De Nauigatione libri tres : quibus Mathematicae disciplinae explicantur

4쪽

letis De Nauigatione

LIBRI TRES

Quibus Mathematicae disciplinae explicantur: ab Iacobo . a Saa Equite Lusitano nuperta in lucem editi.

PARISIIS. Ex ossicina Reginaldi Cal- deris, de Claudii eius filii.

Cum priuilegio Regis

6쪽

AD IOANNEM

Dei gratia imitetissim uin Reregem Lusitaniae, Algabiorum,

ultra citraque mare, in Africa dominumque Guineae ac Indiq, eius nominis tertium , Iacobi a Saa, praefatio in libros de na, Uigatione . t RISCI illi autho.

res,inuictissime Rex, prius quam ulla sciebtia aut ars esset inuenta,nullum alium praeterquam seipsos in ite quae scripsere citarui: quandoquidem a quo quicquam acciperent,erat nemo. Non tamen ideo id quod oculis ipsi videbant, aut experimento ad mirantes reperiebant, scribere desierunt.

Et sic philosophari coeperunt, ut Aristote- les innuit: Propter admirari coeperunt philosophari. His N aliis visis atque expertis, tota illa tempestas scripturis prudentulu, A ij exuberauit.

7쪽

. Praesitio,

exuberatiit. Quoru in lucubrationibus neo. terici fruentes,ad ea quae non potuere , iu- uantur. Et rea factuines , ut illoruna qui isque, tam vererum quam Neotericortam, quicquid intellectu artingere potuerint,inrationem ac ordinem redigerent. Hoc pa-

, eho ut lippis tonsorib6sq; pater,iam scien- , tiae quam aliae res omnes , in ordine atque si r dactae sunt. Antiquitus enim, tor. vet. ut Cicero ex Vitruvius asserunt, sine ordine, Nitrua i procedebant. Quod Aristoteles insinuar, i. Meta dicen S, Experietiani nihil ab Arte differre, Pity, . nisi quod experietia est pateticulariu cogn(tio, ars vero uniuersali uia. Quae quide ars nil illestaliud, quanielurium dictoria or- . di nata micium. . I o in loco etiam idem

x.Meta. Aristoteles asserit, hominibus scientiam& artem per experientiam euenire: eXperientia qitide artem fecit, Licet enim maeiores nosti i facili ac ipte polluissend na-ttira,raro tamen scopum tetigere iii his, in quibus experientia non sunt edocti. Nam quid stud est vere scire , quani in testu ac, persipicuum iudicium, cui experientia dii cendoruni famulaturi Quod Logicus sen-

sit quii divit,Quid aliud est scientia,quam

habitus

8쪽

Prte satio. 3

habitus conclusionis per demostrationem acquisitus s Quid vero demonstratio aliud 'iacir,quam cognitio item passionu de subinsecto s inprum alterum sine altera perseectum esse non potest. Ingenium naq; sine

experientia,errare potest: experientia VCTO .

sine ingenio, saepe quod scit, dicere nequit. Si ex his alterum persectu esse potes , id e rit experientia: quandoquidem haec etiam sine ordine ac ratione verborum, vera di cet. Hac profecto Philosophi utentes , dea negotiis exterioribus ac humanis administrationibus exempti, coelorum planetarumque Sc aliarum s ellarum motus perfecte, quoad possvinus intelligere, & sine errore scrutari & attingere potuerit in t . Et si alicubi, praesertim in eis quae no videriac aberrauerint, patere poterit ex his quq detorrida Eona affirmantes digere: cile videlicet calidissimam, & propter maximum illic calorem vigentem,tu habitabilem: Vt Vergilius in Georgicis , Ouidius in Metamor. Plinius in naturali historia, Arishote, lis i. Ies in Meteorologicis, Albertus magnUS ex complures alis philosi,plii. Et diuti v Augu- De cisiit.stinus, de Lachantius Firmiantis de Anti.

9쪽

Praefatio, spodibus,quos ideo(inquit Lactantius esse

finxertant, quia opinati sunt mundum efferotundum. Et in diuisione climatum mul- xi antiquorum avia veritatis aberrare videntur, quoniam versus arct icum ea partita depinxere, versus antareticum vero nullum: quandoquide ipsi liuiti; partis notitia caruere. Et plagam meridionalem intemperatam arbitrantes, tum propter calorem aestiuum intensium, tum etia propter

frigus hyemale excessiiuu m, quoru virussi illic vigere cogitabat,illam inhabitabilem affirmarui. Ptolemaeus etiam in eo quod scripsit, nullam prorsus notitia assequi potuit,neq; illorum qui hac de re aliquid lite- 'rarum monumentis tradidere.quapropter

audacter affirmarim multu a veritate aberrasse,ut in eis quae scripsit, videri potest. Nolo autem citare coplures, qui omnibus rebus potiore aut veriorem eXperientiam esse crediderunt:quii duce plurimi quosdaaccusant, qui sine experimeto quicquid sibi placuit scripsere qtium nihil rerum dici ipossit, qt in plurimae illarum aliter quam scriptae sint,verares le videantur. Quis erit igitur ta excors, qui iudicet res per sermo

nem.

10쪽

Praefatio.

nem dicetis s rectius,ut ait Aristoteles, per Libro. verum sermone,&firma ratione. Aut quis erit tam metis inops, qui ignoret humana licentia quo euadais Obseruandu namque est,ut ait Origenes, nequis incurrat in illai absurdas fabulas eorti, qui prolationes quai cap. 1 .dam sibi ipsis depingunt. Quoniam ergo Complures taxantes quotidie videmus, Scillorum quilcrum ideo taxat,quia aliter quam

scriptu sit,oculis viderit,aut pedibus triuerit:quisnam maiore quodam iure,aut magis consentanea ratione refellere & confutare poterit illos, qui sine experimento artis nauigadi,alumnis ac seruis celsitudinis tuae totis viribus cotraire nitunturi quum& Ptolemaeus ipse si viveret & adesset, ut erat ingenuus & cadidus,nihil erroris,imo omnia certa,per ea que sibi a tuis de re nautica dicerentur, scriberet. Qui sitam eorum quq plexisque hominibus dubia aut ignota erant,cognitionem fecit Quis nauibus celocibusti; repleuit mares Quis omnes Eonas habitabiles ostediis easq; no modo accessibiles, veru metiam pedibus ab hominibus teredas,explicuit de declarauits Quis tandem ea quae Plinius atq; alii scriptores,

. Aiiij tam