장음표시 사용
351쪽
De Falsitate Sc Simulat. CLVIlI. 337
Et propterea nec stes admittuntur ad I reprobandum inuentarium . quod pro se Iuris praesumptionem habet. Si e Si in causa leuis praeiudicii, ut puta in posses orio, in quo unus Testss dicens, se non interfuisse, vel aliter Instrumento contradicens, non facit illud vacillate. in antis quis vero , magis videtur credendum instrumento quam Testibus : N in proposito, tempus antiquum erit triginta annorum. Pariter, fit regula non proce .lit,
si instrumentum contineat veris milia, vel habeat pro se sententiam i reseruato semper . At generaliter , arbitrio ludicis quid agendum in materia circa num e tum Testium, de cirea omnia alia. Quod
si plures , quam duo reprobent instrumentum, illique direm,& concludenter contradicant, non desunt qui vesint satis esse ad Netarium condemnandum de falso At receptissimum est, sussicere ad inquirendum siue necessarii testes stir, Mi e sit pernumerarit: quinimo & ad tot-
quendum ι quamuis multi voluerint. vnicum etiam Testem sussi e re ad torquendum. Aliqui voluerunt se pernumes rarios testes instrumentum non reprobare : Sed M.thor , residendo in opinione contraria, sim mat utique reprobare, si non sint singulates , & concludenter d ponant. Mult5que minus diceretur reprobatum ab uno supernumerario. Et
9 hinc insertur, quod quando duo ex his scriptit 4 estibus a firmant se intersuisse ,
trine illis magis creditur, quom centumalus cout radicentibus, quia nunquam reprobari potest, nisi Testes sint omni exceptione maiores. nullaque prorsus minima macula affecti 1 ideoque foeminae Nunquam censentur idoneae ad reprobandum instrumentum : itaque qualitas ido-ncitatis debet articulari, E probari: sed
qui dicantur omni exi eptione maiores in proposita materia multum tribuitur 'a
Io bitrio ludicis. Sed testes instrumentarij,
quamuis patiantur aliquam exceptionem, absque dubio instrumentum reprobant:& ita firmat Aorsor i contrarium tenentibus consitati, ι praeterquam in testamentis. & quaodo ageretur Criminaliter contra Notarium i quia Ite et praedicti Testes censeantur rogati a Testatore , vel
a Partibus, non tamen censentur rogati ab ipso Notario . & sic eorum approb. II tione q oad Notarium non existente, exceptici militat contra eos 1 ideoque debent concludenter deponere, & pcr necesse i& asserentes non fuisse celebratum Instrumentum, vol quid in eo contentum
non suisse dictum , bonam debent reddere rationem , scilicet quod instrumen. tum non poterat celebrati , nee se diei
prout scriptum . nisi ipsi vidistent. Maudiuissent 1 ideoque dubitatiue deponentes, nec leprobant, nec illud suspectum reddunt. Quinimis si tantum tempus fuerit transactum, quod veris militer i x
non possint recordari virum inter fuerint, necne , tunc videntur stare pio instrumcnt , cum memoria hominis labilis sit: prout si dicerent, Motaratis erν auit, quia non attia ιιι - hae meνsa , sed quaedam aha, de qua bus non recordamών ό tunc ipsi
Testes bene dicuntur deponere Negatiuam, &. instrumentum reprobare , sic de reprobarent scripturam pr tua tam , deponendo , non recordari illic interfuisse. Non reprobarent instrumentum nec Teia I 3stamentum , deponendo, se Lisse praesenteς , 6 non audiuisse se dici prove Notarius scriptiti nisi etiam addant, quods se dictum fuisset , ipsi audiuissent nec posset dici quod non audiui flent i sed si
Omnes testes instrumentarii dicerent simpliciter . non intellexisse oriretur inde suspicio contra Notarium , quae iunctis coniecturis, esset sessi iens ad torquendum Non etiam dicuntur reprobare nisi i expresse deponant de certo loco, & tem pore , in quo fuit rogatum instrumentum, vel niti deponant de toto illaus tenore, &reddant rationem eorum dicta , etiam non interrogati. Dictorumque Testium identitas probanda est, scilicet, quod snt illi ips qui instrumento interfuerunt, II quamuis faciant se vocari eodem nomine, quo vocati fileiunt Testes inlitumentarij sed satis dicitur probata eorum identitas, si de ea appareat ex duabus demonstrationibus, nec agatur de Testibii; forensibus, Ac ignotis, ac in instrumento descripti reperiantur per nomen .cognomen, patriam, Parochiam , & nomen Parcntum : ideoqDe conclude , quod qui dicit is Testes reprobatotios, non fuisse eosdem
in instrumento descriptos, teneatur probare alios reperiri homines eiusdem nominis, cognominis , Parciatum.& Patriae: usque
352쪽
3 3 8 Succi Pars decima- septima
Todus couditiuunt ius in rumentiam, an, in quando magis credatur, quam illud reprobant bus.
