장음표시 사용
101쪽
democratiam eiusmodi constituisse,qualis deceat eos qui perpetuo cocoris A. des esse debeant. Populum uero circum in uicinia collocasse, seruitute opis pressis illorum animis non minus quam famulorum. ae cu perfecissent, de agro, quem inter omnes aequaliter esse distributum oportuerat, ipsios, qui pauci essent, non optimam duntaxat,sed tantam portionem accepisse, quantam nulli Graecorum habeant: ec multitudini tantii de deterrima impertiisse, ut magno labore uix excolere possint, quantu ad uitam sustentati,dam sit necessarium. Postea diuisa inopi multitudine, humiles 5 muItos, in loco quam fieri potuerit angustissimo,considere coactos: qui quidem tali-hus nominibus appellentur, ac si ciuitates incolerent: sed reuera minus autoritatis re opum habeant, quam nostrates agricolae. 8c cum eis eripuissent omnia quae liberis homini b. permitteda sunt, maxima periculoru partem in eos inclinasse.Nam in expeditionibus,qus ductu N auspicijs regis fiui, uiritim in acie iuxta Spartanos stare cogebantur: quidam etia deligebatur, qui ante primam phalangem collocarentur . ec cum aliquo supplementa mittenda essent,quorum ope uel Iabores,uel pericula uel temporis diuturnitas facilius tolerarentur: hos mittere moris erat,ut sua capita pro aliorum salute periculis obiicerent.Et quid multis opus est, omnes recensere iniurias, quibus multitudo assicitur quin potius,maximo malo prolato,cstera missa facimus Nam ex illis, qui ab initio tantas acerbitates perpessi sunt, re ad qualis pi aesentes occasiones operam ita nauant,Ephoris permissum est indicta causia,tot occidere,quot ipsis libitum Perit: qus quidem sanguinaria crudelitas, apud caeteros Graecos pro nefario scelere habetur, si ueI in perditissimos seruos exerceatur. Propterea uero, de Spartanorum in ciues olim suos saeuitia, di de peccatis in eos admissis, pluribus disserui, ut interrogarem eos, qui facta illorum omnia probant,num etia haec laudent,
Fortitudo si ec praelia contra hos, praeclara putent Ego quidem magna illa existimo B b filii Ie,N acerba praelia, quae ut uictis ingentia mala, sic uictoribus emol Hiω - menta plurima pepererint, propter que isti bella gerere nunquam intermit μ' tunt: sed non sancta,neq; honesta,nem decora his, qui praestantiam illam iactitant,sibi* uendicant non que in artibus 8c multis alijs rebus sic dicitur,
sed uerae uirtutis, que uiris bonis 5c honestis,cum pietate re iusticia, inanimis innascitur,de qua omnis oratio est. qua quida neglecta,eos laudat, qui plus quam alii deliquerunt: nec animaduertunt, se mentem suam aperire.
ac prodere, quod illos etia Iaudaturi sint, qui maximis quidem opibus polleant, sed & fratres suos di amicos ec socios occidant, ut illorum quoq; pe
cunia potiantur. Nam talia facinora, similia sunt factis Spartanorum: quae qui probant,eos necesse est, in eadem esse de modo comemoratis etia lenistentia. Miror autem,si qui sunt qui praelia dc uictorias praeter ius di equum partas, non esse turpiores, di pluribus probris scatere censeant, quam clades sine improbitate 5c ignauia iniquitate sortune acceptas. prssertim qua sciant magnos exercitus,quamuis sceleratos,saepe superiores esse uiris honestis,qui pro patria mortem oppetere non dubitant: quos multo laudari iustius est, quam eos qui ob alienaru opum desideriu, prompte occumbere uolui,conducticiis militibus similes. am haec improborum hominii ope ra sunt. Quod uero boni uiti nonnunquam insorticius, quam qui studet iniuriis inferendis, praeliantur,id incuriae deoru sortassis est tribuedum: atq; hac ratione uti queam, etiam de calamitate quae Spartanis ad Thermopylas accidit: quam quotquot audiuere,laudant et mirantur magis,quam prstia aut uictorias quibus aduersarii quide siuperati, sed illi tamen uiolati sunt
quos minime oportebatiet sunt tamen, qui ea laudare non dubitent:innari
nimirum,Nihil neque sanctum,neq; honestum esse,nisi quod cum ivit a
102쪽
A 5c dicitur Sc agitur,quae res Spartanis nunquam curae suerunt. Nihil enim aliud speetant, nisi ut aliena quam plurima occupent. Nostri uero nihil om is irastynium rem ita expetiuerunt,aut studuerunt,quam ut a Graecis, magna cum rv. Graeco
approbatione,laudaretur.Bxistimantes,nultu posse iudiciu fieri uel uerius rum consi ruet aequius eo, quod totius gentis suffragiis pronunciatu esset. Quod aute M VN. ita senserint cum ex alijs eoru in repub. actionibus perspicitur, tum e reb. pro incolumitate ec comodis Graeciae gestis. Nam cu Graeci tria bella prae terTroianu,contra Barbaros gesserint,in his omnibus suam urbem principem exhibuerunt. Iom unum fuit illud cotra Xerxem,in quo, quicquid periculi adeundu fuit, tanto praestantiores suere Lacedaemoniis, quantum' u alii aliis fortitudine superiores: alteru de conditione coloniarii ortum, ad cu ca': . ius secietatem Doriensu nemo uenit. Nostra uero urbs, se ducem prosecta tenuioris, ec aliorii qui uoluerunt: tantam reru mutationem effecit,ut, cum Barbari soliti fuissent maximas quasi Graecam urbium occupare, Graecos edocuerit,quae prius patiebantur,eade posse facere. Ac de duobus quidem hellis satis antea diximus. De tertio uero uerba faciam, quod conflatu est, M At hi cum Graeciae urbes nuper conditae, coloniaeque dedusiae essent, nostra uero sit funiati urbs adhuc regib. pareret: quoru temporib. ta bella plurima et maxima pe- TM M. ricula incideriit, quae omnia neq; cogitatione coplecti, necP oratione expli A dones, care queam.Omissis igitur plurimis,que tum facta sunt,eademq; diei u no Feloponnρη- ita necessaria: quam breuissime potero,referre conabor,tum eos qui nostra si , Dadii,
urbem oppugnariit,tum pugnas memorabiles, duces nostros memora, tu dignos ,rum caulas quas nostri oppugnatores praetexebant, potetiamsgenti ii quae illis paruerunt. Haec enim satis multa erunt, quae cum aduersa
riorum factis comparentur . Nam Thraces cum Eumolpo Neptuni filio in agros nostros irruperunt, qui cu Erechtheo de urbe contendit, Neptunii B inquiens prius eam occupasse quam Mineruam. Scythae cum Amazonib.
