장음표시 사용
41쪽
pa Ag ATIO. suare nonsolum importunum videri non delet, Damalde etiam opportunum , ut tandem portio fundi opulentissima e latebris, in quibm hacte nus sine honore literarum delituit, in apertunt proferatur, tuoque primum, mi Antoni, conjectui exhibeatur , qui primus mihi author fueruilluserandi piscinas. Etenim antea quam tu me ei deliberationi, qua de re familiari, ad arcen tuam ampliscandam , facta erat, interesse motu si ne per insomnium quidem mihi in mentem venerat, ut ego rem piscinariam memoria per litera mandandam susciperem. Sed posteaquam a deliberatione ita negocium, idque tuo jussu,agi eognoscebam, ut omnes rationes eo iiij nostri ad te perseriberenturi in eaque re, quanquam notam satis haberem prudentiam atque diligentiam imam, nihilo tamen minus admirabar in tanta δε- mi forisque eura, tamque variare multiplici rerum adminiseratione , tantum tibi superesse sim
dium pernoscendi ea quorum procurationem
aliis delegasti Atque ibi A cum hae admo
ratione cupido ineesit, accuratius deliberata pertractandi, ut sui si tuo de meliore nota a me
42쪽
rius consciendam hortator Princeps re Pontifex meus, tui amantisimus, ut cui tecum Ereum tuis necessitudo intercedari Hortator autem 'im ins vero, qua ejus ess comitas, etiam adjutor Ludm, nulla ille pro usu er experienti r qum memoriter, quam copios de piscinis disseruit, ut tanto mihi uberiorem materiam scribendi suppedita re Sed quid opus ess Prooemio longiore Iam ipse suimet tibicen erit libellus e utinamque ejusmodi inses tibias cujusmodi libenter audiunt aurres tua a Musisnon aliena.
43쪽
Tque ut inde narrandi initium sumamus, unde libelli vocabulum proficiscitur, nempe a Pisciis nisi sane non alias hic piscinas vocamus, quamas, quas sic definire videtur M. Varro cum ait Pincinas dico M, qua in aqua dulcLaar falsa incia. ψos basenipisces. Nihil itaque negocii nobis erit cum quovis alio genere piscinarum. Sive eo, in quo homi ne lavant natantque, de quo Cicero LMiorem mi ir,psιι- nam voluissem abs jac ara brachia nos osse dereo u Sive cum illis ais s. in quibus umenta iecudes adaquari, anseresis anates urinari, lupinum ci an abim macerari spectamus. Sed earum solum piscinarum rationem in praesens habebimus, quae vivos pisces coercentinis utriunt, atque inde a Graecis ἰχθυο οφῶοι appellantur. Quarum duo genera idem M. Varro numerat, dulcium & salsarum Dulces eas esse dicit, θοὰ adule aqua clarusspi ea con ιοenr. q.alos plerumque ac mugiles, uscue eo a veteribus fastiditos, ut in contemptum eorum ad scribere hic ipse Varro ista audeat Euis nunc neίulo ac, ton non dicit, sua nihil lateresse, utrumuis piscibu agnum habear o. nam an rasti P Quin cipsa denique piscinas dulces omnes a deo parvi iacit, tanquam fructu dignatione carentes, utilia
44쪽
E DURRAVIVS las a melioribus ordinibus ad plebem inconditam releget. Salias porro nominat eas, quae in aqua marina pelagios pincium greges habent in hac quondam existimatione tant que in honore habitas, ut earum studiosi, tum Oratae, tum Muraenae, ab inclusis eius generis adamatisque piscibtis, non aliter atque Numantiniin Isauritia devicti gentibus, magno cum ambitu cognominarentur. Nondum videlicet illorum, ita ut nostris saeculis nota explorataque fuit dulcium pisci narum tam nobilitas quam utilitas. At primum de nobilit
De dilabilitate piscinarum, quas in regionibus
Potestne majus aliud certiusque nobilitatis piscinarum da ri specimen, quam id sane est, quod non solum plosio ses res amplis censi sis reddibus nobiliores faciat, sed
mensores etiam curatoresque ipsarum ex servitute aut igno bilitate in libertatem atque ingenuitatem alterata Quam multos licet apud nos videre, nuper vernas aut agasones, hodicvna vertigine, ut est apud Persium, facio Maicos Dama PNullam aliam magis ob causam, quam quod in piscinarum negocis sprocurandis dimetiendisque insignem operant navi-runt. Imo domini ipsi mediarum facultatum, procurationem piscinarum, tanquam rem splendidam, ultro arripiunt gaudentque laudari ab auditoribus, quoties narrant se rem suam praeclare ad piscinas gessiste. Juvat ditiores hono ratioresque operi piscinario intervenisse. Incidi adeo non ita pridem in Silesia in quendam ejusdem regionis Principem, more piscatorum cruribus ocreatum, cum casu iter per aggerem piscinae facerem audivique habitum hunc piscatoris Smulque piscatum talibus propemodum verbis excusantem.
