Oribasii Sardiani Synopseos ad Eustathium filium lib. nouem quibus tota medicina in compendium redacta continetur. Ioanne Baptista Rasario Nouariensi medico interprete

321쪽

que ad integritatem redit. Ea quoque quq singulis diebus accenditur , omnia signa quotidianarum habet, nisi quod ad integritatem non peruenit. Qua in re ab ipsa quotidiana, quae specie consimilis est, discrepat. Pret terea quae quarto quoque die

accedit, neque ad integritatem cessatietusidem generis est cum quartana . Est ergo febris continua, quae non prius ad inte-sritatem finitur, quam omnino fuerit se- Iuta. Cum aute nulla inclinatio appareat, haec quoque ex ardentium est genere: sed ex eo quod illa acuta est,differt.

Continuam ebrιum curatio. p. XVII.

ratio est missio sanguinis usque ad animi defectionem. Qui ti non fuerit missus,qui eam febrem habent,ad extremum periculum deducuntur. Si quid autem euacuare per vens sectionem prohibuerit,aliis utedum est remediis, quae aperiant, materiae copiam vacuent,& febrium feruorem leniant . Cum vero signa coctionis humorum perspicias, neque in principe particula inflammatio aliqua , aut tumor cede

malis , aut scirrhi specie prae se ferens me rit, neque particula aliqua adeo frigida,

322쪽

LIBER s Ex Tvs. 32 Iut noxam ipsa contrahat,audacter aquam

frigidam bibendam propinabis: praesertim vero si aeger eius assuetus potioni sit.

ARD EN TE S febres haec comitan

tur, lingua arida, scissa, & nigra, vetriculi morsus, deiectiones pallidae, sitis vehemens, vigiliae, & nonnunquam delirium.

IN febribus ardetibus, si perfecte mombus solui debet, horum alterutrum facie- dum est, aut biliosos humores excerni,aut extingui. Excernuntur autem aut sudoribus, aut vomitibus, aut per aluum: extinia quatur vero frigidae potione, qua nos febres ardentes ex toto curauimus. Victus autem ardenti laborantibus couenit non ex aqua sola neque ex sola mulsa, sed ex diluta mul a cocta. Nam qui hoc morbo conflictantur, sola potionae sunt alendi. Balneum vero ardentem febrem habentibus solum conuenit, qui tumorem inflammationis aut erysipelatis specie referentem nullum habent:ac tum maxime conueniet, si coctionis signa appareat. lis vero qui propter saluum succum ardente febre salit correpti, minime acco iam

323쪽

datum est. Sed eos cremore etiam plisian qnutrire conueniet.

Febrium, quae ex assectione erasipeias

referente originem trabuut, curatio.. Cap. X X.

IN febribus, quae ex affectione quae erysipelas reserti exoriuntur,a balneo est omnino abstinendum. Aqua frigida per morbi statum vehementi, hoc est frigi dissima viedum est, in principio non ite. Sed refrigerantia foris imponuntur: siq;

nihil haec iuuerint,etiam intra corpus sumere cogentur. Eis autem humidae lactucae praecipue conueniunt. EXtrinsecus Uero ipse lactucae succus cst accomodatus, itemq; semperuiuum, & reliqua refrigerantia. Hoc autem ut praestantissimo utimur vel maxime. Humore alicuius refrigerantis expressum in pilam cum portulaca iniicimus, deinde his contusas exprimimus, Vasq; in aqua gelida statuentes cuusius exigit,parti polentae tenuis admiscemus: tum linteu conduplicatu hoc medicamento intinctum extrinsecus praecordiis admovemus. Idque diu adhaerere nosinimus, sed aliud frigidu subinde adhibemus. Caeterii huic medicamento quandoque omphacinum, aut rosa ceum oleu

324쪽

admiscemus. Necticarum febriceognitio. Cap. X X I.