que Martis filie dicebantur, expeditionem' propter Antiopem sororem Hippolytes faciebant, que patriis legibus uiolatis,Thesei amore capta, ecinde eum secuta ac nupta illi fuit. Peloponnenses cum Eurystheo,qui Herisculi quide iniuriaru poenas non dedit,sed bello contra maiores nostros suis scepto ut eius liberos dediticios hinc abduceret ad nos enim cofugerant)ea pertulit quς merebatur. Tanta enim abfuit quod iactarat in literis ut supplices in potestate stra redigeret,ut praelio superatus,oc captus a nostris, ipse supplex illis laetus quos sibi dededos postularat, occubuerit. Post, qui missi a Dario suerant ad uastanda Graeciam,egressi in Marathonem, pluribus 8c maiorib. cladibus acceptis, quam ipsi nostrae urbi se illaturos spera uerant, fuga se proripuerunt ex uniuersa Grscia. His omnibus igitur quos recensui,qui no una irruperunt,neq; iisdem temporibus, sed ut ec occasio nes,& singuloru utilitas ξc consilia inciderant, prςlio superatis ,retusal illorum serotia Sc iniuriis,no a statu mentis deiecti sunt ob magnitudine rerum gestaru. nes illis id uiuenit, quod aliis plerunm solet, ut preciatis 5 Mod istiis prudentibus consiliis,magnas opes insignemi gloriam adepti, ac postea Aia resiis
propter successuu magnitudinem elati superbiaec dementati, no tantum tu ruasse Partam potentia amittiant, uerum etia ad summam inopia redigantur. Sed G. his omnibus euitatis,instituta uetera, propter prsclaram reipub. adminio
stratione,retinuerunt: magis freti Sc gloriantes animi sui uirtute, sual prudentia, cypretiis comissis. iapropter maiore in admiratione fuerut apud alios, ob costantiam hanc ec sobrietatem, quam propter animorum robur in laboribus ec periculis adeundis.Omnes enim uidebant,multos etia flais gitiis coopertos, animosos esse in prςlijs: sed moderationis et prudetie, quς rebus in omnib. uulis est, omnes in iuuare potest, expertes ei se improbos, .
103쪽
oc hane propria esse laude eoru qui bene nati bene educati et instituti sunt, Acuiusimodi fuersit illi qui tu urbe rexerui, quib.successus illi quos diximus,
Resuratio omnes accepti seredi sunt. Equide uideo alios maximis facinorib. 8c in prilaudationis, mis memorabilibus, cocludere solere orationes: aloe eos qui sic iudicat ecfhi tario a agui,si pere censeo: sed tame ita accidit, ut ego aliter iacia,pluram dicere co' gar. Quod cur a me fiat, paulo post ostenda, ubi pauca qusda prius dixero.
