Georgii Agricolae De mensuris & ponderibus Romanorum atque Graecorum lib.5. De externis mensuris & ponderibus lib.2. Ad ea, quae Andreas Alciatus denuo disputauit de mensuris & ponderibus, breuis defensio lib.1. De mensuris, quibus interualla metimur

4쪽

GEORGII AGRICOLAE

De mensuris & ponderibus Romanorum atque Gra, corum Lib.ν De externis mensuris N ponderibus Lib.ii Ad ea, quae Andreas Alciatus denuo disputauit de menaseris &ponderibus breuis defensio Lib.i Demensuris,quibus interualla metimur Lib.t Derestituendis ponderibus at mensuris Lib. t precio metallorum &monetis Lib.1 1

Cum priuilegio Imp. Maiestatis ad quinquennium.

6쪽

ΙLLUSTRIS S, ET PO

nete, comitibus Palatinis Saxoniae, Burguaias AIteburam 8c Magdinurgi, comitibus Brenae,dominis terrae Pleisensis,Mauricio lacri imperη archimarschalco 8c Electori ato eius ii Batri Augusto Georgius

i Agricola s. D.

Aepe mihi memoria repetenti uetustissimas quas &

illustrissimas Germanoru similias, ex numero earum,

quae de his supersunt, uestra, duces optimi,uideri solet tacite secundas tenere.na & pacis belli laudibus abundat,& multae nationes in eius potestate sunt,& opibus Miluit Etenim cum Sigardo bellum diuturnum suscepit rex Francorum Dagobertus iunior. quod deinde cum eius filio Diterico, quem genuit ex Milanda filia ducis Uenedorum , primo gessit Carolus Martellus auus Caroli Magni, deinde Carolomaianus Martesii filius: tum idem Colomannus S eius stater Pipinus. Illos autem duos Sao

xonum principes, maiores uestros, nonnulli Francorum annales, ut etiam mos Ronaanorum est,reges nominant. Ditericus uero ex Do

bra filia ducis Obemtorutri procreauit Vernechinum. cuius tempo

ribus Pipinus Caroli Magni pater rursus bellum Saxonibus secit. V echinus autem ex Cunil da silia ducis Rugorum suscepit Ubtechindum&Brunonem proauum imperatoris Henrici primi. cuius Henrici filius fuitimperator Otto primus: nepos,secundus: pronepotes, Otto tertius & Henricus secundus. Cum Vitechindo & caeteris Saxonum principibus, quod acerrima illa natio a religione Christiana abhorreret, Carolo Magno per annos amplius triginta bellum fuit. quod plures scriptores narrant. Vitechindus autem ille duos filios sustulit: ex Geua serore Si est regis Danorum, Vipertum maiorem natu: ex Suatana Lechi riscoru & Boli ora ducis filia, Uitechin/dum minore. Maioris filius fuit Ualbertus,qui multos liberos pro/creauit, Ditericum scilicet, Vitechindii, Immidum, Regebernum,atoque quartus ille,ut autor est Uitechindus Corbeiensis, Danorum cooptas fudit, & Saxoniam ab eorum irruptionibus uindicauit. Diterici Mero filia Mathilda nupsit imperatori Henrico primo Ottonis Saxo. num ducis filio. Hibertus quidem & ex eo generati Vestialos tenue runt in sua di fone: sub minoris autem eiusdem Vitechindi filii pote statem, ut etiam his temporibus sub uestram, partim subiuneti erant - α Saxones

