장음표시 사용
81쪽
quae iri sure non est expressis, s ed Iudici Committitur, ut inspiciat quid ubi videatur,& an aliquam fidem faciat. xi Iuriscstea , quae ab ipsa Lege inuenta, aut approbata est. luris de de Iure est
dispositio legis aliquid praesumentis,
dc super praesumpto, tanquam sibi coin- a 3 perto statuentis. Diuiditur in leuem .grauem seu velicinentem, & violentam. Leuis est idem ac praesumptio leuis : vehemens est , quae ita adhaeret animo Iudicantis, ut contrarium pCris x suadcri vix possit. Violenta , quae habete redendi necessitatem. Alia est temerarsa , alia probabitis. Temeraria , quae ratione Caret, dc longe a verisimili re-
s cedit. Probabilis, quae a verisimili de ducitur , dc quae in ratione fundatur. Sed in proposito aduerte, quod non omne id, quod videtur probabile, est probabile : sed illa tantum probabilia dicuntur, quae sic videntur omnibus, aut pluribus, aut sapientibus . dc iis vel omnibus, vel pluribus, vel maxi-
Suspicio multiformiter dissinitur ias sed secundum Bald. est aliqualis animi applicatio ad aliquid, cum vchementi
titubatione : seu secundum Bart. est quae animum Iudicis aliquo leui arguamento in aliquam partei inducit, non tamen excludit dubitationem, ideoque dicitur Leue indicium, Ac licet ad
suspicionem probandam leuis sussiciat probatio, quia ex leuibus signis potest oriri , ea tamon signa debent plenEx probari. Diuiditur in Leuem , seu temerariam ; vehementem, seu verisimi-18 lem, dc violentam. Temeraria est qua
dam animi passio cum praecisa extremorum ignorantia: dc est quando ex leui aliquo indicio Iudex animum s tum in alteram partem flectit , scd 19 cum dubitatione. Vehemens illa , quae
non ex leuibus . sed ex sortioribus oritur , εc ex quibus Iudex animum suum in alteram partem inclinat cum modi-3o ca dubitatione. Violenta, quae nullam prorsus continet dubitationem. Ex quo . si indicia sunt admodum Levia, faciunt suspicionem temorariam : si grauia, dc urgentia vehementem: si grauiora vellementior m , dc ad tor-31 turam sussicientem. Vel leuis est . quae
oritur ex raro contingentibus: o uu, ex nequentcr contingCntibus : τι lenta,ex semper contingentibus: usque ad num. I9 .
Opinio est idem quod vehemens, seu verisimilis suspicio i Sc est animi
motus cum excitatione aliquid eli- 3 agentis a me omens dicitur, quando exprobabilibus coniecturis, quis credit id,quod verum est, sed certo non scit usque ad n I97. Dubitatio non est proprie aliquis probationis gradus, sed est principium 3 3 inuestigationis , certitudinis, Ec fidei: si post dubitationem inclinetur magis in unam, quam in aliam partem , tunc cessit opinio, dc intrat suspicio: usque
Argumentum est plurium collatio ad unam conclusionem. Et in nostra 34 Legati scientia illud esse intelligimus, quod ex quibusdam, vel etiam multis prius positis ducitur, ec inde argumen eamur quid sit: usque ad n.2oη.
Signum est id, quod sub sensualiquo cadit, ic quidquam significat. Ex 3 3
ipso profectum videtur, quod aut ante suerit, aut in ipso negotio , aut post sit consecutum : dc tamen indiget testimoniis , ac maiori confirmatione. Signum aliud est necessarium, aliud naturale, aliud non natiarale. Necentium
est illud quod necessitate legis impellente sgnificat, ut nuptiae , quae Patrem demonstrant: Naturale est quod quasi naturale aliquid significat, ut nubes pluuiam , dc fumus ignem. Non naturale, ut haedera ad designandum vinum venale . dc his similia: usque ad
Adminiculum aliud est vehemens,
aliud non vehemens. Non VChCmens,
est aliqualis confirmatio rei probabilis. Vehemens, est suspicio, defectu probationis per se solum non operans. sed bene iunctum aliis. Et sic adminicula non vehementia non in totum supplent imperfectam probationem , sed aliqualiter: vehementia autem in L tum supplent: usque ad n. IT.
