장음표시 사용
391쪽
EX QUAEST. CLXXIX. EX QUAEST. CLXX lx
Haereticis ans quifulsem opinatur, re dens se ab Ecclem tenori.
PLT AERE Ticvs non est ille qui falsδM . aliquid opinatur credens sc ab Ecclesia teneri dummodo paratus sit corrigi, ubi in errorem se lapsum cognoscit. Alij cotta sed prima opinio verior.Credulitas vero secundum propositam Regulam,non excusat errantem in Articulis fidei contentis in Symbolo , quos quilibet explicitescite tenetur; δe in aliis obligatur errorem stium reuocare, etiam 5b iniuncta aliqua poenitentialac etiam est torquendus super praetensa credulitate, de intentione . concurrentibus indiciis , de circumstantiis: usque ad D. 8.
R R A M s per smplieitatem sies ad credens teneri 'ab Ecclesa, excusa
tur ab haeresi : eo magis rusticus, idiota,S simplex errans in Fide, si sic errauerit credendo alicui Viro docto , & ab eo deceptus , nisi monitus pertinaciter erroribus adhaeserit. Eoque sortius excusatur si in Fidei subtilitatibus errauerit,nisi constanter peruerse doctrinae adhaereat, ideoque simplicitas, & ignorantia excusat ab Excommunicatione , nisi erronea credulitas sit circa Articulos fidei: ex quo non excusat in crimine Sellasmatis, cum quilibet scire debeat, quod diuitio ab Ecclesia Romana,magnum est crimen. Nec etiam ex eusatur simplex persona , pertinacia, δίimpcenitentia concurrentibus ἔ tcnetur enim monita , vel dubitare incipiens, Perit res consulere, Ec cauta sollicitudine veritatem quaercre : quod nisi essiciat non in totum excusata culpa, mitius de haeresipunitur: usque ad O. 23.
f. III. A a G ν M E N et V M. Ignorantia , an, o quando excuset
r R. A N T I A excusat in crimine haeresis, qui enim ignorat,non sconsentit; Ae sine consensu, te voluntate , haeresis crimen non committitur ue praesertim si ignorantia cadat in iis, quae quis ex plicite scire non tenetur: δe eo sortius si fuerit insuperabilis, Si inuincibilis; sed quia talis non praesumitur, ideo ignotan tia veniens ex lata culpa, seu ignorantia crassa , 5e supina, quae talis dicitur cum facillimo negotio superari possit, non exiscusabit; eoque magis, si sit aflictata, de in iure naturali ue cum non cadat in iis, quae quis explicitε scire tenetur, ut sunt Articuli fidei in sγmbolo contenti. Ex- scutit tamen ab haeres , de illius poena,
quamuis non excuset a peccato, si pertiis nacta careat: Λ tamen debet errores suos reuocare pute, simpliciter, sne conditio ne . voce sita, de constanti asseveratione a sed tamen non tenetur sateri sic errando peccasse contra sdem Catholicam, saltem mortifere, nec post reuocationem Reuocanti poenitentia iniungenda est a Tquamuis tutius sorte etit aliquam imponere : ac tandem concludas, quod ignorantia non excuset in crimine Sottileeli usque ad nam 39.
Sine intentione haereticu, praua, hae-
ress non commuttitur : quando hoc
s iocos , latico linguae, per ιrum, uuis mih modo.
IE R E T a C v s est, qui seith,& m la intentione haereticalia verba pio- 8 fert secus si iocosε, lubrico linguae, inad-
Dertenter, ex ira, de subitaneo impctu, aut propter magnam auimi perturbationem,
392쪽
& commotionem, seu corporis dolorem proferat. Sic nec haereticus dicitur qui iscose asseruerit, quod habebit uxorem in alio saeeuto, dummodo se statim correxerit i Ae haec, vel similia dicens, grauitet reprehensis, Ze admonitus, ut in filiurum caueat, nulla imposta poenitentia , libet dimittitur. Regula proposita nons habet locum in profitente haeresim , de praedicante , quamuis dicat non credidisse haeresim praedicare a quia in dubio haereticalia verba proserens , 5 multo magis haereticalia facta exercens, habet contra se malae intentionis praesumptionem.Hae ro reticales ritus, & cat remonias fecisse fatens, credulitatem autem, de intentionem , erroremque in intellectu sub praetextu ignorantiae, & inaduertentiae prorsus negans, haereticus est i 8e super intentione torquendus, nisi aliunde sia conuictus, quia tunc est puniendust verum si in primo casu tortus persistat, adhuc tam
ouam suspectus de haeresi leuiter plectendus. Mala vero intentio probatur ex coniecturis, ex qualitate verborum, de fictorum. Sublimitando modo propositam i Regulam , conclude ut haeretiealia verba proferens sine mala intentione, iocose, lubrico linguae, ex leuitate, fatua simplicitate, vel ex iracundia, impunis non eua
Aere debeat, sed ei aliqua leuis poena, vel
poenitentia sit imponenda. vi in posteruinsit memor, ne labatur per lasciuientem sensum talia verba dicere: usque ad nu
8e singulariter credit. Firmatur ergo Regula,quod Articulo,Fidei quisquam,ctiam Laicus explicite credete obligatur: quinimo dichos Articulos taliter scire, ut eos
omnes memoriae habeat, derctineat, eos
scilicet, qui in Symbolo continentur: sed e Praelati, Rectores Ecclesiarum, Curati, Theologi , dc similes obligantur, nedum Isomnes fidei Atticulos etiam largo modo sumptos explicite scite, sed etiam illos de
sendere , eorumque rationem reddere.