7쪽

axones Ostlisi . Sic maiores nostri orientales uocarunt, sicut etiamnunc occidetales Vestialos nominamus .nam Cervecii princeps suit,&praesedius praeterea Soraborum. Qui duos filios Fridericu Diogreimum ex lulanda uxore, quae filia fuit comitis Rochlicensis, suscespiti quorum hic occisi fratris ulciscendi causia temporibus ducix Otto, nis in Saxonia, ut Uanco scribit bella gessit. Sed filius eius Ditina. rus,quem ex Bossena filia comitis Plei sensis sustulit, etiam Uittinum possedit, atq; bellator ille prudes imperatorem Cunradum primum,

qui exercitu collecto Henricum primum, tunc Saxonum ducem Granae obsidere uolebat,elusit fingendo maximum exercitum mox astuturum, cum nullum conscripsisset Sc comparasset . Eundem Ditinarum& Bernardum Redariorum prssectum Obetritos, Vilms Heluetos, Zescos praelijs fregisse item Uit echindus Corbete sis in primo rerum Saxonicarum libro scriptum reliquit. Huic Ditinaro uxor fuit Vibia filia comitis North ingensis.ex qua genuit Christianum principem Lusiciae, dc Dedonem comitem Vittini. At Diterico,quem Geors us Spalatinus, harum rerum diligens inuestigator, scribit Ditinaristium fuisse, nos Dedonis,atin ita Ditinari nepotem fuisse censemus, ex Iudita filia comitis Merseburgensis nati sunt Dedo & Fridericus.

Dedoni aut Otto tertius, ut annales Lauterhergii tradunt, regionem

mortui Bionis comitis Merseburgensis dedit. Eius Dedonis filius Ditericus ex uxore Mechthilda, fili Eccardi principis Miseni, pro.

creauit sex filios & unicam filiam. Atm ex numero tot filiora Thy/mo, qui dux exercitus Henrici quinti fuit, & meruit Misena, ex Hidada filia principis Stadensis multos liberos habuit. Quorum Cuniadus 6c eius nepos Fridericus cum Sarraceia is in acie pugnarunt. alter cum istis Christiani nominis hostibus bellum faceret imperator Cunradus tertius:alter eum Eridericus primus,cognomento Barbarossa.

Ex hoc Cunrado Leutgarda,natione Sueua peperit sex filias dc totidem filios. Eorum otio duxit uxorem Heduigem filiam Alberti duo cis Saxoniae. ex qua procreauit Ditericum.Cui ex Iudita filia Hermanni principis Toringi, natus est Henricus primus uestrae stirpis Torinsiae princeps. Huius Henrici ex Alberto filio nepos Fridericus pro sua dc patris salute magnos labores & spe maiora pericula suscepitietenim duos imperatores Adolphum nimirum 8c Albertum primum, eorum copiis, sed maxime Sueuis, ad Luccam oppidum profligatis,

ex erepta Toringia expulit. Cui duplex cognomen fuit . unum traxit ex morsu. nam mater Margareta, filia ducis Sueuorum, cum, quod ei maritus Albertus periculum intenderet, se in sugam conincere uellet, illius, qui iam annos tres haberet, malam, ut memor esset improbitastis paternae, uulnerauit dentibus.alterum habuit ex Toringia, quam a/miserat, id autem etiam accidit patris iniquitate, recuperata. Fortis es

8쪽

NvNcvPATORIAnim dictus suit. Eius uero filius Fridericus,vester tritauus,ex graui/tate nomen inuenit.at hic reliquas arces quas eius auus Albertus asliena uerat, recepit. Cuius rursus filius Fridericus, uester adauus,cos gnoincto strenuus, Erphurdum me sibus duobus obsedit. At abavus uester cui item Eriderico nome, cum Zetas, qui incolunt Bohemiam pugnauit.& cum inter omnes principes unus tunc excelleret prudens

