Iosephi Ripamontii canonici Scalensis chronistae vrbis Mediolani De peste quae fuit anno 1630 libri 5 desumpti ex annalibus vrbis quos 60 decurionum autoritate scribebat

361쪽

ipsum sere terminum quadraginta dierum ... qui semel exacti inchoatique rursbs, praecipitabant ad suum iam in spe optima finem, ripso peruigilio diei eius, solenni supplicatione tulere ad Martyris Aram ac posuere ibi pyxidem cum sacro osse cui votum id opus absolutumque erat. Intersuit supplicationi Gubernator Pr ruinciae Aiamontius , non alia magis fausa profectus ab Vigleuano ad urbem , quam ut solenne id obiret. Interfuere Senatores Deiacurionesque XII. secitque D. Carolus ad

eandem Aram : atque ex eius manu Sacramentum Eucharistiae sumpsere quotquot aderant : sed cauerant prouiderantque illi, quod nostri temporis proceres, aut non viderunt aut neglexere cum vidissent . Quippe vetuere congregari in templa populum: exi-

re domo plures: fieri agmina per vias: alia'; alijs prodeundi horas, alios dies, alia demum non supplicandi modb, sed rerum quoque

agendarum tempora praestituerunt, quae nobis non obseruata temporum descriptio, confusaeqtie vices, & promiscua inter supplicationes multitudo, corporaque corpo labuS.aggregata dedere pcstis etiam ex religioso pioque discursu sementem . Eos, qui metu secesse-

362쪽

secesserant in villas, fugerantque in agros , vetuerunt redire in Urbem, cum mitescente peste redirent quotidie aliqui eorum, accederentque ad portas unde irriti exclusique dimittebantur.

At nostra aetate profugi isti nobilium vutro etiam reuocati sunt, propositaque in stipe redicta in contumaces . Caetera in salutis limine par. diligentia nobis illisque fuit: & in

spe noua noui quoque ad salutem conatuS, Vt benignitati diuinae industria etiam hominum ceu ministra adesset . Laborare pestilenti Cenomanos , Urbemque Brixiam demersam teneri malo eodem, ex quo Metropolis haeciam pene emersiisset cum allatum esset in V bem , vetuere quicquam commercij esse eum

hominibus Vrbis genti'; eius: & non modbedicta in id , sed custodias quoque opposuere. Id ipsum in Ticinenses paulb postea factum ob eandem de Urbis illius peste famam.

Perculerantq; ista vehementius Gubernatori Hispano animum, ne clades iam depulsa rediret . Nam & Praeses Montius anno iam exacto suo, abierat Magistratu, successeratque Brugora nouus ad huius vigiliae munera Senator . Cautum edicto Regio, vetitumque ν euere est, ne qui admitterentur etiam si tes-

363쪽

seris institim venire nr. Permissa Gabrieli Cerbellono potestas admittendi quos ipse

vellet: nec nisi prolato chirographo eius p terat ingredi quisquam. Templa quoque a Lsignata nominatim sere iuxta pomerium Vmbis quae pietatis simul Sc animi gratia adirent, alia viri, alia feminae. Sic Medici ipsi censuerant, dandum esse laxamenti aliquid,

ut ex carcere diuturno respirarent : neque tamen permixti iuni que ad loca omnia temere vagarentur. Velut e cati eis emis ae aues contineri non poterant, pueri seminaeque praesertim: ruminpebatque leges lasci iii a sexus atque aetatis indocilis legum. Ideo claustris custodijsque nouis opus fuit:& cohibitae rursus intra domos feminae nonnullae puerique earum . Non lascitii a modo , sed petulantia maior in Cregoriano Lahareto durabat: atque coniecto illuc in vicina arua qtiicquid infelicium in tugurijs Lazarctisque alijs fuerat , nec non instituta iuxta Diui Dionysj aedem hospitali domo curandis mollius , alendi tie multis , qui ex malo conualescebant iam atque reficiebantur : permixtoque aegiis impuro praesertim , de sp tirco Monatorum genereri: ibi veluti scelerum flagitiorumque: omnium si ges

364쪽

ges extite at, quis, sicut aegra diutino morbo corpora morbos subinde nouos sibi gignunt .

