Commentaria in celebrem titulum institutionum juris imp. Justiniani, De publicis judiciis quibus insigniores quaestiones criminales sedulo & accurate discutiuntur, atque explanantur. Rerum indice locupletissimo adjecto. Auctore Johanne Harpprechto ..

251쪽

Deinde falsum dicto committitur: si a testis l in judicio sciens & dolo malo falsum testimonium dixerit. l. r. f. adcorne de f.multam, I . C. detemb. VHGsenb.in Parat. fad Cornel. designum. .. Non solum autem is testis, qui respondit cotrarium ejus, quod ipse vere scie bat, falsi postulatur: sed ille etiam, qui interrogatus in Judicio de re aliqua veritatem subticuit, seque nil scire affirma

δ . Iul. Clar. lib.ssent.gfalsum n 1. A t quid 33 de l statuendum, qui pecuniam accepit, ne testimonium contra aliquem diceret vel netes ait dirandigratia a judiuem iret ξ Et sane Menochius adegato ca SIO. num. It. cum Baldo, Felino, & Dccio existimat: hunc testem non ordinaria falsi poena, sed arbitrio)udicis plectendu esse: cumajure certa poena definita non sit. Veruistum quoque testem poenae falsi ordinariae subjacere, manireste probatur ex

252쪽

Nec obstat, hunc hominem,qui precium accepit, ne testimonium diceret, veritatem non immutare, adeoq; nccfalsu in committere. Quandoquidem.

responderi potest, falsi poenam eo casa

constitutam este , tam cisi proprie non falsum, sed aliud crimen perpetretur. Haud enim raro accidit, ut diversat εdelicta iisdem poenis coerceantur. Si Cadulterium ex novis constitutionibus poena gladii vindicatur,ut μ'. explicatuestis β. item lo Iulia de adult. h. t. cum nihilominus & homicidium & alia delicta eadem poena puniantur, g. item lex Corn. de Par. v.eod. Rusdem farinae quaestio est: an i par- ι In falsi ii testu a ciendus,qui veri se amonii gratia accepit pecuniam, o verum etiam iustimonium dixit ξ Et crebriori Doctorum calculo affirmativa rccepta est sententia, Bartol. ct Hippol t. de MarsitIA LII. g. r. 1. ad i. Corn.defas Auri in aecap. I.de crim Op. 9 Felin. in cap. licet causam.

us ri

253쪽

distincte Marcianus ait: eum, qui pecu niam accepit ob dicendum testimon una, poena legis Cornel. de falsis assici. Nec quicquam movet Didaci Covar' ruV.is d. ca8. quamvis, prima'. r. ecf. g. r. . ver . quod si testis verum, es c. de pacLin o. δί Menochii aeca .RIO. num. σ.ctheq. aliorum it, dili emientium ratio: quod videlicet testis , qui preciam accipit ob verum testimonium dicendum, non immutet veritatem, sed eam potiuus confirmet. Nam ex hac ratione id tantum colligitur: falsum in specie ista non committi: minime vero indo sequitur, deliruim illud, quantumvis falsum non sit, poena falsi non coercendum esse. Etenim saepe sui ante diximus) diversissima delicta sive crimina, iisdem poenis vindicantur. Licet igitur hoc crimen, quo de hic agimus, pro 'prie non censeatur falsum: attamen cu

turpissimum sit, re'; pessimi exempli, Ob

254쪽

ob verum ςtiam testimonium dicetidum pecuniam accipere merito poena cadem, qua falsarius, punituris, qui ta te quippiam perpetravit. Huic convcniens est, illum quoque,qui alicui pecuniam dedit, ut pro se testimonium perhiberet, ei deni poenae subjugandum esse,praea M. LI.in prin. . ad Corn. defas. Ciarm in d. 9 Olβm,H. . 93. . Caeterum vicina isti, nec minus clegans quaestio est: qua 'plectendinsi; z-na testis, qui unum a firmavit extra, i cium, opsea contrarium arte tines judicio: hil communiter,& recte quidem quanquam Sartol Leos, qui, ag. nu. S. eoaet. 70ndarm in tractat. de testibus, c. II. ct Matth.de A lictis in Constit. Ne . polit.lib. I.tit.deperjuriis, n. r . repugnaΠι)obtinuit: tcstem hunc non falsi poena, sed mitius & cxtra ordinem esse castiagandum , ut mendacem. Ita sentiundi Ea M., c. I. I enim,colum. a. Euid sit immesitura, defud. Albertc.in trari patui. a.

255쪽

ta nis opinionis plana est ratio: quia i cunulla lege demonstretur, poenam falsi hoc casu ejusmodi testi irrogandam eDsemec nostrum erit,illud affirmare. Drubescimus quippe absque lege loqui,

praesertim in poenalibus. Nov.II. cap.f. Praet rea si l testis falsum deponat e tra capitula & articulos, circa quos ii terrogatur; non poena ordinaria falsi, sedjudicis arbitrio coercetur: utre on dit Sald.consit. Io 6. lib. I. Bolognet. coni. yo. Vivius intractat.communium opinion. v nion. 3 sI. insin. Ganrinus tract. malefiorum sub rubr. dest artis, n. a I. quos omnes .

me annotatoinum. .