Indicium differt a semiplena probatione , dc tamen non debet esse 3 minus quam semiplena probatio ad torturam inferendam. Ea quae in Civilibus faciunt semiplenam probationem , in Criminalibus faciunt indicium. Ex quo concluditur , quod
sue agatur de indicio praximo , siue re mstio , plura argumenta pluresque Coniecturas, vel praesumptiones coniungi ad effectum torturae infligendae, Ec sic perficere semiplenam probationem. An ex dictis otiatur similis semiplena probatio, Iudicis arbitrio relinquitur. 31
82쪽
De Indic.&Tort. Quas XXXVII. 69
Ιmδ etiam quandoque coniunguntur ad condemnandum in poenam extraordinariam , secus quoad infligendam corporalem. Et tandem pro complemento,
SI resolutione propositae quaestioriis c :clude, quod licet praemissa verba, Indi. cium , Praesumptio, Argumentum , dc reliqua . de propria, Se stricta significatione niter se differam, promiscuh tamen in ta re, dc per D D. sepissime capiuntur, ac
Tortura fine praecedentibus indictis in
ferri non potest ι quando hoc verum
Quae dicantur Linitima indicia 'quando indicia sint Iudici arbitrariae Virima in atrocissimis possit Iudex Iura transiredi e An Reus non respondens, postiι torqueri com
min unum Iurtum , seu delictum,
posse de aliis interrogari, intorqueri Quomodo puniatur Iudex indebit λahquem torquens e Quando unus T
sta de ii u faciat indicium ad Tom
turam in Quoi, m quales requirantur Testes inprobatione indiciorum. O R T v R A minimh inferri po- a test praecedant legitima indicia 1 & ad hoc . vi dicantur legitima , M sum cientia, debent esse verismilia, probabilia 3 non leuia, aut perfunctoria ι sed
grauiora, & urgentia, certa, clara, im5vt aiunt, & luce meridiana clariora i in
tantiam ut Iudex sit quas certus de Delinquente , & nihil aliud sibi desit . quam
t. eiusdem Rei consessio. Debent esse plene i & concludenter in genere suo per duos Testes probata. Tortura enim tractat de salute hominis, ex quo indicia ad eam instigendam non debent esse dubia,& aequiuera, & quae multipliciter interpretari possint, non sumuntur ex iis, quae ex acci)enti contingere solent , non ex 3 verbis dubiis. Remotis debent probari per duos Testes, etiam in crimine lueresis, quamuis unus Testis sit omni exceptione maior & licet dicant multi requiti pro-xIma , sufficiunt tamen remota r sed ad minicula etiam leuia & minima, sunt probanda per duos Testea. Testes inhabiles, & non omni exceptione maioresi quidquid Alii contraὶ non probant indicia remota. Et sic firma etiam in atrocis sinis i licet admittantur ad probandum
delictum principale. Testes singulares fa- iciunt indicium ad Torturam, & coniunguntur , tribus concurrentibus. PrimA, Si sint idonei, & omni exceptione maiores.secundo , Si deponant super proximis. malefieto a secus ii super remotis. Tertio, Si deponant super pluribus indiciis I secussi super uno, vel duobus: usque adn. ΑΣ. lndicium proximum dupliciter intelligitur: uno modo, quando Testis deponit si inmediate de ipso delicto 1 altero modo, quando non deponit de ipso delicto, sed de actu ualde eidem delicto proximo, &valde delictum inferente. Primo igitur Casu, probatur per unicum Testem di se-sundo casu, non nisi per duos Testes. Et licet indicia ad torquendum plura esse εdebere dixerint aliqui I indicium unum etiam remotum sussicit, si iungatur adminiculis & valde inserat delictum i prout
est confessio extraiudicialis, sue res furata penes aliquem reperitatur. Oritur indabitatam ex eo, quod ex duobus rixantibus & inuicem se percutientibus, unus reperitur vulneratus , vel occisis,
etiam quod Testes non deponant se vidisse vulnerate, anil ex hoc solo indicio potest sequi condemnatio , quoad poenam extraordinariam. lndicium tamen proxsmum, & immediatum ipsius delicti in quo Testis deponit immediate per se . sum visus, vel auditus, iuxta criminum qualitatem dicitur semiplena probatio ad Torturam sussiciens, etiam aliis non comcurrentibus t quamuis Alij contra i Et unus Testis de visu, si si omni exceptione maior , sine ulla prorsus macula, &undique invulnerabilis, sussicit ad Tot-turam i Et haec est communissima, & magis approbata conclusior lichi in contra rium Alij1 usque ad n εχ.
In delictis occultis. & dissicilis probationis, unus Testis de visu etiam non omni exceptione maior, aliis concurrentibus
semper suffcit ad Torturam: praecipvh storquendus, esset infamis, & malae vitae: imb ludex habens amplum arbitriunet torquere poterit ex dicto unius Testis . non omni exceptione maioris. Alij conisi & forsan verius. Tu cogita. Tortura non 'potest inferri regulariter i Dis Legitimis praecedentibus indiciis , etiam a iugite habente liberum arbitrium, & de Prin-tipis mandato: quamuis in atrocissimis N quomodolibet exceptis, in quibus licet. Iudex
83쪽
Iudex possit iura transgredi, hoc intelligitur in puniendo, non autem in procedendo. Posset tamen terrere verbaliter hominem sagacem, Ac carceri assuetum Inon ligari, spoliati, vel duci ad locum
Torturae, eoque minus eleuari, vel leui
ter torqueri, nisi saltem in processu adsint legitima indicia ad terrendum , vel leuiter torquendum, alias enim consessio in de emanata, esset nulla , dc diceretur fa
Quae procedunt, nedum in libero h mine, sed etiam in seruo nisi essemus in
delicto laesae-Maiestatis, seaudati Census, Adulterij, Homicidij, Uxoricidii : Quinimo nee Iudici hoc est permissum de
consensu Rei: Se exinde confessio emanata , licet millies ratificata, nulla prorsus habetur, ac Iudex tenetur in Syndicatu, AI punitur: at si in torquendo occidat , tenetur homicidii poena : extende do ad Iudicem etiam indebite repetentem tormenta, de indebite torquentem Testes, quamuis Reus fateatur delictum:
Ipsique ludici indebite , vel sine indiciis
torquere volenti , impune resili potest. Et in tantum tenetur de morte Rci, ut illum non iuuet protestatio in decreto Torturae: quod si Reus moriatur, an sibi, vel Rei pertinaciae imputetur vide usque
Sed poena mortis imposita Iudici inia
debite torquenti, hunc sokim habet i cum . quando sine indiciis, dolo, prece, vel praemio corruptus, aut ex particulari odio torqueat I secus si pet imperitiam, seu culpam; quia runc mitius , arbitrio
Iudicis punitur r de in dubio dolus non
praesumitur , quamuis torqueat ex minus
legitimis indiciis, & Reus inde motiatur: hoc tamen casu si excesserit, non dolo, seA eulpa ue ad damna, de interesse oblia satur. Et quia affectus non punitur, nisi secuto effectu , igeo torquens aliquem ,
aliquibus praecedentibus indiciis. sed non
sufficientibus, quamuis excedendo , non renclusi poena mortis , etiam si Reus in
tormentis defecisset, nis dolo malo excessisset: usque ad n . I 3 o. Iudex, qui legitimis praecedentibus indiciis torquet, nulla poena punitur, s c su tortus in tormentis obierit: de in dubio, dolus, culpa, excessiis , non praesumitur rideo contrarium dicenti incumbit onus probandi. Verum, quomodo probetur serma conclusiones 1 quatum Prima sit,
quod quando in Actis apparent legitima& suffieientia indieia, dolus habeam re clusus. Seeunda sic, dc patiter, quando torsi Reum iuxta modum solitum , in loco solito, &per ministros solitos Terrio , quando probatur, quod tortus noluit ι medicamenta sibi a Medicis ministrata Iumere. ctaarta, statur relationi Notarij, 3 squae, Se quanta fuerit inflicta tortura; At sic an per ludicem erit excessum. vel non respicienda est scriptura Nota M.
