulem , ut reditum in patriam consequatur: lectu digna visa es, quia viros nonnullos ejus temporis doctissi s appellet, atque in his Cretensem Prasu-
Nona , ejus temporis quo Manetinus scribebat serpebat autem pesis omnium teterrima jam quadra gesimis annum imaginem quamdam repraesentat; ne non ipsus Mandini vira atque occupationis , qui in P squini filio erudiendo maxime ver atur . Proximas huis duas Decimam, ct undecimam idea vulgandas censui, ut his quasi exemplis specimen ext rer exercitationum e provocationum id temporis, quibus Iirterati homines uti solerent , cum se scriptis litteris sese etiam vermus lacessebant. Et viros quidem ipsos principes petebant aliquando , ut ex Petram cha aliorumque litterii consat. Scribit autem Mandinus
156쪽
S Ac. XIV. x T XV. S C R I P T. I 29η1ιs ad Iacobum de Verme , qui dux erat copiarum Galeacii anno , quo hic Patavium recepit. Chronicon Bergo me ead a. 1388. Dic Veneris I II. Novembris
pugnatum fuit per gentes Principis praefati Domini Comitis Virtutum, existente pro capitaneo penerali Domino Iacobo de Verme, ad plebem de Saccho Episcopatus Paduae . . Die Dominico XXIX suprascripti accessit Bergomum D. Franciscus Novellus de Padua f. Domini Francisci de Padua, eundo Mediolanum ad priesentiam Illustris Principis D. Comitis Virtutum, pro offerendo dominium PDtavinum suprascripto Illustri Domino . Et facta
fuerunt fallodia super turres, tribus noctibus continuis , mandato praelibati D. Comitis Virtutum . En hic idem episoia annus . ViDebat adhuc a. 1391., atque hoc anno a Bonincontrio in Annalibus φ nominatur Jacobus Vermes unus ex Galeatii ducibus misistis cum equitibus, ut Senensibus esset praesidio:udditurque , sub hoc duce fullo duodecim millia equitum , & quatuor millia peditum . . Iacobo de Verme extat Petrarcha epi tota Τ de Luchini patris obitu . Duodecima, que eam sequitur ultima scripta sunt Benedicto ct Laurentio de Gambacurtis . Fuit uterque Petri,ejus qui Pisis dominatus es, filius, Et Benedictum quidem ducem a Patre constitutum a. 1374. referunt Pssana Chronica Adi 18. di Fer-
157쪽
iso IN EPIs TOLA saggravato delia persona : di che la parte delii Ber-gulini, che governavano Pisa insieme con tui, si fanno a consigito con li Angiani, e fecero Benedetto Suo si olivolo maggiore capitano in suo pie . Laurentio Pater , contra Ap 'anum insidiasJibi struentem, cuis Odjam meteris pontis commisit : commi1D nsii οmulneratus ad Ecclesiam confugit; aditum praclusi se Beatam Claram sororem , narrant. Paulo post una cum patre ab eodem Appiano occisus ann. I 392. Posterior harum episolarum priorem aliqua ex parte illusrat. Primam vero ideo praecipue vulgavi , quod narret tragoediam a Io: Mandino scriptam de Antonio Scaligero . Nunc se Albertinum Mugsatum excipias, qui Egelinum tragistam scripsit, o Felice Oso primum , deinde a Muratorio editam atque aliam Achilleidem quam edidit pariter inus , vix ad Jaculum XVI. Alta , quod sciam, tragoedia extat; nec ullus Auctor , qui eas scripserit nominatur. Tragoedias dictas quaesumque carmina sublimisylo scripta essent, admonet cI. Laurisus Tragiensis ' sied fulisse hanc Maneini Tragicam poe- signiscare ipse videtur choro illo quem ex ea protuli . Nunc earum episοlarum quas omisi inscriptiones atque argumenta breviter indicabo , quemadmodum me facturum , superius recepi. a. Nobili Francisco de Dallo Bonon. studenti
x Tom. s. Seriptor. Murat. eol. rog . V. Paulum Tronei Annal. Pisan. pag. 474. Additam. ad Chron. Pisan. a Tom. x. Scitet. rer. Ital. cvi. 7 I.