Simplices Clerici,& Sacerdotes inferic res ipsi quoque tenentur explicite credere sed de Laici omnes Christiani explicite scire, Ec credere tenentur omnes illas Fidei veritates , quae sunt publice apud omnes diuulgatae s alios vero Articulos large sum ptos, rospicientes diffinitiones factas a Romanis Pontificibus, de Conciliis , satis est i tantum implicite credere. Fidei nostrae credulitas alia est directa alia indirecta, de qua Author loquitur remissiue. Laicus credere debet Articulos fidei contentos in Symbolo , eosque scire, non quidem Communiter, & in confuso, sed distincte, de sngulariter, ita ut quoties de illis interrogatus fuerit sciat illos este atticulos Fi
R G V M E N T V AI. Lilros nereticorum penes se resinens, quando qua poena puniatur.
Explicite, o implicite credere quidsit
quandόve, quomodo quis teneatur explicite credere, an verosissiciat impliciis. Ad Mi LI CITE credere est smpliciter
I a Credere, quod credit Sancta Romana Ecclesia. Explicite vero aest Articu
los Fidei explicare, distinguere, de defendere. Explicith creditur in genere , fle in specie: in genere is credit, qui in genere Credit omnes Articulos Ae quemlibet Articuluin esse verum, nullumque salsum: in specie, quando unum ab altero scit distinguere, de quem libat sollatim distincte,
I a Ros Haereticorum nemo penesse retinere potest, nedum eos legere, aut describere . damnatos libros habens,
statim eos comburere, vel Oiscio sanctae Inquisitionis praesentare obligatur, quod si
secus, variae de diuersae statutae sunt poenae, mortis scilicet, capitis, deportationis, ah scissionis manus, consscationis bonorum, Excommunicationis, a qua vigore Ealia Caenis Domini,nisi in mortis articulo, solus Summus Pontifex absoluere potest & Sacerdotes absoluentes, grauissime puniri n-tur. Retinentes,3c legentes, dicuntur Hae
reticorum fautores, ac de haeresi suspecti, italisque suspicio, de praesumptio quandoque dicitur vehemens, de sufficiens ad exigendam purgationem, & abiurationein arbitrio ludicis, expendendo personarum, de librorum qualitatem , aliasque circum-ssantias. Quinimo etiam Iudaeis, ali ἱsque Infidelibus prohibita est librorum Haere-
393쪽
De Hae resis Quest C L X X XI. 3 s
ticorum, dc damnatorum retentio, san- solum Haereticorum librum, non solum citum ex Co ιι. IviIj III. de Aiso II qq. in qua ludaei sub poena pecuniaria, On fiscationis bonorum, corporalis, & vltimi supplicij, tamquam a fide Christia na apoliatantes, prohibentur, ac praecipue, uti libro T Mod, cum suis glossis; iunctis G, ii, ionibus Plurium Summorum Pontis eum, statuentibus esse comburendum. Retinentes, & Lege tes tales Haereticorum libros, Excommunicationis vinculo innodantur, cuiuscunque dignitatis existant i etiam Cardinales , imperatores , ec Reges. Quinimo talis excommunicatio incurritur etiam ab eo, qui Haereticorum libros legere incepit, & deinde poenitentia ductus desiveriti ac multo magis salsantes, seu corrumpentes libros Catholicos, ill que haeretica dogmata immiscentes: ac praecipue reputari debent fautores Haereticorum,& uti tales puniendi deferentes istos prohibitos libros de Terris haereticis ad Prouincias Catholicas , illos Componente, ex propo- sto, qui tamquam veri Haeretici reputantur. Scriptores librorum damnatorum, de Haereticalium , dicuntur de Haeresi suspecti , eorum Impressores Excommunicantur ex Consis. Pij IR de Anno ras 4. Retinens autem libros hae reticales sne nomine , nisi Authorem ostendat,ipse piaesumitur Author;Oritur inde vehementissima haeresis suspiciosissiciens ad torturam i quod si titilit ab . iurare , pro haeretico condemnatus est. Damnatus Author propter haeresim, ipsiusque libri Aamnati censemur, sed non incurritur poena Bullae Conis Domini, eos legendo, nisi haeresim contineant. prohibitio retinendi extenditur, quamuis habeant in se aliqua utilia, intelligendo de operibus erroneis, non autem de bonis, 3c Catholicis , quae damnata non intelliguntur di sed haec Declatatio hodie nihil iuuat, cum adhuc retineri non possint ex cinistis. Sammorum , ροπι cum Ialy III. Pj IV. o Easta caena Domina, nisi fuerint appro . bati a sede Apostolica. Extende ad retiis nentes libros Magorum & Sorii lcgorum ex Con sit. P, IV. o Clementi, VIII. ex quibus reiiciuntur Omnes libri, scripta Geomantiae,Hidromantiae, Aco- romantiae, Piromantiae, Onomantiae, Necromantiae. sue alia, in quibus continentur Sortilegia, Veneficia, Auguria, Auspicia, incantationes Artis magicae. Sie & retinens, seu legens unum impressum, sed etiam manu scriptum, siue magnum, siue paruum, sue etiam literas haeresim continentes e sed tales libros retinens, vel legens, nec est verδhaereticus, nec ex hac sola retentione ut haereticus puniri potest ; nisi pro haeres aliae concurrant coniecturae,& praesumptiones. Potest tamen quis retin re libros Haereticorum de licentia Papae, quae licentia vero ab Inquisitoribus concedi minime potest. Episcopi vero, Sc Inquisitores hos libros retinere , dc legere pollunt ad confutandum eorum et rores, lichi hodie solis inqui- tostoribus haec facultas impartiatur. EX-cusantur retinentes, seu Legentes ignoranter huiusinodi libros: vique adn. so.