e reprobatur ita At Testibus eoaditiis
Dami quando de illius falstate agaturi magisque creditur coadiuuantibus,quam reprobantibust& ideo in conflictu testium,s te, si dubia , pro instrumento iudicandum esti etiam quod Reprobantes. sint plures. Coadiuuantes , pauciores t imo magis creditur duobus coadiuuantibus, x assirmantibus vera fuisse,quae in instrumento continentur , quam mille contrarium negantibus. Alij contra. Et in hae Is contrarietate , ut his de more distinguendo dicit, primam opinionem proce,te, quando testea deponcntes contra instrumentum simpliciter, & generaliter dicerent, contenta non esse vera; secus si specisce narrarent per extensum totam se- is riem sacti. seeundo distinguit, quod magis credatur coadiuuantibus ad euitandamni statem , non autem ad inducendam probationem instrumenti, nisi essent innumero sussicienti. Tertio distinguit, nisi Testes deponentes contra instruinentum essent instrumentaris, vel coadiuuantes pauciores, sed maioris s dei. Io Ad eoadiuuandum instrumentum quicunque testes admittuntur, etiam non it scripti: sed ad hoc,vt istis eoadiuuantibus magis credatur, debent de directo contradictores impugnare : & in proposito pro comprobatione in menti, Notarius habetur tamquam testis. Sed Aathis distina I guendo plures casus . Primo dicit, quod quando testes reprobantes sunt plures adiuuantibus, etiam computato Notario pro instrumento,praeserantur. quando duo reprobant instrumentum, M us tantum c adiuuaret. Tertio. quando Reprobantes sunt in pati numero cum coadiuuantibus. Auarao, quando unus solus testis contradiceret instrumento, &solus Notarius illud coadiuuaret . saluo semper arbitrio Iudicis in praemissis, con-sderando qualitatem testium , eorum de positiones , naturam negocij , & ali sciscumstantias. Sie M eoadiuuantes praesertantur,quando viva voce depon ni pro instrumento, LIsecus si sint mortui. Alij contra. Et Author distinguit. plures casu , quorum primm est, quando unus testis supernumera rius in instrumento adhibitus, illi contra dicit t alii vero decem, vel centum , sint mortui, aut raceant iis tunc magis creditur loquenti. Secanao , quango duo Tostes non inscripti contradiciant ; alis vcro in- 13st tumentarii sunt monui, vel tacent. &tunc praeseruntur contradicentes. τὰνIIo, quando duo testes deponunt contra in. strumentum , alter vero instrumentarius est mortuus, & tune issi deponentes r probant. 283aνιδ, quando unus testis contradicit instrument , alter dcponit pro
instrumento,& alter est mortuus, tunc in is strumentum non reprobatur e usque adnum. 37.
TVLtas a Noturio examinatis, dicentibus nonflic depsuisse prout Notarius scripsit , an , in quando magis credator, Pim ipsi Notarao.
E G v L A proponitur quod si testis
examinatus a Notario, neget sede- Σεpositisse sic. vi scriptum reperitur, magis creditur Notatio, quam Τ esti, tam in Civilibus quam in Criminalibus. Regula limitatui, si ludici contrarium visum fuerit ex qualitate per senarum i praesertim si te. stis non a Notario, sed ab aliis, Notario scribente fuerit examinatus, 3e dicta Examinantium concordent: quod particulariter nota in Statu Eccletiae ubi viget Ilvius examinandi per Interpretes.Si autem plu- Lyrcs examinati a Notariis, unanimiter dicant non ita depositisse ut scriptum est, ipsis magis creditur,quam Notarici,si ver semur in Civilibus;quoniam in Criminali ad irrogandam poet amareutri fides adhibetutaquamuis testcs sint plures: quin imb 1ε multi voluerunt, contradictos testes posse deueniri ad torturam,cum authoritas N ears praeualeat: usque ad O. x Oct.
353쪽
De Falsitate & Simulatione QCLIX. 339
dentibus; tunc Producens lacn rcnetur de falso, nec punitur, si declaret nollenti depositione illius Testis.