H E C TIC A febris non solu in humoribus, spirituq;, sed etia in solidis par

tibus conlistit. Haec dolore vacat: quique ea detinentur, se omnino non febricitare existimant. Calorem enim non sentiunt, cum particulae omnes corporis sint in eis aequaliter calefactae . Hecticaru sitiat duo genera : quorum alterum ardentibus f bribus magna ex parte silperuenit. Quod usque adeo protrahatur, ut tractu temporis madorem corporis cordis, etiam si copiosiis adhuc sit, consumat. Alterum gemis est, quod manete adhuc humore com dis corpus occupas inde acceditur. Haecque est una febriu hecticaru origo nobis exposita.Reliqua est, cum ab initio protinus invadit, primam originem diarios similem sortita ex moerore, ira,&lassitudine nimia, una cum exustione contracta. Atq; sas febres haud difficiliter curabimus. Quae vero ex ipsis ad marcore per uenerunt, sinescere nullo pacto possunt. facili me autem cognoscuntur, nam eoru oculos cauos praeter modum videbis, crassiorem pituitam siccam ipsis inhaerentem : squalidam affectionem quandain.

325쪽

vitalis flos coloris euanuit. Fros sicca atque intenta. Conniventque plerunque ut dormitariente p. Veru affectio no somnus est, sed quia vigilare no possunt, praeterea collapsa fiunt tepora. nam quid porro aliud praeter ossa, cutemque solam haben 'hos si nudaveris,& partes Ietris In 0exeris , profecto in eis neque intestinu, neque viscera vlla tibi stiperes Ie videbun tur . Praecordia vero sursem vehementer convelluntur. Catisque ipsa est ad summum resiccata. Pulsus gracilis, durus,&creber. Calor vero primo contactu, lan guidus,paulo post acer, & erodens ostenditur. Ita fit, ut usquedum aliquid humiditatis superest, hemica sola febris sit, cum vero periclitatur, ne quid praeterea huiusce humiditatis reliqua sit, tum exqui situs marcor iam es stas est. Herilicarum febrium curatio.

p. XXII.

V I febrem hecticam habent, statim iis initio nutriri propter humores erode-tes desiderant. Maximum vero remedium est victus humidus. Oportet igitur cremore piissanae & alicae sorbitione aegrum . nutrire,&panis aliquid addere, eumq- po itione. non vehementer, sed moderate fri-

326쪽

LIBER SEXTUs.

, curare, cum neque inflammatio aliqua, neque humorum subest putrefactio, Si vero magnam fore noxam coniecturacosequeris, a frigidae potione abstinenduest viedumq; iis remediis,qui extrinsecus imposita refrigerandi vim habent. Balnea vero hujusmodi aegrotis in quocunque

tempore conueniunt. De semiteritanis,quae hemitritaeitcuntur. cap. XXIII.

CVM tertiana cum rigore, quotidiana vero citra rigorem inuadat, quae ex his utrisque constat,horrorem affert, qui rigore quidem est minor, & perfrictione

certe maior: quae res coni unctis inter se extremis efficitur. Ex quo sit, ut non immerito huic febri semitertianae nomen sit impositum. Duplici autem modo gignitur. V et enim duae accessiones in ide tem pus concurrunt, vel statim ab initio ambet inter se commiscentur. Cum igitur tertiana superat, plus horroris accidit, ci-demque in accessione nonnihil rigoris ad iugitur:protinus vero haec calidior est, atque ardentior: & aliquem bilis vomitu Vel excretione, vel madorem inducit: cum Vero altera pituitosa superior est, tunc frigus partes extremas exercet, exiguique A an

327쪽

horrores sunt. Quin ne siticulosi quidem

stant, neque aestu conflictantur. At cu pares sunt tertiana intermittes, & quotidiana continua, tum accesilonis ingressus cuhorrore accidit. Cumque febris orta ex pituita excellit, contractiones pulsuum, horroresquefiur, cum Vero calidior praestat, subito incalescunt. Atque ea quidem est exquisita semitertiana,quae ex pari mistione duarum sebriit, tertianae intermittentis,& quotidianae continuae exoritur. Non exquisita vero, maiorem biliosi, aut pituito si humoris habet copiam. De morbis publicis. Cap. XXoII.