Sortilegia qualiasint haeret lia, in qualia non , inde eorum Pa us.
EGI ORτi Lecus est qui per sortes lG inquirit futura contingentia, vel ipraesentia, dc Praeterita, quae per nat ram cognosci non possunt. Sortilegi j nomen generale est, sub quo contineatue Diuinatores, Incantatores, Sortilegi, Idololatrae, Magi, Arioli, Aruspices, Malij: ex quo Regula firmatur quod sortilegi haereticales, haereticaliaque sortilegia fabricantes, ut hae reiici puniuntur ab inquisitoribus i quando praesertim sortilegia sapiunt haeresim manifeste, Mhaereticale ὰicitur sortilegium quotieiacunque a Daemone exquiritur, dc p titur aliquid, quod soli Deo reseruatum est, nec Daemonis potestati tributum, ac ubicunque a Daemone perquiruntur sutura sed in proposito, per Bullam
Sixti V. in ordine 1 a. Baliar. p. l. fol. 2. sin qua non solum damnantur sortiletia, diuinationes, dc incantationes adfutura praesciendum fabricata. sed etiam A strologia iudiciaria, Chironiantia, Schis similes artes, seu scientiae. Verum 3 haec procedunt , quando Daemon Consulitur ad sutura scienda, quae per natu ram sciri non pollum, qualia sunt om nia , quae a mero, ec libero hominis arbitrio pendent, id quae Deus posuit in
394쪽
sua potestate, de simi triplicis generis. Primo, quae sunt supernaturalia mysteria, gubernationes, mutationes Regnorum , dcterum publicarum. Secundo, ea quae dependent ex arbitrio humanae voluntatis, ut quid cras sim facturus, vel cogitaturus. Tertio, ea quae omnino,& proprie sunt sutura contingentia, de determinatam causam non habentia:
haec igitur sui ura Daemon prae sciendi iacultatem non habet , sectis, si quae a 4 Daemone quis scire cupit, stit talia,quae illius notioni subdantur , ut Eclipsis, sterilitas, id fertilitas Tetrae , aut iis s-
milia , quae in causis naturalibus continentur, de quibus Daemones interrogans , non reputatur Haereticus, quam, 1 uis grauiter peccet. Inquirens a Daemone prorsus occulta, aequiparatur , ac si perquiret et scire futura: 1ic oc quando a Daemone perquiruntur secreta cordis alicuius. Sunt, de reputantur hae reiicalia sortilegia facia cum inuoca. tione , seu interrogatione Daemonis pro inueniendis stiri s non tamen sapit haeresim quaerere cum inspectione Astrolabii , sine Daemonum inuocatione. Dicitur haereticale factum pariter ad invenierula furia, vel sciendum alia Occulta , quando accipitur phiala aqua plena, dc ante eam ponitur puer , vel puella virgo cum candela, seu cereo accenso, respiciens dictam aquam dis cendo ista verba, videlicet: . velobraneo, Angelo Sansa , per Iatua Saul Ita, per Ia mus Vergimia m5stra mi est Li ιι tiri
Lis ta Icos,Vehe ne hasario. Alij dicunt tale sortile iuni haeresim non sapere. Haereticale benε esset, de in eo locum haberet poena haeresis, quando Daemon inuocaretur ad se transformandum in alias species, cum id facere non possit; vel quando in sortilegiis miscerentur Sacramenta, praesertim si interueniret abusus saeratissimae Eucharistiae, hoc enim casu intraret poena mortis, desimiles sortilegi traderentur Curiae saecu- lari. Immiscens sacrum Chrisma, de Oleum sanctum, haeresim non committit, nisi imploret auxilium Daemonis ad ea, quae de sui natura facere non potest. 8 Haereticale est quando aliquis puer rebaptietatur . seu baptizatur hominis caiadauer, vel bapti et antur imagines, s sic baptietans habeat errorem in intellectu, male sentiens de Sacramelo Baptism iis , he in dubio talis error praesumitur. Haereticale pariter est, Daemonem tenere ligatum in annulo; quamuis falsum sit, quod Daemones cogi possint ab
hominibus stare ligati in annulo, vitro, pixide, vel alia re , licet Daemones sic captos, & vinctos se simulent, ut credentes decipiant. Intendens characte- 9tibus, de signis ignotis, Haereticus largo modo dicitur ec ed magis sortilegia depraesertim haercticalia punienda sunt, quae fabricanior ad nocendum hominibus, animalibus, de segetibus ; prove damnata, de prohibita sunt ad curandum morbos t quod si pacta sani cum Daemone,vere sapiunt manifestam hae res m. Haereticale enim sortilegium et omne illud, in quo aliquis Haereticus
interuenit. Magicam artem exercentes, leu Hae .