diuinta, excessiis, fle non excessiis tortuis rae probatur Medicorum relatione. Sexta, probatur excessus, vel non excessus, per
illos de domo, de carcere, de de loco, vhi
sitit tortula adhibita. Sotima, quod si rudens, trabs, aut λniculus fractus Qerit , de torii crura fregerit, aut casu tortus
obierit, iudex isto casti in nulla dicitur esse culpa, si illum torserit in loco solito, 3e modo consueto. Octaua , dolus praesumi l stur in iudice , s ad torturam deueniat de
facto. Nona, si Iudex non interueniat, de assistat torturae, de Reus deficiat, tenelut poena extraordinaria. Deeima, ad proban. Tdum dolum iudicis , coniecturae clariores , Ac cuidentiores esse debent , quam contra alios. E contra Iudex , qui non torquet quem torquete debet, tenetur in Syndicam. Non autem tenetur de indebita torium, quando torius fateatur in legitime suisse tortum : usque ad nam
In delictis occultis, de difficilis proba- istionis, prout sunt pro/itiones, tractatus qui secrete fiunt. delicta de nocte,seu alias clam commissa, Furtum, Falsum, Adulterium, Simonia, Sodomia, Stuprum, Venenum , falsa moneta , De lactum a multitudine personarum commissum , quidquid DD. inter se decertent,ὶ veritas est, quod indicia leuiora ob probationis difficultatem, reputantur legitima. Et
mandatarius Asia limj potest absque aliis
indiciis torqueti ad indicandum mandan tem , etiam quod non sit persona vilis: sic Be custos rerum stino subtractarum, i 9 potest absque aliis indiciis torquem ad indicandum furem , de quo vetis militer notitiam habet. s sit vilis, S malae famae; secus c contra: sic Ze Custos alicuius Ci- , ouitatis, Castri, vel loci, porcst torqueri, si sit vilis conditionis ad indicandum sur-
tum commisium in loco, cuius custodiam
habebat: quare fitrio commisso in Hospitio , seu Taberna , torquentur domestici, S: famuli Hospitis, s sint viles, Be malae famae ι facto domi, torquentur domestici de siliti ibi versali, si pariter sint viles, de
malae famae. Bannitus vero Contumax, si 1 compareat absque aliis indiciis potestto queri. Sic de uxoricida, de leuioribus praesumptiuis
84쪽
De Indic.& Ton. Quaest XXXVIII: j i
. sumptiuis indiciis, torqueri potest: via
Fur, qui confessias est vitium surtum, αχ potest sine aliis indiciis torqueri, dummodδ fuist insignis, εc diffamatus, 3c
tortura sit moderata : & tamen confessio inde emanata non sussiete ad condemnandum , sed tantum ad inchoandum nouum processum ex quo 3 furta consessata veri ficentur. Ex Bulla autem Pauli IlI Burare. t. M. T1. Ca- letur non posse torqueri si1per aliis , nisi habitis indiciis , de omni casu TOrtura debet esse moderata . non aut mexcessiuar usque ad n. 7 F. Reus, qui interrogatus a Iudice no- luerit respondere , vel si respondeat, non praeci Se respondeat, potest torqueri ad praecise respondendum: &qt ainuis dolore commotus fateatur delictum, dc affirmative respondet, talis confessio, etiam quod emanauerit sine
indiciis, est valida, Zc ex ea potest sequi condemnatio, quamuis valde sit
dolore commotus: nec est concedenda dilatio ad praecise respondendum, nisi velit respondere inquisitioni sommatae , vel ni fi diceret, non recordor, reesset interrogatus, non si per delicto, sed seper circumstantiis, quia tunc debet concedi terminus competens ad
deliberath respondendum Licet Alij
ty contra. Potest etiam torqueri ad praecise respondendum super circumstantiis substantialibus, de pertinentibus ad delietum, etiam quod non percutiant proprium delictum: εc ita passim practicari asserit Author. At si nullatenus velit respondere, potest cogi per torturam : siuE interrogatoria contineant delictum, aut eius substantiam, siue non ; dummodo adsim indicia, dc Constet de corpore delicti. Sed haec 26 non haberent locum, quando veris- militer Reus non recordaretur de eo, quo interrogatur, quae verisimilitud Garbitrio Iudicis remittitur. Sic quando haberet aliquam legitimam causam non respondendi, puta, quia esset in firmus , febri laboraret, aliquo doloris capite affcctus, seu congruo temporCIudex se declararet sit spectum, quod facere potest. Et omni casii, tortura debct esse moderata , non excedens 17 quartam horae. Haec procedunt in delictis atrocibus t secus in leuibus , in quibus consilium erit , quando Reus non respondeat, vol non praecish respondeat captis pignoribus mulctare, si facta monitione sub poena. contu max extiterit in respondendoseli eumdem monere sub poena confessatorum criminum: quae bene nota,& in praehica serua: usque adn. Is L. Indicia ad torturam, sunt Iudici ambitraria. Atij contra sentiunt. Retenta 28 prima opinione, illam limi to,dummodo iudicis arbitrium sit a Iure, Ec ab aequitate regulatum , dc dummodo a bitrctur ut bonus vir: quia licet indicia sint arbitraria, debent esse Iure regulata, Ecludex albitrium suum inclinare in mitiorem partem. Quando enim aliquid commixtitur, arbitrio alicuius , intelligitur de arbitrio boni viri , qui debet se consormare furis Lommanis dii positioni, dc Legem seruare ivsque ad nGn.
