Commentaria in celebrem titulum institutionum juris imp. Justiniani, De publicis judiciis quibus insigniores quaestiones criminales sedulo & accurate discutiuntur, atque explanantur. Rerum indice locupletissimo adjecto. Auctore Johanne Harpprechto ..

261쪽

L 1 5 ITEM LEX COR N. DE FALs. tum confectum est, non valere atque inutile esse.Nec ad reis pertinet, quod notarius quantum in se erat, ut falsum s perpetraret, egerit. Quia ad ordina- 1iam falsi poenam non siillicit, ut quantum in se est, falsum quis fecerit: sed praeterea requiritur, ut falsitas alicui prae)udicaverit,aut saltem praejudicare

& obesse potuerit, d. l. si quis in pignore,

νε g. sed epignoriit.a I. ubi notatur, ad stellionatus poenam inflige iam non satis esse, stellionatus crimen esse admissum;sed insit per desiderari, ut CX co

quispiam esus fuerit,aut certe i di potuerit. Quod cum in proposita specie

non acciderit: evidens est, ordinariae

falsi poenae locum non relinqui. Plane, si falsitas in eo sit instrumento Commissa, in quo solennia & substantialia a notario adhiberi solita, ut subscriptio, sigillum, vel aliud simile, deficiunt: unanimi Doctorum traditio est , eo casu notassum falsi poena non aes subii ciendum. Barto in o quis legarum,si. . a l. Cornel. de se . Sociis. Senior o LIo . coL a. verstertim case est . b. a. b. si duit.

262쪽

lN ST. DE Pu B L. iu D r 3r . d. tit. defas. num. bo. ct tamenoch. d. Os o 6. num. IS. Atque haec sententia ut Vera, ita certa juris ratione subnixa est: quia cum instrumentum istud propter solennitatu defectum non valeat laudrecte dici potest, hunc notarium falsum fabricasse instrumentum. Paria r 2 Isiquidem sunt; nihil facere, & aliquid facere,quod jure non subsistat, .g.codem tum, . de rejud. L quotiens, si . quitati .cogantur, o c. Per abusum t committit falsum, qui 33 sciens Z dolo malo falsis testimoniis, vel falsis ab alio fabricatis instrumentis utitur se inominis, G. g. i . .ad c cornecde majorem, . ct L alsos, . . C. eod.

Hoc tamen tinterest inter compone- α'temfilsum instrumentum, & inter utentem: quod ille in ordinariam legis Corneliae de falsis poenam incidat: hic Vero extra ordinem,& quidem mitiori poena coerceatur, Li. ctae falsi U. f. i.

. . t. C . in La .col. I. vers uaritur circa,

263쪽

tat, & verum esse intelligit, quando in prima instantia iste non fuit interrogatus , an falso instrumento uti vellet, vel non: secus,si interrogatus fuisset. Tunc etenim illi ex eo tempore, quo se u surum instrumento respondit, poeniten tia ad evitandam falli poenam non co- cederethr: propterea quod tuc in m a r i constitutus diceretur, &advcrsario jamjus quaesitu esset. Verum haec vix si satis tuta esse videtur limitatio. Nam mae si a os, δ. C. adi. Co n. de is id eo is, qui negat, se falso instrumento a se scie- ter producto uti velle, a poena falsi e cusari censetur: quia nondum perfecte usus est, qui lite adhuc pendente, vel per appellationem suspensa, per poeni tentiam usu falsi instrumenti abstinet. Incepit quidem uti instrumento: sed non plene & persecte est ustis. Cum ita que delictum necdum consummatum sit,merito ille a falsi poena liberatur. Id quod clarius evincitur ex L qui falbam,/ρ. .eoae ubi is, qui coepit 'falsam pem Ixcutere monetam,non punitur,si prius quam eam perfecte & penitus forma-R crisi

264쪽

i 6 g. ITEM LEX CORN. DE FALS. Verit, poenitentia motus desistat. Jam Vero haec eadem ratio militat etiam inco, qui interrogatus, an instrum elato velit falso uti, re ondit, se usurun dummodo non perseveraverit ad finelitis,sed destiterit. Vere enim dici potest hunc perfecte usum non esse: tametsi responderit, se velle uti. proindo non inepte statuitur; eum quoque per poenitentiam & declarationem suam, . qua profitetur ante litis exitum, se non usurum amplius, at cena falsi liberari. Nec obsistit, quod ex illa declaratione& res uisione ad interrogationem adversarii facta, jus ei quaesitum sit, quod amplius eidem auferri nequeat. Nam que ex declaratione ista, qua respondie anterrogatus, se omnino usurum illo

instrumento, nulla obligatio produci tur .. Cur ita ξ quia isthaec declaratio quatenus ad usum falsi resertur: eate nus obligatoria non est. Qui sic quo niam inhonestorum & turpium nulla est obligatio, L nec praetermittendum,17- - pro socio , ι generaliter, asi. cum L

265쪽

Iareo, o. in .ss . de Ad iussoribus, cum similibiu. Quod cum ita sit: perspicuum est, ex ea declaratione sive responsione nullum jus advers rio quae situm esse. Praeterea & eo casu, tuan do post disputationem aliquam super veritate & falsitate illius instrumenti habitam is , qui produxit illud, poenitet &renunciat, falsi poenam evitari non posse suspicatur

alligans ad hoc glossam es Dd. in Z I. si a

ses I. C. ad i. Corne defas. Practis. Papiensem in praeae gloss. Host, numer.. . CVLrium deci si . in s . o Foderium in phr mc. criminal. in verb. item quod commisit sitatem, numer. a . Sed haec quoque opinio non facile recipi debet :quandoquidem d. l. Isses, generaliter disponit; eum, qui falsum instrumentum usurpare coepit , ad effugiendam poenam desistere posse : ne que distinguit, utrum post disputatio nem aliquam super veritate & falsitatefacta,an ante desistere velit. Ergo nec nostrum est distinguere, i depretio, I. f.