45쪽
DE PISCINI LIB. I. 3Si Principi venatio lepusculi non est inhonesta, nescio quam obrem piscatio Cyprinorum auctorum videri debeat pudenda paenitendaque . Mirid, quod nec Matthiam Pannoniae Regem puduit ad diverticula piscinarum saepius divertis. set cum omnes fere ante se Reges, qui in Pannonia regnarunt, gloria rerum gestarum victilet eundem in hac quoque piscinaria magnificentia rationem reperiste, qua vel glorio. sitis mos in Bohemia vinceret piscinarios. Ea ratio fuit, ut Ma- Tiones, porculo marino similes, in piscinam quam sibi ad arcem attam extruxerat, ex Danubio deduci uberet gnarus,
in Bohemia genus hoc piscium non invenui, nec Bohemos ad eam gloriam alpirare posse, ut vivum Marionem in piscinis suis ostendere possent . in ipse Beatrici Reginae, Leg toque Romani Pontificis, qui cognatus Regina erat, atque multis ex Bohemiae proceribus, paulo minus sexaginta spectandos in piscina, quam dixi, proposuit Admirationi inter
carier a fuit, quod captivitatis impatientissimi, carcerem tamen incolumes aliquandiu pertulerint. Ceterum facta mentione piscis Marionis, alienum nonsuerit indicare Plinis locum unde ejusmodi vocabulum desumpsi nus, ut uni simul opera, eundem locum foede mutilatum in integrum restituamus. Apud Plinium igitur tib Iccap. XV. ubi de piscibus animicis praecipua magnitudine loli. gnibus, ne trile de Siluro Nilotico Eice Rhenano. Ait ilo Paduano, agit, sic in omnibus sere, qui editi extant, codicibus legitur L in Danubio martex rabirur porculo mar no simio δε-M, O in Borsene memoratur praecipua magn/rudo. Eu o ibis Γιονυ intersitu carne praedulcι Hactenus Plinius. Quis ista, tam
male videlicet sibi cohaerentiatamq; absurda, paulo acrioribus intentioribui clue oculis legens non videat injuriam insignem faciam tale autoriὸ quasi ille ita scribens ct in Danabio mari Areabitar ipsum mare cum Danubio, res utique palam disiun,
46쪽
A V I VIctas coniungere voluerit. Ac mox subjiciens porcal smiliamin porculum cum pisce, cujus nomen ignoraret, comparaverit. denique adjiciens es in ori bene memoratur praecipua magoitudo hincertum reliquerit, cujulnam piscis ista magnitudo inter alios a se notri natos praecipua esset. Se apage sis hanc tantam negligentiam a viro omnium diligentissimo doctissimo. Nos potius negligentissinii: qui traditum nobis ab illo vocabulum incorruptum corrumpere, quam retinere illud incolume maluimus Quod mihi tamen inpraesentiarum, posteaquam res se ita obtulit, restituendum, atque in suum locum, quem vox mari truncain mutila hic in tempostive occupavit, reponendum videtur , Sic igitur sincera veraque apud Plinium lectio sese habet i E in Danubio MamextrahIra porcuo marino similimus, ct in Bor,bene memoratur praecipua magni udo nimirum ejusdem Marionis cluandoquidem ' magnitudo lilius es pingui ad , militer usso auo ιθ ad mis, aliquando libras ingravesci Atque
in hunc usque diem in Danubio duntaxat in Borysthene amnibus capitur alis qualem destribit Plinius, nullis ossibus spinisque intersitis carneque praedulii.