lia,Opibus,potentia,Sigismundus Imperator ei munus eligendi Caesaris detulit,& duce Saxonibus praebuit. Cuius filius Fridericus uester proauus, item bellum intulit Testis. At. hi quin principes e continenti genere,tametsi essent bellicosi, tamen,quoad fieri potuit,non tantum nomine, sed re uera suerunt Friderici. nam magis etiam comode administrarunt ornameta pacis, rem bellicam. Sed Albertus, uesteratius, acerrime propugnauit pro imperatoribus. etenim Matthiae Ungariae regis, qui bellu mouerat Friderico tertio, Sc Pannonia superioa rem,qua appellamus Austria, maiore ex parte occupauerat, impetus repressit: Hadros, qui Brugis Maximilianu dedissent in custodia, in a. xime perculit & afflixit Frisios dicto non audientes imperatorii seegit ac domuit:at patre uestrum Henricum Eranicae obsessum ex periculo exemit. Georgius etia, patruus uester, non tantum ex genere es opis hus suit nobilis & clarus, sed ei ex prudentia quo & fide naultu laus dis accessit. imperatoru enim fuit obseruantissimus. Deinde uestra familia dominatur in Hermunduros, Toringos, Saxones, Francos. etenim ueterum Hermunduroru Sueuorum reliquiae nos, ad Albim habitantes sumus. quos posteri nomine, ut fieri solet mutato uocarui Misenos a Misena quod illud oppidu principu,marchiones nos uocamus,imperio domiciliu ac sedem praebuerit. cuius ergo is, qui iura S,Nonum ante aliquot secula scripsit principe Misenum nuncupare Sueuum uideri potest. n6 enim in quod ipse Sueuus esset ut fuit, cp quod Hermunduris Sueuis imperaret. reliqua uero regione Hermunduros rum, in qua ad oriente Albis oritur,relicta olim ab incolis qui in Nooricum & Rhetiam secunda migrarunt, vel Venedom, siue Stauorum fetas,quae se appellat riscos, occupauit: uel tenent hi Germani, quos ohemos prisco uocabulo nominamus. Sed etiam huius regionis uestrae non exiguam partem olim incoluerunt Venedi, dicti Sorabi. qui partim praeli js cum a Francis, tum a Saxonibus deleti sunt: paratim se receperunt ad suos: partim seruitute oppressi sermone nostro coeperunt uti. Ita nostri sunt Hermunduri illi qui cum Cattis,ut scribit Cornelius Tacitus magno praelio certarunt,dum flumen gignens do sale foecundum 8c conterminum utraq3 gens ut ad se traheret. nam uel hodie ad flumen Salam salis hi sontes in nobili urbe, quae Hala inde dicta, conspici pollunt. bellum autem hoc, eodem autore, Hersmuduris Prosperum, Catus exitio fuit . quorum terram partim posi

is 3 sederunt

9쪽

sederunt hi potissimum Saxones,quos appellamus Vestiatos:partim seruariit ipsi Catii. hodie Hessi nominati. Toringi uero in primis nos biles habitant in optimis illis & uberrimis campis qui cingunt & concluduntur sylva Semana,& Meliboco monte,ae Sala fluvio. At Saxones trans albini, qui in uestra ditione sunt, Sueuorum Semnonum res gionis partem incolunt: cisalbini Cheruscorum, siue Cerveciorum. ilolo aute nomine eos uocat Cornelius Tacitus, hoc Vibius Sequester,& certe Cervectum oppidum extat. Francorum denique gentis, cui Gallia occupata inter caetera immortalem gloriam dedit, non constemnenda pars est sub imperio principum, qui ex eadem, ex qua uos,

