장음표시 사용
61쪽
lys Absentia me arti ea jussciret ad Me, vi turix possit madare causas mera Imperinxyr AB sENTI A probabilii, an si tuus seu clam, ad hoc, ut quii possi mandare Iurifricti ο-as 3 Absentia , ex causa probabili, O absentia
ex ea a necessaria aequiparantur. xys 'R si tutio in integrum datur, tam ex casse
fa absentia nec aria , quam probabilis. 3oo Obsentia probabilii, in Magii Dalibus d ri non potes , qua non sit sc uria . 3οi Ab sentia causa fluviorum, in magi Daribus non est probabitii.
3., Magistratus ranentur scire . 3οι Absentia, in Miagistratu. causa pro nnationis, aut non es probabitis, aut ιώ .nam mersaria. 3o . Absentia necessaria, ct probaΦιδει aquiparati' processit in e usi nere ari,i, non in cas publicis, ob quas receditar a regulis iuris com
aos ABSENTI A nec aria, an, O quando
Iussietas ad hoc, ut quispint causas mera In pe-rν nrciatii ter tributi, mandare. 3os Absentia breuis , non habιιαν pro absentia . for I MFERII mrri speciatiter tribtili causa, an possint mandari ab eo,qui itineri accingitur.3o8 Accingendus proxime, pro acι indio habι r. 3o' MAGISTRATUS a rtioni. aorensisse' deligare ex eausa absentia, ansa Liandum. si o LAZium explicantis ascrtioni, non fiatur, ubi quis non nisi in eoia oliquo certo, e TDeeiali , potest actum ex uar/, limitatur num. 3 a . ait Facta non praesumuntur, vis probentur, ιμ
si a Causa, Ob quam quis vult reterio a i re eammuni, es probanda imitatur num. 3 27. . at 3 Lituris incialium σι ιιών, etiams ma
ais Doctoriam opinis es probabilis, nos nos
326 Decreti tuterris: s, pertinet etiam ad retores Iudices, cum regeratur ad iuris actionem
3 17 Specialia derogam generalibus. 3, 8 ιUDICI Muganii causam necessaria a sentia , an, or quandost credendum. 3is Iudicis asserioni non coitis' i tractat de i
33o Iudicos boate , nec ex causa necessaria, pose funi abs ne principis licentia. 33i MEM IMPERII causa, an emnes m
Ant manuari , ex ca a nece aris absentiae, viis sola ιxercitatio Iegis sutia aevi. 33x tuis gula' non erit producendum ad eo sequentias, limitatur num. 337. 33ι Excensioni aditum operit tumiitai ratio niti is 3 luatio non sit ex diu Gi. 333 Ocismatorei baberι, Magima, i inprobibitum . 336 Similium id/m s iudicium. as et Lex quod vero contra,rilegibus declaratur. 333 Ratio generatis ampliat alesum nec lais. 339 IMPENI mιri causa, an ex alia causa, quam absentia, pula ex causa insermitatis rosint mandari. 3 o Prebibita etiam exprest, ct in mitatis ea
3 3 Inprmitas es si absentia, infirmuspis absense habetur.3 s Exceptio, cum dictio, taxat ua, excludit omnes casus, etiam imitis, qui utibi non sunt expros. 3 7 Argummium a soci/nti partium enum ratione, vel a diuistone in iuνι υ, vati m. 3 3 Lm si uiui in princi δε ludisi Melara
31 pristiugiatum non otii priuileais, contra Diuiis latum a. a s ins mirat est causa , ut quis possis Iacerra, quia non facere prach. ten/batur. 316 Exceptis in vino rasti mat regulam inest ira tum, in omnibus a0s. 3 7 Gιmia tio enixam, prarisam e nata consilium Mamris.
62쪽
dia, ob occupati,Mm ex multitudine causa is , possi demandari. 363 Cuibus raro contis grauibου iso non ada stantur. 36 DELEGAm,eui manda fumea a meri Imperi , ex eausa absentia , sua ratuitio , vel etiam 4 sinitio, via exuutis causarum in-Duigatiar mandata. 36s Concedi nos debet, quas .a Nau, ubi, quod eis minus denegatur. 366 lute pratatis ilia . in dubio, eis admitte da, qua minus Iadu I ιι commas 36 Exeσ:ia debete δε reguia. 368. I, dictio comprabenuis . non modo guitionem, sed etiam executonem. 3εν 'Istiuum resentatum amoerim. 3 o .cognitionis appetialis i ludis Hiam sam
38 Mandatum rasat, causa inius e ante. 188 Drogatio es gentis quo iam mandati. 38ν vocessitan cessante, urbet etiam ce sare in . quod eam ob nιcustiarem fui ι in cium, timi
tum, quo 'Damiuus ad procuratorem .
393 D legatio eligenus mandati. 39 dandatu actum ex caus absentia, non Dirat vis iure, redeunte domino. 391 C fui superuenirni, qui impiat baι actum geri, si undis ad euntem /m, ad quem actus
s a Consuetudo δ' optima legum Interpres.