ita ex consuetudine,& conuictii hominum itilorum nata erant, & tuguria siue cubilia ver8scelerum illa diceres . In ipse pestilentiae fine inter exordia publicae salutis vomica' adhuc, eda haec Vrbi crat: quali scilicet

labe corrumpi, & deturpari Lazareta vidiamus etiam nos infandaque multa fieri illic ,& nihil omitti eorum , quae turpiter assidue inter mortales fiunt. Magister, & Rector, censoriae,& Iudex cum summa potestate inuentiis datusque est unde minimὰ quis crederet: & unde tamen aetas etiam nostra inuenit habuitq; Frater Paulus a Brixia fuit E Capucinorum ordine , ad aliasmilis Fratri Felici: ad alia, per seueritatem asperosque mores , & quandam ex Patria

serocem indolem etiam aptior muneri. Hunc Diuus Carolus Lara reto temporis eiu S prae lacerat: & durauere ad in stram aetatem squi narrarent Fratris Pauli satellites, carnificesque, & patibula equuleosve', armatumque ipsum, & vultu pariter ac iudicijs decretisue minacem semper, ac trucem e quale speetaculum, qualemve Francistant hominis in . Magistratu cuculloq; personam necessitas &conditio

365쪽

3Ioeonditio temporis ilabat . censor quidem ille castigauerat represseratque libidines , &festa, & vitia caetera illa erumpentia a talueeat miseriarum egestatisque cauernis r intra cauernas vero easdem spectaculum interim. aEud haud minus admirabile erat lascitra illa , proterua , nuda' .multitudo accipiens siti initi tunicas, & lodices Pontificis domo

quae imittebantur.

Namque D. Carolus, quemadmodum in eius vita exposui, peristromata, & aulaea , &genus omne stragulae vestis omnesque fortuis nae principalis apparatus iam inde ab Avunculi Pontificatu temporeque illo Romanae dominationis aulicorum diligentia accumulatos, atque conseruatos, aut vendiderat, ut tegumenta aliqua miserrimis hisce pararenture aut conscindi repente diuidique in eos . dem iusserat. Mirareturq; Sc rideret aliquiscernens illic nitentem Aulae cultu plebem , purpuraque & serico, & omni alio pretioso textu contectos et quibus ea raptim facta segmenta obtigerant. Fuere , & ciuium , me catori ire ditissimi , qui millenas in haec Lar areta lodices mitterent. Resp. in squal rem hunc nuditatemque plebis insumpsit lib. VI EI M. Cum neque tota pestis , neque tota saluSs

366쪽

salus, sed quiddain utrinq;. tertium ,& proxia mum saluti,& procliue ad perniciem tenereti animos alterna spe, alterno metu , simulque pudore pristinae dignitatis, ac munificentiae cui par iam non esset tot sumptibus exhausta Ciuitas. Sub anni finem, non solum purgatae malo Ciuitas , sed etiam purgati suspicioniabus animi civium consistere demum in spe selida,& certo aliquo vitae statu coeperant rac de liberanda iam Vrbe agebatur, tentant rem eam, urgente Senatore Mazenta Prae fide, qui Praesidi Brugorae successerat, eratq; totus in eo, ut intra praefecturae suae annum tuguria demum omnia conuellerentur, ac ne vestigia quidem ulla funebrium, earum domo

rum extarent.

Expectata est ipsa D. Sebastiani dies r eoq; die, per edicta, per praecones , inter sestos

quoque reboatus, & laeto sonore bombarda ruiti, atque omni publica gratulatione promulgatum est: Vrbera. Mediolanum clementiae nutuque diuino , Beatissimae Virginis ope, deprecatione supersim , ac deprecante prae 'sertim Martyre, Cis eque Sebastiano esse pes tilentia liberatam, redditamque sibi, redditam commercio Urbium aliarum . Licitum soroiam omnibus, egredi domo, isdire domos. libertate

367쪽

3 2Iibertate pristina , & iure coeli Iucisue communis. Sic authoritas publica promulgarat,& solenni eo antiqui Ciuis die velut natali, Vrbis triumphatum exultatumque est . . Nox insecuta dies alter fuit, ob luminum accensorum toto Vrbis sinu, ambituque solem. Expergulis , ac senestris culminibusque tectorum , per sora, per vias copiose haec lateqimicabant: & nocturnus plane Sol is videri. potuit .. Narrauere superstites e ne clamos . rem quidam umquam illa D. Sebastiani nocte fuisse diem ullum, cum & palata tota per via Squantacumque superfuerat multitudo cieret laetis vocibus adoraretque Diuum et & tympanorum strepitu, clangore tubarum cuncta

Lesonarent.

