장음표시 사용
201쪽
quadram si periores inferioribus copa tur, di iust riores superioribus. Et sicut qu libet cocli quadrante in gradus 'o .diuidimus, sic di terram in alteros diuidimus. 'o .Et uisiciamus quatum es, his quatuor quartis siparemur ad illa in quamlibet, nec saria Antastro labia ac alia instrumeta quoi inuintillielu , yacillimus est quadrans:qhia est figura milus harum quartηrim: de eo facile trae labitur in exemplo Fquenti.
D iqi e q-trum circulii in partes quatuor, ita ut
dia tetra duo O in centro ad angulos rectos intersicet. Deinde idiametro alteri,pinnuidi appone:per quas et polistcsta, uel aliud ostru uideri queat: t per quas radi flares demitti possint.Ex diari ii notimi est,si per pilanula potu uideas, diametrum pinnularu in diaxem che: altera autem pinnulis ca
202쪽
fore decurimi:i adimeties pinnulam, c aequamrem si sint, altera uero linea axem mmdi. Porro limbus quadratis diuidedus est in 'o.partes.Et si uoles etia oppostus arcus in totide sicindetur. Denique fige incerutro perpetieulum, et paratum babebis quadrantem:quantum ad hoc negotium attinet. Huius rei haec est figura quae praecessit.
T irum superi ribus patuit, debemus habere iumente quatuor pmicta cim hori Tonte,ad hoc, ut si ab A quatore F paremur, a meridie in si ptevtrione tuit contra, tetrione in meridiem, perri iiij eleuationem
203쪽
eleuationem deprissimiem alterius.S i mitetnhaec, duos capitis iri, ci oppositum. Nam quanti vos ab AEquatore discessirimus, tantism oppositisvi punctum inferius identidisi cedit,atque adeo polus alter I uatur, alter deprimium Idesque haec quatuor idem Fret, dis alia venith ab AE. qua Tre,distantia puncti oppositi ab eodem AEquatore, eleuatio poli,ac depressio alterius poli. Est itidcm huius negoth haec demonstratio, quae tamen etiam ipsi ex prisina dependet.sit in figura circulus.a.b. c.d. colurus xo-
stro meridiano timctus: o b.d. ori ov. e.faxis mun di polorum . Porrδ AEquator sit diameter. o. p. Deni qge,hg,m. quadransminoris circuli. Et limbus elisi
204쪽
g. n. m. respondem inferiori quadranti f. c. lp. piu-nula quadrariis g. b. perpendiculam h. i. l. Miusti autem boribu a nobis ivsstitutus sit. b. d. crit eius axis. a. c. in quem cadit per etuo perpendiculum. Et resipiciendo pol sm,cadet latus quadrantis circuli pa ui iv. g. b. quia axis mundi ei f. e. Et alterum latus quadratis cadetin. b. m. quod est diameter AEquatoris . o. p. vise autem polo, uidebitur quδ cadit per pendiculim . Et in limbo qui in. 'o. aequales partes diuiditur, accipiisntur gradus ab n. in. m. proces dorer eadem proportio qua in caelo resipondebit, quae est. c. p. tum etiam ratiocinando, eadem e st dii antia devit, a LEquaerore nobis apparente in hemisphaeriorer est aequalis distantiae, qua practus pedis in heixi-hphaerio inferiori separatur ab AEquatore ad partem
oppositam.Et. n. m. eorrespondebit ad. c. p. Et perpediculum ostendet in kmbo gradus separationis,ad pu ctualiter sciendum latitudinem terrae. DE horis em aliis rebus opus non est dicere, quoniam decreui non ponere in libro hoe id quod nauigationi non deFruiat.Nec respondebimus id quod dicitur, quo pacto nauigatio circuli maioris fieri debeat, quoniam in superioribus satis patuit. Et quo ad regimen solis in meridie ad altitudinem poli, idem est quod archigubernii tradunt, absique ulla aliare,praeter mutationem uerborum.Et quoviam internauigantes aliqui nautae si ut qui sepe perturbantur iunumero solari, si Iol per illos transit, aut ipsi per flem,
aut Iot per AEquatorem,aut ipsi per AEquatorem: ex quo magna ivcommoda es vocumellta, et iacturae vas
205쪽
uibus proueniunt: di talis perturbatio prouenit, quia rationem ignorat, qua altitudo declinationis aufertur, aut declinatio altitudinis,aut quia totum imugitur,aut quia id habent declinationis quod de altitudine habete explicemus igitur idem regimen quod nautae tradunt, in hunc modum.
men Solis in meridie cum declaratione illius quod idem praece, pit ut faciamUS.
uum solem habueris inter te di lineam,im ges declinationem eum altitudine: toto co- iunctst,tantum distabis a livea.
O L declinauit per. Io. gradus,radusto ab illo per alteros. Io. per astrolabium. eos quos de altitudine in astrola bium accepero, coni gere debeo cum declinatione.miandoquidem Sol decli.
nauit ad me, di ego Isim ultra illvin ad partem arctiaci, aut anmctici: Fequitur ergo debere me totum simuli gere. Quippe qui scire non posmi, quantum sera ror ab aliqua re, si nosciuero per extrem nisi mediumissump=ro: quod est sol, qui per regimen dicit quantum .i-declinauit astro u autem ostendit quc
206쪽
tum ab eo distat. Et dicam sic: sit sol declinauit ad me per. 1 o. gradus, ego ab illo disto uersus arcticulis uel antareticum per alteros. ro. ad sciendum quantum a livea disse,aggregabo quos ips euimit a livea uersius me,cuvi eis quibus ab eo disto:ra omne id, ta tum simul eriliquautam ab AEquatore disso.
vando fueris inter AEquatore di Solem, aut feres altitudinem a declinatione: di quod manet, erit quo ab AEquatore distabis.