63쪽
iis Orgumentum a rentrariσδετα . Dimitur ab oratione bimulica , non a cate ea. i 'Argumentum a coniram sua muris sumatur. ig Argumentum a contraris' sensus tissim rct ex vi Cerborum semperoaridum, in
4ly Vrebo m vis, O pri tristas naturalis, e- qi e a lege, neque ab homine pol si muta ii io Argumentum non vatiri Vequatur absumdus intellectus, quomodo ribe t intelligi
33 Aetinenturi , de mandato ad ea fas,otes, ad mandarum Aurifrictionis mis malo. 6 Criminatis causa non Abini agitari per rem
33 LM in modicis de contrahenae Empi 'dula
s. trabat, qua 'r se in alium transtro no, msunt. 31 MAG ISTR ATUS, qui ex causa nee Faria absentia mandat grneraliter Iurisiectionen suam , an, intelligatur etiam ea fas Meri ιπιλήριrν mandasse, quaa nominatim mandare potuisset. 36 Mandato generali ad lites, O eausas, Misaeriminatis non compraehenaunis . Ca 43 legatio, aut mandatum eis, arist mandato
Mo Oppositum idem operatur in onori quia prensium in proposito. t Imperium' mixtum .im. Uibus, in qui sese des gabiae, mandatas Aritιν iuri iesiona
s Legatus proconsulis , cui genrealiti Ἀ-
natusto sto. vereqnstitutione Principum uitatuitur , mandata iunia
dicti ope .npn trassentnxur: qui vero' , iuremagistratus competunt, mandari
ta si errate ii . gilvarus, qui, cum publici iudicii ta-oeam exercitationem , lege, velMo et tuscoesulto
64쪽
tuseonsulto delegatam, veluti te, Im 'liade adulterijs,&si quae sunt aliae si-tti nutes , iurisdictionem suam mandanti Huius res sortissimum argumentum, quod lege Iulia de vi nominatim
'cauetur, ut is, cui contigerit exercit
ho i possit eam , si pro ciscatur, m -
- dare . Non aliter itaque mandare po
terit, quam si abesse coeperiticum alias iurisdictio etiam a pr sente nrandetur. Et si a familia dominus occisus esse dummi, cognitionem Praetor, quam ex. Senatusconsulto habet mandare, non
Isrκ 18vsvr a a nobis utitue si , ad hane legem , commentarii , in tres principes partes, in quarum prima tractabimus nonulla ad variaru dignitatu, gradus spectantia, in imodum prauiae cuiusdam inspectionis, sequendo vestigia Barti de aliorum, in laeuuda, textum ipsiam diligenter,quantum in nobis erit, interprstabimur , in tertia autem , de ultima, colligam concluωnes, quarum occasione, varios va materia, δέ opportunos disputabo articulos , redeundo igatur ad primum captu prae--tunt DD. hie, post gloss. ω Bart. quinque eia se dignitatum gradus, nimirum superillustrium, . illustrium , spectabilium , clarissimorum, de in imorum , verum quia non satis constat apud
inter praetes, numquid, re vera, reperiatur gra
dus nuperillustrium, a eceteris gradibus specie discinctus, propterea hoc ipsum in quaestionem vocabo, distribuendo disputationem in quatuor ininctiones , prima erit. ati detur gradus su perillustrium, ab illustribus . specie distinctus,seeundus an summus Pontifex, de imperator ad ΠΡum superillustrium possint referri. tertia, qui sint illustres, quarta, quis resultet est
. α Quod attinet ad primam, distrahuntur intem praetes in varias sententias, statuunt enim ali- oui, superillustrium gradum esse speeie distin--, dum ab illustribus, probauit hane cininionem Accio s. ad aut h. vi ab illustr. 8c, qui super eam' dignitatem iunt, in verbo , post magni icenti iasmos, ad i. quoties C. ubi senati vel elarissim. ad Auth. de mandata princip. in princ..de ad meumque hoe, in proemro Inst. ubi etiam Areta sequutus est speculator in tita de iurisdie. omn.
iud. Ange L post gloss. ad i. praeeipimus C. de appellat. Abbas ia eap. quod sedes cito finem
de oω. oes. Imola ad e. solitae de maior. 4obedi. .Petr. de Bellapertio, Iacob. de Rauenna, Bart. dc alii hiem vestibulo suorum conamentariorum, de praesertim Fulgos num. Io. Castrens num. Roman. num. I. Alex. Mum 7. de I 8. Ias. num. a. de 3. cum seq. Dec. num. . I. Cum seq. paulus orianus num. 6. Sebast. Sap. num. 3. Goaad. num. Io. Marc. Ant. Bellamatanum. a1. dc haec est communis, de recepta scriben. opinio , ut de communi testantur passim aseia omnes allegati , de in primis recentiores, α natae opinione phira arimnrur . . . 3iprimum autem euicacissime, feta in hune modum)argumentantur . nisi darentur superili
stres, specie , dc mdu ab illustribus disti
, magisci atus elique non darentur, qui su-, per illustrium dignitatem esse dicerentur . sed i dantur, .ut patet ex rubrici in Auth. t ab il--ilustri de , qui super eam digni di sunt, εe in LM. insta de iniur. ibi. illustres, B: qui super eam dignitatem lanx, i datur ergo superillustrium magistratus, ab illustri, specie, do tradu distin- s. gradus enim per inserioritatem . & superioritatem distinguntiir, ad similitudinem lo-larum, a quibus ducta est metaphora, ut insimili dieitur de gradibus assinitatis, agnationis a de eognationis in l. iurisconsilius g. gradus autem Ede gradibus assinitae. Secundo, nisi darentur superillustres,)bi m-que a summis dignitatibus, ad inseriores fieret descensus , semper essent illustres in termino, a quo, numquam in termino, ad sitiem, ut patet ad sensum, quia essent ipsi in summa dignitate constituti, sed est secus, fit enim tistensiis de
maximis dignitatibus, usque ad illustres , tamquam ad terminum ad quem. s. quia vero, in Ruth.ut liceat mare. de auiae, ubi inquit tex. descensiue, ut exponit glossa, de propterea iubemus eos , qui maximis dignitatibus decorati sunt, usque ad illustres, non aliter nuptias cel brare, nisi dotalia seribantur instrumenta, &in Auih.maximis C. de nupta idem legitur his verbis repetitum , maximis decorati di nitatibus , usque ad illitares, non nisi dotalidus inis strumentis conscriptis. facit l. vltima supri de
senat. igitur superillustres ab illustribus gradu distinctos esse, velimus nolimus cogimur ad
Tertio, nisi darentur superillustres, ubi m-que nara procederent ascensiue, ponerent illiu-fires simpliciter iis termino ad quem,non autem plus quam illu8res, sed in termino, ad quem, plus quam illustres reponunt, nimirum illustres magnificentissimos, ut patet in L Auth. ut ab Illustr. de qui super eam dignitatem sunt in F. sancimus,dicit enim Imperatori sancimus igitur usque ad magnificεtissimos illustres haec valere, dantur ergo maiores illustribus, de consequenter super illustres. . Quarto, ubiciunque maiores dignitate repe-- F riuoinr
65쪽
ηs Philippi Massinii Commistarii
quam illustres. necesse est , videntur
χ ri lustres , gradu ab illustribus distincti ,
proptereaquod dignitatum gradus consistunt in maioritate,& minoritate,&per maioritatem, S minoritatem distinguuntur, arg. tita exu. do maioritat. & obed.1At est reperire eos , qui
maiores sunt dignitate , quam illustres i. si quando C. de appellati ibi illustres, de mai res di restate , ergo dantur etiam superillustres
V Quinto, nisi darentur superillustres, specie , de gradu ab illia tribus, distincti nullus posset iri
competens magistratus ν ad quem ab illustribus appellaretur , cum semper appellatio fiat, de minori iudice, ad maiorem , non autem addis et,iratu parem millo in Auth. de appellataec intr. qus temp.d:be. app. At ab illustribus appella rad competentes, antiquo more, magistratus, ut
inquit tex. ing. fim in eod. Auth. de appellat agitur datur etiam magistratds superilluitriumst Sexto, nisi superil tu stres reperirentiar, nullus posset iudex, maiores inuictas imponere , quam illustris, sed hoc consequens est fallum, qui illustres iudices, vique ad sex solicos mulctant,
maiores autem, panas etiam corporales imp nunt, inquit enim imperator. maiores autem
paenas, di corporales, imponunt nostri amplissimi iudices i. fin. C. de sportulis, isitur dantur etium superillustres. io septimo, ubicunque datur magistratus Illustrissimus,necesse est, ut detur super illustris,sem per enim sit perlatiunm excedit positiuum l. v biri autem g. I. E. de verb. oblig. sed datur magistratus illustrissimus, cum illustrissima appelletur praefectura. in d. g. illo, in auth. de appellat. & intr. quae temyo. debeat appell. datur crinro magistratus superillustris.
