장음표시 사용
32쪽
tamen hoc loco quaesitum, id est, postpo-
.nendum esse duximus; non ut tanti ponderis,emnentibusque viris contrarius videar; sed ut ordinem nostraetatrauag. prosequar:
quae quidem ob illa verba, Legitimum eam. Horum usum, . de cambiorum qualitate prius,quam de eorum definitione agendu, occasionem praebuit. Iu hac re igitur risoantes extante W- 3 niones. Nam prima sententia fuit
insuitusub titide usur. Host.in sum.CDd. lit. D. Anton. & aliorum, quos esert Caiet. opust. de camb. cff. a. existimanti Lm, tu .crum ex cambio esse illicitum, &non nisi
ubi Ioeo lateresse succedit legitime pcrcipi posse.
Probatur hare sententia primo,quoniam ea, quae fiant intrinsece , di ex obiecto malassint illici Milaut ullo unquam tempore permitti possint;sed cambiotum luctum est huiusnodi ; ergo est illicitum. Maior patet; nam ea, quae sunt intrinsece, &ex obiecto mala habent intrinsecam, & inseparabilem malitiam,itaut super eis nulla eadat dispem
sati ut in e.super e de visnMinor probatur ex D.Thom. 1.2. q. 77.M. . vers. Re 6., de dum ait, negotiationem commutandi
pecunias secundum se consideratam rab re quandam turpitudinem, in quantum de sui ratione non importat finem honestum: θIoan.Anan.& alij, relati per Sigism. Scae.
P I. sub num. 7. volunt, artem campsoriam per se sonare malum, di citra culpam non posse a campsoribus exerceri . ,Hinc legi tur de Mattheo Apostolo, qui suit telonea rius,atque ideo eampser, non redijsse ad te. lonii,seu cambiorum negotium: sicut Apo stolus Petrus ad piscationem redi jt; quia,
ut aitD.Gregor.homil.2q. in Euagel. I au. cap. a I. Mattheus negotiationem huiusmodi inique peccato exercere non poterat.
Imo Arist. lib. I .Polit.cap. 6.& 7.nulla Di vina lege edoctus; sed naturali tantum tu mine dumis , campsoriam artem, quaestiumriam, cauponolem,turpem,odibilem,&Ωeneratoriam appellat. Est igitur lucrum ea
cambio intrinsecὰ malum,atque ideo illici.
Secundo luctum ex ea lo est rapina,
6. ac latrocinium: ergo est illicitum, initante-ce,& ex obiecto malum. Clara conliquen'tia,quoniam iure Diuino, ac naturali, tam rapina,quam furtum prohibentur, nam sv prehenditur ipsa rapina sicut, ct furtum sub praecepto Decalogi , Non furtum facies. Non enim rapinam permisit, qui surrum prohibuit,ut in c. poenale, I q. q. I . Probatur modo antecedens ex illo Mati cap. a I . ubi legitur, quod Chri us Dominus templum ingressus, nummulariorum mensas euertit, inquiens, DomM mea domus oratioms es vos aute resis eam luncam latronum , atque adeo campIbres, latrones appc liat: siquidem nummularius idem denotat,quod campsormam campsores apud Arist.d.cpp. 7 6.vocantur nummularij: sicut & in Pandectis campsordicitur Argentarius, i. Argentariusas de eden.& l.qui tabernas argcn Iarias,ff. de contrah.empta Appellantur quo que camplares alijs nominimis, nempe Te
smarii, Bancharij, Mentularii,&Collibis , ut ex lueudeo,& Couar. probat Ioan da Sa das in suo tract.de cam.dub. I. sub num. I . Si igitur campsores siunt latrones; erg5 lucruex cambio est latrocinium, de rapina; quia latroeinium a latrone derivatur, a raptore rapina,& furtum a stire. Tertio lucrum ex cambio est tuorum exs mutuot ergo eambium est omnino illicitu. Consequentia patet; quia luctum ex mutuo
est lucrum usurarium, cum usura i x communi Doctorum placito,non sit aliud, qua lucrum ex mutuo, ut in c. consuluit, & ibi Doctor. de usur. Antecedens probatur; quoniam eui competit definitio, competitst etiam definitum,ut in l. si quis seruo, & ibi
Bart. num. a. &alij, C. de siri. led cambio conuenit definitio mutui; ergo cambium est mutuum: & propterea lucrum c x cambio tanquam ex mutuo est illieitum;& non
nisi ratiose interesse percipi potest. Quod eambio eonueniat definitio mutui probatur ex Bari,in l. a. in fin. issi eert, petat. ubi definiens mutuum ait, quod mutuum nihili o aliud est,quam alicuius rei usu eonsumpti. bilis,in numeri , pondere,& mensura consi. stentis gratuita ticta translatio,sub spe percipiendi tantundem in genere suo. Haec autem definitio conuenit cambio . quia in
33쪽
. 'huiusmodi negotii consertiir pecunia, cu' ius dominium in aecipientem transfertur, cum onere restituendi eandem, aut aequiua lentem: ergo cambium essentialiter est mil.