reticales sortilegi, ut Haeretici habendi 1 sunt. Magia cnim distinguitur in duas
species; una scilicet vera dc naturalis,ex occultis rerum naturis , dc virtutibus
prosecta, ab omni superstitione, ec haeresi aliena, paucis tamen nota e est craomni ratione, dc veritate vacua, fallax, de noxia, Daemonum fraudibus, dc maleficiis implicata, abominabilis,dc damnata. Computatur inter haereticalia sis tilegia, Superstitio, clux cit Sensen ta I leonira Dem, ratione adinventionis suasi pesua institutio: ec poteti esse Haere- sis. ratione adhaesionis 3 5 etiam Secta,
ratione de sensionis. Differt ab Haeresi, ec a Secta,quia haeresis inducit praelumptionem, de dc liberationem, falsique ad inuentionem ; Secta superaddit imitationem , luperstitio diuturnitatis inueterationem : ec quia superstitio dici tur asperstitibus, id est Du- q u muliatis annis superstites per matem delirant , quia senes superstites delirare di .cuntur , sic de Haerctici : qua propter Haeresis dicitur superstitio. Propri Evero superstitio dicitur aspersando, si - iacui enim in fide intellectus captiuatur,
ita etiam errore inflatur, ic Cicuatur. Superstitionis autem crimen pluribus modis committitur,n Cmpe per obseruationem seu cultum Idolorum, per
obseruationem temporis Inconstruendis aedificiis, aliisque negotiis peragendis, pacta ineundo cum Daemonibus, i 3 vel strictilis uiuendo quam snt mores eorum cum quibus quis inhabitat. Omnes superstitionum spec es, secundum
diuellos fines cultui diuino aduersan tur: aliae enim aduersantur reueremiae Dei, vi Idololatria: aliae vero aduersan tur, ut homo instruatur a Deo, prout est superstitio diuinationum, bc conlutatationum
395쪽
De Haeresii Quaest. CLXXXI. 3 81
lationum δ Daemone , & aliae demum
aduersantur directioni humanorum actuum, secundum praecepta Dei, scutsuperstitio obseruationum. SuperstitiO-aum, & impium est, somniis credere: sc& credere, alias dies sortunatas, alias putem infelices essed Deus etenim eodem modo secit omnes dies. Superstitiones non omnes sapiunt haeresima ed lae dumtaxat, quae mala intengione
credunturivi cum Creaturis,puta,tempori, numero, loco,personis ac Caerem
Is mas plus tribuimus, quam Deo ι firmiter 'Ven res , aliter quam cum illis superstitionibus non posse obtineri quod est in votis ex quo s in superstitione quis exereeat actum, vel dictum haereticale, tune superstitio blicitur sapere manifestam haeres mi secus si simpliciter exerceatur absque Daemonum tacita, vel express, pactione, nec adhi-heatur ad Magiam , Necromantiam, . Paromantiam, Astrologiam, & similia
Ut haereticus punitur, & tamquam Io talis puniendus est, impius ille sortiis legus , qui Corpus Christi sacratissimum in luto conculcare, & cleturpare ausus est. Lamiae veris, seu Striges Haeresis trimen incurrunt Harum lectae iunt triplicis generis, Haeress scilicet, Liperstitionis, & Illusionis : ut plurimum sunt Apostatae a fide Catholica, eo quia coram Diabolo Christum abnegarunt , Ecclesiae sancta Sacramentai conculcarunt , & Diabolo obedien tiam promiserunt. Sed istae Lamiae si pinnitentes veniam petant, & ad Ec- e 'm ex corde redire velint sunt recip/endae, nec Curiae saeculari traden, dae, quamuis infantes occiderint, seu alia atrociora, & nefanda crimina perpetrauerint. Sic & sortilegi Lm haereti cale est, quando sacra in eo immiscentur I & illud, in quo homines ligantur
Clerici sortilegi verbaliter degradat
18 tur seu verilis arbitraria poena puniuntur et sic pariter Et Laici arbitrarie mulctantur, nisi talia sortilegia sapiant manifestam haeresim : & insuper sunt ex communicati ipso iure. Chiromantiam profitentes non sunt haeretici. nisi in-smul Daemonem invocent, aut necessariis aliquid fiaturum indicent: sc pariter de Astrologis, quamuis per Astra
16 'cita arguant. Necromantia est penitus improbata, ac illi credens, est
peior Infideli pagano, & ex Easta praecia
ala Sissi. R expressε damnantur facientes natiuitates hominum, quibus de futuris contingentibus, sortuitisque calibus, aut actionibus ex humana voluntate pendentibus, aliquid alfirmate audeant. Augures, Divinatores largo modo, indirecteque reputantur Haere. tici: usque adnam. 66.