i, octium & vltimo, si spectabiles, in ordine dignitatum, sunt medii,necessὸ cst,ut, quemadm
dum infra i pectabiles simi clarissimi. ad infimi, ita quoque siupra eos sint illustres, de sit perillu-fires, sed spectabiles in ordine dignitatum sunt medii, tex. est in s.fin. in auth. de non alien. aut pernavi. rebus ecclesiast. ergo dantur etiam superillustres. Non desuerunt tamen, qui in contrariam luerunt sententiam , opinantes magistratus i perillustres . gradu , Λ: specie ab illustribus dias inctos, non reperiri, hanc enim opinionem videtur sentire gloss. hie, tenuit Guilit imus de Cuneo ad i. fin. via senat. vel elarissimi, Albertc. ad i. vniea supr. de osti. cons. Bald. & Barbati ad e. aceemissent de constitutionibus, Alciat. lib. 3. dispunctionum c. Riminal. hic si1-
per gloss. in verbo tribuuntur. Iacobus Niter , Ac purpurat. uterque num. 4. Marius Salamonius num. 8. Bologn. licet distinguat num. 6. Pyrr. Alphan. num. a.&3. de nouissimE eruditissimus Guidus Paneirolus, antiquitatis in-
Osator diligentissimus, in suis doctissimis com mentariis , io potitiam die iraturi
imperij, cap. 1. , a, &,pro hac quoque opini ne, plura afferuntur arbamenta .ra Primum autem utuntur hac ratione una
demum fradus superillustrium daretur, quando illustres non dicerentur in primo Madu eon stitui sed illustres, tam in dicto libellq, qui inscribitur utraquein odita dignit ii m, cum ρος tis, tum occidentis, quam etiam in lain.C. ubi s his vel elariffini,d: in l. an. C. ut dignit. or seruetur lib. I i. ad primurn dictitatum P Iuli. R'mani gradum referuntur, erso non
ahtur stiperillu stres, specie, es gradu ab ill
litibus distincti. : r ε Secundo , si daretur dignitas superillustrium, proseoo ea ipsa decorati dicerentur statrinam patritiatus dignitatem histrates, Praefecti', debcsa quβ , quorum dignitatibus , maiores , infra legem non reperiuntur, hinc stina M spatriciatus dignitatem habentes, qu iti,arentes sibi elegi se videtur Princeps . summa
dignios hs peliatur g. filius Dra. inst. quibo
mod, ius patr. potest. soluitur l, 3. Q de 'co sui. dc io l. nemini, S. in v fin. C. de eonla b. lib. m. dignit iis culmen appellatur , praesectura autem, ι& Illustrissima dicitur,ve sumavisum est . & sublime fastigium Prase tae. scriptum reperitur, in l. Pen. C. de procurat. Ec senatoria dignitas adco sublimis est , veprinceps V se velit inter senatores numeraris. ius senatorum C. de dignit. lib. ii. dicuntur enim partes corporis pri ipis l. qui ms L, ad .legem iuiliam maiestὸtis , omnes tamen huiusmodi dignitates,ad gradum illustrium reseruiitur d. I. fre. C. ut senat. vel clarissimi d.
I. vllama C. vi. dignit. ordo seruetur lib. a. tex. est,de scnatoribus in l. vltima supr.de se nata
non est erso gradum superillustrium reperi
Is Tertio, si daretur superillustrium dignito , gradu ab illustribus distincta , ab illustribus
non appellaretur ad prineirem, sed ad super- illustrem , cum fradatim sit appellandum s. 16 illo in Auth. de appellar. & inis. quae temp. debet appell. at immediatE ab it ustribus, principem appellatur l. praecipimus C. de are Peli. medij erro superillii tres, inter illustres
dc principem non dantur , nec dicas cum Bart.
de alijs , summum Ponti fieem , dc Imperato rem ipsum se peril histres esse . quia nihil diei posse ineptius, sequenti inspectione demonstrabimus.17 Quarto, Ec nouissimE, omissis leuioribus, sillustrium, & superillustrium gradus, realiter inter se distincti reperirentur, una, de eadem di- ignitas,non interda illustris, interda illus risi appellaretur ars. l. fi idem ade eodicili. M P fectus urbi, qui est illustris l. viros C. de palati
sacrarum largit. lib. ix. & notatur ia l. v. c ubi
senat vel clarissi habetur press m d. ii lo.