Quarto emere rem minus infimo νη-I I tio,anticipata solutione, est mutuare sub usuris; sicut rem vendere supra rigorosum pretium pecunia credita, ut habetur ex D.
ad cambium est emere pecunia anticii staminus infimo pretior ergo dare ad cambiu, est mutuare sub vlutis; aeque adeo lucrum ex cambio tanquam ex mutuo est usa rasu, ac illicitum . Minor pater; qi iriniam caripiar dans v. g. Iamiae 66. blidos aineo recepturus Placenriae 67. . perinde se hal. ac si solutione anticipata emtret minori
pretio rem maioris prct ij post aliquot die ,
vel menses recipiendum. Si qLidem, ri tinfia dicemus qui dat cambio dicitur emo re: nam capsor Genuqemit sturum marcia
Quinto campsorcs in eodem loco, quo I 2 dxit eoiusn pecunias ad ea ium,dlas culucro recipiunt: ergo dare ad cambiunx est dare mutuo sub lucrouitque ideo cambium 8 eit illicitum,& usurarium, sicut lucrum ex
mutuo. Clara consequentia. Probatur an
Icccdens; quoniam licet campsor, qui dat Getiuae 66.iolidos, fingat se emere a cam-psuario, qui eas recepit scutum unum mar charum recipiendum Placentiae; revera in men talis em tio est fictilia quoad scutum illud; eo quod in rei veritate emit tantumo 7.s olid. & den. . eiusdem generis, cum in Nundinis Placentiae non tribuatur illi scutum aliquod march.nam huiusmodi scurtum in rerum natura non existit; sed solum eius aestimatio in η . solid. Turonensibus,dc paulo plus quae quidem aestimatio appellatur 1 cutum march. ix est eademtam Placε-tiae;quani Ianuae quo circa dans 66. solidos,iIa.iuae, rccipit deinde per secundas litteras ad se remissas in eadem pecunia, quam c6' tulit,solidos 67. .in eadem ciuitate: atque
adeo in eodem loco, quo campsor dedit campsua M. Blidoso recipit selidos ε .
q.& p terea campisneonsequitur hicra illud ex eam , solam temporis dilatio'
nem: quod est illic ita,ac usuraria mutuatio. Est igitur lucrum ex cambio illicitum. 1 Sexto, vendere tempus est contra natu ι3 ram; arque ideo illicituin: si d dare ad eam bium sub lucro est vi ndere tempust ergo . dare ad cambium sub lucro est contra natu'ram,& sic illicitum . . Maior pate quonian tempusselem, & aerem omnibus ex aequo Drus,iu natura concolin t unde metuo ha- ebetur ex Chi ilinomo in c.eiiciens, 38. d. I quod super omnes mercatores maledictus est usuraritis: ipse namque remetatis datam a Deo vendit, idi sttent pus non comparatum. Minor probatur, quia Iaerum illud,
quod a campiore percipitur ex cambio dii pro 66.lotidis aureis, recipit 6 . . Solum exigitur ob temporis distantum ὸ siquidem Nundinae quo propi iqui ,res sinit , . co misnus lucri sibi compatent campsit res cxp cun is ad cambrum datis: ptenim minorem
quantitatem dant in principio nunclinar di maiorem in medio,& pi spe fi cm: quo niam si in principio dant sis. ωIidos recedipturi 67.in medio dant f .recepturi 67. Scitca finem tam fi I. ct 66 recepturi 67
charum a campioribus confictum; de quo estista Deo duce latios tractabimiis: ergo da re ad cambium lub lucro ost vendere te n. pus,& sic luc i um xx eo est allicitui ac Mib
. Septimo ars campsoria utitur pecunia in Is usu contra ipsus naturam,olgo lucrum ex cambio est illicitum. Antecedcns patet; quia in huiusmodi arte pecunia emitur; a me ideo contra pecuniae naturam;ςum pecuniae proprius vlus sit,ut ipsa sit rerum ve natiuin mensura, di non res venalis, ut in I.
tur. l. si ita,fide fideius. D. I hiam T. 2. q. 77.ar. I. vers. Respondeo dicendum, Ceuati
clim pecunia siti quae venditur; & qua pe'
cunia vendatur,eadem est mensura, de me
suratum, & in eodem subiecto concurrit actio,& passi quod reputatur impolii bilernam ob id creditot habens facultatem ven
34쪽
dendi pIgniis a debitore,non potest sibi ip.