Γanta huius orationis parte perscripta,quata iam recitata est, adolescentulis tribus aut quatuor,familiariter mecu uiuere solitis,corrigeba. Que cunobis recensentib. probata,coclusione tantu indigere uideretur: consultu esse duxi,ut quenda,qui me prsceptore usus,atP in Oligarchia uerlatus eo animo erat ut perpetuo laudaret Lacedaemonios,accerseremus, ut si quid
forte falso dictu nos praeteriisset,id ille animaduersum nobis indicaret. Venit igitur ille uocatus,&lecta oratione nam quae alia intercesserunt quid multis dicere attinet caeteroru quide quae scripsera, nihil moleste serebat, sed Θc summis laudib. esserebat & de singulis partib. eade sere dicebat quae nos sim sentiebamus: no obscura tame significatione dabat sibi displicere ea que de Lacedςmoniis dixissemus,idi mox ostedit. Ausus est enim dicere,et iasi nullu aliud in Graecos beneficiu cotulissenhob illud salte iure omnes gratia illis habituros, quod pulcherrimis institutis inuentis ea de et ipsi ina habuerint,& aliis demostrarint. Hoc ita breuiter 8c paucis dictu, in
causa ibi finirem oratione,ubi decreuera: ac turpe fore ducere mini
- ' his uti paterer. Hec cogitas,interrosaba,an nihil curaret eos qui adessent, nec impia& falsaec multis cotradictionib. referta, dicere erubesceret. Intelliges aut,inquieba,ita esse,si quos prudeliores interrogabis, quae instituta pulcherrima esse putet.Deinde quantu tcporis elapsum sit ex quo Spartani in Peloponeso cossederat. Nemo enim est, quin religiosum cultu deoru Bec iusticia erga homines, ec prudentia in aliis rebus, pulcherrima ex omni hiis institutis essecenseat: Spartanos ausino amplius septingetis annis eum locu tenuisse cosentiat.Que cu ita sint,siquide tu uera prsus cas,cu pulcherrima instituta eos inuenisse dicis,necesse est, alios qui multis seculis ante fueriit, i, Spartani sedes istas occuparet, eoru expertes fuisse,nimiru eos qui Troia expugnariit, oc Herculis ac Thesei aequales. Minoe ite Iouis filiu ct Rhadamath et Aeacu, et reliquos omnes,'ui Ppter istas uirtutes diuinis laudib. celebrantur,fallam gloria frui. Si uero tu nugas agis, et omnino par est diissenitos, uirtutib.iuisma sct ipsos esse usos, et posteris imitandas proposuisse: fieri no potest quin iurere uidearis omnib audientibus.qui a
ded temere di sine aequitate, quosvis laudes, ec qui reprehendedi erat eos comendes: quasi quid ego dixissem, plane no audissies. Nam prius etia de r. ibis, ., lir sse ,sed tibi tame ipse cotrarius esse no uideretis. Nuc,quu ego mea orali his in b. uone prolata, Ostederim,multa crudeliter Lacedaemonios, di in cognatosis Ups M. sitos, alios Graecos Ppetrasse, qui tibi dicere licuit, eos qui his crimini b. obnoxj sunt, pulciterrimoru institutoru principes extitisse Plaeterea illud etia in eo mirabar,si ignoraret si qua desint uel institutis uel artib. uel quibuscul tande aliis rebus : ea no excogitari a quibusvis, sed ab his qui ingeniis excelliit,&euctem inuetis discere plurima potueriit, ec inuestigationi LM ita iri re maiore studio incumbere uoluerat, a quibus rebus Lacedaemonii Ions ... ge alieniores sunt Barbari. hos enim multa intreta tum didicisse, tum do
LM,mea s. cuisse costat. Isti uero a comuni institutione aestudiis tam longe absunt,ut sciplina ad no necpliteras discant: quae tantam uim habet, ut qui eas callent,reeiecp utun eradu alijs, tur,no ea solii cognoscant: quae sua aetate geruntur,sed illa etia, qtas unq; fae parata. eia sunt. Et tamen,tu eam ignaros, pulcherrimam disciplinaru inventores
104쪽
A esse dicere no dubitasti.Prssertim cum scias eos liberos suos as Macere ad talia exercitia, per quae sperant ipsos no aliis esse benefacturos, sed Graecis fieri posse molestissimos: quae si omnia percensere uelim, di mihi ec auditoribus magnu fastidiu pareret. sed,ubi unu duntaxat recitaro,quod di amat, restudio in primis habent, omne ingentu ec mores eoru perspectu iri opinor.Illi enim singulis dieb.ablegant pueros,mox a lecto,cum quibuscunm ipsis libitu est, uerbo quide ad uenatione: reuera aute ad eos per furtu spoli andos, qui ruri habitat: in quo accidit,ut deprehensi, ec argentu soluant, plagas ierant: qui uero malefacta plurima comiserint, di arripere potuere, 'Ut tum inter pueros aliis praeseraturita uirili toga sumpta, si in illis studiis permanserint, quae pueri meditati erant,aditu sibi patefecerint ad summos magistratus. Quod si quis ostederit, disciplina ullam apud eos in maiore preiscio aut honoratiore esse,iatebor me nihil unci ulla de re ueri dixisse. Enim uero quid nam istiusmodi facinoru uel pulchrum uel honestu est,ac no potius erubescendu An no igitur pro amentib. habendi sunt,qui eos laudat, quia comunibus legibus tam longe recesserui, ne' in ulla re uel cum Graecis,uel cum Barbaris cosentiunt Alia enim maleficiis ec furtis deditos,seristiis nequiores iudicat.Illi uero, istoru facinorum principes,inter pueros excellere,& maxime honorandos esse pItant. Quis uero sanae mentis homo no emori malit, b de se uulgari famam,quod per huiusmodi studia uirtutis exercitatione meditaretur His ille auditis, nihil omnino quod dixeram, D. confidenter resutauit: nec tamen obticuit prorsus, Sed tua quide me inniens, inquit oratio eo pertinet, quasi ego,quicquid illi agint,aut in usu ha, hent,approbem, ac prς claru este putem. Ego uero censeO,N Pueroru licen stalltia apud illos,& alia multa,iure abs te culpari,sed me accusari iniuria. Nam ramodi an cum oratione legerem,aegre tuli ea quae de Lacedaemon 3s dicta sunt, non iam Spis rea B tam quod reprehenderetur, quam quod nulla pro eis afferre defensionem noria ripis. possem, quos hac'tenus laudare conli leuera. Hoc aestu animi dum coflicsta