L declinauit plus quam leparatus sum linea,ra in medio remansi: di accipiendo altitudinem illius quod est inter me dipolim, inuenio ab eo distare per. S. gradus. Adficiendum autem eos gradus qui simia meus que ad liveam, necese est, altitudivem solis quam accepi, auferre a declinatione quam ipsi habuerit.Et dicam sic: si sol declinauit per. Eo. gradus, di altitudinem. s. ac cepi et auferendo. 8 . quos Ab altitudine=btraxi, a declinatione quam sol habuerit , relinquuntur Ix.mtandoquidem quum inter Solem et Aduatorem fuero , Fmper declinatio maior erit, quam altitudo , quia plus a livea Jparabitur . Et declinatio vibis liud est,quam Jparatio solis ab AEquatore. Et altitudo quam in astrolabio accipio, nil aliud est quavi dista rea quae a me sumitur usique ad solem.
207쪽
Vu igitur bubviris AEquatore inter te di sole,auferes declinatione ab altitudine:et quod remanserit,erit id quo a linea dilas.
o L declinauit ultra AEquatore per s. aut s. gradus, di ab AEquatore sepa- ' ratus sum totidem eqrumetur, me auferres debere quos sol euitauerit seu declinaue- - illis altitudinis accepero. vandoquidem altitudo iii Urolabio, est id quod asiole siparam saevi: D, dcclinatio est id quod sola linea siparatur. Et quia sol est ultra AEquatorem, auferendo id quo ab illo sicernituri quod relinquetur, erit distantia qua a linea distare uideor Et dicam sic: si di oci Sole ier. 1 o. gradus,hSol distat ab AEquatore per. 3. ad fundum gradus qui inter me ' AEquatorem sint, auferam gradus quos Sol ad alteram pamtem siparat: em qui rem inrint, erunt hi per quos separabor ad quamlibet partem.sic enim est, tam ex una quam ex altera linte. Et sic numerus fiet ex pluribus aut paucioristus. Vitin autem solem habueris supra Texith, nullam altitudine inueniendo,habebis id alti,tudinis quod declinationis inueneris.
208쪽
o L nullam dat altiti dinem: Imisit,ut ubi sum, etiam ra ille sit, quia est in Tenit, . Eisiicsit nullam declinationem habet. Vnde patet solem in AEquatore esse, quia nulla in parte esse potest sive
declinatione nisi in eodem AEquatore.Itaque Sole exi . flente in Ale quamre,et babevilo isti iniexit, equetur, me pariter cum eo in AEquatore esse. Et aliquam declinationem ei inueniendo,quum sic eum habuero in Unith,eadem declinatio quam in eo inuenero, exit illa qua siparabor ad eam partem ubi Sol fuerit semper a pluribus,auferes palleiora.
xegimine. Vimen quod Archigubemij habent ad V - Ititudine Poli per stellam, , absque eo qu)d plures
'pauciores gradus dentur quam tres dimidius maiori leparationi,ut nullo pacto dicere debeas errorem ese. Et quia praecipuum quod in nauigatione requiritur,est poli altitudine spire, O acus diuersitatem ab arctsto ad utranque partem, ad hoc ut nauigatio puctualis em certa sit: explicemus faciliter aliquas regulas, inmitellia aritici, quam av-tarctici. Et in sichemate totum regimen uideri poterit
quod Archigubernii tradunt ira gradus quibus stella est shb auisupra polume di custodes ad quos rumi diriguntur , alter cum altero, aut custos auterior ci
209쪽
stella arctici ad hoc,utsciamus, qui gradus auferri deibeant,et qui adiungi. Et circulariter e do,in ipssias I PERIOR Es s E PARENT v R.
rara stella demon abiim quibus est subtus aut
supra. Et custodes, rumos. Et sie custodes,horas noctis ostendent, ad partem anteriorem ueIposteriorem nu--rando: quum regantur,quibuslibet quaedecim die. hus,horam uvam augmevmndo.it de hued ad lineam, tres hora sunt. Et per eandem figuram sciri poterit di, uersos acus ad utranque partem, ueris cando acum
210쪽
eum stella,quado custos anterior attigerit rumum voradeste aut Aduse. Quoniam eo tepore ella subtus aut supra polum cadet arctici antarctichra fleti in meria diano remanet, a que eo qu)d ad aliquam partem si, paretur,ut infigura uideri potest. Et Jcundumi ara tionem quam flos a stella tali tempore fecerit,eadem
paratio erit qualitas qua ad aliqua partem siparatur, iuxta parte ad quam declinauerit. Et quum relicta iuspa fuerit, acus uera erit. Et per solem etiam hoc modo ueri fari poterit. recte acceperit ollitudinem, per astrolabium scire poterit horam iteram meridiei, meliusquam per ullum aliud instrumetitum Et qui; uera hora meridiei fuerit,diriget acum ad sole: dis fuerit a sole ad arcticum, di aviareticus acus direetus fuerit ad solem, erit vera.Et si fuerit a sole ad antareticu, diflox Mus fuerit directus soli,inniuxdem. Et declivando ad aliquam partium, iuxta partem uel quantitatem ad quam declinauerit,sio diuersilicabitur eadem quanti tas,quae per tandem acum inuenitur
inuenitur linea meridiana, secus dum ordinem Glareani.
Inea meridiaua sic inuemitur. rv plano cum horietonte aeque iacentem circulum pingestiumque ex medio ad per edicusium erige, qui umbram in circuli planitiem iaciat. Porro tum consideranda fascevdeptis solis et occidentis umbra a stilo facta.