장음표시 사용
1쪽
Michel Sonnius, Marchat Libraire iure dei'v- niuersitό de Paris, d'imprimer ou seire imprumer, metire en vente & distribuer, v ne fois ouplus eurs,vn liure in titulό. Ioannes Ho me sems in Ccta sepostolorum. Et Dict defense ledict Sei-gneur a tous Libraires, Imprimeum,ou au tres,de quelque . qualite qu'ils fovent,de non imprimer, ou seire imprimer, vendre,ou distribuer en sespais, terres, & SeigneurieS, a tres que ceux qu aura fesct imprimer ledict Sonnius. Et cetusques au temps & terme de sept ans, a compter du io & date que lesdicts liures seront acheueet d imprimer, suries peines contenues es lettres patentes dudict Seigneur, Donnees a Paris te dernieriour de Decembre Is 67.
2쪽
Grensau,&c. Ecclesiarum S. Gereonis Coloniae Decano & Metropolitanae Subdecano, Cathedralium Argentinensis Thesaurario , & Moguntinae Canonico &c. Domino suo summa. obseruantia colendo, Gerardus Uebmannus Geldriensis. S. P. D. E illi feliciter operam suam in su-
diis posuisse prae caeteris iudicandisunt Comes illustris, qui eam non ad paucorum quorundam, sed uniuersi generis humani fructum utilitatem ampli me contulisse comperiuntur. Et certe nisi acri doctorum iudicio exquisitaque doctrina sic tammuni. utilitati eonsuleretur, haud scio an vitae scietis diata stere,hominumque metus legitime interse celebrari possent. αι enim apud omnes constet atque in promptu sit, uniuersim ordinate vivendi rationem Cr nommam ab huiusimodi ingeniis manare in profici , no puto quenquam tam vaecorde,qui qui suam citra talium υirorum industriam recte aὸministrari posse arbitretur. Quocirca non satu dignis laudibus , decorari possunt, qui Omvem curam diligentiam in profanis bonorum auctorum a quibus amnis coposita vi-
siriptis illustrandis collocarunt. Qua quidem ex re quantum adiumentiprimum ad bonarum artium can
3쪽
Galat, ileinde ad rei iram multitudinem accedat,si- non aliunde , certe vel ex iis qui in talium auctorum scriptis dextre intelligendis enodandis occupatur, luce clarius cognosci potest. Videri quidem prima fronte nobis possunt ν de rebus humanis metius meriti,qui
artes utiliser ad hominia vitam a se inuent ad literis mandarunt, sed tamen, si veme iudicare volumus,non minus immo multo magis statu rerum humanaru pro
mouisse ij cyendi sunt,qui ιono disciplinas longo tem
pore ob nimiam di cultate crasiis tenebris occultatas circumfusas in lucem euocat ut, tar ad communem' usum aptarunt: quippe quae ne intelligi quide nedum in usam conuerti potuissent,nisi extitissent qui ingeni, . sui acumine m diligentia eas illustratas, adsilentiae O cognitionis rudium uberrime comparassent. momsciabitur cristotelem Philo Iophorum facile principe utaria omnino frugifera praecepta de omni ratione visui posteritati reliquisse, in quom omnium cognitionem quot quisque obsecro mortalium induci
lotuisse ni ubtili morum quorundam vigiliis lucurationibus ad ea aditus patefactus suis etraeque
' etiam ipsum Platonem,alAsque coplures ab que intem preta adminiculo probe intelligi potuisse exstimo. que Lorum quide industriae curriculum eum eiusmodi ut apparet,sit, ut nihil non utilitatis uniuerso homiann generi adferat, quanto fudita ore eorum operam putabimus,quiscris Biblioru scriptis,mirifica quadaadmirabili praestatia profana vincentibus, udi Duri dederunt,iaque Ommu cognitioni luculenti me expositerni. Etenim si res, quo excellentior atque uberior est,eoluse, quod in eam confertur,maiorem praestantia Cr utilitate esse Or haberi necesse est, quis negauerit labore acris literis impensim multis partiri
4쪽
lus anteponenΔι' Vigeamusscro, referamus an muta profanas, ne fumus quide profanae erunt si cum sacris coferantur. Illae tantum quae ad hane vitam, etia quae ad caeleste necessaria sunt. docent Illae quae ad corpus tantsi eiusf cultum flectant,ia quae animum Ginis salute attingunt,demonstriat idae quomodo Principibu placere,ia quomodo Deo summo omnin Principi probari debeamus ostendnt ilia saepe nos a vera salute avocantes ad interitu ducunt, semper ad beata aeternami vitam prouehunt. Insimma,oia prophanis literis coprehens caduca fere mometanea sent sacris vero inclusi,nulta teporis circu criptione tenetur.'