ITILIT A Tis piscinarum tametsi multa ubique locorum exempla occurrunt L nemo enim apud nos line magna utilitate illas colit, omnium tamen maxime memorabile exemplum videtur ani a Berensteino, ohemiae atque oraviae Procerum ditissimi. Hunc igitur ego certum habeo, ex reditibus tantummodo piscinarum, quas in Bohemia timora. via atque lesia possidet, anno superiore amplius duodecies sestercium accepisse. Hoc est, pecuniae summam majorem,
quam erat, qua senatores&Patruit Romani, vel ab iplo Augusto
47쪽
D PISCIN IS LIB. L Igusto Caesare, qui censum auxerat, censi suerunt. Conser nunc cum an piscibus L. I uculli pisces, quos M. Cato, dum tutorem pupilli eiusdem Luculli agitiunam ipse Lucullus non in precium sed in delicias pisces nutriebat, quadringentis se sterciis, id est censu equestri, vendens, adeo luculenter existimatus est rem gestille ut illam summam M. Varro, post Columella, deinde minius, inter exempla relerendam cem serent cum apud nos longe majoiem in singulos sere anno Sidem Janus in arcam reponat. Unde satis superque potest liquere, quam utiliter piscinae in nostris regionibus excolantur. Adiiciemus praeteie tamen , ilhelmi a Bernsteino, ejusdem an Parentis, senientiam super pis inis. Rogatus erat, ut diceret quodnam praedium jud Lare teste maxime fructuosum t Id quod piscinis scateret, respondit Actor te tunc coram duo ex Equestri ordine aderant, quorum alter praedium piscinis vacuum quadringentis sester cijs, alter suum cumpi Linis dimidio minus emerat, atque uterque compari aere
alieno praegravabatur. Ibi illi et mus: erran, inquit, eaosci cum quovu vestrum, ch cum stabant autem complures,de
'stro etiam n pignus non viti pignore, quoa certe minime facerem si, ira mihi noras expiaraiasque non haόerempycinas fre, M hic ex si ιbus venalibus, quam se ex farno ordeo edi oleriίω, multo celerius omne ab alienum cum enore diluat. Ad opisιum quam βαarum rerum vectigalmis usualetur Nunc aaire inculi quidpis ιν neque opera uua neque Impensa coluntur, quemadmo mcerer in fundo, quodque minime omnium rempestaritu calamitosa reperiuntur. Denique, ilii, ad eas, quas me habere tiaria ope/.aa tum inprimu piscina fecerunt, hodieque rribaram' aam uberrimum mihi penden . Cum non modo verba tanti viri sed res quoque ipsa in divitiae ex piscinis comparatae, fidem orationifaceient alsenserunt omnes, utilitatemque piicinatum ceteris ex suo do commodis praetulerunt.
48쪽
DI BRAVIVS Sed post explicatam piscinarum tum nobilitatem, tum utilitatem, congruens est, ut originem insuper earum de .
De Vetustate . origine piscinarum.
Assius Hemina vetustissimus annalium author pisces marinos in mari captos in usu fuisse protinus a condita Roma, prodidit nulla piscinarum mentione facta, cum nullas adhuc Romani frugaliores noverant Longo dein temporis intervallo Sergius Orata, quem Cicero magistrum asotorum vocat, post multa secula ne gulam Neptuni arbitrio, ut Val. Maximus scribit, halereisubjectom, primus peculiaria sibi maria excogitavit, aestuarijs intercipiendo fluctus, pisciumque diversos greges separatis molibus intercludendo, ut nulla tam
saeva tempestas incidet et, qua non oneratae mensae varietate
pisciculorum abundarent. Idem primus ostreis Lucrinis optimum saporem adiudicavit Primus item vivacia ostre orium in Bajana regione invenit, artate L. Crassi oratoris, ante bellum Marsicum. Qua quidem male pictor Licinius urar nareliquorum piscium vivaria reperit ut legere est apud Plinium Horum deinde exemplum secuta Nobilitas, maxima pC-cunia aedificatas habebat piscinas. Hortensius suas ad Baulos, Lucullus ad Neapolim, ubi monte etiam exciso, majori impendio quam villam aediti averat, euripum Maiia resti. gerandis piscinis admisit. Unde a Pompejo Magno Xerxes togatus est consalutatus. Ipsis porro Cicero omnes eos qui ni-inium piscinis dediti erant, uno vocabulo Piscinarios cognominat, ita ad Atticum suum scribens: Tum aurem bearos homi
