장음표시 사용
51쪽
46 mPricus LIRI CAP. D. et reliquorum. Nam negligere, quid de se quisque sentiat,
non solum arrogantis est, sed etiam omnino dissoluti. Est autem quod disserat, in hominum ratione habenda, inter iustitiam et verecundiam iustitiae partes sunt non violare homines, verecundiae non ossendere, in quo maxime perspi-
eitur vis decori. is igitur expositis quale sit id, quod do
cere dicimus, intellectum puto. io ossicium autem, quod ab eo ducitur, hanc primum habet viam, quae deducit ad convenientiam conservationemque naturae quam si sequemur ducem, nunquam aberrabimus, sequemurque et id, quod acutum et perspicax natura est; et id, quod ad hominum consociationem accommodatum et id, quod vehemens atque sorte sed maxima vis decori in hac inest parte, de qua disputamus. Neque enim solumeorporis, qui ad naturam apti sunt, sed mulio etiam magis animi motus probandi, qui item ad naturam accomnodauidi sunt. Duplex est enim vis animorum atque naturae: una pars in appetitu posita est, quae est esιη Graece, quae hominem huc et illuc rapit altera in ratione, quae docet ei explanat, quid faciendum fugiendumve sit. Ita si, ut ratio pra assii, appetitus obtemperet omnis autem actio vacare debes emeritate et negligentia nec vero agere quicquam, cuius non possit causam probabilem reddere. Haec est enim
nitive ab adversus homines , dennenschen gegenuber in deni Be
Romanos nullum eis ius societatis amicitiaeque era XLV, 8 quam Paeem summa se adversus eum
luimus . . construction vomr verentia M. unten . 138 Hiibenda commoditatis dignitati quo diligentia. 140.i00. habet viam Dies Lesari
Omnes illom m conatus investiga et consequi possim Or. 32.11 luas
10 l. animorum atque naturae. Hendiadys, um ausun de Genitive naturae animorum Eu e
meiden ril. q. t Neo vero illa
parva vis naturas est rationis smiti natura vi rationis hominem concilia homini. Ungere Stelle hat schon Anibrosius de Off. clerie. I, 47.228 Non medioeris in his vis quamdam animi atoue naturain e Lib. 2 2 etsi vis quaeri natura in omni appetitu sit, tamen idem appetitus
rationi subiectus est lege naturas ipsius et obedit ei so geIesen die Coniectu natura istisnnsithis.
29. possit, ala Subieetas is qui
52쪽
sere descriptio ossicii Essetendum autem est, ui appetiuis rationi ior obesitant, eampi neque praecurrani, nec propter pigritiam mi ignariam deserant sintque tranquilli, atque omni animi
perturitatione careant. Ex quo elucebit omnis constantia omnisque moderatio. Nam qui appellius longius evagantur, ei tamquam exulianies sive cupiendo, sive fugiendo 'on satis a ratione retinentur, ii sine dubio finem et modum transeunt. Relinquunt enim et abiiciunt obedientiam, nec rationi parent, cui sunt subiecti lege naturae a quibus non modo animi
perturbantur, sed etiam corpora. Licet ora ipsa cernere iratorum, aut eorum, qui aut libidine aliqua aui metu ommoti sunt, aut voluptate nimia gestiunt quorum mnium vultus, voces, motus iniusque mulantur. Ex quibus illud tua intelligitur ut ad ossicii formam revertamur appetitus omnes contrahendos sedandosque esse, excitandamque animadve sionem et diligentiam, ut ne quid temere ac soriuiis ineo siderate negligenterque agamus. Neque enim ita generati a natura sumus, ut ad sudum et iocum laeti esse rideamur ad severitatem potius, et ad quaedam studia variora atque maiora. Ludo autem et iocoui illo quidem licet sed sicut somno et quietibus ceteris,