E X QUAEST. CLXXXI. g. II. A RG VM EN T M.
Adorare, o inmoωre Damones, an, σ
teriaque adorationis, in inuocationis
num adoratio interuenit, aut a Iper modum saetificii oblati.
aut per modum precum, & mimrum, per honorem Lattiae , & duliae , aut alias quoquo modo, sapiunt haeres mmanifestam di & ptrapterea huiusmodi sortilegos obedientiam , 8c reuerentiam exhibentes Daemonibus, ut haeteticos puniendos esse ab Inquisitoribus, statuit Adrinus V l. m sua Extram edit.
3 3. Daemones enim adorantur. aut per honorem Laιν, aut Dalia. Honor La
Duliae erhibetur duplici de causa. Pri mo, in signum sanctitatis. Secundo, insgnum regiminis, iurisdictionis vel potestatis. Inter Latriam, & Duliam haee est disserentia i quδd honor Lattiae est ille. qui Deo debetur, honor veris Duliae, qui Sanctis, & beatis Spiritibus exhibetur. Triplex adorationis genus distinguitur, Latriae scilicet, Duliae, re Hyperduliae, Latria est eatim s. remus
quidem inferior, sed maior Dulia, reex hac veneramur Samctissimam Vir. ginem, veri Dei matrem, cui non qua
liscunque Dulia debetur, seo illa, quae per doliam propius ad latriam accedit. Os tens sacrifieia Idolis, aut illis honorem diuinum tribuens, ipso facto
396쪽
λ3 haerebi cibis e ensetur. Si e & circulos faciens in terra, illosque aliquibus lignis munici,s, puerum in medio ponens, aut quid simile faciens, & Daemonem inuocans t de generaliter Haeretici reputantur Darmoni obedientes in iis, quae in fidei Christianae oppobrium re-- dundanti ex quo haereticale est , Daemonem inuocare, vel postulare, ad aliquod sisffragium, vel auxi tum, eiusque responsa petere, quam ut, sine adoratione ex Bulla Sixti V. D. B. Par. ρ a. fLs a. per quam datur facultas inquisitoribus contra istos Sortilegos procedendi, quando adest error in mente,
scilicet, quod Daemon possit facete illud, ad quod inuocatur eius potestate, achiva totaliter. Adorantes ergo Daemones, & eius sacrificantes, male tamen sentientes de fide, ur puta credentes, quod cultus Latriae, seu Duliae sit italis exhibendus, vel quod omnino in tali adoratione , & cultu consequantur: quod a Daemone petunt, non obstante Dei prohibicione, Haeretici reputantur& vi Haeretici puniuntur a secus si hoc faciant, non male sentientes de fide, nee se ut supra credentes de Daemone,, 1 sed ut aliquo pacto inito cum Daemone, facilius assequantur, quod inten dunt , tunc enim non sunt haeretici, licet grauissm h peccent i usque ad
ARGUMENTUM. Sortilegia ad tentandum alicuius pugnestium fabricata, ansim haereticalia, in de eorum mi
EsORTiLEGIvM non dicitur haereticale, quando exquiritur a Daemone , ut alicuius mulieris pudicitiam tentet, licet turpe, Zc peccatum mortale grauissimum reputetur ι non enim
tunc aliquid requiri dicitur, de quo potestatem non habeat , imo eius proprium sit, homines tentare, M ad pecccandum prouocare : generaliter ergo praeb/ns pocula amatoria, non est Haereticus, cum hoc sit crimen de per se, 6c non puni bile poena haeresis , sed alia x et pinna. Idem imagines faciens ad am rem prouocandum , potius videtur sua perstitiosus , quam Haereticus: sunt tamen similia lortilegia prohibita tam de iure Canonico, quam Cluili: eadem fabricantes, sunt vehementer de haeresi suspecti, dc propterea contra eos inquisitores procedunt: quin imo si sic agentes, oc ob id inuocantes Daemonem, Crc-diderint, ipsos Daemones posse facere id, ad quod implorantur, esset haeresi manifesta. Similiter quando inuocando Daemonem ad actum luxuriae, ipsc que adueniens dixisset inuocanti, quod spueret in Crucem i & inuocans, Daemoni obediens id efficeret absque poenitentia cordis, haereticus esset a si ii more Daemonis, non totaliter a fide
recedendo , scelus illud horrendum
, i de sortilegiis, Ec diuinationibus, 29
quia in dubio non paesumuntur haereticalia, dc a iudicibus saecularibus ea tantummodo sortilegia puniuntur, exquibus prouenjunt homicidia, caedes animalium, dc alia damna in praeiudicium iustitiae saecularis, ic Reipublicae. Hoc crimen est mixti fori, quapropter absolutus in Curia saeculati, niti fuerit se scienter punitus, poterit Iudex Ecclesiasticus maiorem Nd congruentem p nam infligere : ec e contra si Maleficus, de Sortilegus fuerit leuiter castigatus a Curia Ecclesiastica, poterit tunc Iudex 3 saecularis seuerilis punire, M damnare,ettim ad mortem I neque tunc censetur