EL AT is duabus D D.opinioni-3 3a blis,firmat Author Regulam quod licce Falsum etiam Uti committatur,prinduccndo menter falsas scripturasIattam I Pinua est mitior, & arbitraria, iuxta facti, dc personarum qualitatem , dc ulterius causam amittit. Quod si producatur scri-z ptuia abrasa, vel cancellata, producens trabemt de falso sit spectus, Ac pecuniari plectitur: si autem instrumentum conti-ncat plura Capitula, quorum unum sit falluna, in totum resicitur. Sed prorsus euaderet impunis producens,si doceret de Authore, a quo fuit dcceptus : quinimo sui ficit probare libi da-3 tam fuisse a quocunque, licet ignoto. Liberatur etiam si cognita falsitate, ab illius vici denstat , siue hoc fiat in prima, siue ialecunda instantia, dummodo non fiat in fine causer usque ad n. 3 3.
per illis falsos testes scienter,& dolose procurans examinati, pcaena falsi punituriquamuis unicus Articulus, dc unicus testis fuerint producti dc dicitur quis scienter prodiscere, s atous respiciat factum proprium de recei talis natu rae , ut nullo modo possit ignorantia praetendit quod si respiciat factum alienum, vel proprium antiquum, in quo obliuio praesumitur ex capite ignorantiς datur ab. 3 solutio. Poena autem Statuti punientis falsum instrumentum Producentem, Non extenditur ad Producentem falsos Testes usque ad κ.48.6 Testis vero si dixerit falsum, non super quo principaliter fuit inductus,sed in inci-
ARGUMENTUM. De Producente fusi instrumenta igno
UA RonvcpNs falsum instrumentum ignoranter, non punitur poena falsi, Ps doceat a quo habilit:imb ignorantia potest iuramento probari: S: semper praesu- imitur in Rustico:& quando scriptura producta respiciat fictum alienum. Et e contra,si falsitas si notoria praesumitur scientia Sc producens pana Llii tenetur,etiam nulla facta declaratione an velit uti, necne usque ad n. 3 9,
De interrogatione facisnga Producenti
figam scripturam in illa uti melit
N rER AT vs,an velit uti instru- ,semento,vel testibus productis pro ve- stis,& legalibus respondere debet libere . praecise , afirmatiue , vel negatiue, nulla prorsus conditione adiecta. Quod si resi
pondeat nolle uti tum instrumentum quo uti recusat,praesumitur falsum .nec in futurum probat.Inrerrogatio vero non admi
titur , nisi inici rogans exprese adsiciat causam, quia scilicet intelligat instrumentum, seu examinatos testes de falso redar- 9guere inad sic interrogans specifice exprimere debet partem scripturae, quam praetendit talsam: sinulis interrogatio nunquam seri potest a ludice ex ossicio , sed tantum ad Partis instantiam ι necnon debet ii terrogari Principalis,
non procurator: usque ad nam. 8O.
354쪽
De Periurij atrocitate, detestatione, o dis nitione. UIρ p i N i T r o Periurii diuers modea DD. traditur: Aur hora vero illa placet, quae aptior vidctur , scilicet, quod periurium si veritatis fraudulenta abnegatio scienter facta ad nequiter decipiendum aliquem, assirmando mendacium cum iuramento. Hoc crimen grauissimum, δc atrocissimum est, tute diuino danatum; grauius est homicidio, de Adulterio a ideoque Statutum generale de relaxandis carceratis, non extenditur ad dea tentos ex causa periurii. Quandoque se uius,& quandoque grauius reputatur grauius scilicet ratione personae iurantis, rei, de qua iuratur, propter quam iuratur,tatione deserentis iuramentum,& ratione causae: usque ad u. 27
Periurij poena quae sit, quando buleut lo
cum , quando non .ssM E ti v L A ab Aursore firmatur, 3 periurium puniti extra ordine poe
doque exilii,quandόque capitis, quanἡoque poena falli, vel pro motu principis, fustigationis, catenae, bertinae, seu altera ignominiosiori & vltra hanc poenam Criminalem obligatur ad damna , At interesse. Incurritur a promittente de futuro aliquid dare, vel sacere, contraueniendo sc iuramento promissorio ue maxime si habeat annexum aliud delictum, ut puta, pacis violationem, seu feloniam in Do - minum. Ad hoc tamen vi in iuramento promissorio quis dicatur periurus, non Q lum debet probari lapsus temporis , sed etiam quod promittens non secerit in tem porc promisso, de in eodem iuramento Contento e nemo de periurio excipcre potest, nisi constet de suo interesse;ac soluta poena couentionali .alia poena no exigitur.
4 Extende Regulam ad iuramentum
Asertorium , quamuis extra utiliciale r N. ad iuramentum decisuum si de petitatio constet per confessionem partis, vel per euidentia in Actorum. Dicitur quoque, E datur periurium in iuramento suppletorio,
in iuramento in litem,& calumniae dummodo calumnia si expressa, de de ea con- 6stet euidentet. Committitur etiam peria. Dum per contrauentionem iuramento ,
etiam in modica parte substantiali 1 At quia periurus quicumque dicitur, non iuramento seruato, sc de male facit, Mpuimendus est ille, qui hominem prouocat ad iurandum, At scit eum falsum iura tutuesse, cum via non sit aperienda periuriis. Impunibile est, si commissiliti fuerit calore iracundiae . dummodo proueniae ex iusta causa: extendendo ad illum, qui iurat de credulitate, vel contrauenit tui mento non sponte, sed iussu iudicis, MSuperioris; nisi tale praeceptum 3e inhi-batio fuerit procurata, affectata, vel
praecesserit ex culpa iurantis. Similiter quando Procuraror iurat nomine princi- 2 palis . le in animam constituentis. quia tunc principali contraueniente, ipse Pro curator non dicitur periurus a sic de quando iuramento fuit per vim. de metum extortum: sed quia haec concluso est controuersa, Aashor nihil firmando te te- mittit ad Angei. cums a13. ad Roman.