tum eum gravibus seriisque rebus satisfecerimus. Ipsumque genus iocandi non profusum nec immodestum, sed ingenuum et facetum esse debet. Ei enim pueris non onanem ludendi licentiam damus, sed eam, quae ab honestatis actionibus non
sit aliena sic in ipso ioco aliquod probi ingenii lumen eluceat. Duplex omnino est iocandi genus unum illiberale, 104 petulans, flagitio sunt, obscoenum alterum elegans, ut hallum, ingeniosum, acetum. Quo genere non modo Plautus noster reddere M'. et Ger diem
102. praecurrant in derreant, eben o die lalgende Ausdruche evagantur, ouuantes, retinentur
mis dem ad me Fabri, das d. m eis de Schreibende vomschwebi, hei melcher die appetitus
una tandiser Sehem vorhomine sci-
eero mussi Wissen das Plautus und Aristophanes diese nichi ge-
53쪽
M OFFICIIS LIB. I. M. M. et uicorum antiqii comoedia, sed etiam lillosopliorum Socraticorum libri reserti sunt multaque multorum acete dicta ut ea, quae a sene Catone collecta sunt, quae vocant αποφθεγματα. Facilis igitur est distinctio ingenui et illiberalis ioci. Alter est, si tempore it, ut sit renaissio animo, homine dignus alter ne libero quidem si rerum turpitudini adhibetur verborum obscoenitas Ludendi etiam est quidam modus retinendus ut ne nimis omnia profundamus, elatique voluptate in aliquam turpitudinem delabamur. Suppeditant autem et campus noster et studia venandi honesta exempla ludendi.
30 Sed pertinet ad omnem ossicii quaestionem, semper in ano promptu habere, quantum natura hominis pecudibus reliquisque beluis antecedat. Illae nihil sentiunt nisi voluptatem, ad eamque seruntur omni impetu hominis autem mens di
scendo alitur et cogitando, semper aliquid aut anquirit aut
modie vis Fundorte des Witetes Mnnis, dessen relabsis quellen die meehiseben des Aristophanes,
poIis uiid rati nos die roniis hendes Plautus re n. so naachi Ciceroseine Landsleu te aus Schriste aus-
sicut somo et Meris quietibus sum, cum gravibus seriisque reb satisfecerimus bestatigi. Diemdss. biete tu ut si sit uelph. ii 2 remisso reniassio guelph. Pu erlang. animo homine lignus: woliniichsehreibi man e remisso homine digius Zumpi nacti dem alte aberinterpolii te bern a remisso ho
anstandige Scherges bestetit. liber d. i. remisso C. Lael. 18,6 amieitia remissior esse debet et
rerum turpitudirii de r. II, 58. 236 Loctra et si quasi ridiculi
eontinetur. Haec enim vi ritur vel sola inlisa nime, quae notante designant turpitudinem aliquam non turpiter id. i. sine verb-
vitas honestis in rebus, iocus tu turpiculis et quasi deformibus, nitur vehι iisdem verbis et iam dare frugi servum possimu et, si est nequam, iocari u rerum
u . . . dare nichi uberii laben nimis profundi merden.
54쪽
DEAEFFICIIS UBI CAP.M. Uagit, videndique et audiendi delectatione ducitur. Quin etiam si quis est paulo ad voluptates propensior, mulo ne si ex pecudum genere sunt enim quidam homines non re, sed nomine), sed si quis est paulo erectior quamvis voluptate capiatur, occultat et dissimulat appetitum voluptatis, propter verecundiam. Ex quo intelligitur, corporis voluptatem non resistitis esse dignam hominis praestantia, eamque contemni et reiici oportere si sit quispiam, qui aliquid tribuat voluptati,
dii inter ei tenendum esse eius fruendae modum. Itaque victus cultusque corporis ad valetudinem reseratur et ad Ni es, non ad voluptatem. Atque etiam si considerare volumus, quae sit in natura hominis excellentia et dignitas, i telligemus, quam sit turpe dimuere luxuria, et delicate ac molliter vivere 'quamque honestum parce, continenter, severe, sobrie.