66쪽
vi inscribitur notitia utraque dignitatum orientis , & occidentis, reperitur illustrissimus ap-- pellatus, & in d. illo in d. auth. de appellati agitur superillustres, vel illustrissimi, non dan- tur, distincti ab illustribus . a Accedat etiam quinto , quod impossibile est - dari dignitatis gradum, apud Populum Romanum , qui latinam appellationem non habeat . Is sed minus latine superillustres dicimus, ve o
seria at Alciat. lib. 3. dispunct. d. cap. q. non est
ergo verissimile gradum superillustrium dari.
mo Non obstant nunc contraria , & praesertim Primiam argumentum, quia, omissa communi vel ponsione, quae non est tuta , dicendum est iniim gradu summo illustrium magistratuum , licet unus tantummodo fradus sit, ex quinque, Plures esse, non modo speciales dignitates, sed 'tres etiam classes, ciuilium nempe, militiarium, α palatinorum, & quaelibet classis habet ordinem , unde quia classis militaris praefertur classi Palatinorum, quae est illustris,dicitur esse super . eam dignitatem, non tamen est nisi illustris, ita quoque classis ciuilis,in qua sunt praefecti est illustris, super eam dignitatem, tam militarium, in qlia sunt magistri militum, quam palatin rum, in qua sunt magister ossiciorum , quaestor, comes largitionum, & alii comites, non tamendit est plus, quam Illustris , haec enim differentia , secundum plus, de minus , gradum diuersum,&speciem diuersam non inducit, arg. l. vlt. E de , send. instruct. Etenim si superilluli res daremus, cum tres eodem modo classes considerentur, &spectabilium, & clarissinaorum, oporteret etiam dare superspectabiles, & superclarissimos, quos mirum est nostrates non somniasse, in qualibet dis etiam classe datur ordo maioritatis, de minoritatis, Praefectus enim praetorio orientis, sub quo erant prouinciae quinquaginta, maior erat praesecto praetorio Illirici, lub quo erant prouin- ciae decem,& hie erat maior praefecto urbi Conas stantinopolis. idem considerari potest in sineunda elasse , magistri enim militum praesentales, maiores erant magistro militum per orientem , & hic maior magistro militum per Trae iam,&hic quoque maior magistro militum per II liricum, omnes tamen erant illustres, idem
palatinis diei potest, & de aliis gradibus. 26 Non obstat secundum, quia satemur reperiri digni eates maximas, quae aliquibus illustribus sint maiores, & propterea posse fieri descensum. de illis summis dignitatibus illustribus, usque ad minores illustres. sed non inde sequitur, ut illorum gradus sit distinctus a gradu aliorum illustrium, nec propterea debent appellari super- illustres, cum haec appellatio nota sit latina , quemadmodum maiores ex spectabilibus, ic exesarissimis superspectabiles, vel superclarissimi non appellantur. in summa c ut uno verbo di- eam o aut fit comparatio de illustribus ad spectabiles , Mi clarissimosi vel alios similes,& non
Ad l. r. ff. de ossic. eius. θῖ
nisi unus est gradus illustrium , si vero illustris
comparetur altera illustri, licet huiusmodi appellationes non reperiantur, non esset tamen haeresis dare illustres, illustriores, di illui trissimos, di hoc modo sunt intelligenda omesa arg. quae
17 Nec obstat tertium,quia, eodem in o ascensus non fit de gradu ad gradum in d. Auth. vi ab illustribus, di qui super ea dignitate sunt, sed de una dignitate particulari unius gradus,ad alia, vel de classe eiusdem gradus , ad classem, quod fieri posse ex supradictis non negamus, & hoc sentit etiam Bolom. hie num. 6. & colligitur ex
Panelaolo in d. e. I. & 2. i Eadem quoque ratione cessat quartum argumentum, quia. maioritas dignitatis inter tu .stres constituit dignitatis particularis, non gradus generalis diuersitatem . 28 Quintum quoque rgumentum procederet, quando unus tantummodo esset illustris, itaut inter aliquem illustrem, &principem non daretur medium, sed iam admittimus unum ilh1strem esse altero maiorem, licet omnium uniussit gradus, mirum ergo non est, si , ab illustri inferiori, detur appellatio ad maiorem, vel secundo, & melius negari potest de illustribus dari appellationem ad alium, quam ad principem, per t. praecipimus C. de appell. in pen. licet caula appellationum per quosdam cos noscantur auditores,dc consiliarios principis, pro su ditoriam commoditate , imperiali tamen nomine , ut dicit etiam Bologneta hic num. . vers.
quarto facit, ira ri, tanquam delegati a prinei-pe, gnoscant.19 Sextum quoque remanet solutum ex iam dictis, quia non negamus, quin unus illustris maiorem habeat auctoritatem , quam alter, omnestamen aequa lance sunt illustres.
Quod attinet ad septimum diei mus praesectum orientis, exempli gratia, esse illustrem respectu spectabilium, & clarissimorum, Ac aliorum graduum, dici tamen potest Illustrissimus, per quaendam excessirin, quia sit in prima elasse
illustrium. so Non obstat octauum, quia medium dicitur, ouod babet superiora, & inferiora . licet accedat magis ad unum extremum, quam ad aliud. . praeterea, quando etiam daremus superillustres, spectabiles, non ideo essent medij inter aequalia extrema, quia duos gradus haberent superiores,i: lustres nimirum, & superillustres, tres inseriores , elarissimos , scilicet perfectissimos, de egregios, ut in se. videbimus opportunius.11 Succedit nunc secunda dubitatio, numqui Imperator, S summus pontifex, ad gradum superillustrium sint reserendi, & , in hae quo edissicultate, diuisi reperiuntur interpretes onerarias elasses, altera est opinio antiquorum a maliua, quam tenuit in specie, gloss. ad i.