suid valet n.bilitas' quid gloria' quid honores' quid diuitiae'qui arma'quid robur corporis' quid fere ora in hae Oita ' hominibus extinctissimul etiam illa esse
desinunt,ci acraru interim literam utilitas etia post morte nos comitetur. quo mihi illorsi laus videtur esse dustrior, qui injucrarn literariu scriptis explicandis desudaru eas in communem utilitati rustia explia carui. suo in numero Ioanes Nomeisterus hae nostra aetatefacilia principem locu merito ais optima iure sibi vendicare potest, qui Us eo cogitatione ingenias in
sacris, maxime vero Etis Apostolo interpretandis presiit, ut cuiuis hui' teporis Theologo extra cotrouersiam postpraeponi Ecque hac aetate pari industria O felicitate in postolari scripsisseepossumus.
dicere' in quibus exponendis ita elaborauit ut nihil.
Orfns ab eo,s boni crurῶ literarum interpretis offici, requiri praetermissum desiderari queat. hil in iis ta dis it nihil la d m,s non acri mentis a eprae caeteris pie discusserit, re ad comunem usim accomodarsi. Visos nodos,quas arduas quaestiones militu saepe ne ty Christiano laetori facessentes,perpolita lima 4 iij
5쪽
toque suo Adieis suis locis pure subtiliter non se
uit'quae musteria etia profundisiima in iis latent, quaeno fideliter Armsteste eruerit quid in iis est φ non singularem pietate polliceaturdiu aliquid reperitur,ppi liliaris animis remorari psit Q Ufendere Unc
re omnia interpretatur,qua nihil adfert simnoletum, qua nihil orthodoxae religioni cotrarium. Fateor fui dem multos vel potius innumerabiles bisse teporibus no omnino infeliciter Actibus . D Olicis enarradis vacasse ,sed ita tamen νt interdis etiam quaeda nihil sucei Cr energiae habentia, ues ita Catholicae religionicosermia sua expositioni immiscuerintcin hoe nihil Oanu,nihil verae religioni cotrarium,nihil πο essea giammm eosticitur. Et certe quomodo legentiu animi pvel maxime interpreti saeraris literarum propositum esse debet)ad pietate exeιtari,quomodo ad Dei cultum infamari,quomodo dems ad vitae sanctimoniam in integritate poterunt comoueri, Hisi omnia summa cum assebia pios et u lectoribus ob oculis ponatur' siquista ola ab hoc nostra austire ita accurate cogitates in his comentariis praestita sunt, υt no pagini no ea Christiani lectoris animu,quantuuis plane laxeum,supra modum ferire cu' cocutere. Sunt in bus praeclarae admonitiones,inter disi etiam obiurgationes in eo lationes. sunt egregia madestiae,humilitatis,aliarums vi tutum exempla,quae Ianesi anim, legmtis no mirificea aut, ad Dei voluntate implenda acuunt,haud sis quidnam erit, qua coma de ad vitae sinceritate flem ' extimulara psint. γ ne aliquid amplius' an uoetia magna copia salubrim msuctisi marum praeceptaru de baptisma,de euebaristia,de paenitentia,de om
tinem si inrua fuid his enarrandis immaro cum
6쪽
etiam m nuti ma-οῖ- ρ hac legunt,magnam l
ansam Cr occasionem ad pietatem praebeat. quae sine omnia satu euidenter declarant,3 nihil in his comemtariis,s adfdele textus explicatione facit praete, missem inueniatur. suod vero mutilata Q imperfecta
in publicu emissa extant, ina hoc scio obiiciet aliquis non ita aecipi debet qua ua incuria vel potius in delitate hoc acciderit quid enim lasinistre de tam piam praeclare de sacris literis merita susticeturo aliis
Lepotius causiis attribuendi .Sunt ρ putet eu immatura morte praeuentu, no potuisse huic Comentaria Otiphone adderesent rusud g epinentur reliquufra mentu alibi in Bibliothecis asperuari sed quoquo modo ea sese habeat,illud sane cosat, no posse huc ta pium im tali susticione Onerara, eum vel haec illiu fripta altu eu testetur,s ut Acta adeo explicatiae udissem lectore voluerit fraudare. Porro cosideras in cladestiano calculo ratiocinas cui potissimῶ ea ta docta pia
comentaria dedscare, cuim patrocineto a malevolorum
morsibus defendi possent,no video me cui iusius offerre debea ,3 auitae verae relgio sudis Cr pret gnatori Tua igitur Celsitudo stuBIris Comes, mihi in primis i mente υenit cui ἔuc honore deferre, g tato ei amore suras, ut nihil no labem,nihil no molesiam eius co erua faueta ergo silicias m aggredi
ris. Huc acceditsingularis Q eximia eruditio, uae Da no mediocriter, ut hoc facere,animu mea cos mauit, in merito quide .Si enim eupetistima o ne noui auctores magnis illo rab' viris inscripti m dicati emittutur, ut eoru auctoritate a et Nioru calumniis . tuta GH immunestrae Gur,quomodo quaeso hoc comodi