Tortura in qui bis casibus non inferatur, etiam quod legitima praecedant indiacia ; in de pluribus considerationibus per Iuditam habendis antequam ad torturam deueniat. An a Decreto torturae detur appellatio, quomodove,
' per quantum tempus Rem possit
torqueri, vel in tormentis repeti. V i A tortura regulariter non
infertur nisi praecedentibus in- idiciis, visupra demonstratum et . modo videri debet, etiam quando indiciis existentibus inserri non possit.Non in- a sertur ergo , nisi constet de corpore
delicti . nisi existentibus indiciis, Meorum data copia, Reo posito ad Largam , datoque competenti termino ad
se defendendum: Non insertur insu- 3
per- nisi in causis, ubi poena corporis imponitur, ac praecedenti Decreto imterlocutorio, in quo extendantur indicta , ad torturam inserentia.
Ab isto Decreto datur appellatio, qua interposita , iudex ligatas manus habet, ec tam de iure Civili, quam de 4 Canonico , debet supersedere : quoniam si secus, consessio inde emanata prorsus nulla erit , & inanis. Similis appellatio interponitur quandocunque ante illaram torturam', dummodo non sit friuola, dc calumniosa, quam
85쪽
esse talem Iudex arbitrabimi, si ex processu legitima appareant indicia, non purgata per defensiones. Non torquetur Reus , nisi steterit ieiunus, saltem per decem horas. Iudexque debet considerare, quod non omnes Rei sunt aequaliter torquendi , sed grauius,aut leuius, secundum delictorum qualitatem. Et ad hoc venit in consequentiam scire, quot sint gradus
Primus ergo erit Terror , qui comprehendit minas de torquendo, deductionem ad tormenti, spoliationem, & ligationem. Secundus , eleuatio in tormentis,& retetitio ibidem per aliquod spatium. Tertius, quando ultra torturam, NI retemtionem in suspenso, datut quassatio unius, vel duorum ictuum funis: potestque ligatura multum atrox aequiparati secundo gradui Altera fuit DD. opinio, asserentium dari quinque gradus in is r tura. nimias continens in se multas minas. Secundiae deductionem ad locum tormenti. Graiis, spoliationem , εἴ ligationem. Euartus
eleuationem in eculeo. Σώmtus, quassationem.
verum magis recepta opinio, 8e hisce temporibus seruata , ad quinque pariter
gradu, Totturam extendit. muus,quando Iudex mangat Reum spoliari, ligari,& sunt applicati: Ac isto utitur, quando indicia sunt leuia, nec ad plenam torturam libere suffieientia, seu in personas
debiles, & putillanimes. Secundin, quando Reus intortura eluuatur, ibique detinetur modico tempore, scilicet per spatium unius Aue Marra , vel unius affe-ν re, ad summum r istoque utitur iudex, quando indicia non sunt plena, de propinqua , ut ad grauiorem torturam iuisciant Tertius , quando detinetur Reus in tormentis spatio duorum Miserere, vel paulo plus, absque quassatione: & hoc utitur quando indicia sunt plena , ac plene probata i sed tamen delictum non est atrox rvel si atrox, Reus est Nobilis, honestae vitae , bonae conditionis, & famae. Euartus , quando detinetur in tortura, vel per quartam partem horae , vel per tertiam, vel per mediam, vel per duas tertias, aut etiam per integram horam, data quas tine duorum, vel plurium linium mist Ee ad hanc torturae speciem Iudex nunquam deuenire debet, nisi indicia sint urgentia , 5 bene probata , At Retis sit suspectissimus, re habeat membra robusta S crimen sit atrox. & scandalosum, ut ruta furtum magnae rei, turpe sacrilegium , sacrorum abusus , homicidium a graue, talitas litterarum Apostolicarum, A: similia. Atiinius, quando Reus in toris tura suspensus, pertinaciter negat, & tormentum parvipendere videtur: tunc Iudex , vltra ictus, & quassationes, mandat eius pedibus alligari vel eompedes fetiareos , vel aliud simile pondus ; de istud rotormenti genus, cum seuerissimum si, ex quo corpus dilaniatur , & membra scinduntur , inferri non debet , nisi in atrocissimis delictis: scilicet Haeresis , laesae Maiestatis, Euersonis Status, ingenis
cuius Cardinalis, seu alterius Magni Pri cipis r usque adn. 2. Iudex, & in modo, & in tempore mo- is de rate debet torquere Reum,ita ut remaneat saluus, de illaesus. Quoad tempus non sbi licet torquere , nisi per horam, etiam quod simus in qaario gradu Torturae. Et quando essemus in quinio, nisi iaper horam, vel paulo plus : scilicet non excedendo quartam partem secundae horae. Quoad genus tormcntorum, non lia et noua tormenta excogitare; quidquid
Alij dixerint: sed hactenus inuentis. S a bonis , piisque Iudicibus adhibeti solitis
Auclior in proposito quinque tormen- Istorum genera enumerat, quae si excedantur , ludicem tanquam Reum posse capi te puniri testatur ι si delinquens in nouo
tormentorum genere inuento e vita -- graret.