quis pro eodem crimine bis punitus, quia utraque punitio pro eadem continuata habetur. Sortilegia vero, quπsapiunt manifestam haeresim, ab inquisitoribus puniuntur; lc manifestam haeresim sapiunt illa, quae sine aliqua haeresi exerceri non possitne, vel quae prima fronte prae se ferunt odorem haereis sis sed hodie omnis difficultas cessat ex Consit. Innocent, Vm edit. 1484. ex qua 3 a conceditur
397쪽
Conceditur Inquisitoribu= potestas procedendi contra Maleficos, non solum a Catholiea fide deuiantes abutentes. que Daemonibus incubis, Ec suceubis, 31 fidemque in sacri Baptismi susceptione habitam abnegantes I sed etiam contra eos, qui suis incantationibus, carminibus, dc coniurationibus, aliisque nefandis superstitionibus, ec sortilegiis,
mulierum partus , animalium scelus, terrae fruges, vinearum uuas, arborum fructus a nec non homines, mulieres, pecora , pecudes, animalia , vineas,
pomaria , prata pascua , bladas, sumenta, aliaque terrae legumina perire , suffocari , dc extingui faciunt 13 3 eosdemque homines doloribus, Ec toria
mentis excruciari,ae ne gignere,& mulieres ne concipere , virosque ne uxoribus, dc mulieres ne viris debitum coniugales reddere valeant, procurant I dc
magis clare id statuitur contra facientes maleficia ad nocendum hominibus, animalibus, de frugibus, ex atia Consit.
Alexandri n. de anno 1113. dc ex Basta Sisii Ha i. Bassar. p. i.
dicansur. I AERETI cis fauere quis dici. tur, ex omissione, negligentia, cooperatione, facto, consilio,& vel bis di hinc ergo firmatur Regula, quod fautores Haereticorum dicuntur imnes, qui Haereticos desenduma audant, excusant, si hoc faciam appens te, & dolose a qui Haereticis alimenta praestanti vel pecuniam mutuam; ec ex, hoc oritur suspicio ad indicendam purgationem. Instruentes eos ad celandam veritatem, quando suerim examinati, ad excusandam haresm,quam teneant:& isti arbitraria poena puniuntur.Signa ultra praedicta, ex quibus dignoscitur, quem esse fautorem Haereticorum, sunt quinque.Primo, quando quis captiuum, Haereticum vistat, susurrat cum eo, &victu alia ministrat. Secundo, quando quis lamentatur de meretici captura,
vel morte. Tertiis, quando quis dicit, Haereticum fuisse iniuste condemn
tum.Quarto, quando quis amaro vultu, torvisque oculis aspieit Persecutores Haereticorum. Quinto , s Haereticorum combustorum ossa , seu cineres
furtiue de nocte subripere inuemus fuerit. Sed isti fautores nulla poena tenentur , nisi constet de haeresi illius, de cuius fauore, defensone, seu receptatione agitur: eoque magis s defenda tur haeretici , ne ab aliquo insultum re- 4cipiant. Possunt insuper Catholici Hae
retico in extrema necessitate constitu
to, ne fame pereat aliquid dare, uel relinquere , possibile enim est,quod Hae
reticus vivens ad fidem conuer tatur.
aego OMi Ni Temporales, si ab Ec
clesia moniti neglexerim Hai. Ireiicos in eorum Statu commorantcs extirpare, Ciuitates , 5c loca, in quibus commorantur, Catholicis o uia
panda conceduntur post annum a die factae monitionis, de salito iure directi Dominij, si suetint seudatarij: quapropter Prineeps recipiens in suo principa
tu,ec Statu Hςreticos, incurrit excommnicationes Bullae in Caena Domini: quin-im 5 , si requisitas recuset Haereticos apprehendere , est suspectus de haerest. Rectores autem, & Moderatores pro- suinciarum , ac ciuitatum, de iure Ciuili, negligentes castigare poenis statutis Haereticos, decem librarum auri poena mulctamur de aestimationis suae periculum sustinent. Quae autem facere, ec Iobseruare debeant, ne reputentur DC-gligentes vide Conpit. Innocent ij IV. de anno i 11 1 dc Alexandri lv. a. annai 16 s. l sti ossiciales negligentes dicuntur de haeresi suspecti, de Haereticorum fautorest iurare Aebent una cum Do- gminis Temporalibus, quod Ecclesiam contra Haereticos adiuuabunt 3 quod si renuerint, omni Ossicio, 8c honore pruuantur, excommunicantur ἔ dc Ciuitates negligentes , Episcopali dignitate priuauiut i ec Episcopus negligens deponitura
398쪽
ponitur. Et Regula praedicta procedit in publicis Personis, quia priuati de istas negligentia non tenentur. Alij contra,ec certE verius, quia quisque extraludicialiter Haereticos a tuo errore corrigere tenetur, si id essicere potest.
