Commentaria in celebrem titulum institutionum juris imp. Justiniani, De publicis judiciis quibus insigniores quaestiones criminales sedulo & accurate discutiuntur, atque explanantur. Rerum indice locupletissimo adjecto. Auctore Johanne Harpprechto ..

161쪽

77 Verum cnimvero defensionem t i stam, quam quis s ii, aliorum VC propu- nandorum causa se suscepisse pro ete in derit, tum demum ad accusationem, poenamque homicidii prorsus abolendam, susscientem esse Dd. arbitran- . . tur: si iS, qui Caedem perpetravit, se primum mVasum, Urgente necessita- te a ressorem suum e medio sustulis

se probaverit; atque in culpatae tutelari moderamen non Cxce scrit. Quen . occisi impetum di invasionem priorem, noctu fortassis, vel in itinere, remotis arbitris factam, sit probare reus non possid: non propterea statim ut homicida damnandus; sed secundum benigniorem quorundam Opinionem, ad eliciendam Veritatem ror- mentis crit subiiciendus. Si tamen ex circumstantiis innocentiίe: quadam jicio appareat: vel indicia nonnul- iussa etiam contra Cur ro reo, non

162쪽

, Moderam n autem inculpatae tu- g icta sive defensionis in eo potissimum

i consistit: ut invasus vel oriensus confestim, durante adhuc offensione : .

paribus quidem , si haberi possint &i i ilicialit.; vel potius quibusci que

i pro tempore oblatis armis sa item si am tueatur: nec aggressorem sua spo i

te vel armorum metu recedentem,

163쪽

τ' mae & permissae: propulsationis sini bus neglectis , si quis resilientem & fugientem, vel qIliescentem jam adver-larium occiderit: extraordinariamJu- dicis, vel etiam ordinariam L. Cornelico animadversionem non evitabit, si

videlicet dolo malo, hoc est, consulto, studio& data opera invasiorem, Cui ra- men sine ullo corporis siti periCulo parcere potuisset , interimere maluerit. Sedeam rem latissime es eleganti me ei planat opersequitar Voltctus adi. Corne desicar. cap. 7. num. I si. O plurimis subsequentibis. Cui adjiciatur Fachineus lib. r. . to cap. a. Plane utrum quis necessariae, legitimae, atque inculpatae defensionishmites

164쪽

limites vel custodi eri t vel tran sitieritri ii neque Imperatoria Constitutione,ne-

que interpretum decisione, nequc ul- lo alio modo aut regula satis definiri potest. Ideoq; illud totum arbitrio ju-ui Gicis relictam intelligi debet: que pra- denter, de omnibus exploratiS expei in sisque circumstantiis &conjecturis, : stimare oportebit, an ag ressu S siVe in- sultatus steterit in meris linibus defensionis. Pario in I.3.3.eum igitur, de vi,

Verum priusquam hinc digredia-

mur, breviter quaedam argumenta , quae huic defensionisjuri adversari videntur, excutienda sunt Inprimis at tem Cum eo pugnare videtur l jus di. grvinum, quo quis semetipsum defendere aut vindicare prohibetur. insti' mindicta, ct ego retribuam, dicit Ieho- Va, Deuteronom. V.3a. ad Roman. Ia. o Hebraeos, Io. Idcirco Accursius in Lus vim, s.fuper verbjure ae juv. o juri

si illud etiam haud dubie considerans,

165쪽

1 6 g.ITEM LEX COR N. DE sIC. existimatJuroconsultos, qui vim vi r pellere)uris naturalis esse asservit,intelligedos cile de jure fori, no de jure coeli sive poli quasi hoc defensionis ius, divino juri ex diametro sit contrarium. Sed longissime a vero abest. Non enim hi mana cognitio, juris naturalis minime ignara,patitur ; qui Cqua naturali ratione permitti, quod idem apud Deum, qui ipsam et natura est, non sit permis. sum: neque ad salutem necessarium est, ut quis hoc defensionis jus, sive actu moderatae tutelae praetermittat, ad evitandam occisione alterius : quoniam plus tenetur homo vitae suae prospicere,qua alienae: attes sic non se vindicare, sed potius defendere dicitur, Didac. COvarru. in Cometsi risu, f. un. tertiari. Resin. num. I. quod Paulus Apostolus a Roman. diserte sanctis praecipit, ne malum pro malo reddant. Nam idem etiam nos in defensione necessaria seria vari voliamus. Si enim defensio longius provehatur, id est, studio laedendi alterum instituatur; utique peccari certum

est. Aliud quippe est, se suosq; tueri: SE

166쪽

INIT. bE P ira L. 1uD. i. aliud, alium ex vindictae cupiditate las i dere. Deinde defensio stladio emendaci di advertarium institui potest,ut ipse se peccare intelligat: quod duria obtinero S ' poisumus, bono proximum assicie - mus, ut errore liberetur: sin pertinaxia est, de scientcr vim injuriamque facero irae pergit eam depellere,adhibito tamenda moderamine inculpatae tutelae, Vales mus. Proinde malum pro malo mi et nime redditur. Quod autem ex Ma