Sed & si testis falsum dicat in his,quae

accessoria sunt, nec ad substantiam actus pertinent : non ordinariae legis Cornel. poenae de falsis, sed extraordinariae subit Otur. Idq; ea nititur rationetao quod falsitas i non punitur, si contin-

256쪽

gat in his, quae sive vera sive falsa sint, nemini nocere queunt, argum. L si quis

tib .s .de arbitr. δει .quaesi cassor. pis essalii ab iis memorati. His itaque casibus cxceptis tessis falsum dolo 'alo deponens, ordinaria falsi i cena plectitur, ut supra ostentum est. Quinimo ob falsum testimonium a se prolatum, in te dum graviori, quam talsi poena testis punitur. Etenim qui in publicojudicioialsum testimonium ea mente &propolito dixerit; ut innocenti capitis periculum crearet, ipse cx l. Cornet de si-car. capitis poena merito subire deber, per text.expi essum in l.I. g. I. ad Cornecdescar. cVerum hic dubiu suboritur rannet

sis, qui in t privato judicio capitali falsum

deposuit contra accus tum innocentcm,capiatis poena teneatur 3 Et cum d. l. I. g. I. f. eod.

tantum de publico judicio loquatur: putat Acu ursius ibidem & Albericus,

257쪽

bj8 f.ITEM LEX COR N. DE FALL, hos que secutus Egidius Bollius in pra- , ctic.criminat. tit. defas. num. IO. testem non teneri capitis poena, qui in capitali

judicio, quod publicum non est, sed

privatum, contra innocentem falsium te stremonium perhibuerit. At qui Cis quid isti dicant: mihi sentcntia assirmativa, quam Angelus ad d. g. I. tu tur,verior videtur: idque hisce rationiabus. Nam primo cum talis testis per falsam suum testimoniti, causam mortis praebeat, sicque capitale supplicium alicui inferat & acceleret: non injuria ei etiam capitis poena irrogatur, nihilin-rerest, Is.f. ad L Cornel. de Scar. Deinde eadem ilibest ratio in judicio privato capitali, quae inJudicio publico capita- Ii. Neque enim minus falso suo testia monio testis obest, qui in privato judicio, quam qui in publico capitali falsum icti imonium edidit. Vtroquemamque casu innocentem capitis peri- λ culo subiicit. Cum ergo utrobique cadem militet ratio:idem quoque jus no immerito statuitur, arg. l. ρα damo. g.

nummularios de edendo, o Lugud quae situm,

258쪽

h refragatur Ii .i . it. Cornia.de car. Nam etsi verba istius β. non conveni ut λ capitalis, quam publici locum habent. - Ratio siquidem ' seu mes legis, est anima legis,& pro ipsa lege habetur, muher, matrim. & scire leges nol hoc est, verba corii tenere , sed vim aci l potestate, scire leges ro de legib. Quo

ctiam pertinet: Loges in sententia sivei mcnre,ac radice rationis, non in verbis. s. Con si nominis, o f. de verb. unisci: l intelligetia, o cod. .can. Marcion. O.caus A l t.Ut 5 illud, quod per man' traditur, qua do constet de mente legis corraria. verbis, licere offendere verba mentem servando .credendum, . g. I f. qui etan tu or. l. sit e, G. g. aliud, vers edet sima me . de excusationib. Imo non dubici est; in legem committere,uci legi injuriam facere eum, qui verba legis amplexus, Hus dein rotuntatem oppugnat, L non dubium. .mprisc. cis statbu .

Scriptis

259쪽

r .lo g ITEM LEX COR N. DE PALL* Scriptis i falsum seu falsitatis crime variis committit.r modis:veluti si quis falsa instrumenta componat, dictet, in mundum redigat; aut instrumenta, registra, rationes, acta, libellos, cautiones, chirographa, epistolas scienter & dolo malo, in fraudem alteri us laedat, corrumpat, mutet, adiiciat, demat, ra

dat, deleat, false subscribat, falsa sigilla

appendat ; aut dolose aliorum chiro- grapha imitetur; aliudve id genus faciat, quo rei veritas non appareat. ael. f. l. a. l. instrumentorum, Iss. L qui fissum, . passim adl. Cornel. de p. Paul. lib.

1 sentent.tis. as. Damhouder. inprax. reri crimis.cap. Iaa. In primis vero per scripturam committiturialsum,si Notari

1 1 us t aliave persona publica falsum in

strumentum concinnaverit. Hinc pulchrae qua tionis est: an si Λ otarius severeontractu perse invalido fusum confecerit instrumentum ut falsaritu ple Zi debeat Et quamvis Bartol .in L si qus legatum. . . a m D. .ad Cornta de as. Ruin. cons L

num. .

260쪽

1 . aliiq; per hos citati arbitrentur: Notarium istum, si in instrumento omnes debitas solennitates adhibuerit, ordiunaria poena legis Cornel. de falsis puniendum csse, eo quod fecit, quicquid potuit, ut falsitas effectum haberet: t men contrarium fortassis non dissicuti

ter disputando sustineri & defendi pos

set. Nam certissima est, receptissimaq; regula: quod falsitas, quae nemini no-Cet aut praJ udicat,ordinaria poena falsi plecti no debeat, o qu in pignore Gθ uo. f. depq rat.actgo .ct DLm l. domus,a3. C.ad L Corn.desas Arielm tract. de ma sic.in verbfalseris, ver quaero quot

modis, hum. D. ubi ait, illud perpetuo me te tenendum. Gillib.I. observat. pramo . o. num.7. Cura. DN.d euaein . parsinum.I1. Clar.d. g.fφὰm,num. 31. ubi ins nil propemodum auctoritatibus hanc conclusionem confirmat. Jam autem CXpedi-. tum est: falsum in hoc nostro casia n mini nocere vel detrimentum aliquod