Hermanni Vulteii J.C. Disceptationum juris scholasticarum liber unus

11쪽

HERMANNI VULT EI IDISCEPTATIONUM IURIS

MNiu actionum instituendariani principium ab ea parte Edicti proficcisci , qua praetor Odiciti in ui, uido, ait Justinianus Impoti in . penultia su dςpoen. temer, sicin Quid automiax injus care, ibidmanipelator subjicit, nimis eum vocare,qui jus di sturus sit: i cante eum. sitia, meo quidem judicio, luculente Paulus iurisc. lib. . ad Edictum scripsit, in jus voca re, eise iuris experiundi causa vocare Ru 'δdς-- scriptionem Digestorum Compilatores ea in 'de in festa retulerunt , iituli ejus qui est De inuivocando primam fecerunt uis in recte: eruntame Iustinianus potius apud quem Paulusiquide re iniure ageretur, exposuit. terq; conjunctus assirmat, Injus vocare nihil esse aliud,nisi d praetorem,cumve qui iurisdictioni praeest, juris sui experiundi causa vocare. Quod cujusmodi antiqui te Romanas ignoranti non est usquinum expeditum. Est enim eoru qui iurisdidioni praeerant, dot stit odorum iudicior ratio ab ea, quae nunc

12쪽

. est de in jus vocando, nobis ab antiquis illis 'stemporibus remotioribus reddit aliqu4t obscuriore. Res veryli citasthabet,ut magistra , tus in RepubDRqmana no' fuerit m ii tempore idem, sed minio hic, modo ille, prout si,

tus illius Rei p. non fuit omni tempore idem, sed variia . Nam initium regium fuit, medium populare,postrepaupa Imperatorium. Sed regii quidem status, qui , Romulo cepit, in L. Tarquinio Superbo desiit, cuna stetissetannis. X LI V. memoria fere omnis cum regibus Minagistratibus sus est abolit fremanseruius rus popularis, qui ou excepit,Caesarei nomi'

m pleraq; in libris juris S historiis, sed in pli

rimis, quid ad ipserum ossicium pertinuerit, insertum est, ct ejusmudi,ut in conjecturaro' ιius quam certa definitione sint posita hodie vero licetiam vestigiis illorum in usii relicti uno eo constat satis, omnem magistratus cuius vis autoritate dependere ab eo, qui in Repubi siminum habet imperium sive ut ius is si,ut in Monarchirisve plures,ut in Democratia,& , ist0cratia,in quibus, quide illa, ulus unia versiis, in hac vero optimates prςrunt.Est enim suum inter caetera superioritatis sive suprem*pprestaris signa etiam hoc, quod ea solaepol statem habeatis sistratus creandi abolei di Quodari statu populari ab universo populos, humisiis ex quo imbitus fuerunt frςquen

13쪽

'tes,quorum crebra apud Claeronem, Limmi aliosq; historicos reriam Romanarum fit mentio, postea populo in unum omni imperio de potestate translatae, qui princeps vocabatur,. principe, docet Modest in l.maic D.ad legJul de ambitu.Sicut enim in omnibus Rebuspub atq; omni etiam tempore, ita etiam apud Romanos, status silmmi imperii accurate semper fuit distinctus statuac conditione magistr tuum, quod pluribus ostendit& confirma do, et issimus Joannes Bodinus, in libri te Repub Imperium summum in Rep ibi habet vel popul universus, vel quida de populo, de hi velimus, qui princeps est, vel plures quam unus, pauciores tamen. Infra hos proxime collocantur Magistratus, qui inserioribus praesunt, sed subsunt superiori superior autem neminisqbest, nisi Deo. ninatae praeest δc magistratubus creatis a se, multb magis his, qui infra magistratum sunt. Origo autem Rerumpubliconstituendarum a necessitate est, ut hominubus, qui vitae degendae causa societatem con traxerant,bene esset: bene verbillis ita demum erit, non solumi privatim singulis bene sit,

quod ipsum tamen esseri possit, nisi publice

etiam omnibus bene sit, sed vel maxime si tota tutiversi horab.bene sit. Quemadmodum vero singulis familiis bene est, si bene regan- tui quemadmodum etiam homini perse conm. siderato bene est, si animo cum corpore taptu

14쪽

J Iscrpet Scuo L. Ap. L cme conveniat ita Reipubl. quae quasi publica est familia, beni erit,si recte regatur&administretur. Id autena ut hac omnis cura est status in Repubi supremi,qui ceu gubernator ad gubernacula navis sedet, dc ut anima corpus, ita ipse subditos suos moderatur atq; regit.Verum cum fieri nequeat ut sing tilis providere positi, ea quidem quae domestica sunt patribusfamilias commendat, quae ver,ad statum Reipubi pertinent, ita instituit,ut prout partes Rei puta administrandae suntvariae, ita varia constituat ossicia,quibus gerendis praeficiat alios.Horum ossiciorum quaedam cum imperio sunt c*-cta, tuedam sine imperio. Et domesticae qui

dem administrationis atq; ossiciorum,quae qui

habent imperium non habent, tractatus est a. . lius. Ossiciorum aute, quaecum imperio sunt,

