Commentaria in celebrem titulum institutionum juris imp. Justiniani, De publicis judiciis quibus insigniores quaestiones criminales sedulo & accurate discutiuntur, atque explanantur. Rerum indice locupletissimo adjecto. Auctore Johanne Harpprechto ..

121쪽

morti dederat, quod ipsum per se crimen est , sed vim etiam publicam commiserat dum congregatis hominibus armatis vim intulerat posses ri. Haec loresponsio ex principio istius legis probatur,illis verbis: quoniam mult acinora sub uno violentia nomine continentur, sec. Deinde in eadem lege violentus invasor ob illam etiam circumstantiam punitur acrius, quod fecit aliquid, ex quo ut plurimum & secundum communiter accidentia,caedes & homicidia enasci solent, ut luculenter ex ipsis textus verbis apparet, ibi, verbera caedess crebro deteguntur admissae, es c. Siquide ut quotidiana testatur experientia, rarissimo

quis alium sine caede & sanguine , per vim possessione sua expellit. At vero in proposita quaestione is , qui levioribus

armis, & ad occisionem parum idoneis usus est, non tale quid fecit, ex quo u plurimum homicidia emergere solent. Quamobrem non mortis poena assiciendus est : quemadmodu ille assicitur,

qui coegit homines ad vim posses riinistrendamisi cides ς ea re secuta fue-

xit.

122쪽

rit.Similiter no adversetur si erutri f quis insitim, D ad i. Aquil. i ta cuj iis legis specie aliquis habuit animum ex rendi duntaxat unam insulam :&tam ennihilominus lege Aquilia tenetur, siti altera vicini insula incendio perierit. 1-gitur is quoque , qui animum tantum habuit verberandi sive perc utiendi, ublimi supplicii poenae subjugandus est, si ex percussione ista mors fuerit insecu ta. Namquc rcspondetur, incediari urnis d. L a . propterea teneri etiam ob incedium in vi cina insula exortum, quod in L Aquilia ' non dolus tantu, sed cubaspa etiam in qua ille respectu vicinae insulae fuit constitutus & quidem levissima vindicetur, On lege, .D. ad Aquit. Dum e uim dolo incendit unam insalam, facile colligere potuit, ignem ad vicini quoq; insula perventurum: &sic hujus insulae ratione in magna culpa fuit.Nos autem hic agimus de poena legis Corneliς ordinaria: ad quam non sufficit, culpa esse admissam: sed dolus m lus & animus occidendi requiritur, ut

123쪽

1o4 g. ITEM LEX COR N. DE siC. argumenta, quae veriori nostrae sententiae a Gomegio opponuntur, sine ullo negocio ex his, quae allata sunt, refuta

ri possunt. Caeterum hoc loco diligenter admonendi sumus': praefatam conjecturam et live praesumptionem ex baculi, clauς, hastae, f istis, aut similis instrumeti percussione emergentem, aeque Ut quam

vis aliam, aliarum praesumptionum pugnantium concursu clidi infirmarique posse. Hinc accidere solet; ut,si quis baculo vel hasta caput,tanquam nobilissima partem hominis percusserit, eumq; occiderit, animum occidendi habuisse praesumatur: quamvis prima facie illa, quae ex instrumeti genere resultat, prae sumptio omnino refragari videatur, ae

c. gni casti J.ibis omnes Canoni lex.de homiciae Ange. o Hippo de inae l.

a J volum. a. Sed dc huic ipsi l praesum- piloni , quae ex capitis bachio facta

124쪽

percussione provenit taliae de contrariae opponi solent dc postunt pra limptio- .nes: veluti si mulier quaedam, cum haberet gladium , cnsei , aliudve instrumentum ad occide una magis aptum, illo tamen omisso biculum arripuerisicoque caput ancillς suq appetierit pulsaverit, sicque occiderit. Item si, cum

cadentem videret a se verberatam a cillam vehementer Odoluerit 1, & tam

verbis,quam gest us se ita exhibuerit; ut facile appareret, eam animo interim ciendi penitus vacasse, dum jacentem erigere, & aspersa aqua, aliisque remediis adhibitis sublevare de juvare conata est. Per has certe similesque conjecturas , praesumptio de percussione capitis recte infringitur: & proinde mu-ai et ista ab ordinaria legis Corneliae poena absolvenda erit, atque extra Ordinem punienda. Sed de his es, alii rasum

' Ex quibus i ita explanatis mani

125쪽

feste perspicitur: nihil ea de re, cum in sola aequitate consistat, in perpetuum& in universum definiri posse: sed rem. omnem providi ac sapientis judicis a bitrio committendam: qui omnibus studiose pervestigatis & inspectis circumstantiis, quid in singulis casibus a liquando emergentibus fieri aut non fieri oporteat, judicare & statuere po

terit. .

Plane ut quis piis homicida habe

v tur,nihil interest, utrum occidat ipse, an mortis causam dolo malo praebeat, Inihil, Is .ad Corne desicari Quocim

ca Magistrum vel judicem,qui pecu

nia corruptus, aut alias dolo malo fieri curavit, ut quis innocens falsis convictus testibus ultimo supplicio afficere' rur, legis Corneliae poenae subjacere reructe traditum est, i. inprisc. o g. i. o L inprinc eod. Quemadmodum &is ceu sicarius non immerito tenetur, qui alteri mandavit, ut homicidium. committeret, ae nihi Iss. I. . . non solum,H.f si mandatu, j. Qinjur. l. non i- cst, sic accuset. Patii .s tmti. zy.