rer,dixi, quod reliquu erat, si no ob aliud, propter illud saltem cofitendam illis esse gratia a nobis omnibus,quod pulcherrimis institutis constater uterentur. Ea porro dixi, non quod ad pietate aut iusticia aut prudentia respiacerem, quae tu percensuisti: sed propter gymnasia ibi recepta, oc exercitatione fortitudinis, atq; concordia, ac deni* studiu rei militaris: quae constebuntur omnes praeclara esse, di illis usitatissima esse concedent. Quae camilii respodisset, probaui quide, no quod ultu accusationis caput diluisset, Non Lia sed quod id quod di stu absurdissime fuerat,occultaret,no inerudite, sed sa di, qui nis is pienter, eccaetera modestius defendisset dudsi iactitarat. Veruntamen, modia/omisso eo,dicebam,me habere,cur illa ipsa longe grauius quam pueroru furacitatem accusarem. Siquide,inqua,illis Iliud is suos liberos corruperunt: istis uero, que tu modo comemorasti Grscos perdiderunt. quod ita esse ficile perspicitur.Opinor enim,consessione omniu, pessimos uiros esse,grauissimal poena dignos,qui res ad hominil salutem inuen las ad alioru per niciem couertunt,nem illis contra Barbaros,riel cotra delinquentes,nem cotra hostiles depopulationes agroru, sed cotra coniumstissimos,& eiusde cognationis consortes abutuntur.id quod Spartiatae secerat. Nam qui dici
Potest eos remilitari probe uti,qui,quos conseruatos oportuit,perdere nodestiteruis Ne uero tu solus ignoras,qui rebus bene utantur,sed Graeco res με rum pars sere maxima. Nam si quos uiderint, aut ex aliquissi. audierint,mi, NAEUM diose uersantes in rebus quς pulchrae habentur,laudant,oc multa uerba de meis faciut ignari quid euenturu sit.Decet asit eos qui hec redie probare insti tuut initio quide uaquillos esse, alm in neutra parte inclinare. Postqi uero ad id lepus uenerint,quo eos ec dicetes ec agentes uideat,sivepriuatis sue
105쪽
publicissse rebus: tum demit singulos acute conleptari,aim eos qui iuste et n. honeste illis utuntur quae meditati sunt,laudare di honorare: delinquentes aut di improbos,reprehendere dc odisse,& cauere ab eoru moribus debet: Cogitantes eam esse natura rem,ut nobis per se nessi prosint, nem obsint, sed usum hominii 5ca ctiones,causam nobis esse omniu euentuum. Quod inde perspicitur,quod ubit terrarii, eaedem res, plane* nihil differentes, alijs prosunt, alijs obsunt. Vt uero cu ratione haud colanti ingula natura sibi ipsis contrari nec eande habere: sic prorsus diuersa usu uenire,his qui reete 5c iuste agunt,&illis qui libidinose uiuunt,ac turpiter, nemo prudes
C is ilia existimabit absurdu. lde de cocordia quoq; recte dici potest. Nam huius GI Moistiis Ham no-allust I caeteraru rerum in entu. quanda enim concordia pluriGMEAD- ma bona Peperisse inueniemuS,quanda ingentibus malis Sc calamitatibuscios. Praebuisse occasionem: cuiusmodi Spartanoru quom concordia esse dico. Non enim dissimulabo ueritate, tametsi aliquibus absurda 8c incredibilia dicere uidebor. Hi enim,occasione mutui cosensius,inentes, caeteros inciscos inter sese dissidere, ita egerui, ac si artisciti ipso1u esset rapiendi studiit:&,quod aliis ciuitatibus inter omnia mala grauissimu est, id omniu utilissimum sibi esse crediderut . QVae ciuitates igituria filonib.premebantur,eas ipsis pro arbitrio suo tra stare licebat. Qilare nemo eos propter concordia iure laudauerit,nihilo magis quam grassatores in mari, aut alios facinoro sos. Nam hi quo inter se consentientes,alios interficiun Sin aliquib. haec rida in collatio indecora uidetur, neq; conuenire illorii gloriae: hac omissa de Tri ballis dico,quos,omnes aiunt,cocordiores esse quam ullos alios homines: sed no finitimos tantu,& qui in uicinia habitant,perdere,sed ad quoscun*Visi uisuci penetrare possunt. Necp uero decet,ut uirtutis studiu professi illos imiten o Graia i turi sed potius uim Sc natura sapientis, iusticiar, caeteramnam uirtutu.Hare εὐία tam non sibimetipsis benefaciunt, sed quoru animis constanter insederint, Beos Delices reddunt, & beatos. Lacedaemonii contra,ad quoscunm accesserint, perdunt,aliorums bona omnia ad se pertrahiit. Quum haec dixissiem, copescui eum cum quo colloquebar, uiru acrem, & multam rerum peritu, ec in arte oratoria no minus exercitatu quam quisqua e meis discipulis.Verum adolescentuli qui his omni b. interfuerunt,no idem sensere quod ego: sed me quide Iaudarunt, ut qui iuuenilius quam expediassent, disseruissem,
re in eo certamine me praeclare gessissem illu uero contempserimi, no uero iudicio,sed errore de utro in nostrum. nam ille abierat prudentior laetus, et
animo ita cotracto, modesto*, ut sapientes decet,et quod DeIphis scriptuesit, ec sciesum N Lacedemonioru ingentu magis quam prius cognouerat. Ego uero ut fortasse no inuita Minerua disputaram,sic ob hoc ipsum amentior facitus eram,& animosior quam nostra artatem decet, di plenus perturbatione ac tumultu iuuenili. Et satis quide apparebat,me sic affectum esse Nam postqua animo sua tranquillitas restituta nonnihil erat, no prius conqmeul, quam eum sermone,quem modo cu uoluptate habuera,paulo post
molestu tamen futurii, puero dietassem. Quu uero triduli aut quatriduli inqtercessisset,legens eadem,& ordine considerans,quae de nostra urbe dixe ram,rio culpabam. Nam omnia bene Ac iure de ea scripseram. Cum uero ad Lacedaemoniora res uenissem,indolui ac grauiter tuli.Nec enim modera/te de eis disteruisse uidebar, nec ita ut de aliis, sed temere re negligente nimis in acerbe, ac prorsus amenter. Quare tape incitatus cupiditate,uel delendi uel cohurendi eam orationis partem, mutabam consilium, misertus senectutis meae, 5c laboris quem illi conficiendae impenderam. Dum uero his curis estuarem,ac me subinde poeniter et: consultissimu esse duxi,ut eos e meis auditorib.accerserem, qui no peregre abessensiac cu eis deliberare.