RGUMENTUM. De paenis futitorum Haereticorum , eo νιιmque Defensorum, Credentium, G Receptatarum. PRAECipvA poena sIo reticorum, eis Exci fautorum Hae-t Excommunicatio,
in qua si per annum insorduerint, ipso iure essiciuntur infames, nec ad publica ossicia admittuntur, quod, si fuerint Clerici, & per annum in Excommunicatione perstiterint, tune omni beneficio . & Ossicio Ecclesiassico priuantur: quinimo si post annum adhue insorduerint, tamquam Haeretici condemnanii turpet Cουμι. luiij II l. de Auno i 3 i. I nnocent ij IV. de Anno 1 1 11 Clementis IV .de Annο ι, Alexandri lU.ὰe Anno I 1 18.dc Pauli IV.de Aano i s 18.cx MIMConsi s. efficiuntur infames, intestabiles, incapaces successionis, & haereditatis; exeluduntur ab omni actu legitimo . Ecclesiastica sepultura priuantur,& propterea non s.lum sepelientes Hς- reticos, sed etiam pari poena puniuntura a sepelientes eorum Receptatores, Defensores, vel fautores ι bona ipsorum ipso iure consscantur ι de iure Civilibanniuntur, in perpetuum relegantur, arbitrarie puniuntur, de illis indicii uepurgatio.
De Defensoribus Haeret reorum, in eorum pum . Imi Ere NsoREs Haereticorum incuras litar runt Excommunicationem , in qua, si per annum perstiterint, sunt infames r quid li citati ab Inquisitore,
vel Episcopo. non comparuerint infra annum, ut Haeretici pollunt condemnari. Defensor errorum Haeretici, tamquam Haereticus punitur, cum magis delinquat quam ipse Haereticus. Defensor enim Haereticorum dicitur duplici modo: quandoque enim quis defendit Haereticorum personas, quandoque eorum errores e quare defensor errorum,ut Haereticus punitur I Desensor autem personae , non Ueo rigorose Iudaei, aliique Ins deles qui ci inque Receptantes Haereticos , eorumque defensores, & fautores ex caus, haeresis,
ιionem , ac de eorum poena. materia.
Mero ENTεs sanctum Inquisitioni, ossicium,in punitione Haereticorum, dicuntur corumdem fauto res de Haeresi suspecti, Excommunicationis poena ipso iure incurrunt, in qua, si per annum perstiterint, ut Hereiiei condemnantur; licet militi, puniri pos- snt poena arbitraria pro motu Inquisitorum,c5siderata qualitate facti.& pe sonatum,quamuis indireele impediant. Statuta contrarium disponentia, non valent:ac Statuentes compelluntur per censuras ad ea tollendum sunt compe, tendi a dos stendo a tali impedimento per Censuras Ecclesiasticas,etiam inuocato Brachio saecularit quinimo, nemo sanctum ossicium Inquisitioius impedire potest, vel in eius processu se intromittere,quamuis si Delegatus,vel sub- delegatus Papae. Sunt excommunicati ctiam praestantes auxilium, consilium, velfauorem talibus impedientibus, Ectamquam suspecti de haeresi abiurare tenentur , sed tamen Haeretici non re putantur , nisi aliter appareat , quod habeant in mcnte error , dc per inaciam in voluncave.
399쪽
paenu, coe materia. OMINI temporales imperam dientes familiam inquisitorii in
pro delatione armotum ab iisdem inquisitoribus, uti turbatores iurisdictionis puniri possunt. Inquisitores enim licentiam armorum impartiri possunt suae familiae , de deputatis, cuiuscunque generis ; dummodo non abutantur : sed propter abusem inquisitoribus non aufer. tur facultas habendi familiam armatam,vsque ad n m. s I.
RGUMENTUM. De impia entitas sanctam inquisitionis Ucium in raptura Haereticorum
de eorum poena, ac materia. EL A N s, Ac occultans Haereticum ad effectum, ne ad manus tiae deueniat, dicitur Haereticorum fautor, defensori eoque fortius, s iam captum Haereti m de manu familiae ui exemeriti vel precibus, pecunia, aut alio Modo eius liberationem procurauerit Iideoque tanquam excommunicati puniri possunt licet nee Haeretici reputentur, nec tanquam tales plemntur enectu non
A I GUMENTUM. De credentibus Haereticis, mel eorum e roritus; de eorum 'aena, materia.
erroribus , & eorum materiam Aulsis tractat remisue. Credens autem dicitur ille, qui sequitur errorcm, quem aliquis gigniti & tu hoc dissertab Haetctico I Haereticus enim errores gi nil credens vero, illis adhaeret fle illi sunt excommunicati ipso iure, vigore Bullae incerna Domini, in qua si per annum perstiterint, reputantur infames, de de Haeresi suspecti di si fuerint Cletici, officiis, Echeneficiis priuantur. 1unt isti eredentes in duplici disserentiar aliqui vero credunt ore, Zc verbis, aliqui factis, ex quo consolationem petentes ab Haereticis, in eorum infimitate, per impositionem manus, dicuntur factis credentes. Audientes conciones, seu praedicationes eorum, efficiuntur suspecti de Haeres 1 quod si credant eorum dictis, Sterroribus, ut Haeretici puniuntur, nisita ' 3cusari valerent per simplicitatem a vel ne nantes non essent Haeretici culiue declarati, vel crederent eis in iis,quae quis explicite credere non tenetur.