i pratcipimus Q de arriu. spe l. in titi de iurisi
67쪽
omn. iud. Bald. ag e. eum aecelsissent de constitui. Abbas , Innota , di Felin. au e. solicite de maiorit. & obed. tenuit etiam hane opinionem Restaurus Castald. noster , in tractatu de imperatore quaest. 3. in quo gradu dignitatis sit Imperator, sequuntur Di . communiter etiam hic,& praesertim Bart. ante num. I. Roman.num. I. videtur etiam sentire Dec. num. 3. Paulus Orian. tum . it. & M. Ant. Bellarmati S num. 26. Martin. Monter. num.& Pyrr. Alphan. num. I 3.
sit autem probabilis haec opinio una, vel altera
31 primum , quia ille dipnitatis gradus summo
Pontifici, & imperatori dicitur competere, quo maior,& excelsior reperiri non potest.sed maiora a gradus dignitatis est illustrium, ut supra probatum et . igitur ipsi non possunt esse digniores, quam illust rcs , vel saltem,quia super caeteros il-1ή tun res iunt,dici possinit superilluit res,vel illustrissimi, hine illustris appellatur a summo pontifice imperator, in inscriptione c. iolite, extr. de maiorit. & obed.
a s Secundo senatores non sunt plus, quam illu- ,s stres l. fin. supr. de senat. sed imperator est in
ordine senatorum l. ius senatoris C. de dignit. lib. x II. l. quisquis C. ad i. Iul. maiestatis, ergo amperator est illustris. Sunt tamen, qui non putent summum pontiscem , & Imperatorem ad gradum illustrium is este reserendos, in quam opinionem tuerunt Cynus , & Rainerius au l. fin. C. ubi lenat, vel clarissimi, lo. Andr. in additionibus ad speculat. in tit. de iurisd. omn. iud. Oti. in tractatu de
potest. reg. quaest. 11. Card. lacobat. intract.de concili lib. i. arti c. I a. sequuntur etiam,quamplurimi hic, Fulgos. num. Io. Alex. num. I7.Ias.
vbi testatur Bart. opinionem esse communiter reprobatam , Bolog. num. Io. & II. Ita ut, reqera , communis sit haec posterior sententia, ut de comuni testatur etiam Castaldus, ind. tra'. de imper. quaest. 3. di hanc eso quoque veriorem esse arbitror.
37 Primum, quia Principium, sons, eausa, &culmen omnium dignitatum, non debet ad aliquim magistratuum, de dignitatum ordinem re-38 serri, εἰ quasi quibusdam cacellis angustissimis.
concludi, quem ad . oaum unitas, quae est principium numeri, ad numerum aliquem non re-39 fertur l. si quis ante Hde acquir.possess.& uxor, quae est principium asinitatis , non refertur ad aliquem asinitatis gradum l .non ideo minus o C. de hared. instituend. At Summus Ponti sex, de Imperator, sunt principia , fontes, causς iapices,dc culmina dignitatum g. ad haec in auth. de appeti ean. in apibus 7. qu*il. I. can. cuncta
per mundum 9.quest. 3 .cap.solite extr.de mal rit.& obed. cap. proposuit de concess. praebend.
intex.in cap. a. quio dicatur come. Dux, vel
Marchio, ubi notat Bald. ergo non debet aliquo magistratuum ordine circumscribi , & certEdebit esse disserentia interdantem, & recipie rem dignitatem , c. sn.extr. de instita.i. Edeaz-cusat. illi enim gradus , & ordines dignitatur amplectuntur magistratus , de ministros principum, qui ab illis pendent, non autem primi Nabsolutos.
qi Secundo, ita se habet Princeps,& Imperator ad entia ciuilia, di ad magistatus, quorum est causa,& principium , pro ut se habet Deus ad entia creata,hinc dicitur Deus in terris , Cia verum coelestem Deum imitetur l. imperialis Vers. nam ita C. de nupt. l. iubemus, huius initii prima C. de saerosanct. Ecclesiis Angei. cons. 7. quod incipit. pro decisione, tradit Restaur. C qi stat d. in suo tractatu de imperatore quςst. a. de Titulis imperatoris col. i. At Deus Optimus
Maximus est extra ordinem omnium entium creatorum, veluti trascendens, Ac est ens entium,
igitur Imperator quoque, & Summus pontifex, transcendunt omnem ordinem magistratuum, ecdignitatuum, ab ipsis fluentium. 3 Tertio, tunc demum Summus Pontifex , α Imperator essent infra illustrium gradum concludendi, quando non haberent in iure titulos . de appellationes etiam illustrissimorum qualitatem,& titulum transcendentes, At habent qualitatem , & titulum superantes omnes illustrium classes,& gradus, igitur non sunt in numero illustrium, vel illustriorum, vel illustrissimorum , sed in altiori gradu constituti. Minor proba
tur , quia Imperatori tribuitur maiestas, ut pa tet in princ. proemij instit.& in I sin. C. ubi Sena tor. vel clarissimi, cirea fin. nec non serenitas. Vt patet in l. imperialis s. similis ubi Serenissituo Principi in t a. C.de alluionibus ibi. nostrae serenitatis lars late defensi in l. deuotum C. de metat.& epiaemeticis lib. xi t. in prine. ibi serentiatas noltra commisit, & l. vltima in prine. Q de his quibus, ut indigni in I. MC.de ivr.domin. im petrando. aliis quoque titulis honorificentissimis, imperatores, & alij summi principes decorantur, de quibus copiosE , di eruditE, Panci- . rolus in suo is lauro Variarum lect.lib. I. capitia.& nuperrime innumeros congi siit Imperatoris titulos, & nomina Vir Doctissimus & multiplici eruditione excultus, lulius Caesar Bulenserius in suo Romano Imperatore lib. I . cap. 8. s Hinc Augusta quoque serenissima appellatur L ne a Zenone C.de quadriennali praescript. Nin l. unica in fine cui nemini liceat in empl. lib.
io.& alios habet eminentissimos titulos, is a scendentes titulos omnium magistratuum, 're 6 constat ex tradit.per Castald.in 'pius repetito tractat.quast. z.Summo autem pontifici, beatitudinem, di sanctitatem tribui nemo dubitatiocalios quoque titulos de quibus irr eundem Pan cirol. in d. suo thesauro lib. 1.eapiti I. ubi lati
me asit de titulis dignitatum Ecclesiastica n.