126쪽

Rusque cxpedita ratio cst: quoniam quod i quis per alium facit , persei- ii psusn facere censetur, cap i est, za. 'r' de regjur in o. u damnum,i o. ct ibi Dec. asterum vulneraret tantum, facta illi empresse inhibitione re eundem occideret ordi, naria Corneliumnis plectendussit man- , datarius limites mandati transiliens illum occideris ' Et qui dem assirmativam sen- tentiam magni Jureconsulti, iique nil ero non pauci, intrepide defendunt,

ment. HL Cornel. de scar. cap. d. num. Libique Bunbarae in append. num. I . ct

siil Vcrum contrariam sententiam

127쪽

it,3 f. ITEM LEX COR N. DE sIC. quod nimirum ordinaria poena mandator sit eximendus, & extra ordinem Coercendus,pravissimi etiam Auctores probarunt, Decius cons co . o. - Hippol de Guar m. consili. g. Π m. F . o

in clement furiosius, de homicidiari. 2 β.

I.nums. Romule jud de homici .p. a . num. asty qq. Fachineus lib. I. controversiari:

Dr. cap. 36. aliique nonnulli ab his adducti Quorum assertioni, utpote tutiori aE benigniori,& nos omnino subscribendum censemus, his potissimum per moti rationibus. Primum enim qui-3 cunque verum ' occidendi animum non habuit, poena homicidii non est assiciendus. li. g. Di in ad Lorne de cari In proposito autem mandator non habuit animum & voluntatem di rectam occidendi. Etenim dum occusionem diserte prohibuit,mandasse intelligitur vulnus leve infligi, non letha- te,non in capite, sed in aliqua corporis

parte, mortis periculo minus obnoxia; non gladio ad necandum accommo

datos

128쪽

dato, sed alio quopiam instrumento. Deinde , si tali mandatori ordinaria poena esset infligenda: id non aliam fieret ob causam , nisi quia cogitare d

buerat; ex vulnere, quod infligendum mandavit, mortem sequi potuisse, ut traditur in cap.ult.de homui .in o. Atqui hanc non sufficientem esse causam, ut

ille homicidii poena teneatur, inde patet , quod non in dolo fuit, sed in cubpa tantum: quae nequaquam sufficit , ut poenae legis Corneliae ordinariat 33 locus relinquatur, I in lege, rin. ad

Cornel. de sicar. l. eum, qui. s. C. eod.

Tum etiam huc facit i. s. f. a iectio, veri sed exsenatusco ulto 'ae t. dum ibi scriptum extat, j ullam fuisse relegari eam, quae non quidem malo animo, sed

malo exemplo medicamentum ad co-ceptionem dederat,ex quo ea, qua ac ceperat,decesserit. HuiC ita corrobo ratae sententiae primo non obstat quod mandas in nostro casu mortis causam

praebuerit: propterea quod nisi ipse)us sit et vulnerari,caedes ista nunquam insecuta fuisset. Iam autem supra dictumost.

129쪽

tio 3. ITEM L X COR N. DE est,nihil interesse,occidat quis,an causa mortis praebeat, d. l. nihil si .eo. Hozinquam, no obstat. Naillud veru est&:lcedit, quado quis mortis causam pretinbuit directe, immediate, doloq; malo: sic', si ex culpa,vel indirecte ut i ii qjὰ- stione nostra, . 7 f. d. t. Secundo nihil 3 ad re pertinet: quod, cu mandatarius

puniatur,cll. N i e , 1. C. de accus l. I. f. quotiso, G. f. et o de vi armat. l. . . t . 'a I. Iu de vi p/ivat. muiro magis punie- diis videatur ipse mandas, cujus ins finctu ille ad caedem perpetranda accessit. Quandoquide mandatarius ideo tene- itur, quod madato obsecutus mansi ad

moverit, illudq; transgressus ipso ficto

hominem necaverit. Madator vero hi-

tum vulnerari, non trucidari jussit:proindeque iacini quam eadem poena cumma latario assiciendus est. Tertio noma refragatur I quoniaω πιθa, F. C. ad Iu de vipub. ex qua colligitur; una, qui

facit aliquid, ex quo cogitare potest cς-dem sequi posse, quamvis id non fecerit caedis perpetrandae gratia, anne a se

130쪽

lN τ οε run L. sun. Irri: i timo supplicio puniendum esse, si ho-x micidium inde nascatur. Jam vero ex 2 . vulneribus caedem sequi posse, &fre- γ quenter etiam solere , facile quivis co-d gitare potest. Dupliciter namque a. respondetur, sicuti etiam superius adiit i eandem legem, sediti alia facti specie iis est rcsponsum: primo quidem, quod si ibi non propter homicidium tantum, quod ex conflictu excitato secutum est, sed ob alia gravia facinora, quae

. cum homicidio concurrebant, ulti- mo supplicio est mulctatus, qui vim facere tentavit. At hic de uno solum- modo crimine homicidii agitur: quod, cum per mandatarium commissum fuerit contra voluntatem & probi . bitionem cxpressam mandatoris: hujus profecto respectu, ordinaria legisi Cornel. poena non erit coercendum.

i Deinde in casu legis istius damnatus capitis admisit aliquid, ex quo utpli

i l ximum& frequenter homicidia sequi

. solent: atque ita propemodum in ho- . t micidia, quae emergunt,consensisse vi-

i detur, ut ex ipso textu liquet. At vero