Primum tormentum est fanis, quo nullum magis est in usu de iure, ac consuetudine approbatum. Si inferatur chorda I 4 subtili, maius tormentum inserit S quandoque solet dari tantum una manu ligata, s altera manus aliquo impedimento esset a flectae & ad hoc , ut istud tot mentum
maiorem inserat cruciatum , in atrocissimis quandoque aqua frigida dorsum
aspergitur, & dicitur tormentum exquisi- a stum: nec hodie , ut plurimum seruatur,
sed quando delictum esset atrocissimum,
Zc Reus tormenta parvipenderet, solent iubere Iudices, vel compedes ferreos, vesaliud pondus pedibus alligari seu appedi,
vel quandoque mandant Reum de tortura deponi in sede lignea , donec videatur refectus inde iterum eleuari quo3 est tormentum in iterabile. Aliqui vero ludi- rccs immanes, qui potius Carnifices vocari debent, ad pedes istorum in sene eleuatorum, mandant agnum vivum ligatum apponi, qui continuo motu agitatus,
Reo miserabili iudicibile tormentum afferetr
86쪽
afferti de hoc isellati est et unum cx noui tormentorum generibus ab Authore in-
17 Securulum T menti genus est, quod
vulgariter mincupauir aedia St,n, cita, seu Taxisti um , quo ludcx vinat ira subsidium . quando alias tormentum iiiiiis insori non potest, quia ali lioc tormento paucii linai sunt fasti. I 8 Tenium tormentum dicitur Sibiluiarum , quo utitur, vel in pueris, vel in murobustana , .equc animo de corpore dre ram , si prunA vice resistentiam secerit. de utioque datu laoc iudicis adibitato estas et tenuisu ri': regulando tamen iuxta Iuris dili Osic iacio, non CX ptopita cer
d orqueri pote: ctiam Retis . qui intortula falsus oti, k deinde nolit tuam
ebi fessionemr.uificare: hiae namque lic-rat , yice torque di lxii ii in negatiua yci lii l. it, est relaxandus , niti indicia pri
lieribus , de leui is delitas. Dia non fuissent ibend purgata, quia nancQu itum nil nis , quo retroactis etiam quod in non rat incando perii lat
temporibus saeptissime utcbauitiir: se Maodie fore reccistit ab aula, dc in eius locumstic est tormentum Vigiliae. to Quunum iit usucst tormentum pranaominatum Vigiliae , cunis Marptim iniiciator fuit, ac retractis temporibus da. batur , facieiido sedere Reum in sede lignea, seu scamno, adstantibus Custodi-.bus per horas quadraginta , eumquc aqua fri ida aspergendo, ne obdormiat: e ubi hodie scamnum huiusmodi, quod aliqui Capram , aliqui Glvum nuncupant , eleuatur a terra, ad shaturam uniust ominis . illi usque sumniatas non plana . sed in medio aliquantulum altior: Ex altitudine; quatuor pendetit latera unius palmi cum dimidio μn citer proti quolibet latere : IIonitur in liac simiam. tate Reus denudatus , dc undique liga tus, manibus retro vinctis, ecfiunt suprascaninum desuper existenti applicatus. brachiis ab eadem scine cxtensis, vel ii torum , vel in partem , prout ludici vi- debitus. ibidem detinetur , vel per quin- . que se vel per decem horas, quandoquectiniri plus, Iudicis albitrio: a quo tormento tamen caueant boni Iudices, ni, si'alias delicium cstet horrcndum: quia - maximum est, crudele, bc potius aptum Jnsdelibus, quam Christianis : ita Author,vique ad n 71 Tortaura non debet repeti , nisi nouax superueniant indicia , ctiam in ali ocu simus i Et ncct aliqui dixerint, lioc noni cile seruandani ; non recedas , sed di .cas . ibdices malefacere , si iecus faciant; quinimo pro repetitione indicia debent vile cui defitiora , dc sertiora prim:s, nec non diuetii generis I adeo ut consesso
cxtorta in repetitione tormentorum ni
hil valeat. Bene verum est, quod si pri
ma vice Reus non siet sui si lenter tor
tus . vel indicia essent, grauissima, dc vrgentissima , quia tunc laod dic tentui Furgata per tormentum unica vice illa- tum, repeti posset Tot tiara in personam
nili , ut aliqui volucrant. Si vero i iis tu repetitione imum fateatur, de ratisi care uolucitis, iterum torqueri potetit, de licvsque ad tertiam vicem, nec ultra sicci quandoque, sed raro , m atrocis limis, usque ad quartam vicem tormen-mm repetatur Sed si reuocetconseilata 2 sdicens insuper, quod confessio fuerit erronca', dc intelligat talem errorem pro barc , tunc iterum non torquetur , sed ponitur ad largam, com termino ad probandum dicium errorem; de hoc nullam habet dissicultatem : licet Alij contra. LP vero Fidi praci cara , de quando- Isique fili expertus 1 in quodam Sicario . alios de Anno si 8. dum tamquam tu. dex Bardi fori ait isterem , ubi quidam de homicidio pecunia commisso, forta-tcr Indiciatus, occx dictis indiciis tortus.llatim consessus fuit; sed inde cum rati sic re noluerie , veruin tumoiapplicari mandam , de illic in stati in denuo confessu, est , sed postmoduna in ratificatione negauit quare tertia vice ii, coinicia- ό. to eleuatuς , 5c pariter conscissus, cui ra
dcininandi ad triremes per q*nqucia nium , dcobtiinu ab illus iraismo Domi- no vniuersarum Legionum Militia: Magni Du tus Heriuri. eoAuditore , sicut fuit trans imisus Repetitio vero troii de- 27bet fidi i eadem die, sed .altera, de sic in- ' . . terpolarem: debet procedete protestario: . de ultra tres vices non est infligetida Dic scitato tortura tioli potcst inserri: bc licet DKoc alicubi &Hab aliquibus non
seruetur attamen ludi , Ii- Quadiates Deum , ob cius x exeiatiam , utique ieruan .
