Tractatus de beneficiis ecclesiasticis Caroli Gagliardi 1 Caroli Gagliardi

111쪽

alium non habeni Superiorem si). Spatium id semestris deeurrere a die non vacationis. sed nolitiae istius contra negligentes tantum, et quovis impedimento vel juris, vel lacti obveniento tulerea susyndi cursum temporis ejusmodi: Praelatoque s spenso ab sua jurisdietione, et ossieto, quia tune delicit ordinarii collatoris nπligentia, non ad alium, nisi ad Romanum Ponlisi rem devolvi collationem, qui praeter ejus deas am, et negligentiam potest praebendas donare, Innoeentius lil. deci ravii sa); mox censuit non valere collationem ab ordinario coluta lore faciam lapso tempore Concilii Lateranensis 3 Honorius III. itidem reseripsit, Epis pali Sede vacante ad capitulum noui evolui Episcopalem collationem praebendarum pre Superi vis negligerusam: quum non fueris sit aversor, qui ea3 pol aet de faelo vel de jure eonferre et eamqtie ob rem constrinavi lΕcelosiae S. Loueini eoneossionem ab Archiepiscopo Capuano exectiloro apostolico laetam si) XIII.Vaeationibus Romanam, et in ria Romana,quae aliud reservationis genus praecipuum invexerunt, viam stravit consuetudo vetustissima creandi ei ordinandi in Synodis oecumenicis novos Episcopos in eorum vacantes Sedes, qui ves , mortem in eisdem Synodis obirent, vel se ultro abdicareni r nunciantes, vel rite ob crimina doponerentur. Nnm ex historia

et actis synodi eis liquet, quod Nicaena Synodus I in S. Philogonii Patriarctas Antiocheni apud Synodum ipsam dola ueli

sedem evexit S. Eustachium Episcopum Borreensam. Costantinopoli lana Synodus II. in S. Gregorii Nagiangeni renunciantis locum ordinavit Neclarium. IV Chalcedonensis degradato Dioscoro quum alium subrogare decrevisset, ileralis Agyptiorum Praesulum precibus indulgens eum dispensationis gratia in suam Sedem restituit. Sexta Srnodus in locum Maearii Antioebeni Patriarchae ab ea degradati suffecti, ordinavitqae Theopha- 1 Ex Innoe. III. epistola in ean. liωι magister 3. de sumto

M Honor. III. in eop. illa deaeotionis a. ne Sed. vae. Gug ιun.

112쪽

Electorum a quinque Nationibus depulatorum. Quas res caninnicam palefaciunt auctoritatem uaeationis in Synodo per obilum, renu talionem , et degradationis sententiam, moremque vetustissimum, ut Ecelesiae in ea vaeantes a Synodo ipsa conserrentur , et ordinarentur. Similis inde mos vaeationes apud

Sedem Romanam invexit. Quandoquidem Ianoeensius III. praebendam Ecelesiae Cremonensis, quae apud Sedom ipsius per obitum vacaverat, nepoti Η. destincti contulit, linorasque ad Episcopum, ei capitulum dedit jubentes, ut si stallum in eli ro, locumque in Capitulo adsignarent si). Minde Clemous IV.nd Romanam Sedem evectus anno Iaso . prinuis omnium jure scriplo reserva ii suae Sedi Apostolicae omnia benefieta apudeatndem Sedom vacantia, antiquam ea in re consuetudinem Romanorum Pontilicum praecessimo adseverans, Collationem Ecclegiarum . permnatuum,dignatatum, et benesiesertim apud

suetudo s ait in Romanis Ponti sus reaerearis. Ros Dagus laudabilem repulantea hujusmodi eoMuetudinem statuimu3,m Melesias . dignitates, personatuδ, et bene se, quae - apud Sedem ipsam deiωγου vacare contagerit, aliquo prae- 'o ter Romanum Ponti rem quaeumque ais avetornate munitu8, . sine iure ordinariae potestatis ipsorum electio, prooisio, Reu eotiviri ad eum pertinenι s nisi ei ait auster eonferendia ei dem in Curia Romana vaeantibua vestialis . et eaepre3sa ab ipso Ponti e Summo avetoritas attribum eo erre alicui non praesumat. Noa enim si secus auentatum fruerit, deee nisu - 2). Texlus hie vaeaiiones a Sedem .