Iuramentum dolo extortum, nullum est , qua propter contraueniens, non diis scitur perlutus, sed indiget absolutione rsic & iuramentum non etiam firmat contractum, quando statutum praesumit illus dolo, aut metu se isse extortum: sed quando hoc verum st y & de materia validitatis huius statuti. Atilior te remittit fere ad innumeros, & praecipue ad Mancin. ae Iuram. p. q. usea. I. q. a. n. I s. oommbias seqq. ubi haec materia latissime io tractatur. Hae res iurantis, licet teneatur seruare iuramentum a defuncto praestitum, tamen non seruando, non dicitur periurus, quia iuramentum est quid personale, de iocis personam non cgreditur. Alij contia: & Aulgor te remittit ad
In iuramento promissorio excusat difficultas, seu impedimentum prout excu- I Isatur ille,qui iurauit aliquid facere imposisibile, vel non pendente a sua voluntate emultoque magis necessitas excusat, cum iuramentum ad illam non trahatur, nec isto casu requiritur absolutio: similiter depaupertas eundem operatur efructum nisi impotentia seruandi prouenerit ex culpa iurantis
355쪽
De Falsitatem simulatione QCLX. 34 r
icrantis, vel tempore iura meti suerit prae-Iλ Lisa. Extende, si iuramentum fuerit reminsum a parte . eum id facere possit, nisi se delatum a Iudice Se quia in dubio, semper interpretatio facienda est pro exclutione periurij. ideo periurus dici non potest contraueniens in casibus a Iure per- nussis, & ex causa legibus inserta: usque
g. Infamia. ARGUMENTUM. Periurus an infamissi, O quando. Vrno κ distinguendo inter contrariantes DD. firmativi Periurus in iuramento promissorio apposito cottinui, si infamis, etiam de iure Civili, in iuramento assertorio sit infamis infamia Canonica:dc quocimque casu, omni dignitate priuetur, amittat beneficium omnium
Legum, Canonum, Ac Statutorum , uen
tium credi debere iuramento alicuius.Sed 4 liehi Periurus sit infamis,quia non est talis ipso iure, requiritur sententia declaratoria de iure Civili, non autem de Canonicos praeterquam in casu Ls quis maior. C. de DaWact. in quo ipso iure incurritur. Quinimo contraueniens iuramento de futuro, tunc tantum Periurus dicitur, si fuit interpositum ad modum pacti,& praeiudicium inserat Tertior usque ad O. pS.
E R I v x v s repellitur ab agendo, is nis a Papa absolutionem impetra uerit in causa qua filii Periurus &m ab ea dependentibus: non tamen repellitur in aliis causis, nec a defensione suae Ecclesiae, ab accusatione sta, & suorum iniuria. Et tandem declara tunc repelli. si inconti a s nenti doceatur de petiurio , secus, si talis exceptio requirat altiorem indaginem, quia tunc non impedit litem inchoari, &contetari,S: Iudex ad ulteriora procedendo,reseruat exeeptionem in sine cause discutiendam r usque ad n. I M.
ε. Clericus. ARGUMENTUM. De Poenu Clerici perimi.
Ire L E R I c u s Periurus priuatur bes a neficiis: essicitur inhabilis ad alia obtinenda: collatio ei facta, est nulla ipso
iure a etiam authotitate literarum Apostolicarum: deponitur ab Ordine di & si iniunctam poenitentiam non egerit. vel poenitentiam grauem timens, ad Consesso
Nem non peruenerit , excommunica
tur. Episcopus vero dignitate Episcopaliptiuatur 1 sed Clericus beneficio non priuatur , quando de periurio conuincitur per viam exeeptionis, quia tunc non patitur aliam poenam sed tantum a limine Iudicii repellitur Λ dummodo constet de perlutio per inquisitionem, Ac fuerit commissum in iuramento iudiciali, vel a causa spirituali proueniat: usque adn. 2l s.
Periurus an fu, qui positiombus res tamdendo a sum iurat.
