장음표시 사용
101쪽
D PISCINIS LIR. V. stabant. Forte in ipso reditu dum auriga plaustra inania revehunt domumque redire festinant, piscatores denuo plagas explicant ac plutes Cyprinos quam antea utroque actu comprehendunt. Stupentes admiratione aurigas revocant, plaustraque & equos per glaciem piscinae exagitari jubent, ipsi in- te rim ad piscandum intenti. Quid opus verbis P Quod nulla ratione allaquebamur, id casu tandem sumus assecuti, ut sine lici deinceps piscatu perfrueremur. Nam pisces qui antea sine ullo metu fugam adornabant, tunc vero, di ad strepitum solearum quibus equorum ungulae, & ad stridorem cantho. rum quibus rotarum orbes in plaustris devinciuntur, consternati,omi is fugavi latibulis,ad insidias plagarum gregatim prae. cipitabantur, a piscatoribusque nobis extrahebantur.
Vnde accidat, ut in aliis piscinis crasiores in aliis
renuiores, iurerdum e iam in eadem piscina, a.
planta Cyprini. Dubitare non oportet, quin causam hujusce varietatis praeter alias praecipuam natura locorum sustineat. Nam si illa alias tantum pollet, ut corpora juxta atque ingenia humana valeat evariare quid mirum, si eadem vim illam suam
multiformem in bruta quoque corpora expromat PSic autem de ea re Cicero in libro quem de fato inscripsit Inter locorum, inquit, naturas quantum intres, videmus, alios esse salubres, alios pestilentes in aliis esse pituitoseos O quas redundantes, in aliis ex e-
caros arque aridos Mutraque sun aha quae inter locum se locampis. imum disserun . t Arbenti renue coelum, ex quo eriam acutiores fa .rantur Attici crassum Thebis, iraque pingues Thebanior valentes.
Haec Cicero. At simili nos quoque ratione in Cyprinis nitimur, ut eos alio loco magis quam alio probatiores inveniri contendamus. Boliemi primam loci palmam Cyprinis in Dolic a vendi ant, proximam oravi, tertiam Stesitae.
102쪽
ό Dp BRAVI Vs Refert deinde quali qua alantur quippe dulcis quam ab
mara, tepida quam frigida, melius nutrit Cyprinos licui terra quoque glebosa succulenta quam exucca arenosa. Mox aer item crassus interdum atque imbrifer, quam perpe tuo sudus& siccus Denique apricus vadosus civentis tranquillus loci itus redundantiores ac valentiores effuit Cypri nos,quam opacus tempestuosus & aquis profundus,ut in quem sol aegre penetrare soleat. Sol, inquam: qui non ea modo quae extant di supra terram eminent, sed etiam ea quae in f rius latent 4 quis occultantur, suo calore fovet, melioraque e vegetiora facit, ut author est Theophrastus.
Nam quod in una eademque piscina alij Cyprini alijs su
culentiores reperiuntur, id partim ex imparibus Cyprin rum seminibus ex diversis seminarijs in unam piscinam translatis partim ex solo in quo pascuntur, alibi in eadem piscina pinguiore alibi aridiore: usu venire plaerumque solet. Quanquam non raro etiam ex affectione Cyprino tum quadam peculiam, ex ignota nobis causa oborta, habitudo ipsorum corri mutatur. Simile quiddam idem Theophrastus commem rat de his quae monogena sunt, unamque sortiuntur appellationem quod alia tamen eorum Raecunda est alia in foecumda videantur utilicem quandam este fructiferam quandatas ei item, alnum pariter, cum amba nihilominus florescant. Id vero nemo sere ignorat piscinam quamlibet, quae rariusquam quae spissius fuerit seminibus consita completaque, tum
specie corporis tum suavitate saporis, multo commendati res Cyprinos alere. CAP. L
ternis te, an in singhlos annos ad iugulus
p scio. , pisar metu expediar lMOs hic ad piscinas quasi solennis retinetur, ut in singuistis piscinis, quae nutriendis Cyprini destinata fuerinr,
103쪽
altero de inum anno piscatio celebs erit r. Nec eni in una a state bimus foetus piscina creditus, nec item semper icimus satis Pergliscere potest, sed minimum opus habet bienni spatio, ad saginam Megitimum incrementum accipiendum idque ita, ut statim dixi, solenniter a piscina iij observatur.