106쪽
A.utrum lise oratio prorsus delenda esset,an edenda,ut a uolent m. legeretur. ac omnino decreueram,utru ipsis uisum esset, id agere. His igitur decretis,
nulla mora interposita, mox, cduocati erant, It dixera, Nego eis denuno .
claram,qua de causa couenissent,ec Iesia erat oratio atq; laudata,& cu plausu excepta, egoi cosecutus omnia qus illi qui in declamando prosipera sortuna utuntur. His omnib. peractis,alii quide inter se disputabant, de illis utiq; quae lecta erant: sed is quem initio in consiliu adhibuera,laudatore illu Lisugis, Lacedaemonioru dico, cum quo plura cb decuit,disserui,silentio laeto,defi Lise in diaris in me oculis dubitare se,inquit, quid in praesentia sibi sit faciendii. Nec λῶLare enim negare uelle quae dixissem, nec omnino posse credere. Miror enim si me, ita doluisti,ac tam grauiter tulisti ut dicis,diccta illa de Lacedsmoniis nihil si rem pane, enim tale tibi scriptii esse uideo &,si consultorib. de oratione ista uti uoles Giμη σω manos conuocasti,quos fatis nosti,quicquid tu dixeris aut seceris,laudare.So Mus alent aut prudentes omnes ea in quae magno studio inclabunt, comunicare trium sapientioribus cb ipsi sunt, aut saltem cu illis qui sententia suam prono μ' elaturi sint:quoru tu fecisti cotraria. Rationii igitur istaru neutram ego pro U 'bo. Videris aute etnos callide conuocasse ec laudatione ciuitatis fecisse n5 simpliciter,nem ita ut nobiscu collocutus es: sed,nos periclitari uoluisse,an serio in stiadia incumbamus,ec meminerimus ea quae inter docendu dici solent,ac perspicere queamus quo pacto scripta sit oratio.Tuam uero urbem laudare instituisse,prudenticosilio ut ec multitudini ciuili gratificareris, talaudem apud eos inuenires, qui nos beneuolentia prosequuntur. In isto igitur proposito cogitasti, si de ea sola uerba fecisses, di fabulosa illa diceres, quae omnibus in ore sunt: quicquid diceretur, simile uisum iri illis quae ab adiis scripta essent,id quod tu tibi turpissimis di molestissimu esse duceres. Sin, his omissis, ea facia recitares quae cosessione Omnisi uera sunt,ec Grs a cis plurimu profuerunt,& consenes cum rebus gestis Lacedaemonior 8c
maioru uestrorum laudes cum illoru uituperatione coniungeres: et oratio
nem excitatiore uisum iri audientibus,tate in iisdem mansuru .quod maiori quibusda admirationi suturis esset,quam ea quae in alijs scripta essent. Initio igitur uideris ita disposuisse,sc deliberasse de rebus. quia uero sciebas,
te Spartanoru urbe ita laudasse,ut nemo alius secit:metuisse, ne auditores illis te simile esse dicerent,qui, quicquid in buccam uenerit,etati ut:aceos uituperare, 'uos prius ultra caeteros laudib. extulisses.Haec cogitans consi
derasti, quid nam de utrisin dicendii esset, ut & uera dicere de ambobus uidereris,ec tuos maiores laudare pro arbitrio & instituto tuo posses: Sparitanos uero,illis,quib. inuis sunt,accusare uideretis, quod minime faceres, sed clam θc obscure laudares.Talia uero dum inquireres, facile reperisti ambigua dicta, quae nihilo plus cu laudantibus quam cum uituperantibus facerent, sed in utrant parte fleeti, ac multas disceptationes admittere ponsent. qualibus uti,si de contractib. et auaricia, in foro litiges,turpe est, et ma nu signia improbitatis: at cu de natura hominu rebus P prsclaris et ab eruitione no alienis disieratur, prςstatis ingenia argumentu. cuius generis est illa quam audiuimus,oratio. in qua tu secisti,tuos maiores pacis studiosos, re graecorii amantes, Sc squalitatis in rebvsp. duces:Spartanos uero,superis 'hos,&bellicosos,&ptimas ubi sibi uendicantes: cuiusmodi omnes eos esse existimat. Talibus igitur ingen is quu utril sint,alteros ab omni b. laudari, Sc uideri bene uelle multitudini : alteris, multos inuidere,& insensos esse. nec deesse tamen, qui eos laudent di miretur, ac dicere ausint illustrio res esse illoru uirtutes oc facinora,cb quae in maiori b. tuis inueniatur. Nam ec superbia,a maiestate que laudata res est,non abhorrere: oc qui tales sint, SQ sit . Omnib. magnificentiores uideri, quam qui aequalitate introducant: di bel-