si vendere, ut per Negustract.de pignor. in
tia probatur, quia usus cuiuscunque rei c6m ipsius naturam, est illicitus, ac vituperabilis ι & iet specie ars camplaria,ex quo non utitur pecunia in suo proprio usu, appella-q6 turis Arist lib. I .Polit. cap. 6. vituperabi
hium illicitum. His tamen,& similibus, qvie in contra-I7 rium adduci possent, non obstantibus, in contrarium est communis sententia; atque adeo cambium verum,ac reale cum debitis conditionibus ad illud requisitis,licitum esse docent BalcLin La. num. a. vers. Item cabia,C.de usuriret iud.& in l. in litoria, ubi etiam Saly.in fin. C.de exercit.& instit. aα
rad. de contract. q. 98. & 9ς. Sot. Rebel. Molin. Vesen. Bana.Nauar.Less& alij qua- plurimi,quos restri,& sequitur Ioan.de Satis in suo traei. de camb. sub num. 7. vers. Ad nostrum corollarium. Probatur haec sententia primo ex nostra
Is Extrauag.in Quo approbatur legitimus ca biotum rius,atque ideo cambium reale, &eerta forma in eo celebrando constituitur, di cambia sicea omnino damnantur, ut c6- stat ex illis verbis, Cumque loque ad aures
Secundo si eambium esset illicitum, vel I9 tale esset,quia sit intrinsece, & exbbiecto malum; vel quod lese aliqua fuerit prohi. bitum. Non intest diei primum. nam quod
est intrinsειε malum,in contra ius naturae, et contra dictamen rationis: at cambium
& eontra dictamen rationis quin potius tu. ii naturali,& rationis dictamini valde conissentaneunusquidem cambium est de tutea o gentium,cum gentes omnes naturali lumine ducti illud sibi adinvenerint,vi late probat Scac.de commerc.& camb. g. l. q. 6.num. I .cum plur. ieq .quod autem ab omni . bus nationibus est receptum, no potest isse contra ius naturale, intrinsece , di ex Obie.cto malum; sed rectae rationi Omnino conis gruum. Confirmatur,quia si cambium esset intrinsece, & ex obiceto malum, nulla circumstantia , nec ullo unquam tempore Iici. th exerceri possermam ea, qirce tum intrinai secὰ ,& ex obiecto mala,nulla circumstantia possisnt fieri bona. Hinc usura, quae est intrinsece, & ex obiecto mala, super eam nulla cadit dispensatio, & exerceri nequit,
nec pro redemptione quidem captiuorum, ut in cap. super eo, de usuri atque ideo om nes campsores essent in statu damnationis rquod ab omnibus negatur; clam aracam psoria secundum communem omnium se
tentiam ex circumstantia boni finis honestetur. Nec potest dici secundum,quia ars camploria non tantum ciuili iure est permissi,ut in I traiectitia,& toto titisside nautiscenor. vertim etiam de hare canonico percunstitutiones Pontificias ; praesertim per nostram Decretalem,in qua Pius V. solum damnat cambia sicca: alia vero, quae vera, ac realia sunt, approbat,& modum praescribit, quo licite exerceri possi t : imo legitimum appellat cambiorum usum, ut supra
ostendimus. Tertio eambium est humano generi om ganino necessarium : ergo cambium est licitum. Clara consequentia; quoniam alias humano generi non esset lassicienter pro . uisum. Antecedens probatur tum ex nostra Decretali, in illis verbis, necesscas, publicaque utilitarinduxit. Tum etiam ratione; quia sine cambio cessarent omnia
iste mercatorum commercia, cum numisimatum valor sit varius in vatijs, ac diuersis Iocis r & vanae sint hominum indigenti aetam in eodem,quam in inierso loco. Vnde
merito Arist. I. Polit. asserit, campsoria ias 3 artem esse ministram Economiae, & Politicae;& propterea sicut Economia, & Politiis M. finit necessulae, ita etiam ars camps
35쪽
ria. ob id etiam Bald.cons. 348.num. . U. Ium. I. ait, quod negotiatio cambiorum unius loci ad alium, est quintum elementum,& maximum bonum,quo mundus Lb.
stentatur: & Nauar. in Man. cap. IT. num.
283 post Calderin. inquit, quod sine cam-biis omnia commercia cum Regnis extraneis cessarent,& propria pauperiora fieret. Non enim Mercatores sine cambio possime merces a diuersis Regnis afferre: siquidem si ad rem Itissimas Oibis Terrarum partes se conserant ad emendas merces, cum in
eis diuersa sit pecunia, non possent uti pro-- pria;sed alia ita gerent,quae non aliter,qua per cambium haberi posset. Sic etiam e
conuerso si ex mercium venditione in remotissimis Regnis consequantur eorum pocuniam , quae in propria Patria non expenderetur, ne extranea pecunia sit inutilis,
cambio indigent. Item in qua n plurimis Regnis, ac Prou nc ij sextat statutum, seu lex,ne ex eis pecuitiae extrahanturr & pr pterea mercatores in ipsis Prouincijs pecu. niam habentes, citra cambium eadem uti
in alijs locis non possent . Imo non soluma 4 cambium per litteras, de quo supra dixi. mis ; sed etiam cambium adminutum est valde necessuium nam si quis non habeat, ni ecunias aureas ,& argente dc egeot
nummis aereis, ac minutis pro emedis oleribus, piscibus, & his similibus in parua
quantitate, citra cambium res huiu odicomparare non posset. Est igitur necessa,
Est et am cambium non minus Reip.nex s cessarium,quam utile propter pericula ma. ris, hostium, & latronum, quae Occasione cambij deuitantur: & propter damna, quae cambiis mediantibns, effugiuntur:siquidem unius,&eiusdem spetiei signi, qualitatis, &quantitatis numismatis in una, & eadem Prouincia,vel etiam in diuersis variatur va-Ior.Sie Mediolani du rati valor est quinquelirarum,& is. solid.at Placentiae,&in non. nullis alijs eiusdem Prouinciae, ac etiam aliarum Ciuitatum ducatus Mediolanensis eiusdem speciei, ponderis, ac bonitatis, va Iet 7. lir. quo circa si cambium non daretur, grauae damnum paterentur Mercatores in transferendis pecuniis ex una Ciuitate ad
aliam. Est demum utile cambium tum exe mmoditate, ac securitate in transferen dis pecunijs de Ioco ad locum; tum etiam ob utile, quod ex eo eampsores reciprunt: quod utile iuste a campsoribus intendi pos N, infra,Deo duce, demonstrabitur in sol tione argumentorum. Est igitum cambium licitum,cum Reip.sit non tantum utile, sed
Denique,al:Is praetermissis, nos videmusa 6 cambium publice celebrari inter bonos, &Iegales viros: ergo cambium est licitum. Antecedens patet. Probatur consequentiu quia quado in probabilis dubitatio, utrum contractus,qui cel: bratur,sit licitus, si solitus sit celebrari per graues,ac bonos viros, ac fideles Mcicatores, contraetiam huiuLmodi celebrantes, non talum excusantur a poena Ed etiam ab acius nullitate, ut habetur ex Natt.cons 98. num. 26. Castracan. in suo tract.de societ. Ossic. cap. q. num. 2 vers.sed ubi: quos refert,ci sequitur Scac.de commerc.&camb. S. 6. Glos. I. num. 48. cum plur. seq. iuotus cx eo praesertim quod T conluetudo reddit contra&m alienum ab
omni suspiciotie illiciti, ut per Olci.cons.