Intelligendum etiam est, duabus quasi nos a natura in-vndulas esse personis quarum una communis est, ex eo, quod omnes participes sumus rationis praestantiaeque eius, qua antecellimus bestiis, a qua omne honestum decoruntque irahitur, et ex qua ratio inveniendi ossicii exquiritur altera autem, quae proprie singulis est ut in Ut enim in corporibus magnae dissimilitudines sunt, alios videmus elocitate ad cursum, alios viribus ad luelandum valere; itemque informis aliis dignitatem inesse, aliis venusialem; sic in animis existitui maiores etiam varietates. Erat in L. Crasso, ius
tia sinaei Sali Cat. l. Sed hat recapitullaenae ras naeli inerrire these de Sat si quis est paulo
erectior asst also die ei dei siquis est paulo ad voluptates properuior, modo ne it in pecudum gener in in ausamniem 106. Meellentia et di sua uterwird nichi aus dem Voretum 'or denΤhiere die ledrigkei dei sinii- lichen usi e Igert. Sonder aus
o enietis. mensetilichen atur an sicli solo die turpitudo de Lust die Un ur-digkeit. te aus de dignitas derme chlichen Natur die honestas der
III, 27. xl. l. 9 i. 107. sic in animis eine Verschmelzungis eier edanicen sis in animis ea istim magnas varietates, vel maiores etiam Tusc. 13 38 Et ut bestiis aliud alii pra cipui datum est sic homini vi ulloquiddam praestanti . si unten
108 in L. Crasso L. Licinius Crassus, Consul b, est. 9 Warde erste Redne seine Zeit, be-
55쪽
50 DEAEFFICIIS LIB. I. CAP. M. in L. Philippo multus lepos maior etiam magisque de industria in Caesare, L. F. At iisdem temporibus in M. Scauro et in M. Driis adolescente singularis severitas, in C. Laelio multa illaritas, in eius familiari Scipione ambitio maior, vita tristior de Graecis autem dulcem et facetum sestirique sermonis, atque in omni oratione simulatorem, quem εἴρωνα Graeci nominarunt, Socratem accepimus con- ira Pythagoram et Periclem summam auctoritatem consecutos sine ulla hilaritate Callidum Hannibalem ex oenorrum, ex nostris ducibus Q. Maximum accepimus facile celare, tacere, dissimulare, insidiari, praeripere hostium consilia. In quo genere Graeci Themistoclem et Pheraeum Iasonem celeris
hersilinit de r. II. 54 Vori enim 're quisquam reperietur Praetor hunc in utroque genere leporisoarcellinis, et illo quod in perpe-ι uitale sermonis et Me quod in oleritate atque dicto est Vsi un-tenq. 133. II 47. 57. III. 47 Fast
17 summa libertas in dicendo, multae ac uias, uber dieson b. 48 177 Festivitate et facetiis et superioribus et aequalibus suis
ominus praestitu maiorque βιαι-renne iis quidem vehemens, sed
nemo unquam urbarὶ itale, nemo lepore, nemo misitate conditior.
Philippus wir aucti unten I, 9. 73. III, 87 malini, Iulius I, 133. n. 50.
in M. Scauro. gl. g. 6. mit. 29. lli In Scauri oratione X pientia hominia et recti, gravitasa -- e naturalis quae-- μetoritas inerat, non ut causa- sed
ut festimonium diere pyttar s. cum yro re dicoret. Unter dem M. Drusus si iste dei' usat adole
che welelie die Ursacheseinersi morion in seinem Tribunal sit
χ ir et oration gra Dis set auctoria
Gesne des c. Gracchus. C. Laelio. M., φ. 90. p. Mur. i. 66 uis vero C. Laelio comior, quis iucundior ' Die amb
aber Eugleici ei ne mutatio des Geg nthesiis. Brut. 5. 292 se omnium rerum inscium ingebat et
rator m aliorum tanquam sapien
tum. Da gege Acad. V. b. 5 uberaeis Cicero die εἰρωνεία durch
celare, tacere v. s. m. in in T. de Imperfecis, Wi p. Bosc. 33 9 Vides igitur causas ESS por-
56쪽
anteponi int in primisque versutum et callidum factum Solonis, qui, quo et tutior vita eius esset, et plus aliquanto rei publicae prodesset, furere se simulavit. Sunt his alii multum dispares, simplices et aperti qui nihil ex occulto, nihil de insidiis agendum putant, veritatis cultores, fraudis inimici. Itemque alii, qui quidvis perpetiantur, cuivis deser-l0 .