87쪽
deleta si Oilibus assignatis, cum dilatione. Compctenti , ctiam triplicata ,:&quandoque quadruplicata, non inscr-tur. Hae .ucro non ic ruantur, quando Iudex videret tumultum in Populo ob 1. retardationem punitionis delinquentis, sue quando dilationem reuocalici, vel tibi reseruastat ius ad ulteriora procedendi , ut Autlγον teliatur practicari
in Curia Gubernatoris v ibis ubi in delictis notoriis, in quibus nulla potest
cadere detonsio, conceditur terminus triuin dierum cum clausi lapim, GT μι- nin arbitrio ipsius Iudicis : qua etiam di latione pendente, ad ulteriora proce dirur. Quando autem pendet dilatio
data ad aesentam, l cus poni debet in
publicis earceribus, cum facillia e at ' loquendi, de eὀnsiit cindi Advocat una Procurat Osem, & Amicos. Sed in delietis atroci illinis, de causis arduis , si ita Iudici vide itur,ctiam in sceretis car.' ceribus defetiliis assignatur commodi tale alloquendi impartua. Qua dila I sione . 52 copiae nec etiam pollum denegari a iudice, habe iue quodcunquer liberum & absolututu arbitrium . scupotestatem pro ccdendi sinea luris so 1 lcmnitate : quin imo, nec a Pritici θ de absoluta pote ita te siquidum qiuaudos expresse mandaret, Reo delent ionest olli. hoc citet intelligendum de deson si e ciuiti . non de Oturninde friuola deleuci non autem de substantia L. Et licet nec a Statuto defensito tolli potest potest tamen restringi si io id illius soritiam; tuo casu debet strietissimEiu telligi iv minii, laedat ius conarine. Co
que miruis hoc pomst facere Consuetudo: ilia licet pluribus in loci s practicetur di Consuetu dinc Reos torei aeri ex uolo Pio cessu in: rmativo, denega tis defetasonibus, ut in Ciuita C Neapoli , attamen hoc procedit contra Latrones in si e S, ec enorm: issima ac atrocissima aclicia committentes, nec habet locum,quando petens copias indi- ci xum , onerat se probaturum cale IV id, quo probato ccsct tortura : vi
Tales de sensiones assignantur citam 9 conuicto: dc liues potate, si Ic per Portit ram confestis: ac generaliter, ubi defensio non datur , ibi non potest ad con dcmnationem deueniri i dc laedes Alii contra, noni recedas: Ii quidquid aliqui male lenierint, seu distinxerint in quo sine Meus confessus, siue conui-Nicetus sit, num thram postit condum nari, nisi eidem ex Osticio per ludicem, dc non petenti, concelli, termino ad se defendendum ; quamuis ag tur de delictis atroci stimis, dc In ali situs, sit ab .is
inalae conditionis, id famae , quamui, . Clici ex communicati , ac ii e Diabo lus in ludicio. Quae in tali tum seruari II debent pro communi ima opinione ut nec etiam ipse Re s tuis detentionibus renunciaic possit: A si renunciet, talis renunciatio non valeat: quam iis it orct adiecti causa, scilicet, quod certo sciat, sibi nullam competere de nitionem ;licet pollit talis renunciatio admitti quando verit lime appareret , nullaς ix competere defensiones, de versar uir in delicii, reo coriis , suta in Ruci reperto ita flairanti iii A siastino, vel fanioso La troia c. aut agcretur dc Poena pecuniaria non irrogante infamiam, vel de sensicines ellent introductae a Statutis, vel cisent de apicibus Iuris, Praeteritis Anaturale, vel Gentium. Nunquam crgo sunt delacrandae defensiones , ctiam quod Iudex timeat de scibornatione Testiuin ; quo casu tam cia pollet rcis
stringero modum liberae allociationi cadem interdicta praeterquam in praei emia fiscalis Notaris .seu alicriti, Dc putatia etiam quod proccd tur ex O Diic , dc per inquisitioncm, ita ut adcia negatis deferationibus non solum detur appellatio. ted etiam iudex teneatur in Syndicatu . Sc puniatur ut homicida:
Et quidquid Alij dixerint , veritis
est non esse denegandas ,1quamuis recus non exprimat qualitatem dci lionis , 5c siue interrogetur a Iudice quam dcfensionem habeat, siue noeι Potest enim Reus se descia de re in qualibet iudicij parte luamque innocentiam probare quocunque tempore,nem dum in termino probatorio per lx diceassigilato, sed cita poli Testium publi
88쪽
De Indic.& Tort. Quaest. XXXIX: 7 s
, saltem ex Iudicis ossicio: quia licet post
sententiam ex Gloss. in L vnim, g. cogniturum , g. de quaest. videatur non audiri ; attamen quando defentio recipitur Itidiei, Ossicio directe, de immediate ,&sic euidenter, absque dubio admittitur, adeo ut in praemistis, si denegatis defensionibus sequeretur Tortura, consesis o inde emanata non valeret cum omni
,Α bus inde secutis. In copia vero indiciorum sunt danda nomina Testium pio Curiae informatione examinatorum: licet in Ciuitate Venetiarum aliqui contrai tum prachicari testenturi Verum de Iure eonclusio praemissa ubique proceditide in eius confirmatione in Statu Ecclesiae adest Basta Pauli 1 Il. Aciliaritim, - para. I. Consit. 3 8. Et licet dicat ut non procedere, quando Processatus esset Potens , ae talltcr Potens, Ut periculum esset, ne offenderet Testes examinatos s at tamen iit terminis nulli prorsus petenti denegatur copia , praeterquam in Hae- is res, in qua Testium nomina dantur in confuse, vel exprimuntur, ex eo, quod si nomina publicarentur , cum agatur de graui peti lo Catholicae Fidei , nemo
Et non sol sim danda est copia indiciorum , sed etiam Actorum , eorum scilicet , quae fiunt coram Iudico per viam contentiosae Iurisdictionis, de quae fiunt
per modum voluntariae. Et quamuis conia tendatur per Doctores utrum si danda etiam Reo non pctenti, attamen Auιhιν indistincte tenet , quod etiam si Reus carceratus, si Doctor, iurisperitus, prudens, 5e sagax i quia in carcerationibus,&examinibus, quo sumus prudentiores, Ac sagaciores, eo magis alieno consilio indigemus , est danda: quidquid Nij con
In crimine Blasphemiae volucrunt mul, o ti denegandam esse: eo quod in hoc crimine nulla cadat defensior verum quidquid dicant, tutius, aequius, 3c practi .cabilius est concedere : cum possit adeo excusati, ut si item euitet poenam ordinariam : quod intellige . dummodo crimen non sit notorium, fie blasphemia co
Obserua tamen defensiones denegari posse , quando certum cilci, nullas com petere; quia vidercntur petitae per calumniam : ut puta in Dotoriis , de in omnibus aliis criminibus inserius propolitis, At in Iure expressis, quia alias cisci in potesta
te Iudicis , quandocunque defensiones tollere sub colore calumniae vitandae se