Praeter hunc tamen usurpatum morem Princeps meus Sta-rais laus, diu primus in Moravia ac solus, aedificata sibi ad viis cum Medricium non poenitenda piscina, velut ex novali facere illam sibi estibilem aggressius est, quotannis eandem obserens ac demetens. Hac sane ratione. Complures ei aliae piscina viliores ad arcem oppidum, cui uisclicovo no-rrien aderant non in aliam rem magis fructuosae, quam ut foetum Cyprinorum seminarent foverentque Eas porro pilainas sic habet divisas, ut aequalem ei in singulos annos liceat ex illis foetum deligere Deligiturque laetus trimo nunquam minor nec major quadrimo sed uterque ex eo numero, qui
latam indolem ad saginam appositam prae se ferat, quo melius celeriusque saginetur, instruatque opimis epulis mensas
lautiores , ad quas propter tempestivam aetatem quadriennis aut quinquennis inprimis vocatur. Nam citra annos quatuor fluxa adhuc carne, ultra quinque tenaciore insulsioreque esse incipit. Nec tamen idem Stanis laus solo scelus dei ctu est contentus; sed curat prarierea, ut in singulos autumnos piscatus peragatur, ut ipsa piscina a subduc his aquis totam insequentem hyemem ad recuperandas vires, quas ex humore aestivo amisit, nacta, vernali rursus tempore succulentum veris
nactum latendis Cyprinis idoneum, praebeat. Sed nisi copia foetus Cyprinorum abundaveris, haec piscandi ratio parum tibi profuerit. Quocirca si plures quam unam possideas fructuarias in fundo piscinas, ita facile assequi poteris, ut quotannis aequaliter illas divisas habueris, alternaist itaque ex dimidiato piscatum annuum institueris.
104쪽
Coprio ad piscinas disrabendis.
Cyprini, qui ad piscinas, statim ut extracti retibus fuerint,
venales proponuntur, aliquanto sunt vendibiliores iis, qui ex piscinis in vivaria translati diutius asservantur. Ut enim illis habitus adhuc corporis integer gratiam apud emptores conciliat ita istis per captivitatem diminutus precium quoque imminuit. Nihil autem facilius est quam pisces distrahere, si adsit emptor qui illos emere velit. Neque enim in venden dis illis novo aliquo jure utimur, aut quidquam de sanitate vel probitate eorum invicem spondemus stipulamurque cum pisces rarissime langueant,&gustu approbare illos vel impro bare cuivis liceat. Aliter autem Bohemi atque Moravi Cyprinos ad piscinas divendunt. Illi enim suas emptoribus vale propemodum urnali admetiuntur, constituto prius in singulas urnas certo precio. Isti per saxaginta numerant quoscunque extrudunt venales contenduntque certiorem atque etiam aequiorem videri suam rationem quam Bohemorum, propterea quod numerus semper sibi in summa constet, non item mensura, quae pro impari Cyprinorum magnitudine saepius illam ipsam summam divariat Precium in sexaginta Cyprinos summum octo aureos minimum sesqui aureum Moravi constituunt. Proitu videlicet regionis aucta vel diminutalicitatione S, quidem in ea parte oravia , quae ad superiorem Pannoniam pertinet, ubi nunc Austria est, bis terque tanto licentur Cyprinos, quam in ea, quae pertinet ad Stelitas qui in locum Quadorum successerunt. Non tamen mihi valde displicet Stesitarum ratio, qua in auctione Cyprinorum utuntur, seor
summaXimos, seorsum medioxumos,&minimos, auctionan te s. Vetus enim est aqualitatem haud parere legum a inaequalitatem discordiaram non parvum essesomitem. Statim emptor,
105쪽
DE PISCINIS LIB. V. 63 sine lite cum venditore trans git, ubi pares statura Cypri
Di venundantur contra multum litigat, s inaequales, in Unam velut turbam minores cum majoribus consulos sibi avenditore videt obtrulas. Licitator enim tunc qui minimos Cyprinorum digito indicat eosque dissimulatis majoribus preci minimo ut liceatur apponit venditore diverso qui ma-Σimo, propter eos qui maximi inter caeteros apparent. In hoc sane concordantio hemi oravi Stesitae, ut Lucios venales non ad mensuram sed ad numerum sexagenarium venum exponant. Similiterque aliam piscium in piscinis turisbam miscellaneam omnes pariter vasculis admetiuntur potius, quam ullo numerant numero haud enim facile est numero comprehendere turbam. Sed cum nonnihil admirationis piam sque asserat, accrescentibus piscinis ac piscibus simul quoque accrescere annonae piscium icaritatem, explicanda obiter reddendaque causa ejus rei esse videtur. A P. VIIL
Cur fat, ut austis piscinis precium quoque
CVrinorum augeatur PCAus ejus rei duplex esse putant,una dominata altera petegre allata; atq, utraq; ut verum rateamur producta ex gulae intemperantia, quae sicut nullum escariae voluptaticita nec sumtibus, quibus talis voluptas emitur, modum terminat. In deli.