Viant, dum, quod velint, consequatitur ut Sullam et M. Cras- Sum videbamus, quo in genere versutissimum et patientissimum Lacedaemonium Lysandrum accepimus contraque Cal-
licratidam, qui praesectus classis proximus post Lysandrum fuit. Itemque in sernionibus alium, quam vi praepotens sit. essicere, ut unus de multis esse videatur quod in Catulo, et in patre, et in filio, itemque in . Mucio Mancia vidimus. Audivi ex maioribus natu, hoc idem fuisse in . Scipione Nasica contraque patrem eius illum, quia i Graechi conatus perditos vindicavit, nullam comitatem habuisse sermonis ne Xenocratem quidem, severissimum philosophorum, ob eamque
iter Inses Plut Sol. 2. Iustin. li, r. 109. Sulla- Plutarct de die
wen errare Tage aureine Audienet
dem e milier init ibin die civi-ber besiegi aite. De jungereis der*.76 erwalin te eit nosse und Nebent, utile de Pompeius, Consul b. De P. Mucius Mancia is nichi nuber bek-nt Wie auden das cognomen Manei sonsthios linter de Aellem, neruiern
bertam dureli Mine egen die Reiete eine Phryne ebens set, Wie gen das Gold de Philippus und
57쪽
AEFFIGIS LIB. I. AP al. rem ipsam magnum et clarum suisse. Innumerabiles alio dissimilitudines sunt nauirae morumque, minime tamen vituperandorum.
31 Admodum autem tenenda sunt sua cuique, non vitiosa, 110 sed tamen propria, quo facilius decorum illud, quod quaerimus, retineatur. Sic enim est faciendum, ut contra universam naturam nihil contendamus, ea tamen conservata, propriam naturam sequamur ut etiamsi sint alia graviora a que meliora, tamen nos stlidia nostra nostrae naturae regula metiamur. Neque enim attinet naturae repugnare, nec quicquam sequi, quod assequi non queas, ex quo magis emergit quale sit decorum illud, ideo, quia nillil decet invita Minerva, iii ut aiunt, id est, adversanie et repugnante natura. mnino si quicqtiam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae, tum singularum actionum quam conservare non possis, si aliorum naturam imitans omnias tuam. Ut enim sermone eo debemus uti, qui natus est nobis, ne, ut quidam, Graeca verba inculcantes iure optimo rideamur sic in actiones omnemque vitam nullam discrepa ii 2tiam conferre debemus. Atque haec disserentia naturarum tantam habet vim, ut nonnunquam moriem sibi ipse consciscere alius debeat, alius in eadem causa non debeat. Num enim alia in causa M. Cato fuit, alia ceteri, qui se in Africa Caesari iradiderunt Atque ceteris forsitan vitio datum esset, si se interemissent, propterea quod lenior eorum vita et mores fuerant laciliores Catoni cum incredibilem tribuisset natura gravitatem, eamque ipse perpetua constantia roboravisset semperque in proposito susceptoque consilio permansisset, moriundum potius, quam tyranni vultus aspiciendus fuit. 1ia Quam multa passus est Ulixes in illo errore diuturno, cum
25 4 L. Cassius homo non liberalitate ut alia sed ipsa tristitia et ver te popularis. si Hi natus est nobis ans boren also Aluttersprache, sermo nativus ei Curtius VI, 39. in tuavgi Cicero Dro Mil. 4. 10 Est
cepimu legimus, verum Eaeis tura ipsa arripuimus hausimus
e resomus de r. III. 38. 154 videtis enim e versutiloquar
58쪽
D 0FriCIIS LIB. I. CAP. 32. 53 ei mulieribus si Circe et Calypso mulieres appellandae sunt)
insem iret, et in omni sermone omnibus assabilem et iucundum se esse vellet Domi vero etiam contumelias servorum
ancillarumque pertulit, ut ad id aliquando, quod cupiebat, veniret At Aiax, quo animo tr. itur, millies oppetere moriem, quam illa perpeti maluisset duae contemplantes e