tuendo. Crimina autem, in quibus de- I xfenso negari potest, si sint notoria, bc prohata , si int insignis furti . 8c latroc inii, So domiae, lichi in hoc contrarium scitietur, etiam quod sit conuictus 3e consessi is qitia poterit saltem excusari a poena ordinaria. In Teste torquendo , ei defensones a x denegantur , si tamen tanquam a stis totqueatur, nec ulla ei defensio comperat : quod si torqueatur tanquam semus craminosus, seu alias infamis , tunc de- sen sio dari debet, quia disputandum est, an sit talis, necne: verum si esset socii, ij criminis , aut principalis quoad se , de Testis quoad alios, torqueri possct 4 ea ratione,quia in mixtis semper attendi debet
id , quod magis fauorabile est : usque ad
Copiae indiciorum non dantur , nisi publicato processu r quamuis aliquando a a Iudicibus idem processus ostendatur Accusatori, ut melius stiat Fisci partes tueri: quod tamen non practicatur, nisi in magna causa, de in atrocibus. Quod si delinquentes sint plures, quorum unus a scarceratus, reliqui contumaces, detento de carcerato copiae denegantur , donec contumaces condemnentur a licet aliquo in loco practicetur , dari copias . deletis nominibus consociorum i sed hoc valde periculosum , nec seruandum rquia , aut tollerentur defensiones , aut
Fiscus decipi post et a Reo , discendo plus,
quam scire deberet, ratione contumacium. Praedictae copiae veto traduntur 1 sex pensis Petentis quidquid Alij eontra
nisi petens esset pauperrimus, quia tunc gratis deberentur r praecipue ex B, Ea
Pis I V. pari. Et quiesquid sit
ante Torturae inflictionem, in repetitio. a ne, 3e continuatione tolturae, ubi repetitioni sit locus, defensiones denegantur, o tanquam calumniose petitae nisi ante torturae repetitionem , Reus aliquid de
duceret . de allegaret. Quod si verum 1a esset, illius innocentiam detegeret, seu qua ido toltura esset danda non ex anti quis indiciis urgentibus , sed ex noviter acquisitis , vhi quando Reus tortus, dcc fessus , nolens ratificate suam consessionem , allegaret esse erroneam, de se ogertet probare: usque ad
89쪽
conti Ao dele ut duri torima in Osi
fantur purgata indicta , G plen e
probationcs. O R T v R. tanta vis est , ut inca persistens quidquid dixerit, vel negando, vel fatendo, puram veritarem dixisse pia sumatur: quare per torturam esse purgata iudic ja . ante torturam laborantia , nemo contradicit Sed , an pcrtoi mram cens cantur purgata indicia urgentia , & indubitata ' Doctores non conueniunt. Et licet certum sit tortu tam esse remedium subsidiarium , ideo que non eo utendum , quando adsunt plenae probationes , quinimo iudicem ita torquentem in S; indicatu teneri , attamcn , si praeminis non obstantibus , Reu, grauatus urgentillimis S indubitatis indiciis , vel etiam probationibus pli nis conuictus, tortus sectit . 3c per . siticiit, ut tum coaseatur liberatus, neς ne Vacij varia dic entes inter supentius dici ii utramque partem singuli tuentur; sed quod i t liberatus, communiter λ crior Opinio eli : Declaritido tamen . ut mox sitis sicitur. Et ex pia in illis. Rc uia firma remanet, quod tor- tuta non solum purget indicta , &-ca quidem vi gentia . seu in bitata , . vcrum etiam plenas probationes. Et licet aliqui dixerint de sententia Bala. Regulam non procedere . quando conuicto tortura daretur , ne Constitus possct appellare , verius est , & in practica servatur contrarium , M ali s sacere valde i ibi iti I. esset. verum i quidquid
Alii sentiari) s to eretur Rcus conuictus plenas probationibUS , quod ta-
ilicii in inquam est saciendum, L nc, inquam , poterit iste Rcus , si ita 'tortura petititerit negando in aliquam poenam extraordinariam , corporalem piata, triremium perpetuarum , vel ad temptis , condLmnati : & ita communius
eth , & in practica receptum. Sed , si totiui .i cilci duras lania , Ac ex ea plene purgata indicia viderentur, non possct condemna: i , si ad mensuram indiciorum tortus suillet e quoniam si indicia plura urgent , ta versaremur in delictis
atrocibus . & tortura suisset modica, uti- que condemnatio in podiram extraordianariam sequi posset: prout ego seruaui de Anno is s. Chiiij contra quemdam gClanceanensem inquisitum ob stupratam virginem priuignam , Sc inde occisam una cum partu ex ea nato , ne delictum adeo graue detegeretur : quare ex multis vehementibus indiciis tortum, funis tormento fere per horam , & persistentem , ad triremes per quinquen- Dium condemnaui t meo voto assentienis
te illustiissimo Domino Marcello de Pretis Generali Militiarum Auditore pro Serenissimo Magno Duce Hetruriae Ummino meo Benignissimo. Non procedit iterum Regula, quan do tortura infligitur, non super delicto, sde quo Reus est conuictus, seu consensus , scd pro ulteriote veritate habenda super aliis, scu ad habendum qualitates
delictum aggraventes , vel socios complices, mandatores, Unsultores, fautores , receptatores , seu alios par icipes, i. iuxta facti contingentiam: quia iis cas-bus , facta protellatione per ludacem, quod non intendit super delicto p tincipali torquere, utique potest condemnati ctiam ad poenam ordinariam deliinit sed si protestatio esset contraria facto, asscilicet, quod K etis interrogaretiar si per delicto priticipali , vel alias super iis de
quibus praetendatur conuictus . tunc protestatio nihil operatetur S per tortu - ram purgarciatur probationes. Et in propolito , protestatio dicitur contraria L. ix elo, non salum quando Reus interrogatur super delicti, principali sed etiam
quando interrogatur super illius qMalit, tibias . qu imuis interrogarettar Orctenus,
vel quando non specifieato per Notarium interrogativo. dicatur solum , O ad op
son.iii: quia tunc, si responsio Rei tangat principale delictum , super eo a lu- dic e praesumitur interrogatus t 3c idem quando Iudex in tortura uater rogat, seu IImonet Reium ad diccndum veritatem, si Reus tespondcat negando principale delictum , intcrrogatio praesumitur ficta super codcm principali delicto. Et demum dicas, quod tunc admittatur ta- a 4 lis protellatio, quando tortura super altis in tri possit , 5 est et moderata ; alias esset absoluendus etiam si per pi incipali delicto , vel saltem tantum cxtraia Ordinem condemnandus a ut testatur
Autlior practicatum si isse Romae de Anno i 17s. Reus autem potest super complicia
90쪽
complicibus . & qualitatibus torqueri, quando de principali delicto est vel con fessias, vel continuus, vel condemnatus; et 3 aliter secus.