107쪽
licosos loget prestare pacis studiosis, qui nes parare possint quae no habe, A
miluin ant neq; strenue que habeat tueri. Illos uero utram posse. u capere quς desivis peritia. deret tu seruare quae semel occuparint: qus persectora uiroru officia esse ui υμιμα pri detur. Veru de praecelledi studio,pulchriora etia sibi dicere posse uidetur. tofum homi Φ qus nuc dicta sunt. Nam qui in cotrahendo fide tangat,eceir ueniant, is audulen- ta lacu faciat,eos n5 iustos, neq; precelletes esse putat, sed auaros ecimprora, uisum- bos. cu enim male de eis existimet,eos 8c contemni,& omnib.in rebus esse , deteriore codicione. Spartanoru uero praecelledi studiu, et regii di tyranno in optabile quide esse, et expeti ab Omnibus: nemine uero conuicia dicere,. - '' aut execrati eos,qui tanta potentia habeat: nessi quenqua inueniri, quin o
.. piet talem a diis potestate tribui, sibi ipsi in primis, aut salte sibi colunctis, is,dia L. a mis Unde perspinio est, quod summu bonu existimamus esse ec habere et ..tiata . Pota plus aliis. Ambitu igitur tus orationis,in hanc sententia coplexus mihi esse uideris. quod si putassem, te parsuru esse his quae dicta sunt,& hane M isiill pa oratione sine reprehesione prstermissum,ne ipse quide plura dicenda mihi Mi henaici. censuissem. Nunc, quod nihil de his pronunclaui quom gratia in consiliuaduocatus sum,id te iacile neglectum opinor. Nec enim cu nos congrega res uidebatur ea res serio a te agi.Sed instituisse te opinor oratione cieteris nulla re simile,quae quide segniter ae ociose legentib. simplex uideretur,ac intellectu tacitis: diligenter aut intuentibus, di id quod alios latuisset, per spicere conantibus difficilis appareret,& no expolita cuiusuis intelligetis, multis' historiis & recondita eruditione referta, plena etia omnigena uarietate, α ut ita dicam mendaciloquella,no ea quae ciues improbe isdere consueuit, sed quae cum urbanitate iuuare uel oblevitare potest auditores. Quae si ego eruere ac proferre conabor: dices,nihil eorum ita se habere, ut tu de eis deliberaris. Nam si ec quae uis sit orationis docuero,& tuum conis siliu exposuero,me non animaduertere inquies,quod oratio per me tanto ngloriosior fiat quanto eam dilucidiore secerim,& legentib. longe cb antea
notiorem.Cum enim ignorantibus scientia tradam, me efficere, ne oratio
deserta sit. sed eunde de honore eius di dignitate multu detrahere, qua illi accessisset ab illis qui ipsi magno studio laborat, di in exquirendo artificio IIbcta,E stes, . RHQou secessunt.Ego uero fateor,me ingenio ae prudelia Φ longissi. iatiis Albis. sim postit,te esse inseriore: sed tamen ut hoc scio sie illud etia no igno, quo ebsitio δε rQ,quQd urbe nostra maximis de rebus deliberate, sapientissimi quide, in
L MM mo. erda a comuni utilitate aberrant: film nonnunqua ut sortesertuna quispiani iamdem e uiliu contemptorii numero,& recte senseri hoc optime dixisse uideatur. seripseris. QSIare mirandu n5 erit, si in praesenti quoq; negocio tale aliquid nunc euenerit: ubi tu existimas,te celeberrimit futurii,si quam diutissime disputaris. quo animo orationem coposueris. Ego uero tem optime actu iri opinor,si sententia, qua in ea coficienda usus es quam paucissimis perspicua reddere Postis,tum alijs uniuersis,tum Lacedaemoni js, de qui b. multa uerba secitare inter ea quaeda sunt iusta oc grauia, quaedam petuIantia 5c nimis odiosa, si quis eis ostedisset antequa ego meu iudiciu interposuissem, fieri nopotuisset, quin te &odissent,*indignati tibi essent, ut qui accusationem QuodLaeh. corra ipsos scripsisses.Nune aut opinor,Spartanora plurimos, nihil deue-dae momorum teri sua consuetudine mutaturos, et orationes hic scriptas magis curatu vi bae orati, ros esse, quam ea quae extra columnas Herculis dicuntur. Prudentissimos
ιμic si uero inter ipsos, & qui orationum tuarum aliquas habet,easq; mirantur,si UI quem naicti lectore fuerint, & tempus,ut secu ipsi diligenter omnia perpendant: nihil ignoraturos ex his quς dicuntur, sed di laudes animaduersuros, quae in urbe ipsoru, enumeratis rebus gestis,ut fides illis derogari nequeat conseruntur: conuicia contempturos quae sine re dicuntur,uerborum