ea ratio est, ut qui ea habent, sese inferioribus mandare possint,ut quid faciant vel no facian si

id quod in jus dic do est positum Imperium

enim, quod ab omni jurisdicitione remotu est, atq; aded erum dicitur, in executione juris, quod lex ipsa pr scribito dicitipositum est,ideoq; nemini nisi cui specialiter illud legeSona..tus c. vel Constit. datu est,conceditur.In his v .ro, Quae jurisdictionis sunt simplicis seu Impe rii nuxti,non lex, sed is cui imperium illud seu iurisdictio data est,jus dicit In quo quide sum i a mihi inter Imperium merum dc mixtum

coia Mere videtur dissi

15쪽

M. Vi UT EAE Iselius sit legis, penes quam totu esto meritis: hoc vero non solius legis, sed ita legis, ut qui id habet, ishabeat jure suo proprio,nec sit, si ut imperium merum, lege aliqua certa defini 'tum. auae disputatio elegans est,sed ab hoc loco aliquant,alienior. Hi igitur, quibus officiadab intur cum imperio jurisdictisn ania exo, Magistratus dicebantur , qui o eo, quod osGcium gererent publicum, d communem utilitatem pertinens, pers nae publicae erant. Ex quo Cus actus in parat. D. de origin jur magistratum dicit esse peisonam Dublicam, quae lurisdictioni pr*sit quod on. Bodino lib. . de Repub. c. et Masphceti Esse enim scribit, qui j

risdictioni praeniat, quos tamen nemo dixerit magistratus.Sed Cujacii sententia verior est,&

ex iurisdictionis definitione, quam asscripsit

tit.D.de jurisdict.aestimanda.Qui enim jurisdictionem notionem esse dicit, quae magistratus j xure competat, is utique necesse habet dicere, magistratum eam esse persenam, quae huic j risdietioni praesit. Nam si cui aliquis esse videatur, qui magistratus non sit , jurisdictionem tamen habeat, minus proprie jurisilictionem fortalse acceperit. Neque enim omnis iurisdiactio est eadem, quippe cuna ordinariarium dam sit, quaedam Extraordinaria illa magistr tum arguit , haec nullo modo. Quomodo seipsim satis diserte interpretatur Cuja in parat. Cae iurisdiet omnἹud cum ait,definitionem

illam.

16쪽

illam, qua dicitur urisdictio notio, quae jure magistratus competat, definitionem esse juris . dictionis ordinariae: si quis autem jurisclictionem omnem complecti velit,esse eam,quq jure magistratus,vel bimandato magistratus, vel extraordinem competit. Itaque recte quidem Bodinus,ineo,qud docet.esse qui juris lictionem habeant, magistratus tamen non sint, sed perperam quod Cujacium reprehendit perj ldiistionem magistratum definientem. Intellexit enimCujacius urisdictionem proprie ac ceptatri, neque sies indefinitionbus verba aliter sunt accipienda, quam in eo sensu, qui ipsis est proprius. Et verbcujacius jurisdictionem plenius accepit quam Bodinus Bodinus enim jurisdictionem dicit esse cognitionem cauis seu facti, quae tamen notio potius est quam juristichio Est quidem iurisdictio cognitio, sed praeteream aliquid amplius , quemadmodum amplius aliquid esse selet in specie. Notionis 'enim o generis est, cuius pecies oppositae

sunt Cognitio jurisdictio,i.notionem 79.D- de verbor.siglaifLi.*.initio,D.de0fficir fect. urb.l cum hia .in princ.D.de transact.l penulta D de calumniat. l. ult in fine, D de obligat. 'action. Cognitio nudam negocii disceptationem jurisdictioni minime cohaerentem signia ficat, ideoq; species notionis est servilis at j .risdictio non tantum in nuda negocii discept

tione, vino plerunq; respuit, &aliis mandar,

17쪽

H am ui sed vel maxime in flectu illius cognitio sub speci atur, hoc est,in executione, it lunam tim dica, in omnibus illis, ex quibus magistr . tus ius dicit, hoc est, statuit pro rationeri modo offici vi,quid usi ii sit aut esse debeat.Atq; ita magistratus vi officii sui omnem habet notionem, & cognitionem, iurisdictionern honem eam , quae cogi; itio est, non etiam quae

est jurisdictio, iudices pedanei&arbitri Und' iis ianus ex eo quod notionem habere pocsunt, qui non habent iurisdictionem, recte ii fert ad Edictum praetoris,in quo scriptum erat, cuγμου de ea re iurisdiEn es , pretiorem rectius Amelius scripturum fuisse, fu de ea re iubiis. F. . Nam pedane judices dere judicata noti nem habebant, quorum jurisdictio nulla era At vero Cujacius hoc omne, quod jure magi

stratus, quem qui abet, sibi competit, uri dictionis voce coit lectituri Sunt quidem iurisdictionis partes compli ires in 'per unam ipsam definire tam ineptumόst,atq; ii quis do-

mum dicat este superlicienariaeq; si una par jurisdictionis exerceatur,omnis protinus&int graturisdictio exercita censebitur. Sed fit hoc ex causa,qua magistratus in Rebilis ubi coniti, truntur, multὸ, evidentius Magistrarus in hoc

creantur, ut in communi societate eorum, quisib una RepubL continentur, his prae sint,quae auris publici sunt,4 privati ,eaq; custodiantId

quidem ita in genere esses ercitium inirecto.