49쪽
modi pisces Hortensus habebat. De quo Varro Ceseriin, in
quit, voluntate Horrensi' ex equit ed,ceres rhedarios artibi has res mulos, quam piscina barbarum Musiam. Idem Hortensius
Muramam adeo dilexit, ut exanimatam des elle credatur. Di cerem, ob tam intempestivam animi molliciem, dignum plune esse censura nisi ante eum L. Crassus Censor, muraenam item mortuam, non secus ac unicam filiolam, atratus luxerit. Vt racile appareat, hos pisces cum ipsis piscinis ad oculos magis qui ad vesicam pertinuisse, & potius marsupium domi ni exinanisle quam replelle. Primism uod ad cabamur magno secundo quod implebantur magno, errio quodaleban ur magno: quemadmodum bellissime scriptum reliquit Varro. Celei um quod ad nostrates attinet, ut non est promptum affirmare, a quo primum institutae quo tempore esse coe- Derint, ita satis constat, antiquissimum illarum usum in Bo- hemia Moravia suillies atque inde xclute tontibus, disciplinam illarum ad vicinos Stesitas, Polonos, Ungaros manasse. In nostratibus autem piscinis palmam Cyprinus auctus pisces obtinent.
Haesta vi aliquandiu fateor, niam eum piscem, quem v DLgus Carponem vocat, Cyprini vocabulo appellareis. Har.
standi caula mihi fuit, quod Cyprinum Plinius piscem vult
esse marinum. Sed nec Oppianus de illo secus atque de ma .rino, suo carmine cecinit addiditque, quinquies eum foetum Tino anno ederes Plinius vero sexies. Oh de Carpon opinio fit, semel eum in singulos annos aut ad summum bis p rere, stagna pratae rea amnes palssim frequentare. Sed hanc meam haesitationem, hunc que f. rnpulum'animo meo in jectum, libri tandem Aristotelis de Natura Animalium inscripti, mihi
50쪽
8 DVRRAVIVS mihi exemerunt; in quibus Aristoteles, ipsum quoque Cyprinum aliquoties non inter marinos solum pisces, sed etiam inter fluviatiles&lacu stres numerat;& praeterea ad eam prorsus imaginem, ad quam factus est Carpo eundem Cyprinum depingit cum quaternis in capite utrinque branchiis . cum palato carnoso, cum lingua quoque carnea adhaesa , cum ventre pleno ovis mi iij magnitudine, dein ad eum etiam modum, ad quem Carpo solet, Cyprinum juxta littora stabulari, cum parturiat vada petere, canisque exortu syderari, ostendit. Quae pariter omnia Carpo sustinet quia non solum par, sed unus atque idem cum Cyprino, solo quidem vocabulo non autem natura discretus. Et quoniam vox Car ponis barbara habetur, merito ob eam rem videtur esse explodenda,is in locum ejus Cyprini substituenda, quae tum a Graecis tum a Latinis promiscue usurpatur. Nec est, quod Partus quenquam moveat, si eo saepius in mam quam in pis.
cinis resolvatur. Nam cur id usu illi veniat, suo post tempestivius dicam loco. Nunc magis juvat mores Cyprini&dotes contemplari,
quod ita a natura tacuis moratu sit, ut line ullo maleficio versetur inter pisces caeteros, nullique prorsus aquatilium noceat. Nec enim os illi rest nisum, aut dentibus armatum, sed compressum ti blandum, atque in annuli modum quoties hiat rotundum coloratumque inest. In sunt&dentes in Oreremini duntaxat ijdemque obtusi Seda spinae dorsi hebetes,& pinnae supina parte molles, ac toto corpore lorica ex con tinuato squamarum contextu levis talis cauda quam bisulcam gestat, eademque velut remigio piscinas placide pervehitur: idemque in piscinis suo succo vivit, absque domini sumptu quin ipsi insuper domino hanc dotem affert, quod de suo saginatus illum delicate pascit, dulciis suavi corporis sui pastu, sive ille eum sibi alsum saliumve sive patinarium