108쪽
Atantu asperitate habet:& existimaturos maledicta que in libro insint,ab inuidia esse prosecta.Res uero gestas &prslia,propter qus ec ipsi multu sibi tri Ahuut,& ab aliqs tribui uidet, te scripsisse,& ab obliuione uindicasse collectis seorsim omnib.oc ordine collocatis. Id quos tibi acceptu feret, si ea multi relegere dc percensere uelint,no quod illoru res gestas audire desideret,sed qd
cognoscere studeat quomodo tu de eis disserueris . Haec ducu animis suis co Oe priugitabut,ueterii quo facinora no obliuiscent, ob quae maiores ipsoru lauda P pomissisti, sed haec etia saepe secu ipsi reputabul. Primu,quu Dorienses essent ac uide Sparranaret suas urbes paruas ec inglorias esse,& multaru rerii egetes, illis neglectis, Horis. se bellu intuliste ciuitatib. in Peloponeso primarijs, Argis et Lacedcmoni di Messens. ac uictoria adeptos, ta urbib.®ione superatos exegisse pollessiones s illoru omnes occupasse, quas etia nuc tenet:quo maius facinus di ad mirabilius nemo ostedet illis teporib.editu,necp qui ccb esse gestu felicius, aut
dijs magis propit as,cb id a quod di suae inopiae cosulueriit, re aliena Delicitate potiti sunt. et iis c quide cu omnib. expeditionis illius socijs gesserui. Postqtuero cu Argivis et Messen is regione diuisere, et ipsi Sparta seorsim se cotulere: illis teporeb.tam prestati animoru magnitudine eos fuisse dicis, ut quu noplures q: his mille fuerint, se uita indignos iudicarint,nisi omnib. Pelopone si urbib. potiri potuisset. Hsc cogitates et bellu gerere aggressi,quanc I; mutatis miseriis et periculis circuuenti, notame abiecerut animos,neq; coquieue rut priusib eas omnes, Argivorii urbe excepta,subegisset. Cu uero iam et ditione amplissima et potentia maxima et tanta gloria cosecuti esset quanta eos
par est, qui res tatas gesserat,hoc sibi no minus laudi duxerat quod solis ipsis inter omnes Graecos.hac peculiari et prsclara prerogativa gloriari liceat quatam pauci numero fuerint,se nullius unq; urbis quant uuis ampis et copiosae, Stritissimis ductu Zc auspicia secutos esse,aut imperata secisse, sed sua libertate Ppetuo re petuo si .ia
B teta, in bello cotra Barbaros, omniuGraecoru duces costitutos: eoq; honore cctores,duces.
no sine causa potitos,sed.ppterea q, ex uniuerso genere mortaliu illis teporib. in plurimis pro Iiis uersati, in nullo,rege duce,succubuerat,sed omnes superarat. quo nullii maius et certius signu dici potest sortitudinis et toleratie,et mutus cosensionis,eo Q iam dicet excepto Nam cu tanta multitudo sit Graecaru Spam iana ciuitatu. ceterarii nulla dici aut inueniri potest,que no in calamitates illas inci morara o Dderit, urbib. accidere solitas. Sparte uero nemo potest oste dei e factas esse uel μω,er se caedes iniustas,uel direptioes pecuniarit,ues stupra uxo u S liberoru imo nereip. quide mutatione,neq; nouas tabulas,neque agroru diuitione, neq; quicqj aliud insigniu calamitatu. Que du reputat,fieri no poterit, quin tui etia, quit sta cogesseris,& ta elegater disserueris,recordaturi,et magna tibi gratia habituri sint. Nd aut nuc ide quod prius,de te sentio.Nam superiorib. teporib. mirabar 5c innentu tuu,5 uitae ordine, ct industria: in primis uero philosophiae Collaudati et ueritate. Nuc uero te elicissimu di beatiss. iudico. Videris enim mihi uiues I Q - etia gloria Potiturus no quide maiore cy merearis uixem seri potest propinqua illi tamen et euideliore hac qua nuc flores r defunctus uero immortalita
tis particeps suturus,no eius qua dii frutitur, sed illius qua memoria eoru quii opinione multitudinis, qua nulli uiri celebreS cotempseriat: 1cia Uu eam Spis, otia edsequi studet, omnia pericula subeut. altera,iuxta cogitationes eoru qui ue- je Ludisti. ritate attingere coiectura studet apud quos in magna existimatione esse prs
stabilius emi apud alios si duplo plures fieret sit nuc sunt. Cu uero inexplebili hoe tepore cupiditate flagrem, Ac multa diceda habea,tu de te, tu de utram Icbisti.
