Hermanni Vulteii J.C. Disceptationum juris scholasticarum liber unus

31쪽

indulgebat, scilicet ante sublatas impetrati ne actionum,& formulas per II.&2.C.de formulina ct impetraublati adl.i.D.de reE.jur. in elegantissimo suo commentario scripui P trias Faben Denegabat autem, si ex turpi 4nhonesta causa postultiretur, vel desiderio postulantis juris ratio refragaretur,ut copstat ex Lveluti, et . D. de verb obL L item apud Labeonem, IJ. g.itaq; praetor, D de injur).s debitor, 3 o. D. desolutili. .de inspiciendo, falli.D. de ventre inspiciendo, hii nullae, Io. D. ux in

posses legataisq; casibus etiamJurisconsulti

ctiones denegare dicutitur, non quod ipsi ii negent, sed quod a praetore denegandas esse censeant,l quandiu, 69. infin. D. de acquir. velamini,qnt postquam, s. ga D.ut legat.seu fide Θ

xyll. Dabat ver pure vel cum Exceptione, R iratione, M. Nam Exceptione Replic tiones, ta postulari solebant, quzae tamen Scipsae interdum denegabantur, Li. g. beo, inde fluminita interdum cum actione dabantur, sunt qui putent, D ne quid in flum pubL

vel etiam non expresse datae inerant bonae fidei judiciis,L3M.de rescind.venda sedit ideo,

ac D sollamur i hujusmodi, 8 .*.qui servum, D de Ieg. Cum praetor actionem dandam c gnovisset, proxima erat dispectio de actionis dandae qualitate, ex bonane fide, an vero exi '

o stricto ea esset rancipitenda, mi Pei

32쪽

p1scsp T. scito L. CAp. formulam concipiebat secundum quam Achor ageret, iudex futurus judicaret: hisq; itale gitime constitutis judicem dabat, in quem l

terqlitigantiu , non alteruter eorum consen-stis uti, Ciceran Cluentiostendit Fr, Hoto Iliasian Lexi cosseo, in verb.judexi 4 privatis,&Jac.R vard .Protribun.c.ii.&ad Ia6T .de reg. . u litigatores 1 judiciuna accipere 6c siilcipere dicebamur, i ii quis antra avit, i. g. Labeo, ride dolo malo, L cum putarem, 6. D. iam.eGcisc. l. r. f. idem Pomponius, D de aedit edicticum infinitis aliis, Loc est litem 5tessari, quod injure ad sellam praetoris tribunal fieri soliti tum docuit me Pet Faber ad i. a . in verb pruvatorum conventione,D.de reg.jur. Nam antelirem contestatam res no pertinet ad osticiunt judicis, haediles, et s. g. item sciendum,D. de aedi-lit. edici . neq; actio instituta esse intelligitiu , antequam sis sit coiitestata, Lamplius, 1. D. rCm ratam hab. atq; ex hoc est id, quod vulgo interpretibus in ore est, quδd judicium a litis contestiatione incipiat, ad quod allegant texta ira c. 6uper quaestion desibidem L in verb litis ex Oidi trio, de officio, potestate judicis deleg obi Felirilis n.6.S text. inlis qui se obtulit, I tabiJas Ori. Dd.ini causas, C. de transaction. Anses. in repetit.Li mi L C de judiciidq; intec Ggialas sitas retulit Socin re gula 291. incip. is=r Pri C. Et rationem ejus afferunt hanc, quqdii carius contestationem non dicatur quis

33쪽

gere vel petere, sed agere vel petere velle, d. Lamplius, Panorm in cap. I. nu. q. de juramenta calumn Andri Gail. i. obser praes . q. num. 2. Atque ita in litis contestatione ius detinebat,