M O R B O S publicos, c6munesque

nominant,qui multis simul accidui:quorum Ut origo, ita etiam est causa communis. Cibi igitur communes praui, comam' nes morbos pariunt: potio item aquae vi tiatae, nimiae erumnae , consueti labores omissi,inedia, repletio du fames vagatur, aut cum summa est annonae vilitas: re fionum quoque naturae c5munes moros Inferunt, quae interdu palustres sunt, nonnunqua barathrum vicinum habent, quod exitio sium, prauumque vapore exhalat, atque haec quidem accidere continenter consueuerunt. Aer vero nor cir-

328쪽

LIBER SEX T V s.

eun stans, qui tum calidior, quam par est; tum siccio tum frigidior, tum humidiore sectas, naturas nostraῖ continuo mutat: in alias naque causas neqile omnes simul incidimu a, neque in eis totos dies versiam ur: at aer nos ambies, & omnibus est foris circum fusius,& per inspiratione attrahitur: ergo necesscte est corpora animantili pro aeris temperaturae commutationibus affici. Haec qui norit, non solu qui morbi in quaque costitutione suturi sint, praesagiet, sed etiam contrarium immoderati circunflui aeris teperaturis victum instituens, ne fiant prohibebit. Corpora autequae morbo alicui ex propria intemperie vicina sunt, ea a simili circundantis nos acris temperatura deprehenduntur. Quae Vero temperaturam coelo cotrariam sortita sunt, ea prster quam quod ab aure non afficiuntur, fiunt etiam meliora, cum temperatura contraria immoderationem corrigat: quod qui cognoscit, is secudam valetudinem tuebitur, contraria corporibus inducens, partim refrigeratibus utes si ita usu veniat, partim calfacientibus: aquae parsusionibus refrigerans, itemque octo,& alimentorum penuria,& potione lariliore , calefaciens autem operimen-

329쪽

to, laboribus, cibo liberaliore, & quad V arci ore. Iam vero si quis pyram in-iliis non mediocriter acre prius hi midum,ad calidum siccumque permutauerit: quemadmodu aiunt Acrone Apri-

Sentinum fecisse. dve pestilenti a ex Fufo. Cap. X X V. I N pestilentia terribili si ima sunt om-ma.neque quicquam , ut in singulis morbis,occultatum nam & deliria, & bilis vomitiones fiunt, & multi stidores crupunt& extrema algent, alui profluuia biliosa

tenuia, flatus plena urgent, urinae excernuntur aquo , tenues, bilios nigrinque

mala habent stubsidentia, quaeq in eis in . senguinis e naribus de stillationes sunt, pectus aestuat, lin Euatorrida, siticulosaque, tristitia oboritur atemque vigiliae, conuulsionesque violetae, S alia permulta praua, & exulcerantia . Atque ani pestilentia quidcm aliquid quod terribile no sit,terribile, contraque quod alioqui terribile est, non terribilenet. Si quis vero futuram pestem prospiciat, animum attendens ad anni tempora,

quae mala sunt, ad vitae studia bonae valetudini minus conferentia, & ad caeteroruan: malium interitum, cum haec diligeter

330쪽

animo voluerit , illud etiam debebit per

pendere,qualis sit praesens temporis constitutio, qualis denique totus sit annus, quibus ex rebus victus rationem optime sciet instituere: vel uti cum tepus siccum

esse deberet, si quidem rccte procesiisset, nunc humidum laetum sit, victus rationuexsiccare nccese est, ut superuacaneus humor absumatur. Ventris c uoque cura habenda est: quibus autem superior venter pituitam continet, eos vomitibus euacuare:quibus sanguis redundat, Venam secare oportet. Itemque purgatio per urinati& caeterae omnes ex toto corpore factae utiles sunt. Si vero aegrotus ardore aestuet,

famaque ad pectus usi pertineat, no ab re fuerit super pectus imponere refrigerantia, & frigida o F rre potione,eamque non paulatim, si qui de magis incenderet, sed affatim, ut flamma restinguat: si vero

ardor interiora occupat, extremaque alget,& summa cutis est frigida,praecordia tenduntur, vcter colli quationes partim sum sum, partim dcorsum mittit, vigiliae vrpent, delira fiunt, lingua est aspera, iis calefacientibus opus est, ut calor per totum corpus diffundatur: & vi ab interioribus partibus ad exteriores trahatur, quacuu-