bitatur,an aliquis contractus sit licitus, inspici debet consuetudo Regionis , Abia
respondeamus. AD primum negatur minor . quia supra
ostendimus in probatione nostrς cmr clusionis, in secunda ratione, cambium se. cundum se non esse iuri naturali, nec rectae rationi contrarium t imo in ordine ad propriam utilitatem consideratum, iuste quoque,ac licite exercetur, nisi campsorum in. ordinata cupiditate redderetur iniustum . Nec o.Τhom. d. . . in corp.id negra: siquidem ait lucrum, quod est negotiationisas finis, di si in sua ratione non importet aliis quid h inestum, vel necessariu; nihil tamen ex sui natura importat vitiosum, dc virtuti contrarium: dc proinde nihil prohibet lucrum ordinari ad aliquem finem necessa rium,vel etiam honestum, quod aegotian
O q; idaeaepe ad propris domus sustem
36쪽
rationem, ut suis,&alloniin indigentium
occurrat necessitatibus Ita quoque intelligendi lant Theologi dicentes, artem caminpis iam per se sonare malum:& dum dicunt citra culpam exerceri non posse,ioquuntur de arte campsoria, cui ponitur vltimus finis; atque ideo inordinatae cupiditati deseruit, & cui camplares sola maioris lucri cupiditate incumbunt, pecuniam eorum in
continuo cambiendi circulo exponentes:
de quibus loquens Apost. Paul. I. ad Timoth.cap.6.inquit, volunt diuite rei in laqueum imidum Hais. & Baruch, c.3. ingenum fabricans, Hirinsunt, Onomias finis atqui imi eorum. Quod si praeci. puus campsorum finis sit, seruire communi Reip.utilitati,n ob id aliqua honesta,& iusta hiera habere, quibus se, suosque deeenter alere, tunc non solum citra omnem culpam ars capioria exerceri potest, sed etiam meritorie, sicut de alijs honestis negotia. tionibus dicimus, cum ea ratione ars camin psoria PoliticE, de Eeonomice exerceatur, ut habetur ex Molin.de contract. disp. 398 num. . Nee Arist. Polit.lib. I cap. 6 de 7., i improbat artem campsoriam veram,ac realem sed illam, quae sceneralitia est, aut cui
Et quamuis Matthaeus Apostolus, quia a fuit campsor,post Telonij,atque ideo eam. biorum negotium dimissilin, ad illud nun. quam redierit, sicut Petrus redijt ad piscationem id tamen ideo egit;quia artem cam .pseriam per prius 'neratoriam exercebat,
non autem veram,&realem. Et quatenus veram exercuissenadhuc tamen ad eam noluit redire. quia negari non potest, quin harea a etiam sit valia periculosar&sicut foenera titia cambiorum negotiatio citra peccatum nullatenus exerceri potest ; ita etiam realis non sine magna dissicultatemam ob id Gregor.in illud Ioan. cap. a I. Ioquitur alterna. tiue in quiens, Nunaumu, aus vix potes exerceri e peceato. idest nullatenus sceneralitia:& vix,hoc est cum magna dissicultate realis Ob periculum ponendi in ea viti. mum finem eandemque exercendi sola maioris tueri cupiditate, & pecuniam in continuo cambiendi circulo exponendi. Hine Mercati in suo tract. de cab. cap. I.