Cincipiebat judicium Lis autem est de facto, non de iure. De facto enim ubi constat, iam jus est manifestum, quod ex illo sumitur vulsel.si ex plagis, β.in clivo, D.ad legem Aquiliam,' I obligamur, . ex acto, D de obligationibus A actionibus, i. eum quem 79. g. i. D. dejudiciis. Jus vero praetor fornaula sua judici praescripta concepit, aut certe euhistoria uris p tendum est, d. l. eum quem , f. judicibus. Ita long diversum erat id quod injure agebatur, ab eo quod agebatur in iudicio. In jure apud praetorem magistratumve, cujus esset juristu- , ectio, agebatur,in judicio apud judicem, pra tore illo magistratuve datum:in jure aes io quia dem erat, sed qua lacultas demum agendi peteretur, in tu dicio actio erat, qua quas facultate illa d ta utebatur, rem persequebatur: in jure de judicio constituendo agebatur, ita judicio de ipse negocio controverso in ture specimen duntaxat litis futura edebatur, ii judicio lis omnis plene expediebatur in Iure quaestio super facto nulla est, sed factum praesupponitur,atque de eo quid irris quaeritur:in judicio omnis& sela quaestio est de facto ut plane duplici judicio res eadem disceptari vi- celetur, uno apud praetorem, altero apud i . dicem

34쪽

DISCEPT. Clao L. CAri s inem datum. Quod monuit quidem ita C acius libro decimo Observationum, capite decimo, sed nisi ita, ut modδ dixi, intelliga-- rur, verum non est. Caeterum cognitio illa a tragistratu fieri non poterat , nisi parte utra que,&aeluro, adversario eius, audita. Hinc adversarius sive is contra quem quis erat acti

rus, necessarib in jus vocandus erat, juris illius experiundi causa,ad eum qui iurisdictioni prς- erat quod idem, quamvis rarius, ob id quod illud quod in ure fit, quodammodo in judicio fieri videtur, in judicium vocari dicitur LI. g.in causis,&l tutor pro pupillo 3.D.de administratitutel.l.r. .praetor ait, D qui satisdrucog. quamvis ut id quod in ludicio fiebat, dicatiu etiam niure fieri,ullum me locum legore non memini. Quae vero ad praetorem sive magistratum dicebatur in jus vocatio, ea erat

Ciratio ad iudicem datum : verum sicut illud quod injure fiebat, proprie loquendo,aliud erat ab eo quod fiebat in judicio,ita alia erat Curatio a vocatione injus.Nam in jus vocatio fi ballinc ullo pr toris seu magistratus: Curatio non nisi iudicis lusis praeeunte voce praeconis, ut testaturant Goveanus lib. i. lectiψn.

ap. ult illa fiebat ad praetinem seu magistr iam, haec ad judiceri datum illa fiebat uti xycvirandi causa, haec facti disceptandibit m CiCBar acturus ipse, qui in jus vocabat, hanc

amitti )udex sive apparitor ejus Ex quibus

35쪽

utcunq; constare arbitror, quid sit in jure a I

re, quid rigeret in iudicio,& rursus quid tu inlus vocare, quid citare. Sed qua forma, quia iusve solennitatibus in us vocatio fieri solita fuerit, in eo video non convenire omnibus,

quippe a temporibus illis , quibus illae in usu

fuerunt, aliquanto remotioribus, dia ustim indiciis potius obsciuis,qu in rebus ipsis,utinplerisq; aliis, reliciis. Quin enim aliqua fuerint , dubiuna et Ie nequit illis, qui omnes sero juris judiciorumq; palles certas laabuille lo-lennitates norunt Barnabas Brisibilius dii gentissitariis formularum silennium populi Romani verborum collector, est quidem init. lis tradendis ab initio lib.1 de fornis& len-nib.pop. l om.verbis aliquanto brevior, omne

tame reni paucis his verbis absolvisse videtiir:

stant, denunci. batur hi verbis, licet antestari qua hoc Fignificabat icetve et obis testibu ad hanc rem uti 'Iris ubi dicet,respondisrari, annuisentve aurem, in qua memoriae sedem verere locviban . porrigebant, qua moltire tacta atque apprehensa. monebanturre est memores esse quo facto,sianu injecti adversarat . sartada res In ἴs r μίobtorto bosio adpra torat tribunaltrahipor mi. Haec Brimonius Sane quin is, qui in jus vo caretur, vocante protinuo equi, aut eo iri mi, rae