urbe, tu de oratione hac: tame omissis illis, de eo sententia dica,cuius gratia orationem me accersitu esse dicis.Tibi enim autor cro,ut hanc Oratione net coscindas, lianc in publines aboleas: sed sicubi aliquid decst, com gas,di omnib. di siputationib. quae cum edat. de ea
109쪽
de ea habitae sunt,adscriptis, legere uolentib. impertias si modo rem grata n Acere studes optimis uiris inter Graecos, ecreuera, no simulate philosophantihus: N illos assicere molestia uis,qui te quide magis q; alios mirant,sed orationes tuas in hominu frequetia proscindut quib. declamantibus plures sunt qui dormiant, cb qui auscultet quis sperat si uulgo hominu os sublinat suas
declamatiuculas cu scriptis a te orationib. posse contendere: ignari nimiri selogius abesse ab excelletia tua,*gloria Homeri uincuntur illi, qui in eodege Collaudatio nere poeseos eIaborariit. Quibus ille dietis,a presentib. petiit,ut ea de re,pro mus qui cum pter quam accersiti essent,sententia diceret illi uero n5 applauserat quod omi socrate ditis nibus eleganter disserentib. lacere solet, sed exclamarui, quasi excelleterpe orasset: 5c facta circa eum corona Iaudabat,mirabantur,beatu iudicabant: ac
eius quide orationi quod adiiceret,nihil habebat, sed pedibus euntes in eius
sententia suadebant,ut ea facere quae ille monuisset. Verum ne ego quide tacitus astabam, sed laudaba cum ingentu eius, tum diligentia.De csteris uero
quae dixerat,nihil locutus sum,nel ta prope coiecturis iis ad mea sententia accessisset, nes quam longe aberrasset: sed ea persuasione qua ipse sibi hauserat,eum sevi sineba. Ac uero de his quς proposui, at is dictu esse puto. Nam
singula quae prius dicta sunt,repetere,ab hoc genere orationii alienu est. Di cam aut de his quae in hac oratione mihi priuatim accideriit: qua ego scribere1tuisti, is institui tot annos natus, quot initio dixi. Cu uero media pars scripta esset,ec iur istis, si morbus me inuasisset,qui ut nominari quide uere de no potest,sie no senio is, hiauis. res tantu triduo aut quatriduo tollere potest, sed multos etia integrae aetatis: ego perpetuit trienniii cu eo luctatus sum,tam industrie singulis dieb. uiues, ut 8c qui scitit, ec qui e scienti b. audiuertit, me magis admiretur ob eam tole rantia, eb propter illa quae prius mihi laude pepererat. Cu uero iam et animuc. - despondissem,& uirib.destituerer, tu ob morbu, tu propter sene 'tute, quidais Zora. QI, qui me visebat,& eam orationis Parte quae scripta erat,saepe legerat, rogarui S isti, Hae ec suaserunt,ne dimidiata ec inelaborata relinquere, sed parui teporis labore --mia, suscepto,etia reliquis abs luendis animii adiicere Nd aut ita loquebantur,ut
sol m. qui ossicii ac defungedi saltem causa id faceret:sed et qus scripsera laudib. esserebant,ec talia dicebat,quae si qui audiuissentirem familiaritate,necpheneuolentia nobiscit coluncti,fieri no potuisset quin existimassent, di illos fucii mihi iacere, et me metis errore assici,ac stultu esse, si cosiliis eoru paruisse. Quanquam aut sic aliaetus era ut fortasse quida dicere ausi sunt, parui Quid enim prolixa oratione opus est de his quae restat cu quide triennio tantu minor essem centu annis, oc sic amicta ualetudine, qua alius tantu abest ut oratione scribere instituisset ut nec ab alio elaborata et ostensam auscultare uoluisset
No temere. Cur Uoohsccomemoro Noutiq; ut orationi mes uenia peta nec enim tam
sed priamur inepte disseruisse mihi uideor sed primis, ut ostenda, quid mihi usuuenerit:
niones extorquere conetur: pluris etia fieri debere, qui delicta reprehendat at* admoneat, in assetatores,ec avrs populatis captatores. Deni* qui diuersum ab his senti ut, eos ut admonea,in primis ne suis sententijs plus aequo mishuant: nev uera eoru iudicia esse putet qui ignauu ocili sediantur. Seclido loco, ne temere ac incosiderate proniicient de his quae prorsus ignorat, sed tantisper expectet ac differat,dum illis assetiri queant,qui de generis demostra tiui atq; alijs orationib. suae censurae subiectis,peritissime iudicant. Nemo eorum ex his quoru tantii ingenii acumen et in censendo dexteritas est, eos qui hac modestia sunt, ineptos esse aut amentes arbitrabitur.
PANATHENAICI ONIS. aetnae,ut eos auait res lauae,qui nanc oratione probat: quis existimant, si
qui docere ac artificiose coponere norint orationes demostrativi generis redeclamatori l. hos ceteris prsseredos et eruditiores iudicados essetite hos,qui ueritati studeat,illis esse potiores,qui auditorib.sucu facere,aim receptas opi
110쪽
lsocratis Atheni classis, Ulta do,
lentis,orationes tres sapientissime scriptae, statui horum temporum accommodatae: quarum nomina& argumenta haec sunt, ARCHIDAMUS, de tuendo iure ac libertate patriae. Oratio ad Philippum, de omittendis ciuilibus bellis, & expedi. tione contra Barbaros suscipienda. Oratio de Pace, in qua grauiter ac liberrime reprehenduntur ut tia gubernationum , Oc ratio indicatur pacate scoliciteringubernandae reipublica .
Initio nihil minus mihiproposi tum fuit quam totum Isiocratem uertere ea tres hasce orationes turbulentisimis susce teporibus ιtiliterim post equum status :eus siresim in publicum edendas censui. Deinde, postquam docti fimorum virorum autoritate mo rus,onus non tintum dissici leges tu euiane grauius,quam mei humeri commode fusitinerent suscepi qua de re pluribus hic mihi uel conquerendum,uel ex sedum non exi-shmo eum ordinem reliqumum qui tin Gnem textu e diui meo inii tuto tum conueture videbatur. Quum aut Isocraticae orationes non αἰαγκη aliqua λογογγαγαν cohereant, nec,quae eiusdem generis cis frumenti sunt est consequantur, fedfingulae fere fortuitum locum occupent tanquam distincti libri,Male inuicem sieparati aequos his ctores rogatos uolo, ne id factum acerbe exagitent, in q- nee piaculi quicquam inest,erfortassee commoditatis aliquid