Mi E in v K v s in responsionibus factis
'positionibus, licet videatur punkndus,attamen hoc tantum procedit,si tur uerit de veritate dicenda, secus si de credulitate : sed singulariter, si primo positionibus respondens dicat ,se credere, dc p stea iterum cum iuramento respondendo dicat ,1e neu credere, periurium incurrit: quod si respondeat per verbum,uefero non L Odicitur Periurus , lieet probetur factum contrarium: & hinc negati, positionem, partim veram, re partim falsam, deperiurio non punitur, nisi de eo constet euidenter: usque ad na-
356쪽
3 42. Succi Pars decima- septima
, , Pim tum, & non seruando effcitur Pe iurus , sicut Christianus t quinimo iurans secundum legem suam , ligatur in contractu inito cum alio Iudaeo i sic & quando iurauerit more suo, Ae secundum legem Mosaicam, in eontractu inito cum Christiano t eoque modo si iurauerit more Christiano i lc cogitur ad seruandum iuramentum, de non seruando, Periurus e fieitur : usque ad n. 23 q.
Iuramentum an firmet contractum nullum ' in an ex eius inobseruantia
RGUMENTUM. Periarium non committitur fine dolo,
quando hoc verum in demateria.
tria E R i v R i v M non committiturchie sine dolo, ερ ideo ex culpa lata FCommissum , non punitur; sed ignorantia facti proprij non excusat, licet iuramen. tum non trahatur ad incognita : δc ideo praestitum ex falsa causa non sit validum, nec seruandum praecipue si una cum falsia causa deficiat consensus iurantis. Sed licet
iuramenta recipiant intcrpretationem ab intentione iurantis, attamen si intentio fuit deeipiendi deserentem, interpretandum est secundum intentionem non iurantis,sed deferentis , verbaque iuramenti interpretantur in odium iurantis, quamuis omnis causa, etiam iniusta, de quaelibet fatua credulitas excuset a periurio : ideoque credens dicere verum, si asserat falsum, Periurus non dicatur , sed dolum Iabesse a iurante est probandum i & Mulier, Minor, Rusticus, sit milesque personae excusantur ex ignorantia luris, ubi agitur de damno vitando: usque ad n. 26 .i VRAMENTUM ex Regula gene. rali firmat contractum nullum, quamuis a Statuto prohibitum,&reprobatum, seu inualidum ex desectu G. Iemnitatum: sed si Statutum solemnitates
requirens loquatur in personam,tunc contractus non firmatur in materia vide Mancin. de iuram. ρ. ect. Is 4.n. P.SIc neca 3 firmatur,si Statutum requirat solemnitates probatorias, aut contractus csset ipso iure nullus: nec desunt dicentes, ab huiusmodi iuramento absolutionem non requiri. Be-a4 nE verum est, quod Iuramentum semper est seruandum ex causa Religionis. Regula procedit, quando lex annullat actum odio unius contrahentis tantum I secus si apponatur in contractu . seu actu a lege annullato in odium utriusquo Contrahentis r usque ad
Reus inquisitus, cir de crimine interr gatus , negando medio linamento δε-ticium , quod vere commisit , an dicatur Periurus. Periurio, & illius poena Reus criminaliter examinatus, delictiun negans, nullo pacto de periurio punitur, quamuis de mendacio per eius propriam confessionem constaret. Carceratus verb indebite,&iniustE. si ut relaxetur, iuret se ad car- Ceres rediturum I non redeundo, de periurio non punitur , licet in foro conscie tiae peccet : &possit iudex Reo, quem Iste minat, poenam pecuniariam comminari , nisi veritatem dixerit, te illam exigere;
357쪽
De Falsitate & Simulatione QCLX. 3 43
gere; sed hoc in practica non seruatur: quod si periurium Rei sit gemmatum, de Iure extra ordinem posset puniri: quamuis Mihον fateatur, nunquam hoc in Praxi vidisse seruatum : usque ad
De illicito , tali , O temerario
Iuramento. URAMENTvM turpe , illicitum,
, is seu temcrarium,seruandum non
est , eum non debeat esse vinculum iniquitatis: turpe vero & illicitum pluribus modis dicitur, qui sub his duobus
carminibus explicantur. Sit i. orandam litisam, discerne no
ruis, cui, quia, per quod, ad qui
3i Et se iuramentum erit illicitum ratione personae iurantis 3 Personae eius, cui iuratur 1 Rei, super qua iuratur; eius, per quod i uratur , Rei, in qua iuratur, Causae, super qua iuratur 3 Modi, cum quo iuratur a Temporis , in quo iu
Iuramenta veth illicita sunt, quando iuretur committi homieidium ι doch rem nunquam patrocinari , scholarem non doctorari ; Adulterium committi; cum inimico pacem non fieri;indigenti non succurri; si iugales iurent non cohabitate ι si quis iuret Religionem non intraret vel societatem alicuius delicti, seu coniurationem, & conspirationem 3 a facere. Item quando iuramentum excludit opus pietatis, sapit monopoliumis tutet quis Superiori non parere a ad Clericatum non promoueri a testimonium non ferre 1 de Consilio non esse non fideiubere pro proximo in pericu lo constituto , post votum castitatis ducere uxorem,aclimplere omnia,quae ab aliquo petentur a occidere Patrem; stuprare Virginem; exhaeredare filium: non alloqui Patentes; non stare in Monastet in non accusare Uxorem adulateram ; soluere simoniam, non redit iacere laudem ad albitrium boni Viti. Iuramentum temerarium est illud quod fuit praestitum calore iracundiae; si de s ne necessitate : quod licet non sa. ciat perlutium, bene facit peccatum. Iuramentum indiscretum, quando quis negligenter , otiose, vano, is dolosὶ