to thaei cap. obiicitur, malo non resita, stendum; & percutienti alteram quo a que maxillam Obvertedam esse: id suo ii sensu verum esse potest: ne scilicet ta- lionis lege statim mala repensemus de is retribuamus: sed faciles ad ignoscen- um, tardi ad iram & vindictam, o mnes occasiones mitigandi hostem sti ve adversarium quaeramus : quae, dum frustra tentantast, tandem ad

honestam & legitimam defensio -

is nem , tanquam ad extremum reme

dium; procedendum est. Neque Ve- . ni ro defensione suscepta, charitatis'

es regula laeditur. Haec siquidem jam

167쪽

et ' f ITEM LEX CORN. DE sIC. ante ab adversario Lesa estalec a defensore rumpitur: cu per adversariu steterit, quo minus pax servetur. Quinimo defenso legitima non solum dilectio nis normam de regulam no lladii: Vertactiam eandem conservare studet, cum adversario suum peccatu monstret; &, ut e medetur,elaboret: adeoq; simul stare possunt, amor sive dilectio proximi,&justa defensio. Sed instare ulterius quis posset, & dicere: huic defensionis

juri adhuc vehementer adversari tam praeceptum, illud naturale quo quis alterum ledere, quam di vinum, tuo quis alterum occidere prohibetur. EA .a Deuter.1. ct Matth f. Quae praecepta arque ex naturali ratione sunt deducta,

atq; illud jus, de quo nobis Germo est. Quod si ita est, ut negari no potest: cc te cosequi videtur, jura naturalia inter se pugnare: quoctamen assirmare non nihil absurditatis habet: quippe cuma jura naturalia sint immutabilia, g. pe--θ. v jur.nalgent. ocidi. Verum respondendum: quosdam quasi gradus principiorum ae conclusionum mora-

168쪽

1ium constituendos esse : in quibus si is quando contingat, ut concurrant, de pia inter se pugnent: inferior superiori cedat necesse est. Lex itaque t natura,ra lis, non occides, non impediet superio, a rem naturae legem, quae suadet, ut ii em tuorumque vitam defendas. D ct fensionis enim lex universalior est, M alteram sub se comprehendit,uel expli ta cat atque declarat: ut ita demu habeat Iocum, quando quis nulla necessitato a coactus, sed mera privatae vindicta ci piditate atq; libidine inflamatus inson- tem occidit. Praeterea ad omnia sacrae scripturae dicta superius allata, comodeat, responderi i potest, quod loquatur de 'solo, patientia in crime & in injuriis tolerata dis, atq; illegitimam tantum privatam et, vindictam sive hesionem vetent&prOs hibeant: nequaquam vero publica Mars gistratus vindictam 5 caedem, vel etiara legitimam & licitam defensione privatam tollant. Neque enim DE vs frustra a manus hominibus dedit, ut, qua ioviso intentatur corpori, quam pollent pro h pulsare, ultro ac sponte abiiciantur ea

169쪽

rso g. ITEM LEX CORN. DE ste. instrumenta, quibus defensio fieri posiset. Itinam vero ea hominum esset co- Atio; ut nemo alterius vitae vim in ferret,sicut Deus serio ptaecepit: tWm non foret necesse,ulla defensioe uti. Sed Diabolus,aptiquus ille serpes, in genere humano graisatur mendaciis raudibus,& homicidiis; &grassabitur, dum mundi hujus machina durabit. Atque hinc est, quod interdum hospes ab hocpite, homo ab homine non sit luxu . Inrum ista o similia prolixius ais ubertus explicat Iohannes V stanae D. Eptsi in Pomeraniensis in praeclaro siso tract. de Anaba-

Hactenus de vitae,corporisve ta pro

prii , quam alieni illicita atque illegiti in a88 defensione. Ad honoris ' porro de

fensionem quod attinet: no desunt sa-De multi Interpretes, qui opinantur; Cum, qui convitiis lacessitus est, posse honoris sui tuendi causa, licite injuriatem non solum vulnerare, Verum penitus etiam occidere. Bartol. 9 IU.ω si vim, 3. f. dejussi. Palae in LI.C.

170쪽

esseqq.aliique ab his citati. Sed contraria sententia veritati magis amica est. PaLsim enim in ure nostro defensio tantu, Caque moderata,non etiam vindicatio permisti legitur, 1. intentiam, F. g.quicum aliter, fadi. qui L furem,st .sfadi Corne de Par. d. I. C. unde vi, cum ili bi . At vero qui injuria provocatus Vulnerat, vel prorsus jugulat iiij uriatorem, honorem suu haud defendit: sed potius propriam vindictam omnijure prohibitam exercet. Irasentiantpostatios Decius drZoanet. adae l. ut vim g. de Iustis. Er jur VHq. lib. I. controvers. EA . cap. Ia. Num. a. ct sqq. Volt:. in

. Comment. adi. Cornet de sicar. cap.7. num.

Ia . o Focer. in tract. de jur.pugnae, lib. 2. cap. 7. Non obstat quod crude 8' lis sit, qui famam suam negligit,can. no- ' i', Ia. quos.I. cap.nonsent audiendi, II. Nam ei qui inj uria affectus est legitima actionis injuriarum via, qua injuriam Hsibi illai iii vindicare potest, prospectu