36쪽

DISCEPT. SCHOL. Ap. I. i ne satisdare necesse haberet, dubium non est. De duobus tamen hic tu ri video,unum, quis in ius vocaverit&alterum. an circa istam in jus

vocationem a vocante vocato vis adhiberi po-Wiuerit, Qubd acturus in jus adversariu vocanssi seculiate in habuerit, video constare omnibus. Sed an hic selusiita quidem sentire videtur Fr. Duaren.lib.1.disp.c.I.&irilian supradicto loco, atq; complures alii, qui exempla inius vori cutionis ab acturo tantum consignarunt, nulla' factae ab alio Ad dissoli Rober Aurelianensis antecella non ineruditus lib.3senti c.I. Magistratus viatore seu apparitorem atq; adeb d pliconin jus vocandi morem veteribus usi .patum videri scribit, unum, quo ipse acturus ii iusso magistratiis jussu, eunte vocabat,alterum, quo magistratus viator seu apparito que in iis vocare poterat: ita ut hoc vel illo more uti in ad uri essetarbitrio Hoc si Robertus in . telligit de viatore,cui id vela magistratu ad petitioneactin i commissum est , vel quem actu irus per se ad id, ut cet, adhibet, assentior, i quamvis creda viatoris minisi eriu rarius fuisse,

adhibitum, quandoquidem quila ejus, quod sciam eo,extant exenipla praeter uilicu illud,

quod ex Cic.de decumanis astertur, quib.Ver

res viatores suos accommodabar,non ubdit . lis opus esset, sed qubre Decumanis potius modo, quam alio, in jus vocatione fieri plac

37쪽

cuinanis requisitu accirinmodis . Ut autem. magistratus non requisitus viatori id commia serit, aut viator sita sponte,sine magistratus. missione,velaei uti rogi tu injus quem vocaverit, nemo, credo, dixerit, multo minus mi persuaserit Ouinis igitur injus vocatio aba' cturo proficiscebatur, ita, ut ea faceret vel ipso' lus,vel una cum ipsb, utexistimin viator, eoq; faculiatem in his vocandi ipse solus habe-.bat, exercitium facultatis illius, inter retiani

Uius, hic tamen non nisi ipso volente qua rata tione recte milii Robertus cum ceteris conci-liari videtur.Unicus Donet ad i. vinum az.n. s.' D si cert pei. enxire videtur, unumquem; in

jus vocari oportere ullis lautoritate magia stratus, ut colligatur ex L si quis ex alien .s dei jud.&4 clina proponas,C dehon. aut, tu post ii in modum priorem repudiat, posteriorema, Roberto probatum selum ampleci itur. Sed id ex legibus ab ipse allegatis quomodo colligi, possit non video Nam quod ad Issi quis ex fili mattinet, affirmatur quidem in illa, quod vocatus autoritatem praetoris conteiumerem urdebeat ad hoc autem ut magistratusautoritas. contemta dicatur, no Video cur praecise neces.se sit vo onem autoritate jussu magistra--.tus factam eme, cum ad hoc, ut ejus autoritas contemta esse videatur, sussiciat album,ex quo

jus csset redditurus,ab ipse propositum, usq;. . iurisdi ovi vocatum essς subcectum D ut in f

38쪽

Dises . Schoet C Ap. I. 13iisti deeo dubitati, vocatio verba privato ju

re ita permittente facta vocatum protinus ad

stringat. Nihilo plus ad hanc rem facit d.l cum

proponas, cum necesse non sit, ut siquis adito provilicia rectore conveniendus est , convciliendus jussu etiam rectoris vocetur, cum sus siciac vocato conveniendo rectorem adeat,