Acta Mediolani haec anno CID ID Lxxvia mortali illo, inclytoque in . Omnem mem riam titulo, quod D. Carolus tunc Populo Pastor erat . Isque Populum in ea clade sustentauit coelesti suo spiritu , laboribus &pietate Cieri, quem ipse instituerat,Ordinumque caeterorum, ac praesertim ardore Patrum e magna Societate Iesu, qui tunc ordo futurus postea tantum Ecclesiae lumen, & tantus ad omnes late gentes honestatis ac litterarum sapientiaeque magister, aderat sere adhuc

368쪽

adhuc tyro, & coelestia apud Pontificem . hunc rudimenta ponebat.

INτεκ duas basce clades, priorem nempe p sterioremq; pestilentiam,notata ista sunt,uel adeo similia inter se, ut res pene una videri posset: vel aded diuersa, ut ne comparari quidem conferriq; potuerint. Nunc illud super omnia maxime notabile occurrit , quod ne aliter quidem accidere poterat , quam sicuti euenit, non casu sortetae aliqua ,.sed constanti ac perpetua successione domorum Illustrium Vrbis, ab quo perenni fonte, magistratibus honoribusque capessendis, iam inti a principio

rerum, idonea capita existunt. Foretque sanε etiam in luctu iucundum hoc, inspicere atque eontemplari inter prioris pestilentiae curati nes & munera filios nepotesve nobilium, praeserentes auorum patrumue nomina, qui munera prius illa gesserunt, si nomina singulorum recensere possemus.

Tenuit regimen & in medio pestilentiae seruore publicae salutis habenas, atque in eo lanebri

369쪽

funebri Imporio mortuus est ε Patrum numeri sicut retuli M. Antonius Montius Senatoris talius & Senatore Praesideq; item Avo, Cardinalis Archiepiscopiq; frater, qui tanta per terra rum orbem hodie fama regebat Populum Ecclesiamq; hanc. Vix dum Senatoria aetate s ctus erat ab Rege Senator ob sapientiam notasq; virtutes, sed & propter merita maiorum; Mortuus est in flore aetatis , & nono modo

populari fauore , sed etiam apud primores , finita inuidia defletus. Augebat dolorent . quod exigua liberum relicta stirpe decessisset. Gratia quoque & dignitas oris , Sielegantia ingenij partem huius publici moeroris trali bant . Incusauere lugentes id quod in hoc iuuene sempiternum ad laudem & maxime gloriosum fuit. Namque generositate insita velut calamitati iratus obtulerat sese periculis

mortemque quaesisse videbatur. Praefuerat e Patribus item ante hunc rexeratque primos pestilentiae menses Archoia natus, natu maior, nondum tamen ingressus

ille senectam , pari erga miserias Vrbis animo, pariter etiam ipse prospiciens, nec sane

formidans imminentem sibi exitum , aliq nia ' docvitabundus , & Hirsus intrepide vadens

praesensque ad omnia, quac munus illud terribile

370쪽

precibus & obtestatione Senatus extra ordinem obibat vigiliam iterum eandem, q uia non potior alius, neque par ei ullus habebatur: D euadere non potuit . . Mortuusque

reliquit Patriae desiderium sui, quantum suo quisque malo & pauore sopiti ciues sentire

potuerunt: sed senserermaius acriusque to mentum ex ciuis & Senatoris huius interitu

posteaquam e periculis damnisque sitis emersi ad circumspicienda etiam publica damna er

xere animos.

Nota Viri nobilitas familiaeqire nomen , quod augere & illustrare ipse potuerat,si non ei

contigisset,ut tam illustri loco nasceretur. Tan' ta morum & vitae dignitas ei: 'tanta peritia legum , comitasque & mansitetudo & beneiacentia erga omnes. Per gradus sere singulos, quibus ad semma peruenitur, dato in min ribus magistratibus experimento , factus eradex rerum capitalium praefectiara Senator

ibique pestis rabida norem hunc alterum Patriae decussit. Praesides, qui saccessere alii, ad aemulanda priorum decora, nonaenque,& ingens, ocCiuitati gratum, sanε accendebantur. Sed nequaquam materies , de occasio inlarescendi eadem