iurauerit contra honos mores natura
les, vel a luce Canonico reprobatos rideoque iurans facere, quod a Iure CD nonico improbatum est, iuramentum seruare non tenetur. Sic re quando fuit praestitum contra utilitatem publicam, vel Ecclesiasticam libertatem. Iura- 34mentum praestitum super contractu s-mulato, illum non firmat, nec est ne cessaria absolutior ideo haeres iura tis non prohibetur opponere exceptionem simulationis 3 praesertim, si de ea constet euidenter ex facie instrumenti. Iuramentum quoque praestitum super 3Icontractu usurario, non est Obligatorium 1 8c lichi iurans soluere usuras, iu
ramentum seruare teneatur, potest ta
men, antequam dies solutionis adueniat, implorare Oiscium Iudicis, ut cogat Vsuratium per Censuras Eccles asticas ad relaxandum iuramentum. Vide late de materia tractantem Seraphin. de priuitig. iaram. ρνiu leg a D n. Dpriuileg. 19 ni Do priuileg. 6I n. q. Iuramentum illicitum seruandum
non est, si ex illius implemento quae- 3 6 ratur iniustitia, propriae salutis dispecidium,seu Testis praeiudicium: ideoque
iuramentum generale non trahitur ad
illicita & illicitum sempet dicitur, nisi tres comites habeat. scilicet veritatem, iudicium , & iustitiam. Sed etiam iura- 3 7 mentum illicitum seruari debet, si seruari possit stie interito salutis aeternae:& quandocunque requiritur Absolutio, nisi immineat necessitas, propter quam non possit Superiot adiri: usque
Iuramentum sue qua se a protin
tur . nisi sit praestitum indebita 33 forma, dc seruatis solemnitatibus requisitis. Prima, consueta forma est, iurare 39
358쪽
3 44 Succi Pars decima- septima
per sancta Dei Euangelia , vel per
Deum, cum ista paria sint. Secunda, quae pariter practicatur,lu-4o rare corporaliter tactis scripturis: hodie. que sussicit praestare iuramentum super qualibet scriptura etiam non sacra 3 ac solus tactus satis est absque ulla expressione verborum.
Tertia, de quidem illicita, quando 4 i iuratur per Daemonem : sed licet iste
morti sere peccet, iuramentum seruare
tenetur I nisi quod iurat prohibitum stridem est, si iuret per falsos Deos, dc im probam Religionem. Quarta, dc etiam illicita, qua quis 4 α iurat per sanguinem, per capillos, petviscera , aut alia membra verecunda
Christi: tunc enim, tamquam Blasphemus punitur : si iuret per humanitatem Dei. vltimo supplicio assiciendus est, si In talibus execrandis iuramentis at Ibe-tus fuerit r si vero bis, aut ter sic blasphemaverit, mitius punitur. Quinta reprobata,quando quis iurat . . per aliquam creaturam: sed de Iure Caianonica, quamuis peccet,quia iuramentum est illicitum , illud tamen seruare
Sexta, quando quis iurat per caput sirum : quod si iuret per animam suam, tenetur, ac si iuraret pcr Deum , ideό- que obligatur, praecipue ubi non requiritur tactus scripturarum; ut in terminis Leg si quis maior, C. de transau. Septima, quando quis iurat per Ui- 1 quem Sanctum: sed tunc. si iura memoconi Faueniatur, non incurritur poena: praecit. L .s quis maior.
Octava, si qud simpliciter iuret, non
ης exprimendo per quem , tunc enim licet videatur iura sic per Deum, Oontraue niendo tamen non essicitur Periurust sed si quid asserat, aut promittat in verbo verasatis, cum tunc iuramentum dicatur per Deum, qui est ipsa Veritas.& Periurus ericitur, dc poenas periurij
incurrit Nona, inter Nobiles consueta, quan-
7 do quis aliquid asserit, Sc promittit per
fidem suam : dc tunc continueniendo dicitur Periurus, secundum Aliquos rsed verius est contrarium, clim non parsit iurare per Deum i Ac promittere per sdem di etiam si quis iurassct per laetiis manuum, vel a sede da Gentit hvomo, Caualtero: sed si contra veniat, licet non si Periurus, emcitur infamis, oc extraordinem punitu primo in casu citata L quis maior, dc in aliis, in quibus non requiritur tactus scripturarum, si dei datae contraueniens, tamquam Periurus pu
Docima, quando quis in rae per Principem , vel eius salutem : dc tunc iura- Smento contraueniens, Periurus cst, ac
si per Deum intrasset, imo iurans per
salutem, nomen , aut venerationcm
Principis, si dolose peierauerit, Poena fustigationis plectitur e quot procedit in iurante per Principem Monarchami secus si per inferiorem : usque ad num
Prohibens aliquem testari, vel ad ι 'un
dum compellens, an, quando, crqua poma puniaιM. ALII poenam incurrit ille, qui prohibet aliquem testari , quia x
halachur tamquam vcritatiS Occultator.