r) Innoe. III. in eap. Meetina a3. de ae sationibus. a) Clear. IV. in eap. lieeι. a. de praebendis. et dignitalibus. Ulgares editiones post Antonium Coultiun textum hunc alternatim inseribunt Cleuisti,i ΙΙΙ, alia, i V. Cum autem reservatio isthaee ignota fuisset anto Clementem III, qui sedit anno II 88, et Co

113쪽

quii in non limitarit ad easum obitus naturalis bonosicin Horii mapud eam contingentis , generalim loquens videtur alias non excludere species vacationum ex resignatione, vel depositiona obvenientes, ubi exempla diversorum vacationum apud Synodos, si variae inde collationes pontificias considerentur. XIV. Grogorius X. in generali conellio Lugdunensi nn nola 274. atmutum Clemento praedecessoris sui de dignitalibus, et bonolletis in curia Romana naean ibis non per alium, nisi per Romanum Pontificem conserendis decrevit taliter moderandum, ut ii, ad quos eorrumdem beneficiorum, et dignitatum spectat collatio statuto non obstante praedicto ) demum post mensem a die, quo dignitas, seu beneficia ipsa vaeaverint, nu- mei andum ea conferre valeant lantummodo per seinsos, vel ipsis agentibus in remolis j per suos Vicarios generales in o rum dioecesibus sexistentes, quibns id canoni est sit commi rum IJ. Verum in aliis reservationibus limitatum ripae num- quom est consorendi tempus, quo elapso libortas eonserendi ad Ordinarios rediret. Animadvortere heic juvat Clemento in IV, et Gregorium X. promiscuo sensu dixisse apud Sedem vaears boneficia, et in curia Romana: ut intelligamus alterutram loculion om unum idemque sonare, et inanem esse unius ab altera disserentiam a nonnullis proprio maris excogitatam. XV. Dein Bonifacius Vlu. anno I 29s. creatus Pontifex r=citatam Clementis 1 . constitutionem declaravit Deum halere

in lene sis, quae Legali, συι Nuntii Seris ejuadem, neΙquisis alii ais Romanam Curiam venientes. Des etiam rocedem Ies ab ipsa obtinere noaevinur: gi eos is locis vicinis ipsi gu- . melius Clementi IV. qui Pontifieatum assumpsit anno 1265, ut in vetustioribus eodicibus legitur γ', quam Clementi III. inseribitur. . I Greg. X. in eap. alamium 3. de praeb. in VI. Id vero B nis. VlIl. vetuit Episeopis, dum edixit perpetuam sors, lapso etiam

114쪽

Hao mori eontingat: quemadmodum at in Deo, Mi eadem curia residet, morerentur. Idem eat, at Hiquis sesia

Romana Geloia meante, peregrinuisonis, infirmuratis. auι recreatino, seu alia quavis cauna ad Deum Curiae r L num recedens in hujusmodi Deo vicino decedas dummodo abi essumsi erat ad ipsam Cursam reversurus, jus domicilium, aera domus propria non Mosai. Loca vero intelligantur vicina Bat, dem Cursae in praemoris,quaeremomuli di s diaplas galea 'uas De easu sis verialiter solumus eo uturi a Deo ubi moratur sesa curia, non miserunt. Sam si quis su Leo,ubi destis curia,suae originis domiimha -s,dum claudas tremum in ea: 03sua bene essi sub praedis o non aliter in- eludantur alasvis,quam ει Curialis esset aulea, et ibidem ocem gione Curiae moreretur. Porro eum Curiam de Deo ad Deum