pendere oportebi quid quisque habeat sui eaque moderari,
nec velle experiri, quam se aliena decean Id enim maxime quemque decet, quod est cuiusque maxime suum. Suum iri quisque igitur nosea ingenium, acremque se et bonorum etritiorum suorum iudicem praebeat, ne scenies plus quam nos, videantur habere prudentiae. Illi enim non optimas, sed sibi accommodatissima sabulas eligunt. Qui voce reii sunt, Epigonos Medumque sui gestu, Melanippam, Clytaemnestram semper Rupilius, quem ego memini, Antiopam non saepe Aesopus Aiacem. Ergo histrio hoc videbit in scena, non videbit sapiens vir in vita Ad quas igitur res aptissimi erimus, in iis potissimum elaborabimus. Sin aliquando necessitas nos ad ea detruserit, quae nostri ingenii non erunt, omnis adhibenda erit cura, meditatio, diligentia, ut ea, si non decore, at quam minime indecore sacere possimus. Nec iam si enitendum, ut bona, quae nobis data non sint, sequamur, quam ut ritia fugiamus. Ac duabus his personis, quas supra dixi, tertia adiun-32 gitur, quam casus aliqui aut tempus imponit quarta etiam, tib quam nobismet ipsi iudicio nostro accommodamus. Nam. regna, imperia, nobilitas, bonores, divitiae, opes, eaque, quae
114. igonos. Tragi die de Attius, Medua , eine de Pacuvius. Medus de Soli de Aegeus undde Medea Loiunit ei Perses, dein Brii de seines ross ater Aeetes, in odesge salir alis velcher erdureli die Ankunit ei ne Mutter Heuet ita und nae de E mordun des Perses esse Belcherbali. Von deniselbe Pacuvius is die Antiope helian desit orden.
inemnestini sin vo Attius. Aesopetra, de Freund Cicero undsein Lehre in mundiichen VortragiPlut Cic. b . At eine andere Bollevon ibinwita ad Heron. III, 2 Agamemnon in de Iphigenie erwubiit. 32. lib. nobilitas. Nobilitates,
59쪽
mPricus LIB. l. c. 32. sunt his contraria, in casu sita, temporibus gubernantur. Ipsi autem gerere quam personam velimus, a nostra voluntate proficiscitur. Itaque se alii ad philosophiam, alii adiis ius civile alii ad eloquentiam applicant ipsarumque virtutum in alia alius mavult excelle . Quorum vero patres aut maiores aliqua gloria praestiterunt, ii student plerumque eodem in genere laudis excellere ut Q. Mucius P. F. in iure civili; Paulli filius fricanus in re militari. Quidam autem ad eas laudes, quas a patribus acceperunt, addunt aliquam suam: ut hic idem Africanus eloquentia cumulavit bellicam gloriam, quod idem fecit Timotheus, Cononis filius, qui, cum belli laude non inferior fuisset, quam pater, ad eam laudem doctrinae et ingenii gloriam adiecit. Fit autem inierdum ut nonnulli, missa initiatione maiorum suum quoddam institutum consequantur maximeque in eo plerumque elaborant ii, ii et qui magna sibi proponunt, obscuris ori maioribus. Haec igitur omnia, cum quaerimus, quid deceat, complecti animo ei cogitatione debemus. In primis autem constituendum est, quos nos et quales esse velimus et in quo genere vitae quae deliberali est omnium dissicillima. Ineunte enim adolescentia, cum est maxima imbecillitas consilii, tum id sibi quisque genus aetatis degendae constituit, quod maxime adamavit. Itaque ante im- . plicatur aliquo certo genere cursuque vivendi, quam potuit,
velimus. Velle suo. l. 119. 124 i
peritorum eloquentissimus Brut. 39, 145. at Euersi das Recht ystematisch bearbellet nach deni Tode de Augur Scaevola war erciseros Lelirer Sein Vater P. Maevola Consul 133, a beson-ders lure seine enninis des ius pontificiunt berulinit. gl. IIl. 62 70.