stirpe orti sunt.Atw hae regiones Iogitudine, quae est ab Albi ad Verram,sic flumen alterius sontis Visurgis appellatur cL. millia passuum implent,latitudine excedunt.ea uero est a Francis ad Saxones. eos disco,qui in uestra sunt ditione. nam alioqui utrius* gentis, sed maxime Saxonum terrae longe at late patent. Sed Sala flumen Toringos diuidit ab Hermunduris.utrorum* regio omni ex parte densis sylvis& crebris montibus munita est,praeterquam ubi altera alteri & utra Saxoniae sere uestrae iungit : ut has getes inter se natura ipsa cociliasse uideri possit. Hermundurorum autem montes adeo metallorum, praecipue urro argenti, fertiles sunt,ut nulli regioni de eius copia cocedat. tolles ad Albim siti generosum uinum gignunt. planicies abundat stumentis. Toringia tamen tritici ubertate non modo hanc, sed omnes alias magnae Germaniae terras, facile superat: ut sumen Germaniae re istissime dici possit.nec uero uinum ipsi deest,& magnos fructus capit ex isatide herba,quam uulgus guadum uocat.In his autem regionibus sunt urbes amplae & florentes: oppida pulchra & ornata: plurimae voces natura & situ in primis nobiles. Quae omnia quicunq; contem Plans expendit,quam uestra familia abundet laudibus ti belli & pacis Midet: quam acerrims nationes in eius sint potestate qua ni diuiti j s ab fluat. Sed quorsum haec mea spectat oratioc quorsum ut, duces illu strissimi,consulatis paci. quam hae uestrae nationes & gentes sub ma/ioribus uestris uere Fridericis, id est pacis diuitibus, tuta tranquilla traxerunt usq; ad hec turbulentissima tepora, quibus inter Germanos summa de religione dissensio, no modo regioni b. uestris, sed toti sere Germante maxima calamitate dedit. Cosulere aut poteritis paci, si apostoloru non modo scripta,sed etia traditiones, παραδόσπις Graeci uoscat,& sanctae catholicae ecclesiae ritus, quos uetustissimi qui scripto res Christiani literis memoriae* mandarusino reieceritis. si, ut instituistis, obedientes sueritis potentissimi Caroli v. Imperatoris, &Ferdi nandi regis imperio. si deniq; estis coniunctissimo animo cu reliquis

Germaniae principibus. Qua primum aut hi, qui uobis parent,haec intellexerint, eis quo rursus pax & cocordia insidebit, dc legibus,qui

10쪽

hus astricti sunt obtemperabunt. quae leges cum imperent ea quae refleta sunt prohibeantq; contraria, etiam mensuris & ponderibus iustis uti iubent:iniquis uetant. Ut uero quaelibet resp.habet sua pondera suaso mensuras,ita etiam lite . quae maxime Graecis & Romanis Otuntur. de quibus libros quin conscripsi, Sc ab hinc annos sedecim edidi, quos nunc correctos & emendatos uobis consecraui prospter multas causas,sed in primis propter beneficia,quae a uobis nuper accepi,cum per Bohemia ad Caesaris exercitu una proficiscerer. Quia enim uidi uos & Caesari & Regi quibus deus potestatem moderandi/ Germanos tradidit, seruare fide, quod maxime decet principes, mihi iusiurandum,quo uobis eram deuineius, nullo modo negligendu pustabam. ita uxore charissima,etiam praegnante,cum dulcissimis libearis domi relictusoriunis praeterea meis, ex quibus hostes praedam caspere pollent, in exercitu uestro pene senex militaui. Sed de his nune fatis. Illos autem quin* libros, uestro nomini dicatos,sequuntur duo libri De externis mesuris 8c ponderibus: atq; libellus cuius inscriptio est. Ad ea quae Andreas Alciatus denuo disputauit de mesuris & ponderibus breuis defensio. deinde subiunctus est liber De mensuris,quihus interualla metimur. tum alter De restituendis ponderita ato mensuris. postremo tres De precio metallorum & monetis. Quos omnes in chartis impresses peruulgaui, ut 8c bonam literam studiosis quam maxime prodesse,& uobis uestris de me meritis gratum me praebeare possem. Valete duces illustrissimi.Kempnicq Hermundurorum siue Misenorum vi. Idus Martias. An. N. D. multa. De mensuris Sc ponderibus Romanorum atque Graecorum libri quin . quorum Primus est De mensuris Romanis. Secundus De mensuris Graecis. Tertius De rerum, quas metimur, pondere. Quartus De ponderibus Romanis. I H