158쪽
S A c. XIV. ET XV. SCRIPT. Ι3Isratri carissimo . De vita sua, ct peregrinationibus
a. Plaeclaro & inclito viro Laurentio de Gam-hacurtis domino mihi quam praecipuo . Refert Benencasam , ejus domus familiarem , legatum venissee ad Lombardorum Principem , atque huic perferendos ad Laurentium dedisse versus, quos ibi habet . 3. Baptistae de Margano.Ossicissa episeoti tota es. . Domino Spinetae Marchioni Mesespinae . Continet sapientia laudes, eumque Sehementer ad sudia Iitterarum hortatur , propositis etiam virorum principitin exemplis ; inter quos numerat Robertum Sicilia Regem , de cujus Regis scientia etiam li: Villanus Deipso tero Spinera, habet; Cumque sis armorum facinoribus experientiam rerum magnam adeptus, Per Apulos agros , terram Laboris, Abrutium , dc Calabros missitando peragrans, cumque limen lethi ene pluries sis ingressus, cumque Carcerem , eXi-ium , & quaeque hujus mundi incommoda sis perpessus &C.
no Secretario, per D. Magistrum Johannem de Tra-vesis de Emona,vivii fides primarum trium artium Grammaticae , Rhetorica , ct Dialectica ) Doctorem &c. cum aliquibus carminibus . Di id genus, quo antea diximus, viros litteratos se mutuo provocasse; a que huic adjungitur Mandini responsio . I a 6. Ma-
159쪽
13a IN EPIs TOLAs6. Magnifico & potenti militi Domino Beneia dicto de Gambacurtis praecipuo Domino meo. Uigationem s in quamdam describit. Subscribit episola; Papiae XVII. Januar. I 388. Iohannes Manetinus de
. Magistro Ypolito Parmensi Grammaticae pro se ri. Hic quoque de vita sua narrat, quam in caseris agit Galeacii. 8. Insigni ac claro viro Pa uino de Capellislio norando Secretario Domini Med. Fabulam narrat de ponte quodam, qui ut reficeretur , sngulis erat nummus pro vitio quolibet corporis se endus . s. Magiltro Bartholomaeo de Regno Bonon. Grammaticae prolessori. Iterum de vita sua ; data est autem epistola Papiae xx II. martii 1388. Huiescribit edi Coluccius Salutatr/.1o. Ad Matthaeum de Piscia collateralem Domini Galeag. Illustrissimi Principis Lombardorum . Describit Nebulae vallem nobilem in Etruitae partihus Pistolio interjacentem Lucanaeque urbi, ut primis continuo verbis eam regionem appellatxassem nebulam appellat 9Bonincontrius in Annal. nunc Valdiis riteu ole,a fluCio Ni evole,a quo alluitur. Vestis nebulae meminit praesertim Salutatust qui in ea natus. Ammiratus ; Coluccio Salutati nato in un ignobile castellodi valdinicvole det to Stignano . Sed hujusce rei ct patria Olucii egregium tetimonium halet hic nuter hae
160쪽
s A c. XIV. ET XV. SCRIPT. I 33 ipsa el f sola, in qua, ubi de vallis nebvla amoenitate egit, Matthaeum tandem alloqueris hacscribit; Veniam tamen ad id, quod principaliter intendebatur per tam longae sermocinationis praeambulationem praemissam . Dum eis diebus una cum quodam de Ortandis in platea Pisciae deambularem, ab ipso primitus nomen tuum commendabile tunc audivi, fratrisque tui, Coluccii Stignanensis; & primus omnium trium v lidus amoris stimulus me invasit, dic vere animo meo fabar; o felix haec patria, talium productura vi
II. Perito viro Iohanni Bethardo Parmensi. Das suisquestudiis . Ia. Antonio de Luschis Vincentiae Musarum tyroni egregio. Respondet episοia de vera amicitia . 13. Philippo deValle Hastae amico dilecto. Ob-cissa episola. 14. Generssae sobolis & memorabilium virtu-
. tum viro fulgentisilino Andreasio de Cavalca lus , militiae cingulo , & legum laurea decorato , domino praecipuo . Ad eum scribens , qui uxorem nuper duxerat, de conjugio fuse disputat . I Pa uino de CapellisPatri honorando Praesagia continer de puerulo P quini , sua cura rommissis. I 6. Domino Gulielmo de Dulcis de Aragonia
I . Magistro Ugoni de Regno medico, dulcissimo fratri meo , brevis consolatio de fiatris