68쪽
non reminent i rur Imperator , α Summus Pontifeκ, infra illustrium cancellos. ν Quarto, & nouissime nulla ratio patitur, ut, qui legi praeest,collocetur in eodem gradu diguitatis , cum illis, qui subsunt legibus, cum nulla sit proportio inter eum, qui iupra legem est,
& eos , qui infra legem sunt, sed Princeps sine dubio est supra legem, tum quod condere illas, di tollere potest s. sed, & quod principi placuit
Inst. de lur. nai. gent. & ciuil. tum quod legibus se est solutus l. princeps supr. de legib. magistratus autem omnes, quantumuis summi, distrin- uritur legibus, ut patet in Auth. vi ab illustri-Dus,& qui super eam dignitatem sunt, non praesunt enim legibus, sed subsunt, ut ex M. Tui l. de Platone supr.adrub. docuimus, hinc scripsit Mamsi l .Ficin. lib. r. epist.epistola 97. magistratum, senon legis dommum , sed fidum interpretem, diligentemqne ministrum existimare debet, ius enim dicunt non faciunt, non est ergo rationi consentaneum, ut summi principes collocentur in eodem dignitatis gradu, in quo magistratus sunt constituti, cum non sit proportio inter potestatem , re dignitatem absolutam , de potestatem , & dignitatem dependentem, di participatam is
Io Non obstat nunc primum contrarium, quia dignitas illustrium est maior, & summa inter dignitates dependentes , & participatas, non
autem inter absolutas, transcendentes, & independentes, quemadmodum sunt dignitates summorum Principum , & eorum, qui sunt suprad ges, & licet Summus Ponti sex in inscriptione d. c. solite, Imperatorem illustrem appellauerit, si fuit illud. vi ambitionem . quam in eoi re- pr liendebat retunderet. Praeterea, respectu Pontificis summi, potest dici illustris non autem respectu magistratuum.
si Nee obitat secundum , quia Imperator pa- titur se reserri in ordinem senatorum , ve reipub.speciem conseruet, & ordinem ipsum illus 3 stret, ac nobilitet, non ut fulgeat radiis senatorijs,& licet, tamquam senator, sit illustris, σε non ideo, tamquam lmperator, desinit esse serenissimus, nec quia Summus Pontifex, se humiliter seruum seruorum Dei appellet, & Episcopum , ideo fit, ut etiam Patriarchis sit minor, illud enim facit ex humilitate, ut per I annem Calderinum in proemio decretal.ss attinet ad tertium , oinissa disputatione, dico, tres esse illiustrium elasses, tam in imperio orientali, quam in imperio occidentali , ei vilem scilicet militarem , de palatinam,rs in prima elasse, sub imperio orientali sunt Praefectus praetorio orientis , sub quo prouinciet quinquaginta, Praesectus prςtorio Illi rici, sub quo prouinciae decem, praefectus urbi Con- stantino'li. in a. militarium, quinque sunt magistri militum, duo praesentales, tertius per orientem, varius, per Tracias, quintus, Per
18 illitieum. In palatina vero sunt praepositus meri Cubiculi, Magister officiorum, Quaestor,
Comes largitionum, Comes rerum priuataruma Comes domesticorum equitum , Comes domery sticorum peditum, sub imperio autem occi dentali , in prima classe, ciuili scilicet, erat Prε- sectus praetorio Italiae, sub quo prouinciae 29. Praefectus praetorio Galliarum, iub quo prouin-6o ciae 29. Praefectus urbis Romae. in secunda autem classe m: litari erant magister equitum,ma-6 I gister peditum. in palatina autem illi ipsi , qui fuerunt enumerati in tertia classe imperi; orientalis . ut habetur in libello, qui inscribitur notitia utraque, cum imperii orientalis , tum occidentalis, quem doctissimis conimentarijs illustrauit pancrol. ad quem confugiendum est, ut cognoseantur etiam singuli gradus, spectabiliti, scilicet clarissimorum . praesectissimorum, di egregiorum de quibus late agit etiam Pan-eirol. in suo Thesauro variarum lect. lib. i . cap. 3. 6. N 7. ad quem me refero,mihi enim propositum est ad utiliora properare. 61 Quod attinet ad quartam , plures erant effectus, qui resultabant ex hoc dignitatis gradu, primus erat, quia non iiiii per procuratore1 poterant litigare , quod priuilegium antiquitus commune erat etiam spectabilibus, & clarissimis l. pen. C. de procur. suit tamen restricium tantummodo ad illustres per Auth. hoc ius C. eod. t. de procurat. & per auth. vi abit Iuli ri& qui super eam dignita sunt, tradit Panci rol. in
suis commentariis in notitiam utramque cap.Σ. de in Thesauro d. cap. 3. indignum enim videbatur speciosas personas , inquit Panci rol. cum inferioribus, causam dicendo, ante iudices stare. ε 3 Secundus effectus erat, quia non nisi a Principe , vel ab eius delegato iudicabantur, & nec ε a delegato quidem, inconsulto Principe, condemnabantur , licet, eo inconsulto, possent a solui l. fin. C. ubi senati vel clarissimi. Pancir ius ind. cap. 3.
61 Tertius , quia non nisi ex scripto vocabantur in ius, & vocati non cogebantur satisdare iudicio sisti, aut iudicatum solui, sed iuratoriam
66 tantum cautionem praestare l. pen. de dignit. lib. ra. &, quando, illis praesentibus causa eorum tractabatur , non stabant quemadmodum coeteri litigantes. sed sedebant cum iudicibus in inferiore parte auditoris, ut per pancirol. in saepius repetito cap. 3. 67 Quartus quia cum praesidibus prouinciarum. honoris causa, in tribunali sedere poterat, etiam
qui honorarias has dignitates obtinuissent, id est sine administratione, & quo ad titulum tantum, nisi ipsi litigassent, nam quo tempore ill rum caust agitabantur, ab eo loco abstinebant l. vlt. C. de off. diuers. lud. l. r.Qde o Ecfuit. iud. sa Quintus,quia poterant per suos officiales sententias recitare l. i. C. de sentent. ex breui c. reeitand. εν Sextus,
69쪽
46 Philippi Massinij Commentarij
Sextus quia a turpibus lucris abstinere coge.