34 num6. inquit, quod quamuis campsoria
ars,atque adeo eambia vera, re realia licita sint secundum se considerata, utilia, & necessaria ; nihilominus negotiationem huiusmodi esse omnium scrupulosissima,ac periculosissima, quae in hoc mundo licite exerinceri possunt:qua propter Arist. Polit.lib. r.
c. 8. appellat ea omni u infima, & minus tuta. Non tame ob id capsores dicuntur esse in peccato mortaIi. Etenim t sic exponens
se periculo peccadi mortaliter, vel veniali. 3 te peccat mortaliter,autvenialite quadala exponit periculo in aliquo casu particulari;lecus si se exponat in genere, & uniuer-' salite alias,qui Episcopatu, ossici si quodlibet Reip.administrandae suscipere aut qua
, cunque artε exerceret peccaret,quod asserere, est absurdu, ut habetur ex Nauar. in c. 2.num. I 8. I9.& 3 . de poenit .d. s. vel me.
lius dicamus ex Sigium. Scac. post alios, in
plex est pericuIum, alterum vires humanas quodammodo lupetas; quale est periculum fornicationis in iuuene cit pulcherrima meretrice dormi Ete:altersi,quod fit missimo n5
peccadi proposito potest superari, quale est pericula blas,hemandi, aut rixadi in ludo. . Priori periculo se expones proci ildubio eo ipso peccat, quamuis firmissime statuat non fornicari: quonia huiusmodi periculsi dicitur obruens, & raro euenit, ut tali periculo expositus no peccet, nec sine magna dissicultate superari potest, ut habetur ex Me dina to. a. tit.de restit. q.3 o. vers. Ad illud:
secus autε exponens se posteriori periculo: siquide huiusmodi periculsi citra magnam dimcultate superari sua test per sentissimum no peccandi propontu; cum hoc periculuex eodε Medin.dicatur accides: & tale periculu est exercentium capsoriam artem, &quascunque alias mercaturas: eo quod capsores ementes, di vendentes de facili possunt in mendacia, periuria, & alia eiusmodi peccata incidere.
Vnde n5 negat ipse Mereat. loco citato 36num. 8.quin cambia semel, aut bis licite,de citra scrupulsi exerceri possint: sed quia,ut
aitArist. Polit.lib. I.e. 8.capsoria ars est nu moru, ac diuitiarum maxime effectiva,propter auaritiam, de diuitiarum inglutem, ac sitim, in quaa communiter inclinantur ho-
37쪽
22 Comment. In Prooemium Extra uag. Pij Papae V.
Inines, nemo, inquit, dili artem huiusmodi
exercuit, quia duo milia saltem latrocinia,& vluras cOmlnitent. aut apud I 'opulum de inlibiis saltem criti inibus fuerit didamatus. Eicitim videntes campliorcs in tali negotio diu veriatos,&inlatiaoili luctandi cupidi. Q. rate succcnios, innumcras sere vastities, &subtilitates in diem excogitare, Omne eo
ru pecuniam nulli alij negotio Reip. utili,
quam c ainbijs, & rccata biis tradutcs, ita ut in continuo quodam cana biendi inor u , ac circulo vertentur; atque ideo vltimu liuem in tali negotiatione posuisse proculdubio videnturn 2 propterea in statu damnationis
esse,ait D. Anton.in tua sum. 2.p. tit. I. c. 6.
esse captores, ut artem campi'ria non extriaceant,eorum priuata tantum comoda in te.
detes;sed eorum primum, & praecipuum finem debeant dirigere in Rei p. ac Ciuisi utilitatem,&huiusmodi negotiationi inseruire ad moderata ac honesta lucra ex ea comparanda pro se,suisque alendis, de cabijsita utatur, ut negotiationi mercium deseruiat, ad quod fuerunt ad inuentat, ut insta dice.
mus non autem ut pecuniae cupiditati imseruiatit. Imo idem S lun. camplares ipsos admonet, ut quoad fieri potest, ab hacnc. gotiatjoae se abstineant, taquam omniurni negotiationu periculosissima:siquidem non delunt, qui volunt, artem cam soriam esse occasionem proximam peccandi;quemadmodum si iuuenis solus cum meretrice proximo fornicandi periculo se exponeret :quod si ita est,ut Mercat. loco citato videtur velle,proculdubio campsores omnes in. statu danationis essent: quonia ars hominueotistituens in probabili periculo peccadi, non potest citra culpam exerceri: quia qui amat periculii,peribit in illo:&in moralibus non est iudicandu de rebus secundu ea,quq simpliciter possunt fieri,sed secundu ea,quq
comuniter accidunt, i. na ad ea, is de legib. Sed qitianos cu Salon. d.q. I. ata a. num 9. Scac. sc alvs aequius iudicandum supra exiasti. iauimus , camplores non exponi tali peccandi periculo proximo, idcirco nega. mus, capies res omnes esse in statu danatio.