atque apii l eundem vocatum coiiveniat. Atq; minus hoc caput difficultatis habet:at alterum illud est aliquantbdissicilius.Communiori in terpretum nostrorum calculo receptum est,' in ius vocatum sit sequi nollet, neq; eo nomine satisdaret, potuisse invitumac reluctantem etiam injus trahi&duci, idq; manu iniecta,&vi quodammodo adhibita, . ut loquuntur. collo obtorto. Hoc Robertus d. cap. I. negat. ntendens eam vis inferendae rixaeque, quo ties injus vocatio fieret concitandae oecasio aeria veteres nec probasse nec admisisse, & ut vis aliqua in vocatione in ius fieret, is hirmiori fuisse licitum, qui apparitori suo id mai darit. Ait Robertus, quδd interveniente magistratus autoritate transigi potest, sicque com poni , ut dissensionum tumultuumq; praecida

rur occasio,voluit lex non aliter, quam perma

sistratu ejusq; apparitorem, sive executorem feri, nisi in casibus,in quibus lex id permiserit. Re assimo ego , legem, im Tabulari id Permisisse in vocatione in ius, ut fieri posset vi Mahibitiata ei sim in illa scriptum eraa: S in μν

39쪽

-cat, ni eat, ma=m γ' injicito, en capito antestiri,

tu vocat ars eat, sicalvuurpedem vestruit, manum endo, torquam parterae legis Oa. b. reliqtiam nobis fecit Felltis in verbo, struere Et rutilissio: Munm injinio so m)W.-ruo: qu retulit idem Culac. lib. io. Obs circi .Etsi v vis aliqua ea esse videbatur, elices atamc tu, risuis non erat, quia lege permittente fiebatisicut enim dolo facere no videtur qui ut suo utitur,l nullus sui de R I. ita non video arviiii facere, qui jure tuo utitur l. factum, is s.f.non videtur,D de R.J. Est vel , longe diversi ratis ejus, q id die ex conventione uidem reipi

goobi ubi obligata sitae judicis autoritate po cessionem apprehentare quisquam possit,&nus, qudd laxitans non pollit invitus de re itinctere idi. ejus qudd qui dolo in possessionern

yenit, ordinario portus jur quam vi inde in .ielidus sit. Nam lex cani vim adhiberino tantum non permiserat, ed expresse etiam uniuerat, docurvetareriratio es Manifestg,quoniam 14emini res sua,aut oue ita elle putatur, sine sacto uoauferri debet. Neq; vero ei, cui m*nyis injicitur, aut vis aliqua sit, jus quod habet ii1 tervertitursed potius vi ista, de iure expeti tua cogitur, adeb, ut lex contra eum,qui in jus vocantem sequi non vult,prς sumat, qudd cau

40쪽

citer lex vim fieri permisit, sed tu inclemum, si vocatus sequi nolit,ct tum partim ob pretes unationem illam, quam adveruis vocatum esse dixi, partim quod magistratus, ad quem Ocotur, a vocato contemni videatur, qudd fieri,si d bet,l si quis halielaia, s.ff. de judic. Ex cauta igiatur, quae si deficiat vim fieri ex vetat Argumetum vero avi rei non inserenda ad vim fici lo. nae non inferendam infirmum est, quo tamen Robertum uti exempla ab ipso allata demonstrat,quippe quod vi persona ill ita, nihildum persenae praejudicetur, at vi illata rei, jus ejus, cuius res est, quodammodo interverti ccietur, nempe usus seu pollessionis, qua ratione non rei tantum vis illata, sed ei etiam, cujtis res

injuria facti censetur. Et qui posJesionem rei

sine autoritate judicis apprehedit, aliumve invitumdere sua detrudit, ut eum qui in posses sone est, quamvis dolo vi ejicit, quid is agit liud, quam ut sibi jus dicari, quam ui causa non cognita, neq; meritis ejusdiscussis, rem, quantum in se est, suam faciat modo a jure prplubitor Is vero qui vocato in jus,neq; Equenti,aut satis danti vi in facit, eo ipso id facit, ut de justitia

dc injustitia causa cognoscatur, quam dum vocatus re frit, merito trahendus est. No obstat, quod lς xii. Tabularum iu bet, ut o Det populo b P.Id quidem legis, ii Tabul fragmentum ex Ciceronis i r de legibus supercile nonnul