ARGUM ENTI M. Tortura quisus personis inferri pessi,
O quibus non. OκτvRA omnibus personis in
seiri potest , nisi expresse a Iure prohibitae reperiantur , sue Laici sint, a sue Clerici, & Acerdotes. Licet enim
aliqui voluerint, Clericos non posse to queri , tamquam milites caelestis militia rueritatis tamen est in contrarium, praesertim in crimine laesae. Maiestatis, haere-ss, Veneni & sepulchri violati. Et quam. uis multi pariter generaliter voluerint, Clericos non poste torqueri; alij vero distinguendo dixerint, quod solum torqueantur , si de delicto, pro quo inqui-r tur , ultra legitima indicia sint dissa-mati a P ωιhον indistincte posse torqueri profitetur, & bene comprobat , sed requiri indicia grauiora, quam contra Lai- cos, & quae de Iώνe requiruntur. QUO v ro ad genus tormentorum, & tempUs t menti , nulla prorsus inter eos, & Laicos, datur disserentia. Quidquid autem nonnulli senserint , Clericos a Latiis non posse torqueri, etiam de mandato Epis- 4 copi: Contrarium de consuetudine ser-
Uatur di quia alias delicta remanerent impunita, clim dissicillime Cleticus inueniretur, qui ossicio Birruariorum fungi vellet i& ideo ita serua de Communi: usque
. Minor quatuordecim annorum non torqueri, sed tantum terreri, ferula cedi, vel alio leuiori tormentorum genere af
sigi potest: & de practiea. tormento si- bilatum supponitur, verum si esset infans,
nullo modo torquendus est. Et e contra, si esset maior quatuordecim annorum, licet minoi viginti, & terreri & torque
ii posset . attenta qualitate personae & delicti dummodo leuis tortura inseratur. Quinim3 si Statutom habilitaret mino rem quatuordecim annorum ad testifi-c candum , adhuc torqueti posset leuiter
Senes decrepiti non toiquentur , & si secus fiat, consessio exortura se indebite illata , nulla prorsus erit. Decrepitus ad hoc dicitur septuaginta annos habens, T& licet non si Septuagenarius, sed tamen imbecillus, sit infirmus , adhuc torqueri non potest: quod totum est remissum ludicis arbitrio usque ad annos septuaginta:& hoc est pura veritas. Quocumque vero casn , potest terreri. Nilites antiquitus de Iure torqueri non poterant, sed de practicatissima opinione,& seruatissima consuetudine per totam, sItaliam indiscriminatim torquentur, nulla habita disserentia, siue sint Equites, siue Capitanes. Doctores quoque, siue sint Aduoeati, siue Legentes 1 quidquid inulti ncgent, distinguant, & disputent ; indistincte tot- 9quentur, praecedentibus legitimis indiciis, nec aliter in iudicando seruatur. Decuriones , priores , & Conciliatii Ciuitatum quotidie , & indistincte capiuntur , & torquentur, non solum finito i ci Decurionatus ossicio, sed etiam eo durante , si delicti qualitas id patiatur, & ob moram in expectando finem Omesibiise ratur fisco praeiudicium:quidquid perDD. disputetur, & controuertatur 1 vsque ad
Generalitet vero Positi in aliqua magna Dignitate , qui ob eam possint Ista fra simi, seu claris, a nuncupari, mi ni me torqueri possunt, ex recepta Practi , ica : extendendo ad existentes in aliquo magno Magistratu : Si magis generalit cretiam ad personas N itis. Dili contraria adesset Consuetudo, qua data, grauiora indicia requiruntur. I 4Mulier praegnans, ob periculum par. tus; imo etiam post partum per quadraginta dies infra ,aaon torquetur. Extendendo etiam ad non grauidam, sed lactantem , quando pucro iam nato, nulla i s
alia repeliretur nutrix quam eius mater.
Et hoc procedit, quamuis taet praegnans ex eoitu damnato , & ellet in principio praegnantiae: puta infra decem, vel viginti dies post scelum conceptumi sed si duabitaretur , an csset praegnans, ne ei quiei non creditur, adhiberi debent obstetrices, At Medici, qui de credulitate de- i ponant super praedicta praegnantia, & secundum eorum relationcm procedere.
Similiter , qui est Reipublicae utilis,
torqueri non debet quamuis contra eum legitima praecedant indicta , si versemur is in casu , quo vel ex tortura mors sequi posset, vel taliter cruciaretur , ut ex ea debilitatus euaderet in aliquo membro, scis alias eiceretur inutilas.