transferri contavit: si CuriaIes in itinere dum cursam am untur eamdem vel in Deo, tinde re dis ipsa Curia, fom iactan remanentea infirmi, rebus inibi eaeimantur humanis, praemo3um ammtum sinantumcumque locus, tibi decedun alima curia sis remotus) ad illorum beneseia se eaesendis ij. XVI. Mox idem Bonifacius Legato suo a latere in Gallias auctoritatem recipiendi resignationem ab obtinentibus benescia eeeleasaalsea in iisdem 'rtibus . qui ea vellent ID here in ejus manibus resignare, ae benes a isera personis idoneis conferendi s j. Ex hoe textu eolligitur etiam resignata in manibus Papae beneficia apud Sedem ipsius vacare , noualiter, quam resignatas in nodo Episcopales Sedes. ac digni-iales. Verum quoad pendeat una reservallo, quam sibi Lega-lus a taloro statuerit ordinaria suas legationis potestale, alium in ea ipsa Ecclesia praebendam reservare non posse, constituit iὶ Bonis. VIII. in eap. praesenti 35. da praebendis in VI.

Iure civili quum in singulos dies vleona millia passum dinumerentur a crio in I. vicena multa I. D. si quis cautionibus in judicio sistendi causaa faetis non obtemperaveris: duorum dierum spatium hae ipsa ratione finieudum tradit Gl.in est. cap. praesenti vorbo legales.

115쪽

Io6 idem Pontifex ij. Quemadmodum noo aliquam Ox Cathedralibus, vel regularibus, vel collegialis Ecclesiis , neque primam inibi dignitatem post pontis ealem aj. IIas omnes hine eliam

Sedi Apustolicae reserva lao arguunt.

XVll. Romana vero Sede vacante parochiales Ecclesias, quae apud eamdem Sedem, ei in curia vacaverint post Papae obitum. vol eo vivo, vacantes collaria non sint, ab 0rdinariis locorum posse libere e serri: ne ipsarum vaemio distina perseuti valeat animabus adferre, Bonifacius idem statuit 3). Xyli I. Has quidem in eorpore juris clausas re3e valion generales beneficiorum in curis .en apud Sedem Apostolicam

vacanitui. nee non veriales jure praeventionis, et devolu tionis prospero successu invaluisse palam est ex conti uualis Pontis eum sumessorum constitutioni Dus extra vagantibus, et

Caneollariae Apostolieae Regulis mox en uel eandis , quamvis Galli, et Angli potissimum pro aris, et socis pugnantes studuissent ipsas a se lotis lacertis avertere s4J. Synodus Constamitentis urgentibus potissimum Galliae Depulatis non aliud do- erevil , nisi ut Romanus Pontifex proximo tunc eligendus resor. 1 Idem in eap. praesenti 3. de scio Dyasi in VI.

et in Idem in cap. deliberatione 4 eodem sit. in VI. 33 Idem in eap. si Apostoliea 35. de praebendis in VI. Uoe

O N. Alexandor in his . saec. XUI., et XIV. eap. 6. art. S. cum Mailli eo Parisio querelas, et studia Gallorum, Anglorumque, Eontra poulisicias reservationes enarrat. Odoricus Mynaldus ad an. 23o I. num. 59. orationam Monymi Episeopi Gallieani habitam in actis praea iubulis ad concilium viennense,qua nimias collationes beneficiorum cuin cura, et sine cura clericis plerum quo ignotis, vel indignis a Romana Curia imperatas insereatur. Decretum Ε elesiae Gallicanae Parisiis eoaetae de amovendis reservation ibus

quibuscumque tam generalibus, quam specialibus Carolus Vi . Galliae Rex edicto suo promulgavit anno x M6, Henriei Ili. Anglorum typis litteras ad invocentium IV, mox Eduardi III, ejusque Nationis Augileailao ad Clementem VI, pro pontificiis reservati nibus abrogaudis seri historia.