266쪽

saepe allegatari. Ualsos, ctiam vigeat in illo , qui vult insti umenti usu abstinere post disputationem super falso institutam: si modo ante finem litis abstineat& desistat. Is siquidem nondum perfecte falso instrumeto usus est: ac ea propter, quasi delicto nondum consilii Si 'mato,puniri non potest. Illud extra omnem dubitationis a-3 I leam positum est falsum sine scientia& dolo minime committi, L nec exemplum,ao. C. ad Cornelia fal Iul. Clar. lib., sentent. falsum,num Hs. Venoch ib.a.d' arbitrar u quaest. cent. .ca ορ. nu.I. O sq. Hinc controversia non caret:

3 6 an , quisl sminumentusive testibin v seu est, cum descientia o dolo ejin non consat, in dubio silenter dolose id feci sepra sumatur ξ Et sane, si in facto proprio testibus vel instrumentis & probationibus falsis quis utatur: pr sumitur id dolo malo & scienter fecisse. Ratio est 37 quia facti t proprii ignoratia non praesumitur, i verius, at . . de probationibus. Secus est, si sus facto alieno falsas proia batio-

267쪽

bationes usurpet: quoniam hoc casinon resumitur dolose &scienter illis usus tuisse: cum factum alienum rcgulariter ignorari praesumatur, ut .m stri pro V, a O . f. dejur. o facti ignor. Iasensit Eal in culinum 3 i . C. si minor major. di . ct in con si. quidam testa producti, ver x hoc se uitur ob s. Cast esint. Σ. C.de si . instrument. GMenoch. Lib. i

traria opinio Ruini consi Soeum. o. lib. . dicentis, etiam hoc casu icietiam in facto alieno praesumi: cum in actore, qui ad judicium paratus venire debet, ignorantia probabilis non sit. Nam respondetur: prassiumptionem illam, qua actor paratus ad judicium venire pra 'sumitur,locum non habere,si praesitan ptio ista ad delictum inducendum tendat. Tunc etenim error potius S ne gligentia, quam dolus sive delictum praesumendum est, L merito, st. pro o

tio.

Per abusum insiper sit falsiim , s 3

quis malitiose & fraudulenter abutatur falsis seu adulterinis messeris, ulnis,

268쪽

libris, ponderibus,stateris,& similibus rebus : quamvis haec falsitas mitius, nempe duplo, ac relegatione sive exilio puniri soleat, L penult. g. r. ad LCornel. de fas. l. annonam, si. g.

o rum titulorum & honorum assumptio , ut & falsi nominis vel cognominis esseveratio, si alterius decipiendi caula fiat, pama falsi coercetur. E go qui se pro Comite, Milite, Equite, Nobili, Doctore, Notario, cum non sit,gesserit: qui illicitis & alienis insigni hus usus fuerit:quive personam in alterius fraudem mentitus fuerit; in hoc crimen incidet, falAU. l. eos, qui, ag. g. n. . adi. Cornel. de si . Lunic. se inibi

Dd. C. de mutat. nom. Paul. lib. s.sentent.

I Denique facto l comittitur falsum,

269쪽

si quis nummos aureos vel argenteos adulteraverit, raserit, corruperit, Vitia Verit,tinxerit, finxerit, conflaverit, vel quoquo modo monetam falsam per cusserit quicunque, J. l. qui fit sem,ist sad Corn. defas. Paul.Htit. af princ. Est

autem falsa ' moneta illa, quae cuditur 'ab eo, qui publicam cudendi potestatem non habet. Barto in . quifalom . eod. Didac. Ovarruv. de veterum contione numismat. cap. I. sive ult. numer. I. Caeterum falsam monetam qui fabri. φcaverant, ordinariae l. Cornel. poenae Olim subiiciebantur,ael. tcuns, I. cum LMq . . it. hodie vero poena ex Imper torum costitutionibus exasperata, fla maru exustionib. mancipatur,l. 2. C.de Dpmon. Go t. cram. Caroli V. art.III quo niam laesae etiam majestatis teneri vi dentur, d. a. C.eo M U. ad hunc g.n.II. Sed isti l l. a. vehementer refragatur lex. I. ver in vero longissime, C.eo . . ubi

monetς adulteratores solii capitali supplicio. adeoq; no poena ignis sive mo ris plectutiar. In hujus nodi dissolutione multu Do ores laborat, & comunirer

270쪽

1uer g ITEM LEX COR N. DE TALI. hanc conciliationem afferunt: quod Imp Constantinus in d. l. 2. loquatur

de illo, qui falsum monetam sub rorma& imagine Imperatoris percussit: hunc lex ista igne comburedum esse statuit.

Quod si quis sub erigie inferioris Prin

cipis sive Domini, cudendi numismatis jus habentis, hoc crimen commiserit: poena capitali, puta deportatione puniendus erit,d. LI. C. defas. mon. Iul. Clam.in 3s pum,nus . Vivius in lib.com

rum licet haec distinctio sive conciliatio satis speciosa sit a mente tamen dictarum li. prorsus aliena esse videtur. Neque enim verisi mile est ; Imperatorem in d. l. I. tractasse, aut etiam cogitasse de his puniendis, qui crimen hoCin numismatis Inferiorum perpetraverint: cumjus istud cudendi monetam tempore Constatini, soli summo Principi,non autem alicui inferiori compe'

tierit: ut recte animadvertit Ovarruv. d. eap. ult. de cossit. veter. numismat. num. R.