de se nisi de illorum eruditione egregia coceptafuerit . Finis , qua candide G sincere de Ariptis iudicars
7쪽
queat. qua is re tua fama ta Hustris est, ut qui ea nolaudet Omo ini 'sit existimadus. quid enim ta intricatu,quid ta obscura,s no acies animi impositi penetrare discernere' quasicram liter aris peritin,qua politioris literaturae rictus,qua varia historiarum creae Arum lectione confirmatus. Et quoniam linguarsi
cognitis alicui etia eraditione tribuιt atque cocil .it. haud facile quis tecu hoc tepore videbitur eo serendus. Tenes Latina,tenes Gallica,tenes Graeca, alias praeterea quaru certe oim cognitione perpauci hae tepore imbuti inueniuntur. Caeteris cum exploratu habeam,
omnino lauribus tuis ingrata esse nimia immodica praedicatione. vereorne nimium te laudando Ufenda. Itaque no sym his praedicaturm singulares tuas vim tutes,quibus maxime costicuim existis,non teperantiae, non liberalitate,non grauitate, molioque alias, qua
etia .ut haec Comentaria T. C. nomini inscriberem,non parum me comouerunt. siue cum Pasint, vehementeretia ais etia rogo ,Illustris Comes, ut haec Comentaria
quata quatassent in tua clienteia Cr fidem recipias, C .ab obtrectatoribus onus viribus Zuearis. Id autem eo libentius T. Cfacturam confido,quod opera Domini Philippi Agricolae S. Theologiae Dodioris. Decani S.
Tetri Moguntinae. Metropolitana Corionatoris,qui cum T. C. Maxima familiaratra intercedit,in manus
sectum hominu venerunt. Quodsi tua iustisiimo calculo approbata fuerint,non dubium est quin facili ratione obtrectatorum aculeos calumniassint effugitu .Lene vale,meque in tui patrocinisi benigne inclementer suscipe.quod ita faxit Deu Opt. mo. qui T. C. in me qua diuti me seruet incolumes, Datum Coloniae Agrippinae, tertio Kalend. Septembres .
8쪽
PATRIs D. IO ANNISHOF MEIS TERI IN ACTA
Corruptet humanae naturet est absit enim,ut vel per somnium
Deo creata est,alicuius vitii insimulem: victu enim Deus omnia quae secerat, & erant valde bona:) corruptae, in quam, naturae nostrς est hoc quasi peculiare N propriu, t perpetuo cupiat multa scire, non soliam quae ad se,uerum etiam quae ad alios pertinent. Sic autem praeposterὰ multarum rerum cognitioni studet, ut potiorum nullam rationem habens, inania, & quae nullius momenti sunt, imo plerunque quae praestaret ignorasse, quam diligentissime inuestigare,& persequi animum inducat. Sicque fit ut terrςna cclestibus, caduca perpetuis, corporalia denique spiritalibus praeseramus. Nouarum item rerum sumus omnes snam etiam de nobis hic sermo in stitutus est) quam cupidissimi, & quae historiae nonnihil habere videntur, vi quadam porrδ mirabili animos nostros ad se rapiunt. Hinc in omnibus nostris congressibus, in singulis conuentibus, prima vox est QAid noui mi vir boneὶquid reru agiturὶquorsum res huius mundi tenduntZ dc post longas & anxias inuestigationes, ut plurimum,
nihil discimus quod si modo non maxime obsit , vel pa-xum prosit. Igitat s omnino cupis audire mirabiles hi-
9쪽
storias, si gestis audire aliquam de rebus antiquis narrationem : ago certissimam tibi historiam proponamus ab eo auctore perscri piam,de cuius fide neque Angelis, neque hominibus dubitare licebit. Alsi historiographi aut
multa fingui ipsi aut sibi ab aliis multa vana persuaderi patiuntur: in nos o nihil vanum, nihil dubiu, nihil non verissimum est. Habet Homerus suum Vl Issem , habee Virgilius Aeneam suum, sic Liuius suos Romanos, Plutarchus suos Imperatores, & alij alios, quos recensere longum esset: noster historiographus Lucas est Christi Euangelista, professione medicus, individuus diui Pauli
comes, nec res ludicras tractat, sed crepundia , di infantiam nascentis Leclesiae:& se tractar, xt dubites plus ne talitatis an iucunditatis auditoribus suis conserat. Et
quoniam medicus est, nihil dubii adum erit, quin in hae historia sua nihil nisi quod ad animarum nostrarum medicinam attinet, propositurus st. Sed quonia Lucas ipse breuissime in historiam tuam praefatur, praestat ipsus
erba tractare, quam praefationem nostram in longum prorogare. Det Dominus, i eo spiritu hoc opus tractemus, quo per Lucam scriptum est. Sic autem orditur hiastoriam suam bonus Lucas. Primum, inquit, femεn m μci, O Theophile, ili omn/bm quae crepit Iesm facere sin docere.