Putilli filius. Behannuict wurde
der iungere Dieanus nur urchAdoption in die Famili de Scipione ati enominen; er War er Soli de Aemilius Paullus. gl.
q. 2 l. Quint. XII, 10 39 N in Semio, Melius, culo in eloquendo
uelut trici Romanorum fuerunt 'Timotheus. C. de or Ill. 34. 139 aliis artibus instituit Isocrates clarissimum virum Timotheum G- , nonis praestantissimi impero foris Alium summum imperatorem ho
minemque doctissimum. consequantur Versolgen. C. de
leg. l. I, 8 Eum morem igitur eum bremitate, ipotero, COHSequar. Bruti 2 284 indo erat ista inii tas, quam ille de industria cons quebatur de nat. I. 15 4 Puem
Chrysippum Diogenes Babylo nius consequens in eo libro qui
inscribitur est. 117. quos et quales. uos istaligentei ne und petreis die inn re uri ausSeren gustunde, qualesbios aene dies metae dureli in Disiligo by ca
60쪽
D DFFICIIS LIB. l. CAP. 33. 55 quod i timum esset, iudicare. Nam quod IIerculem rodi-liscus dicit ut est apud Xenophontem cum primum pubesceret quod tempus a natura ad deligendum, quam quisque
viam vivendi sit ingressurus datum est exisse in solitudinem, atque ibi sedentem diu secum multumque dubitasse cum lias cerneret vias, unam Voluptatis, alteram Virtutis, utram ingredi melius esset hoc Herculi Iovis satu edito potuit sortasse contingere nobis noli item, qui imitamur, quos cuique visum est, alque ad eorum studia institutaque impellimur, plerumque autem, parentium praeceptis imbuti, ad eorum consuetudinem moremque deducimur. Alii multitudinis iudicio seruntur, quaeque maiori parti pulci terrima videntur, ea maxime exoptant donnulli tanae sive felicitate quadam, sive bonitate naturae, sive parenti una disciplina, rectani vitae secuti sunt viam. Illud autem maxime rarum genus est eorum, Mqui aut excellente ingenii magnitudine, aut praeclara erudi-listione atque doctrina, aut utraque re ornati spatium etiam deliberandi habuerunt, quem potis Si muni vitae cursum sequi vellent in qua deliberatione ad suam cuiusque naturam consilium est omne revocandum. Nam cum in omnibus, quae aguntur, ex eo, quo modo quisque natus est ut supra dictum est quid deceat, exquirimus tum in tota vita constituenda, multo est cura maior adhibenda, ut conflare in vitae perpetuitate possim iis nobismet ipsis, nec in ullo officio claudicare. Ad hanc autem rationem itoniam maximam vim natura habet, 120sortuna proximam utriusque omnino habenda ratio est in
deligendo genere vitae, sed naturae magis. Multo enim et
quo genere vitae nulier beχeichnet. de in II, 15, 48 quam aut qualm relint esse formam honeatatis).
cunt enthali in contradictio in adiecto Cicero ierint nichi ineVOlkssage, sonderi de von dem
Mem. II, 1 vosmeti agenen Mythus.
IVonnulli tamen stetit dena obis en ante quam potuit quod optimum esset iudicare en gegen. Die
Ausdruae impellimus, deducimur
eruditione atque octrina, u- terrielit uii Bildung. vota ei ten
parentium disciplina uti praeceptis inibuti. tum De Enin tum eborige,