hamur,nec ultra trientem vi urarum capere poterant l.eos s. r. C. de usuris,travit etiam Pan-eirol. in d .e. 3.
o Septimus, quia viles uxores dueere prohibebantur l. t. C.de natur lib.quod tamen postea suit sublatum g. vltimo in Auth. qui b. mod. nata
effciantur sui s. quia vero in Auth. ut liceat vi matr.&aeuie. Alijs quoque priuii egijs gaudebant, quibus gaudebant spectabiles,clarissimi,. S perfectissimi, ipsi enim, vel eorum liberi, ἀ-que ad pronepotes, eriminis causa torqueri non poterant , nec plebeorum poenis subiicit. Diuo C.de quaest. quare, nec in metallum damnari,nee . iure; assigi, nec vivi exuri consueuerant l. mores
s. primo isde pen.nec sustibus caedi glolt in L l. xi diuo& , huic illiust tum dignitati , illud etiam tributum fuit, ut tribus auri libris mucitaretur,
qui eos suo titulo, vel honorifico nomine, non appellassint , aut colloquendo, vel scribendo reuerentes non salutassent l. x. C. OF diu. iud.' l.potioris C. de offrect. prouine. I. vltima ta de ossi diu. iud. l. a. C.de proxim.sacr. scri n. sed nec inferiores magistratus maioribus se aequare poterant praesidibus enim prouinciarum , qui erantelarissimi , illustres viros , fratres appellare spon licebat,mulcta in eo, qui hoc ausus eii et imposita d. l. Σ.C.de OF diuers. iud. & d. l. potioris
σ3 Huiusmodi tamen , & similibus priuilegiis,
gaudere publici professores, qui zo.annoru spatio fuerint publice interpraetati,no crediderim , profecto, nisi velimus plusculum propriae dignitatis cupiditati dare,quam veritati, craimur fateri nos iam ob causam,non essici illustres quicquid dixerint Din hic,qui propriae causae fauere
τε voluerunt, acquirimus tamen, hane ob causam,
honorariam , hoc est titularem vicarii dignitatem, ut est expressum in l. i. C. de professi qui in urbe Constantinop. in fine. 1 Viemi autem , etiam habentes administrationem , illustres non sunt, sed spectabiles,ripatet in notitia dignitatu utriusque imperii,& in I.
νε Absoluta prima parte, qui pertinebant ad
animaduersiones, venio nunc ad a. qua pertinet
ad interprstationem legis. diuiditur ergo ii ius legis principium, usque ad qui mandatam, ad mentem Bart.& aliorum, in quinque parti- las , in quarum prima ponitur conchasio quaedam generalis negativa, quae est veluti principium quoddam , & dignitas in lixe materia, in s. altera ponitur conclusio uniuersalis assirmativa, in 3. ex conclusionibus positis insertur, in . eomprobatur illatio, de restringitur, in s. de ultima rursus insertur x. ibi quae vero 3. ibi, de ideo ibi huius rei s. ibi & si a familia. et Omissis Bart. 8c aliorum argumento, quod,&talsum est,& minimE huic verborum conte tui ac modatum, verecte, ad mentem Alciati, Vacon. iac.& Longouall. docet Andripaehiri.
lib. I. controuers. iur. cap. 97. sententiam huius
textus , paucis ego, hoc modo praestringo, qua iure magistratus competunt, mandari possinae , secus,quae specialiter lege S.C. vel principis constitutione tribuuntur, nisi subsit causa absentis. 8 Facti autem species, potest hoc modo conso omissa varietate intellectuum , de quibus per Bolog. hic num. 3 .erat quidem magistratus, cui ultra iurisdictionem , qui sibi iure magistratus iacompetebat, merum quoque imperium nabebat,& alia, alterius facultatis sibi specialiter lege ,
vel s. C. vel principis costitutione tributa, vole bat nonnullas meri imperii, vel alterius ficuli tis,sibi specialiter tributae,causas mandare,d ibitatum suit, numquid posset, & consequenter, numquid mandata iurisdictione, generaliter transiret in eum , cui mandata esset, merum eti in imperium , vel memoratae alterius facultatis specialiter tributae,causae,&,pro ratione dubita di videbatur respondendum assirmatiue , primum quia, nisi iudices, & masi tratus possent etiam meri imperii causas lege, senatusconsulto , vel priueipis constitutione de legatas, demadare , Proconsulas quibus specialiter tributum est morum imperium, mandare illud legatis suis non ς possent, sed mandant legatis criminum c initionem, quae ad merum imperium pertinent unica C.de ossi procons. de legati facit Lexcipia uni si ad senatusconssylan.& tecin t .solent sui . de os proconLigitur merum quoque imperium, lege, vel S. C. vel principis constitutione, specialiter tributum , potest demandari.
est speetes iurisdictionis , ut colligitur ex L n stra hie, & ex tex. in I. imperium iuncta sua ruri insta de iurisd. omn. luci tradunt DD. commus ter, ut vidimus supr. in rub. igitur mera quoquo imperi j causae possunt, mandata iurisdicitone .
. transferri . corroboratur argumentum , quia multa cum uniuersitate transeunt, quae per se non transirene l. quaedam ins .de acquir.re domin.cap.ex litteris de iuri patr.
8a Tertio. si ea, quae specialiter tribuuntur lege, vel senatusconsulto, vel principis constitutione , non possent delerari, nulla prorsus causa eget delegabilis , quicquid enim habent magistratus omnes . habent, vel a populo, si administrati Reipub. sit popularis, & sie a lege, ari. s. co
stat, in vers. lex.Inst. de iurinatigent. de ciuil. vel Rsenatu, si gubernatio Reipublicς sit optimatum,
vel a prineipis constitutione, si Respubliea gubernatur ab uno principe , arg. r. sed, de quod prineipi placuit, Instit.eoae sed hoc conseque est absurdum, ergo, & illud, unde hoc sequi
tur, & haec ratio videtur esse ex mente odore hieman. r. infin.