18쪽

est, seu iii causa aliquasngulis Caiis utein

illa singularis sive personas concernat inune-Hate,sive res semper, men inter periora est, di inter persena quide, ut honeste vivatur,n molaedatur. .suun est ' ribuatur, quae iuris praecepta sene; xii controversiaincidat, iiure expediuntur. At verbquis expediet M Ustratus, qui ad hoc, ut expediat, est constitis . .

Us.Quod cum facit,surisdictioni pretes, eamq; exercet, dc proptereaquo illi prςest,exercer etiam potest:exercendo autem iurisdictionem jus dicit:potestasver jus di nes, inrerdum, etiam exercitium ipsum potestatis, iurisdictio dicitur.Ut vero jurisdictio sit cum enecta,m gistratu imperium est additum, quo juris ab. monem, quam accepit, defendat itaq; imp rium habet propteri silationem , non uris. di stionem propter imperium. Nam ne fingi quidem imperiit ullum potest, ni stineo qu a mandatur vel prohibetur quid fieri: id vero est

in jure. Atque hinc est, ut magistratus omnis imperium habeat, sed alius alio minus velis jus. Sive igitur iurisdictione, quod triacius voluit, sive imperio, quod placuitBodino, in gistratus definiatur, res, meo quidemjudicio, eodem dere videbitur. Erant autem , ut ad propositum revertar, officia illa distinista,&ne eonfusis aliqua jurisdictionum fieret, quam ReipubI interitum omnino consequi necesse

, simulta omita sui 'ficiebantur magia

19쪽

stratus, atq; velinii plura, vel pluribus unu os ficium injungebatur. Ossiciorum v μή isti timctio simia est ex rebus in quibus tali siti quς-'dam in rebum essent pubiscis,quaedam in rebus privatis. In rebus Dublico , nempe quae ad tum& inlutem puniicae utilitatis pertinerent, eamq; vel faciunto conservant,vel perdunt dictioni Ithe approbata siniti licitae, qua . rum penera dixerimpene esse infinita: hae im

probatae dc illicitae,atq; sunt Crimina. Uxes crb privatae sunt,in quibus versatur singuloruit

in R M. utilitas. Si qmd jam vel in his vel in

illis evenisset, protinus noverant magistratus,

quorum ociiIos vigiles esse oportebat,quid sui in eo esset ossicii, aut quid ab eo alien m. Si enim jurisdictionisu id commissum non erat, neq; jus de eo clices es terat, neque si de facto jus dixisset, is, adversus quem dictum erat, nisi in eui consensisset enebatur te obses poterat: Extra territorium jus dicenti impune non pareri quam juris sisntentiae mente Justini ni non de loco sive districtu duntaxat, in quo

ius dicitur , sed etia de causa de qua jus dicitur, accipitauio es. Quod si vere id, quod eventis magistratus aliquis ad suam j

risdictionem pertinere animadverteret, jam liud non poterat, quam ut curam ejus suscipe et xet atq; hocvel ex ossicio vel ad imploratione utriusque vel alterutrius partis, pro diversitate caesarum, interdilhoc, quod at potissilviiii c ua

20쪽

DIscEPT scuo L. CAp. I. sin privatis,interdum illo modo,quod fiebati in publicis rebus,fieri oportebat.Sed disputatio- hem de rebus publicis jurisdictione ad eas pertinentibus in alium locu rejicimus. De pri vatis autem rebus ita se habet , ut si quulem de his controversia aliqua oboriretur, sive perti neret illa ad jus personarum,quod in potestate Mobligatione es positum, sive ad ius rerum, quod si ectatur ii possessiqne dc domini, ea

expediretur extrahis vel in iure. Extrajus pruvatim transactionibus aut pactis, vel per arbititros.In jure autem coram magistratu non promiscue quovis, sed eo, ad cujus jurisdictionem res pertinebat, aut cui colitiovertentes ea sit jiciebant, cum alias ad magistratu, cui subjicie cbant,vi jurisdictionis n5 pertinςret,quod cum fiebat uristichio prorogari dicebatur.Ut enim supra dictum est, ut osticia erant distinista ita persenae, quae officia gerebant, atq; ita rursias distincte erant iurisdictiones.At vero de rebus

privatis iurisdictio ab initio ad Consules spe -

ctabat, sicut jurisdictio de rebus quibusdam publicis, non omnibus. Climautem Consules avocarentur bellis finitimis, neq; Iiet, qui in civitate jus redderet, quippe ficultate jus reta dendi, non quibus; ris, ted his duntaxat, quibus ea a populo vel lege data erat,concella, factum 'est ut praetor crearetur, teste Pomponioin L 2.

cumq; Consules, D de Origin jur si modo avit illaPomponii est, don*n potius Tribonia,