idem est si compellat, & viroque casu arbitrio Iudici, extra ordincm punitur. Quod si audeat cum armis id essicere. tamquam de delicto publico Reus, poena L. Iutiae de vi ρώb. punitur. Quod si, cessante dolo, violentia, & verbis minatoriis; extra ordinem plectitur, ecinsuper,ex simili prohibitione, seu comis pulsione obligatur damnum passio ad interesse, actione de dolo ec condichione ex lege de iure Digestorum. SI ad duplum Iure Aarhemisorum. Haereditas averδ delata alicui ex testamento vel ab intestato, praecedente prohibitione testandi, seu compulsione ad testandum, aufertor ab haerede, tamquam ab indigno, es fisco applicatur, vel ab intestato
Quod autem quis fuerit compulsus, vel testari prohibitus, probatur conie- cturis de metu dicitur factum testamentum , si fuerint Testatori minae illatae: eo maris percussiones, dc verberatio nes : extendendo ad eum, qui rumore, clamore, de vociferatione fieri Dp diuit, vel Notarium accedere prohibuit i sed hoc casu probandum est, Testes, aut Notarium fuisse vocatos a T statore, vel de illius ordine, εἱ impeditos ingredi i magisque generaliter prohiberi dicitur , quando necessaria denegantur ad condendum vestamen
359쪽
De Falsitate & Simulatione QCLXII 4s
tum, vel comminatur quis denegationem seruitiorum in infirmitate, seu quid simile , quomodocunque fiat impedi-m Cntum, vel compulso, dummodo fiat dolo Se i sed quia dolus non praesumitur, illum alleganti incumbit onus probandi. Legata relicta in testamento per vim, Bd metum facto, non debentur, s vis, Ecmetus interuenerit ex parte Legatarij. Et quis probatur impulsus ad testandum ex clausulis insolitis in testamento appositis ad excludendum metum, de prohibitionem utaturque assertioni Testatoris , dicentis, condidisse propter metum sibi illatum. Et Regula procedit etiam quando id operatur per importunas preces,& suasiones; praecipuhsachas Testatori, mortis cogitatione turbato a sed boc casu haereditas non applicatur fisco. In proposito singulariter aduerte, non sati, esse probare, Testatorem v luisse testari, nisi etiam probetur id efficere voluisse tempore quo fuit prohibitus, ac impedimentum fuisse tale, ut nullo modo, vel nisi saltem cum dissicultate reparari poterat: in dubio enim, Nec metus, nec vis, nec prohibitio praesumitur I quare Testes eam probante S, debent esse idonei, nullamque pati ex
Resula nec etiam procedit, quando seclusa vi, seclusoque metu, etiam quis ad sui utilitatem Testatorem hortetur raicet in Muliere. de in Mitiori si arbitrio Iudi eis id cons dereturi de semper metus excluditur, quando in testamento interuenerint Consanguinei , vel Confidente, ipsius Testatoris vel etiam quando post metum illatum tamdiu vixisset Testator, ut si reuocare volui siet, ad libitum potuisse: Similiter non procedit Regula in eo qui procurat blanditiis testamentum seri, vel prohiberi , quin imo nec est prohibitum hoc procurare cum lacrymis misericordiam petendo , vel adulando a nistamen blanditiis fuerit admixtus dolus, vel prouenirent Potente , mquo preces aequiparantur minis r usque ad
A RG I MENTV M. Lmulatio quid, in quotvlex bis i in quo diserat a fraude, fulsitate s
i quando contra iussimulatus, fit nul
lus ; quandove de simulatione agi
illa tractaturus primo loco praemittit, falsum instrumenium proprie loquendo differre ab instrumento simulato: ac pariter differetulam esse inter simu lationem , dc fraudem. Simulatus, Mnon fraudulentus contractus est ille, qui fingitur a neque Partes ex illo aliquam obligationem, Ec actionem oriri volunt, id est, neque valet eo modo quo fingitur, neque alio quo contrahituriquando scilicet Partes licet in super. scie faciant contractum, illum tamen nihil valere volunt, nihilque agere intcndunt. Simulatus, dc fraudulentus, qui dolo celebratur, ut Tertius decipia
tur , vel unus ex contrahcntibus. Simu- Alatio vero est quando aliquid fingitur fieri, illud tamen quod fieri fingitur.