γ nis,sed eos: tantii, qui in Iucto poniit vltimufinem iuxta ea, quae supra adnotauimus. Ad secundum respondetur distinguendo 39 antecedes. Nam aut loquimur de lucro excabio sicco,& usurario proueniente: aut de lucro vero,& realitat primu cocedimus luctu ex cabio esse rapinam, di latrociniu, cust usurarium, c.si quis usuram, i q. q. 3. Vbi D. Ambrosius usuram, rapinam appellat. Et Dominus Mati. c. a I. huiusmodi nummularios latrones vocat; sicut & alios illicitas negotiationes cxercentes. Quod si secumdum, negatur antecedens; cum Iucrum cambio vero,ac reali sit licitum, di iussimuut supra ostendimu. Ad tertium negatur antecedent, &adqo probationem dicitur,quod licet quoad alia qua definitio mutui conueniat definitionicabij; mutuum tamen in multis differt a ca-bio,vt habetur ex Caietain opusc.de camia
num. 3 .&Fillluc.lom. z.qq.morat.tract. 3 . de ceni ib.&cab. c.q.q. 3.num. 3q3.&propterea no potest ei de compete . e definitio mutui. Etenim an mutuo periculii omne si mit in se mutuatarius, qui rem mutuata acoci pilain tabio vero omne pericu u pertinet ad capsorem, si corres os alis eliis no soluae litteras capsuario,a quo campsor ipse prius pecunia accipit. Quod si corres podens litteras soluat,ad nihil aliud tenetur capsor,ut per Bald. cons. 3 9. in princ. lib. I. & Soc. cos. 68.col a. vers.subsequeteri. 3. Imo etiasi ille,cui scribitur no soluati dumodo offerat,& parata habeat pecunia adhue tamε liberatur capsonita ut si correspondens deis coxerit, damnum non imputetur campisti, sed campsuario, ut habetur ex Bald. loco
tuo, qui mutuat psimo dat,& deinde reci pit: at in cambio multoties campsor primo recipit, & deinde dat, ut patet in ca-
si supra proposito, & insta latius Deo d
38쪽
cedicemus, quibus adde,quae habentur ex
differentia est. Tei tio de ratioae mutui est, ut res mutuata tedd atur eadem specie, ut in I. 2.S mutui aut udatio. s. si cert. petat. Nec Bart. in d. l. a. contrami n d icet, dum definiendo mamum ait, tuum c it alicuius rei vis,dec. Sub lye recipiendi tantunde in ge- I aere luci, ' Da Bart. ibi per genus intelligie speciem: ii quidem in iure ipecies appellari solet gen is, ut in l. posse si mu n genera, Tdeac'u r. posses. H caute in cabi .a non est necesse. cu n interduopoiteat, ut restituatur pecunia d ueria thecie.χ irto macuum completur ex d itione pecu i: ae mutuantis dulaxit, ch n mutuum non sit Miro, citroque datio, seu tr ditio, edtolius rei tradiistione perficiatur.' at cao um non tantu exigit c implaris pecu i iam pro ipsius comple. mento; gelu etiam pecuniam campsuaris; eo 61 quos cabiu in est Uitro, citroque datio, leutra ditio,c u non solii res,quq prior dat ut aedella,q laetepeditur,c6mutetus, ut recte de . clarat Leislib. a.deiult.& iuta capa 3. dub. 63 1. nu n. a. ininto de latione mutui est tepus: i5eni in quicquam mutuo accipit, re in mutu itamm yx reii: tu tu us ι l id post ali. qu t tempus arbitrio prud. ni.s: in cambio vero non temper exigit ut tempus, ut patet in cambio ad ni nutum, quo Unico cotextu pecunia datur,& accipitur: & in aliis eam. bijs te vis requiritur per accidens tantum, di de eorum essentia est locus . Etenim qui pecunia conseri, ut in aliquo loco recipiat,
non censetur simpli iter domi mii transferre, ut alio tempore restituatur a sed ut alio loco, atque ideo in huiuimodi contractu teporis expcctatio accidentaria est, cum non possint in alio loco, nisi po t aliquat tem,
Pus litterae innotescere. Unde ratione taIis temporis nulla merces ex gi polost, ut habetur ex I , an Bapt. Lup. m c. nauiganti, g. 2. num.79. de usus. Bonins in suo tradi. de camb. c. 6. m. q. & ex auis, quos reseri,&sequitur Scae. d. S. l. q. q. a num. 3. ad I Sexto mutuum consistit non sollim in η pecunia numerata, sed etiam in omnibus a lijs rebus, quae usu consumuntur, & consi. stunt in numero,pandere,&mensura, Dc-pe in frumento,ole &c. ut in d. l. a. s. mutui autem datio, T si cert. petat. cambium autem non potest eonsistere, nisi in pecunia numerata . Septimo in cambio cam- ε 3 pior dae pecuniam receptu us alia n nume. ro saltem distinct im;quoniam sicut aliarum
rerum com mutatio no n cxpostulat, ut resipiae, quae commutantur sint specie disse 'rentes, sed satis est si numero diffbranir siquidem equus cum quo rc cte commutatur, gladius cum gladio, vinum cum vino, s umentu ii cum si uinento, &c. Sic etiam cambi, natura non exig t, ut pecuniae, quae commutantur, gencre, vel specie dillin. guantur ; atque ideo aurea pecunia cum
alia aurea c mmutatur: argentea cum ar
gentea, &sic de aliis. ut quia uni est alia pulcrior, ant; quior, aut purior: at vero in mutuo id non exigitur: quia si mutuatarius rem mutuo acceptam nolit expendere, po test eandem numero, mutuanti restituere;& ita mutu amex sui natura non requirit, ut pecu na diurtia numero restituatur, verecte declarat Scac. d. q q. num 7. 8. & 9. Octauo d;fferunt inter se mutuum , & eam-46 bi uin, quoniam mutuum non debet reddidi minutum, sed in eadem quantit iter arcambium pol est minui; quia potest eueni. re, ut dans cainbio detram nium patiatur
in solae, quamuis id raro accidat, ut decla. rat Scae. post alios d. q. . num. I I.& q 7.