70쪽
duarto. x vltime is, cui tribuni me stirier munit erium principis constitutione, necesse est , t principis M legatus . vi colligitur ex l. . fra,ibi deleg tam, sed principis deleganas m I i iii imperii tactas potest rimandare, ut admis--I rant eommuniter Din hic di iniureidebimus op- portunius , ergo laltem potest dei sari merum
Aperium, prineipis constitutione specialiter tri
M'. ahibus non obstantibus eontrarium deciditur hie , delati' decisimus potui e esse , quia in. Iis, quae specialiter conceduntur, ob causarii mi mentum', Ae grauit uem , videtur electa in-- dustris, excenentia , de probitas persoηae Lir.
si supr.de in. praef. cupiatorio, ea aurem, in quibus industria personaespecialiter est elacta.
et inandari alteri mur possum c. 3. 5: c. vltim Lis autem eui ext r. de off& potest. ludosese' con- Mentit eum libe erborum contexrud Ldolent, si pr. de off. proe s. & lesati, & d. l. Maio pol testae de ivg.tur. Ni:ωis Non obstant nune contraria dc p Iertim pri-hium argumentum , quia illud , ve legatus pro- consilis possit cogno here causas criminales, est i speciale in legato procons. vel ex madato extraordinario hoe olim competebat d. i. stilent, hoc tamen genus mandati , Ob maximas illius oeci 'pationes, eum militibus etiam praeesset , qua in re distabat a praeside, ut posset legatus eos, qui in vinculis habebantur audire ,& rem cogno- seere, licet olim extraordinarium esset , postea se Constantino factum est ordinarium . per Li.s de octie.proconLde leg. absoluere tamen, vel, conde innare numquam potuit legatus . sed pN auditas custodias emper ad proconsulim remittere debuit, d. l. iolent de d.l. r. 38 Nee saeit nepotium secundum , quia iurisdi-. ctio duobus modis accipitur, uno modo inge- nere , ut compr*hendat etiam merum impe-es rium, di hoc modo non potest demandari uniuersa, vel tune demum potest demandari uni- necla , quando in unauerium competit iure vi gistratus, secus in ea parte, quae est specialiter concessa, ut hic; altero autem modo, in specie. quatenus ab imperio contradistinguitur , vel qu tenus eontraditi inguitur a iurisdictione specialiter , & nominatim tributa, Z: hoe modo rotest mandari uniuersa , ae sic loquitur d. l. s let praetor eum l. seq. Nee obstat corroboratio. quin vendicat sibi locum,quando per concessio Um uniuersitatis tollitur ratio probitationis .
quod non est in casu nostr , in quo semper vi- dit ratio electa industriae, de , in genera: i eommissione , numquam includitur, mod nec spe- Ualiter demandari potest, cap.nobis de senten. ex niun. e. r. de iureiuri lib. 6.eum uin lati D 4 eongestis hic per Dec. nu. 26. 4 Non obstat tertium, quia . quod conceditur
4 populo, a senatu, vel a principe . in constitu- one in sistrarus, disiuin iure masistratu G-
petere: de immediatἡ l lege, magistratu in coiststituente, proficiscitur, mediate autem a .pra
in cips, di ideo, per secundam regul/m, positam . in i nostra mandari potet Lillud autem specialiter ςonec ditur a tribus eausis, de quibus hie , quod immediat E, imagistratu iam inlii tuto, specialiter tribuitur. si Non obstat quartum, quia non est mneipis legatus, is, cui, per constitutionem tribuitur aliquid specialiter sub nominedignitatis , sed is
.cus per rescriptum, de per aceidens, aliquid comi mittitur, non autem instrumento legis.
ν, 5ed veniendum est ad expositionem littere. O . QVAECUN E. hoe est,ut Corasius inte
ἀπ tatur hic num. I. sive Imperii , sue Iurisdi- omnis fiat,sive ad neutrum reserantur,cuiuis sa di est tutoris datio, illis tantum eompetens. . i quibus lex Senatu consultus , ves princeps concessit Lmuto situ oris fi de tute l. l.He.supra lita νε proximo, dummodo scilicet fint,sua. SPE ClALU Ed. ideit r. inatim,de expressEtribuuntur l. sed,& si quis s. qui ficum H si quis
D M. L Metro Ede act. empl. l. ab ea fi de probat.l. quoa in rerum A. vlt. se lcgat. primo t. aut damnum di .pra secto l. r. s. intar filium , & l. di- . . uus is de falsis, re d. l. muto A. tutoris de tutet . de d. l. vlt. si pra lita proximo.
93 LEGE. ut iudieiorum piiblicorum Ius eladii
Praesidibus Pro inclarum Oilicitass.qui uniuer fas, supra de ossitio praesid. &hre in lege nostra, nec non datio ti toris in Urbe Romana praetori Urbano, 3c maiori parti Tribunorum plebis,l ex lese Attilia, i a Prouincijs vero Praesidib. prouinςiatum ex I. ivlia Ee Titia Inst. in princ. de
niano. ut inquit Coras. hic Duni. ε. quod Praei tori cognivoncm nominatim concessit, si Dc, minus a fami lia oecisus esse dicatur, ut hie infin vel Turpiliano, cuius rei Prouinciarum praesides specialitur eognitionem habent l. i. g. Ω- socii ad finem Tad S. C. Turpil.
TRIBUUNIVR.exemplum affert Cora de eonstitutione Seueri imperatoris, in Si nata recitata,qua res minorum,nisi alictore praetore,in V . he. de Praeli se in Drou ne is , iuerunt interdictae alienari l. . in pesnc. E. de re eorum I. r. C. de . praed minar. . E. C. de curat. surios. nec non de constitutione trivi Marci, qua cauetur, non aliter ratam esse Elimentorum, testament relictorum, trausactionem, quam , si Romae, Praeistorii auctoritate, de Praesidis in prouincia, cum
causa cognitione, sacta sit Τ. eum hi in prine. Sin s.fi potor. ias a de tras .addi potest etiam
exemphua, de eivnem Diui Marei eonstituti me, qua iuridico Alexandriae, datio tutoris