rcuera non fit. tres habet species. Prima, est quando in veritate agitur,quod con tractu, celebratus sit simulatus. Secunda, quando celebratur, modico tempore duraturus. Tertia, quando Partes con-u niunt in ment c, ut contractus ni bilvaleat , sed vera simulatio reputatur, quando sic agitus, ut nihil fiat. Ex praemissis Regula firmatur, quod contractus simulatus non sit veru contractus , sed ipso Iure nullus est a qua Propter opus non est ad Blum rescin dendum, actionibus reuocatoriis. De Iliae simulatione excipi potest Ciuiliter,& Criminaliter; quia eius poena videtur esse falsi e M in Statu Ecclesiae, ex Consit. Ma=ι b. faciens simulatum contractum dolo, dc vi damnum alterius, si libetE simulationem fateatur, nullApoena puniatur; si negauerit, viginti quinque florenorum auri poena mulctatur. Actio simulationis est perpetuat qnon tollitur per renunciationem generalem i quin imo, nec per expressam, Miuramento
360쪽
iuramento firmatam. Ex contractu simulato non transfertur dominium, nec
possessio ; de si fuerit factus in frau
dem usurarum, fructus computantur in sortem.
Exceptio similis potest opponi quandocunque, quamuis sit prohibitum a
Statuto instrumento contradicere. Et
cessio simulata praesumitur , si fuerit facta partim titulo venditionis, dc partim titulo donationis, nisi creditor cedat ius indubitatum. Minor, Mulier, ec Rusticus excusantur a praesumpta simulatione contrachus usurarij, dc pignoratiιij: nec auditur particeps limulationis, nili quando simpliciter de fraude opponat. Non est punibilis simulatio,
quando de ambarum Partim consensu, celebratura Notario unum instrumcntum stib nomine alterius: dc contractus fieti ex interuallo non arguunt simulationem praecedentis contractus ante annum celebrati. Talis exceptio opponi non potest aduersus obligationem Cameralem, vel quando adiit Decretum Iudicis, cum causa interpositum,§ulo praeiudicio Tertij: vique ad n.66. ρες ut me ir si iret -ro,
tractumsimulatum, adeo ut possit iserans mulationem allegare. H 8 VRAMεNTu M simpliciter praesti-
5. tum de instrumeto non COtraue. mendo, non tollit cxccptione simulationis, si de ea appareat vere, vel praesumptive. Et licet Riij contra : cxtende hoc procedere tam de iure Civili, quam de Canonico, sue ii iramentum sit interpositum ex interuallo, siue reseratur ad contractum ue ut puta . si dicat, iuro se uare contractum, suc reseratur ad verba contractus tacite, ut puta, si dicat, iuro seruare. Author tamen hanc distinctionem credit potius verbalem, id viroque casu contractum esse seruandum, praecipue nisi apparcat contrahentes voluisse firmare contractum simulatum per interpositionem iuramenti ; isto enim casu, licet non in totum iuramentum obliget, ligat in foro iudiciali, ubi
non consideratur quid tacite fuerit actum, praecipite in iuramento promis- Iosorio, S. quando simu)atio non suit detecta, di probata ; quin imis nec posset peti Absolutio post litem motam usque ad n.' q.
R G V M E N T V M. De probatione Simulationis. R Z IMvLAT io, licet in dubio non
praeli matur , attamen probatur coniecturis, quando allegatur per Tertium , & facta sit in fravdcm usurarum; quamuis dictae coniectinae non sint ple-nc, N perfecte probatae. Quales vero esse debeant ludicis albitrio remittitur : duae tantum tussiciunt, praestri imsi causa cognoscenda sit, sola facti veritate inspecta i & ex praedictis deseri ut iuramentum in supplementum: probatur per literas, Ec per instrumenta I pet publicam vocem, id famam idc perconfessionem Partis extraiudicialem ; sed Testes debent reddere rationem dicti,
deponere de tempore tractatae simulationis, unus, tantum non satis est, quia duo ad minus requiruntur idonei, ει excellentes, quia licet simulatio probe tur coniecturis, debet tamen in specie esse probata , cum non omnis smulatio illicita sit e ideoque causa simulationis debet induci, de quidem existens tempore celebrati contractus; cum inde superueniens non sussiciat. Ac tandem praedictae coniecturae dcbent esse vrgentes, & perspicuae, non autem leues; Ec tolluntur per alias coniecturas simulationem excludentes usque ad ni 1
Pars IV. RGUMENTUM. Pe pluribus coniecturis mulationem
arguentibus. RIMA, & praecipua simulationis coniectura sumitur ex iis, quae in i