cijs autem epularum Cyprinum passim haberi, adeo jam lippis, quod dicitur, c tonsoribus notum est, ut ne ips quidem lippita tonsores apud nos sine Cyprino lautiora ineant convivia. Ut pii mores populi taceam; qui eandem in entacula pran. dia coenas&commessationes distribuunt simili intemperantia ipse populus utitur, meniasque suas Cyprino, quoties a. Deri potest, libentissime onerat Populum urbanum rustici sequuntur atque initantur,co potissaeum tempore, quo nundinandi
106쪽
dinandi grati oppida vicos subeunt, non antea rus inde repetentes quam Cyprino eoque carius redempto ingluviem exple velint suam. Quasi nullus aeque saperet, atque ille qui gno emptus est. Ita enim apud Martialem rustica quoque avis canit: Rustica sum Perdix quid refr/, apor idem e Carior eri Perdix si viri a magis. Domi igitur posteaquam tanta aviditate Cyprinus ab omnibus ordinibus appetitur quid mirum, si quantum fames ejus
crescti, tantum quotidie increscat precium, certatim omnibu3 ad emendum eundem concurrentibus
Quid deinde foris nonne omnia fere per Germaniam superiorem diverticula Cyprinum apud nos emptum, nos solum occupare, sed etiam piscesse nobiliores anteire depre hendimus Diverti jam priclem in oppidum Alpinum, cui e ni ponti vocabulum, ad hospite is ab eodem exigens, ut milii salares pisces ad coenam apponeret. Ibi hospes: si piscium, in quit, desiderio teneris, aliquanto suaviores quam salares sint tibi statim exhibuero. Nec cunctatus affert Cyprinos, paulo ante ex Bohemia advectos, plenoque ore laudes eorum cilebrat nunc cum Carpionibus Benacinis nunc cum Salmonibus Rhenanis comparans Me nihil plane adversante. quod de gloria incorum popularium agi videbam interim tamen po scente, ut dilatis in crastinum Cyprinis, praesentem mihi cadinam additis salaribus accumularet. Paret hospes coenamque salaribus entaculum Cyprinis instruit initaque ratione carius Cyprinos quam salares aestimat. Quo ego perspecto ad comites ajo me sinamus posthac mirari cur precia Cyprinis intendantur, quando pluris eos apud peregrinos quam sala res aestimari videmus. Nosque inde non modo ad novas piscinas amplifica a das, sed etiam ad veteIc renovandas, converta Izur.
107쪽
H umor perpetuo in piscinis restagnans secit, ut illa ante
tempus senescant. Tunc autem senescere intelliguntur Piscinae, cum ubere ipso terra succoqueis viribus percontinuam aquarum redundantiam exhaustis, ad alendos pisces minus habentur habiles. Idque mali nostra platrunque culpaeis acceleratur, dum avidi ad rem nimis sumus; perpetuisque fructibus inhiantes, perpetuo etiam piscinas, sine ulla remissione, aquis oneramus. Obliti quid praecipiat agricolis Virgilius, cum dicit: Abernis idem ranses cessare novales, MIeinem patiore siti darescere campum. Conducit autem hocpIarceptum non minus piscinariis quam agricolis; ut piscinae videlicet similiter atque agri restibiles cessantibus novalibus recreenturin instaurentur. Fieri vero talis cessatio atque intermissio in piscinis solet, post annum octavum aut decimum, id est, post quartum aut quintum legitimum piscatum, qui biennio quolibet celebrati consuevit. Nec diutius quies durat, quam dum unus in se revolvitur annus, haud ipse quoque tunc sterilis. Siquidem licet piscinas humore vacuas seminibus frugum conserere messeque interim perfrui licet item post unam statim aestate piscari, si et Cyprinorum trimo desiccatam recreatamque piscinam repleveris. Caeterum scilla ipsae piscinae multis annis multaque artate adeo inveteraverint, ut viribus plane defici. antur, effartaeque reddantur; nequaquam tunc satis fuerit, uno duntaxat anno requietas illas feriatasque relinquere, sed addendus erit alter&tertius annus ad ubertatem reparandam.
108쪽
86 DV su AVIVS in Ceto etiam solo facile provenire solet. Cujus generis se mina sunt tum iiij, tum Panici, tum Lupini, alias stercoris
etiam vicem praebentis, quotiesve simul cum suo sarculo inaratur. Anno altero pabula jam robustiora sulcis in piscina exaratis mandares Tertio frumentaria semina quantumvis Praevalida spargere simulque metere poteris. Ita fiet, ut nullus sine fructu annus tibi praeterierit, donec piscina pensionem solennem ex piscatu solvere incipat Authorem habeo Equestris ordinis virum longo usu experientia probatum semen nullum esse, quod satum melius piscinas pariter atque Pisces opimet, quam semen papaveris sit a matutitate sua in piscina ipsa relinquatur papaver, ut ibidem semen ex calicibus effundat suum. Sed diutius fortasse Salares, quam dignatio eorum seri, differuntur. CAP.