g. IX. a G κ ME N T V M. De Recep antibus Haereticos , de
eorum poena. Ec εν TATOR Es Haereticorum tamquam suspecti de Haeres , s pra positas poenas incurrunt: si suerint Clerici, beneficiis priuantur, se tueri nψn possunt titulo consanguinitatis, si consanguineum Haereticum receptent in seu rem haeresis ὲ secus si ex sanguinis assectione. Receptator generaliter punitur, quamuis per unam tautum vicem receptauerit, non excusitur ex amicitia, imo nee Pater filium,frater fratrem,vxor maritum,
Ac e Gutra, receptare possunt, si agatur de crimine haeresis, re ex causa haeresis ad effectum occultandi haereticum ne ad manus Cutiae deueniat. Extende quod poena incurratur, quamuis Haereticus respincat, & Ecclesiae reconcilietur; 3e quamuis postea Cutiae indicauerint. Ac in tantum est vera conclusio, ut Iudaei, de alij infide les teceptantes, ad iustar Catholicorum puniantur. Apostatarum vero Receptaro.
res, ultra excommunicationem .arbitraria poena mulctantur. Receptantes tamen
400쪽
tores: quapropter caupones non tenentur
receptando, nisi Haereticus esset iam publice degradatus, de notorius: sc dc recox ptans per vim , vel coactus , aut ignorans r& in dubio, ignorantia potius , quam scientia praesumitur.
f. X. AR GUMENTVM. De eo ersantibus cum Haereticis, e rάmque pinna, ' materia.
communicatio cum Haereticis prohibita est e quapropter huiusmodi con- Dersantes, & communicantes, tamquam
si specti de haeres possunt torqueri: atque Clerici beneficiis, de olsciis priuari, seu ab illis suspendi 1 5e arbitraria purgatio
indici, quam si praestare renuerint, aut dc fecerint, pro conuictis habentur. Cum Maereticis etiam est prohibita allocutio, trausmissio, seu receptio literarum; quodlibet seruitium eis praestare, seu cum ipsis negotiari , eosque visitares quinimo ex tali visitatione oritur suspicio de haerest Similiter est prohibita transmissio muneis
29 rum , eoque fortius cum eis linientelam contrahere , vel confoederationem inire, usque adnum. I 9.
ARGVγIENTVM. Aristam quid fit, quamplex, unde dia
catur , quomodo in ea procedatur, quis' Iudex alia ad materiam
cessis a statu fidei, obedientiae , vel Religionis, quam quis prosessi is est: Δ-citur quasi res,o stans r est triplicis speciei, i. Apostasia perfidiae. seu fideli a. Obedientiae 1 irregularitatis, seu Religionis: est publicum crimen, non prascrabitur,
non requirit ordinem iudicialium : contra
Apostatas fidei potest procedere non solum ludex ordinarius Ecclesiasti si sed etiam Inquisitor, licet contra Apostatam Religionis Inquisitor non procedat, nisi quid aliud sit admixtum usque ad n. ia.
P o s et a T A fidei est ille, qui in i 2 totum recedit a fide, & iste propithdicitur Mosata : tamquam Haereticus punitur. Omnisque iura cie haeresi loque tia proeedunt in Apostatis. Differt tamen Apostata ab Haretico, Apostata enim discedit in totum a fide, Haereticus non in totum , sed in aliquo articulo, & propterea se Christianum non negat. Dicitur Apostata qui Daemoni. vel idolis sacrificia facit rex quo teiterans baptismum, vel transiens ad ritus ludaeorum. Apostata dicitur. Persuadens ad Apostatandum a fi- , de , capite dc confiscatione bonorum punitur. 61 Christiani proficiscentes ad Sat cenos ex desperatione vel libidine, tamquam Haeretici reputantur.
g. III. A R G ν M E N TV M. De Apostatunte Hide coacto, i, per vim E T v, dc vi Apostatans a fide, si
metus fuit grauis, mortis scilicet, Ectormentorum, Haereticus non dicitur nec reputatur: sed ad hoc ut excusetur, necesse est, ut statim metu cessante, ad si-dem redeati s enim diu tacuit, de non reclamauit, cousensisse videtur in haeres quinimo etiam ex vi, 3c metu Apostatans, in foro exteriori reputatur Haereticus nec euitat poenam extraordinariam.
Sed singularitet nota, quod si vis suit . absoluta, dc non conditionalis, excusatur 1 non solum ab haeres.sed etiam a peccatorvis autem absoluta dicitur, quando quis renitens inuitus, Ec reclamans, ligatus coingitur non per se, sed per alium flecti, idola adorare, circumcidi, si j quid horrendum patrarer conditionalis vero, quando quis pro euitanda morte aliquod factum haereticale eommisit, usque ad O. 3 3.