o.& communem opinionem, quud conluetudo Mercator im hoc requirit ad iustitiam
eam bis, ut sors iit periculo danris adcam. b. um: alias si fiat pactum, quod sors principalis salua fiat, tunc cambium erit siccum, S illicitum:quoniam cambii lucrum perci-67 pitur,ut praemiu periculi. Denique d seremutuum a c abio; quia ex mutuo, & in pretium usus illius non potest aliqu d percipi, iuxta illud Domini, Mutuo date nihili Dis' 'anm.c. conluluit,de usur. Sol. lib.6. de iustit.& iu.q 8.ar. 2.conci 3.dc alii: ex cambio veto licite luctum aliquod percipitur,48 ut habc tur ex Salon de camb.q. I .ar. I . subnum. q. vers. Denique, AZor. p. 3. Inst.morat. lib. I o. tit. de camb. cap. q. q. 9. Veri. T rtio cambium. Qu. bus differi miis sic stantibus, licet cabum c6ueniat cum uiuo intrastatione dominii pecunis,qus datur ad cabisi; nihilominus cum pluribus disserativi supra
39쪽
26 Comment in Prooemium Extra g. Pij Papat V.
diximus, cambio non potest conuenire definitio mutui.
Ad quartum argumentum respondetur, 9 negando minorem , ct ad probationem dicitur, quod captor non recipit incremetum illud quatuor solidorum ratione anticipatae solutionis; sed propter diuertam aestimatio. ne, qua habent pecuniae in diuersis locis: si-
qu de ubi maior est pecuniaru copia,pecunia minus aettimatur: ubi vero minor,maius, sicut aliae merces . Vnde 66. solidi Ianuae o eande habent aestimationc, qua 67. q. Pl centiae propter maius e abundantiam pecuniarum, quae in nundinis Placentiae reperiri solet,ut patet ex ijs,quae habetur ex Salon. de camb.q. I. in resp. ad 3. in fin. ubi reijcit responsionem Fabiani, dicentis, quod ideo campsior recipit incrementu illud, quia labores sustinet,& periculis se exponit ad reducenda pecuniam a Placentia Ianua. Sed licet re vera re oso Salon. bona sit, quando lanuae esset inopia pecuniatu,& in nudi nis copia Marchai u; non tamen locum sibi vendicaret, ubi Ianuae esset copia pecunia. tu,& Placentiae inopia Malchai si, iuxta ea,
quς habentur ex Scac. de commerc.& cab. S.I.q.7 p. I. sub num 7 .vers. Primo nego,
Vnde re ipsisio Fabiani videtur probabilior:& eo magis,quod pecunia praesens plus Ualet, quam abiens; qua ratione campsortu.cium praedictum consequi potest . . Ad quintum negatur antecedens; nam,i esto quod campiores aliquando in eodem loco, in q,lo dant pecuniam ad cambium illam recipiant; id tamen non agunt per unum,& idem cambium;sed per aliud cam-bium: siquidem primum cambium est a Ianua ad Placentiam :& secundum est a Placentia Ianuam,ut infra tuo loco latius, Deo duce, declarabimus. Nec ad iustitiam cam bii requiritur, ut actu, & re vera reperiatur aliquod nil misma, quod d icatur scutum de marchae, tali signo impressum; sed satis est
valor illius, ubique in ea mensura, & aestimatione receptum ι cum huiusmodi contractus, ut suo loco dicemus non sit forma- i liter emptio, sed vera, ac realis commuta. tio pecuniae unius loci cum pecunia alte rius loci, seruata aequalitate valoris inter eas, iuxta valore a comuni hominu aestima.
tione unicuique eatu in tali loco praefinito,
ut rediὸ decIarat Salon.loco citato, in se. Ad sextum negatur minor, di ad probas 3 tionem eius dicitur, quod nundinae quo
. propinquiores sunt, recipitur pecunia a ca psoribus cum minori lucro non propter campsorum copiam, cum plures tunc exi .
stant, qui r 'cunias suas alijs ad cambium tradant: ubi autem plures sunt campsores, quam campisarjj, pecuniae valor decrescit: 14 Sicut e contrario crescit quando plures sunt campisarij,quam campso res,vi deci rat Salon. loco citato, sub num. 9. Adde quod non est semper verum,quod plus qst metur pecunia praesens in principio nundinarum,quam in medio, di in fine; nam saepe
cotratium euenit,ut late habetur per Scac. d.q.7.p. I.sub num.7 . vers. Primo nego.