Alludit hic Lucas ad primum suum librum Euangelicae historiae, dc illi hunc pulcherrimo quodam ordine annectit 1 O Theophile, inquit, sermonem feci, hoc est docui , & scriptis testatum feci, quidnam egerit; quidque
docuerit Iesus Christus ab eo tempore, quo a Ioatine baptizatus est, usque in eum diem , quo, posteaquam Apostolis, quos per Spiritum sanctum es egerat, multa in mandatis dederat, in caelum assumptus est. De his, inquit sermonem seci in primo nimirum historiae meae Euangelicae libro. Iam rursus verba ipsa discutiamus. .
Lucas hunc librum de Apostolorii gestis inscribit Theophilo cuida, cui & Christi historiam inscripserat . Quis vero hic Theophilus fuerit, Episcopus ne quispiam , vel
alius aliquis ir magni nominis, nihil nos remorabitur:
hoc potius agamus, ut di nos simus Theophili, hoc est. Dei amatores: quod ut fiamus, praesens Lucae historia merito nobis caussam dare debet. Erimus autem Dei
10쪽
IN Acra Apos To Lo xv M Lamatores, si quando illius voluntatem ex animo secerimus i Si diligitis me, inquit Christus, mandata mea sese uate. Et iterum: Qui habet mandata mea, & seruat ea,
hic est qui me diligit. Tales ergo Theophilos, hoc est,
Dei amicos, & diuinarum rerum studiosos, voluit Lu- eas de rebus ad salutem necessariis docere. Iam quod ait
Lucas se feci sse sermonem, hoc est, scripsisse de omnibus, quae coepit Iesus facere & docere, diligenter excutiendum est. Et primum quidem hoc, quod ait se scripsisse non de his quae Iesus vel fecerit, vel docuerit, sed tuae Iesus coeperit facere & docere. Menim forte repexi e Lucas, quod Christus non sic expedierit omnia in hoc mundo existens, quasi post hae etiam sit acturus, nos nostraque omnia sit porro neglecturus : sed quod tantum inceperit in his terris nostram operari salutem , perpetuoque nostram caussam acturus si, donec omnia corporis sui membra perfecerit, tr inimicos suos omnes, scabellum pedum suorum fecerit. Epicurea enim est & Lucianica opinio, Christum nunc asi sumptum in caelum supra nubes , ociosum rerum mortalium spectatorem sedere, nec amplius curare nos. Aia sumptus est enim Christus in caelum, ut agat pro nobis aeternum saluatorem, sacerdStem. regem, ductorem, defensorem , aduocatum , & mediatorem. Huc pertinet,
quod in Romanis legimus: Quis ille qui condemnet Christus Iesus qui mortuus est i imo qui & suscitatus est, qui etiam est ad dexteram Dei, qui & intercedit pro nobis. Et diuus Ioannes ait: Filioli mei haec scribo vobis, ut non peccetis, & si quis peccauerit, aduocatum habemus apud patrem, Iesum Christum iustum.&c. Quid vero est quod Lucas dicit se scripssse de omnibus,quae Iesus coeperit facere α docere: cum non solum ex ipsis Euangeliis. sed etiam ex hoc ipso secundo Lucae libro cellissimo constet, Christi dicta & facta non omnia esse, nec a Luca, neque etiam ab aliis Euangelistis perscripta Tu igitur probus sis verborum scripturae aestimator , & nihil inuenies absurdi. Neque enim assirmat Lucas se omnia dicta & secta
Christi Iesu eonscripsisse quis enim hoc possiti) sed