De . rvariis Salarum. Olim jam ego Ausonio assentiens Salarem eum piscem appello, quem vulgo Truttam cognominant. Sic vero Ausonius Salarem suo sibi colore in Mosella sua depingit
Purpureuque Satir sensus ergora gut M.
Quoniam alter praeterea Salar est ipse stellulas velut nobilitatis insigne in tergore praeferens, sed nigricantes; quem vos Germaniteschenum nominatis uterque porto Salar dictus a saltatu esse videtur, quia in praecipitibus torrentibus sublimiter saltitat, ac praesertim purpuratus ille, qui bene alta septa facile transilit. Sed idem claustra perbelle patitur cum ille alter nigricantibus stellulis stellatus claustrorum impatientissimus habeatur, protinusque ut ex aquis suis in aerem est
Priori igitur apud nos a piscinari j elegantioribus viva-
ia nuper alli tui coepta sunt; non saac in quaestum aliquem, sed
109쪽
1ed in lautitiam epularumque magnificentiam. Instituendi autem eorum ratio, quod ad longitudinem & latitudinem tormamque attinet, consimiliter fere sese habet, atque seclu-1Oriorum, de quibus paulo ante diximus, nisi quod vivaria sa-iarum altius deorsum perfodiuntur. Quanto enim altius re-itagnant aquae, tanto diutius rigorem suum in fundo retinent, quod est gratissimum salaribus. Nam ut liquidas defcecatasque ita frigidas semper aquas desiderant, dolum in fundo arenosum glareosumque riuale, si non ad manum adest, alia unde arena&glarea advecta consterni debet. Tum ripa vivaci silice per circuitum praemuniri debent, non eo solum ut ne terra subsidat nullo fulta pariete, sed etiam ut salares lia. beant suas latebras, inquasse per aestum tempestates abdere queant. Ideoque parietes rimosos, ac musco duntaxat viridi
interjecto coagmentatos, facimus, ut per foraminum raritares,' per musci vii ditatem eadem late copia di Pertendi in latebras salaribus fiat, quae fieri solet in alveis ripis fuminum, quibus, ubi liber est, libentissime diversatur Debet autem fluminis unda assiduo vivaria salarum permeare, quoniam plus obest illi unda stagnans quam prodest muscus est glarea Obest insuper eisdem aestus fervida aestate concitatus Eum alij objectu arborumis umbra arcent quidam glaciem, quam inirigi dandis poculis per totam aestatem in
Puteis altervant, vivarijs immergunt simulque fami per tem Pus eorum occurrunt, ne ex illa aliter in alterius lanienam
effetaretur. Esca appostissima habetur soboles Cyprinorum, vel alburni vel rivales haleculae. Nam qui jecusculis minu-tjm concisis vel adia carne saginantur, parum gratum abcnt
Vix concinnior institui commodiorque hujuscemodi vivariorum oeconomia potest, quam est haud magno spatio ab
arce Pardubicia a Proceribus Bern steynis instituta. Trifariam
110쪽
parati. In primo vivario grandiores, utpote herili mensae desinati, adnatant in altero mediocres: in tertio minimi. Quia utrique in supplementum descripti, ut sibi certus numerus in suo quoque vivario semper constet, per continuamia desideratorum locum substitutionem.
Haec sere sunt,mi Antoni, quae de piscinis commemoranda
in mentem mihi venerunt. Nunc nihil aliud admonendum superest, quam ut non solum boni sed etiam justi patrisfamilias ossicio defungamur, quotiens instituendis augendisque piscinis curam intendimus. Nequaquam nos ad imitationem quorundam componentes, qui contempta omni aret uitate&praeterea in colonos suos humanitate, quidam eorum illos agris, alij pratis, alij pascuis, nonnullr totis pagis, submovent exturbantque Ut ipsi in loca violenter occupata succedant, piscinasque sibi in alieno pro libidine constituant quasi non liceat sine injuriain incommodo ditioni nostrae subjectorum
utilitati quemque sua consulere. Quemadmodum videlicet sibi consulunt uris aequitatisque&humanitatis cultores, paria nimirum, si non ampliora,ubique locorum cum colonis suis facientes, hoc est, agros restibiles restibilibus, novales novali-hus, pascua loca pascuis, prata rigua riguis, pensantes. Quod si facultas par pati reserendo non adest tertiam amplius quam acceperint partem in rerum permutatione colono adjicientes. Si meliora his nobis domi, unde har depromi omnia oporis ture, nata suissent, meliora tibi libentissime, mi Antoni, deprompsissemus. Nunc/ opibu ut dicitur)mania condian diis si nullamor sitan realia, at ipsa interim. novitate, placitura. .