Ad septimum dicitur,quod pecunia du- 1 pliciter considerari potest; materialiter scilicet,ut est argentum, aurum,&c. Et sermaliter, ut est mensura rerum venalium, insignita figura Principis. Hus autem pecu niae sermaliter sumptae, est duplex prima-36 rius videlicet, Sciecundarius. Prior est ut
sit mensiura omnium rerum venalium, ut diximus:posterior vero,ut vendi,locari,commutari valeat, &c. Sic vestis consideratur materialiter,ut lana est:&formaliter vi vcstis.cuius usus similiter est dupIex; nempe primat ius, & proprius; quatenus vestis ex sui natura est Oidinata ad vestiendum: & ω-
ri, co iamutari potest. Primarius pecuniae usus est naturalis, sicut primarius vostis usus: Secundarius appellatur ab Aristotele innaturalis. Et quamuis ab Arist.talis pecuniae vius per se sumptus vituperetur; potest tamen ex fine campsoris honestari, cum di. rigitur ad familiae,&status sui decentem sinstentationem. Siquidem pote* id, quod solitarie consideratu est incongrua,ex adiuncto fieri congruu,&honestu, ut habetur ex Nauar. in Mas. cap. II. sub num .a87.dc ex alijs ferὰ innumeris apud Scac.de comerc.
Nec est inconueniens, quod eadem res sit mensura,& mensuratar & in eodem subitacto concurrant actio, & passio sub diuersa formalitate e & eo maxime, quia iocam-biis multae fictiones, & improprietates tolerantur; inter quas ea est, ut Rummula
40쪽
qui est pretium,& mensura rei emendae,fi sanir etiam es ipsa emenda,in sic est mensura, & mensuratum, atque adeo in eodem subiecto stat actio, & passio, quod est incω
An cambium sit propriὸ contra, ctus, ves dicatur quasi contractus. Q. IX.
a Contrarius ςI formister pactum. 3 vractus est obligario nonformiatur,sed essecti ,cum sit pactioms essemus. 4 Corractus plures definitiones assignamur. s Costramu en ultra, citroque obligatio. 6 Cambium es veia, Oproprie contractus.7 cambium c sis conualus intro, citroque obligatorius non potest eo flere Daltem inter duos, pro diiurses rebus.s Cainiam ad minutum qualiter At contra. Susiario, citroque ob ligatorius.
libet contra gabia saturo solui man. . A
Io census confiniatiuus es vere contractus semptionis titulo celebretur r secus auum flusamento legetur e aut donationis titulo
II Cestis reseruastius en contrarius si a promissone incipias esecus autem si a traditione. 1a Gabella non solism soluitur pro cambio ; sed etiam pro Neambio, si fututo caueatur, in soluatur pro quolibet coniram. JAD euidentiam eorum, quae in hac re dicenda erunt,est adnotiquod ut diximus in explic. proem. Extrauag. Pij V. decensib.q. 7.num. I.& seq. contraehu in hoc differt a quasi contractu,quod cotrutiis est. sormaliter pactiletquasi contractus vero pactione aliquam non includit; sed nobis i scijs,&aIiouando inuitis, celebratur, & ex
eo oritur obligatio ι quae licet ea partium
eonuentione no proueniat; prouenit tamen ex aliquo officio,&facto licito, ct honesto, ut est ossiciu Tutoris, Curatoris, Negotio. rsi gestoris,Iudicis,Advocati, stis, Medi. ci,& similis, ut patet ex doto titulo, in Inst. de obligat.quae ex quasi contr. nasic. AZor.
de oblig. iustit.lib. I. de contra t. in genere,q. I .sec. I. num. 18. ει nos latius declarauimus d.q. 7. sub num. I . ubistiam anum. 3.
ad ir. ob id probauimus, pollicitationem, donatione, & acceptilatione non cise propri8 cotractus,sed improprie,& quasi con
Dissert igitur contractus a quasi contra. t ctu per pactu quodex Vlp.ial. I. Edepael. est duorsi in idem placitu, vel co nius. Seu ex eod8 Vlp. in l. i. fide pollic. Ea duorum, aut pili riti in idem consensius, atque convctio. Et quamvis ex ipsoVlp. in l.Labeo, ta a. S contractu .ff. de verb. significo tractus stri cte,de proprie sumptus per obligatione,non autem per pactum definiatur, du inquit, c6- tractus est ultro, citroque obligatio; nihilo minus hςc definitio non est sermalis, sed est sectiva. siquid .m contractus non potest d, ci formaliter obligatio, sed pactionis effectu cum ex contrahentium pacto,seu coninsensu proueniat. Hinc Rebelli. loco citato, definiens contractum, sic ait, eontractus est ultro, citroque obligatio ex partium vo- luntate, ac pactione consurgens. Vel cx
Contractus est actio inter duos, & ex qua utrinque obligatio nascitur.Vnde idem esse volunt pactione,& contractur& pactionemineo tantum differt a pacto, quod pactio
conuentionem in fieri denotat,pactum ve- 'ro pactionem in facto esse,ut latius declara. uimus d. q. . His praelibatis,uidetur prima facie dice. dii,cambiu non esse vere,& proprie cotra octli. siquide contractus,ut supra diximus,est ultro citroque obligatio. At in cambio non contrahitur obligatio ex utraque parieta; sed ad summum ex parte alterius tantum ἐergo cambium non est contractus. Maior patet ex dictis. Probatur minor. Nam in cambio per litteras cum primum campserpecuniam accipit in uno loco soluendum