116쪽

Io Tmalioni Eeelesias incumberet super propositis Nationum articulis. praesortim de reaereata sitia Sedis Apostolisae, tum daeollationibus benesiesorum, el gratiis eaemetativis. Ai Synodus Basileensis, ubi contendit generalem reservationcm Callist. dralium . Collegialariim, monasteriorum . et dignitatum eleelivarum abolero, excpi ii Semper npertissimo, et comprobavit re-a rvationes in eorpore juris elausas , et quas in terris Romanae Melegiae ratisne diseeu, seu initia dominia mediato

XlX. Posthaeo insinurata de istis quaestione in Concilio Tridentino, vix manaala de providendo, quae grasias eae et Iivas ante vacationem beneficiorum indulgebant, et capi nudat mortis votum fovebant, velita sunt; simul ei reservationes mentalea, quibus nimirum Papa hoo, illudue honesidium col. Ialioni suae reservabat, rescita persona, cui illud esset inde collaturus; et alsae quaeeumque fratiae ad raearum set). Ut ista lex Tridentina, quas usu viget, servetur adamussim, uul lusque ad eam fraudandam locus paleat, conspirant tres Camesillastias Regulae XLVI, LVIII, et LXII. Ceterae autem reservationsts et assectiones immolas fleterunt,et stant adhuc. Sed eas Gallis, Germanis, et Hispanis concordala, et indulla non eudem modo, Sed varie reformarunt 3j.li in Cone. Basileense gess. Is, eι sera. 23. v. 6: a Trid. in cap. deeernit I9. aera. 24. de reformat. haec ba- hor. Decernia Sancta Symodus mandata de providendo, eι 9ratias . quae expectativae Hcuntur, nemini ampliuε, eιiam collegiis , uniuerauialibus, senatibus, et aliis singularibus Personis, etiam sub nomina indulti, auι ad certam .ummam, vel alio quovis e .lore concedi, nec hactentis concessis cuiquam uti licere. Sednes' reservatioues mentales., nec aliae quaecuniaque gratiae, ad vacatura, nec indulla ad alienas Melesias , τet monasteria alicui setiam eae Sanctae Romanae Ecelesiae Cardinalibus, eonesia ι-. r

Iur, eι hactenus concessu , abrvasa esse censeantur.

s3 Galli quidem eertum reservationibus pontificiis modum positum habent ex Coucordatis Bononiensibus inier Leonem X.,et '

Franciseum I. initis anno Io I S, deiii consirmatis iii Concilio Lateraneusi V. sesa. II. Germatii jus antiquum in electionibus retinuere vi Coneordalorum Nieolai v. cum Friderico III. lmp.

117쪽

reservationum agnoscitur. I. quod singulis Episcopis in sua cuiquo diooeest agere licet, id etiam Summo Pontifici licere, ominentem curam, et sollicitudinem omnium riclesiarum habenti . sanae mentis nemo dubitat si). 2: ut alios Patriarehas in regionibus suis, ita Romanum in 0ecidentalibus praecipue dioecesibus clericos ubilibet, ne presisteros ordinare luno etiam consuevisse, quum ex ordinibus praebendae uno eodemque lempore conserebantur, jam lique l. 3: ipsi mox Episcopi sacros o dinos a praebendis sejuncios conferre quum coepissent, plerique suo abutentes arbitrio consanguineos, familiares, amicos minus idoneos Melesiasticis redditibus, et beneficiis locupletaro studuerunt: egenos autem digniores posthabitos eatenus comtemuere, ut eos esurientes ad loginquam peregrinationem adigerent mendicaturos victum. Hinc ratio pietatis urgentissima sagitavit, ut Romani Pontifices praeclara B. Gregorii M exempla sa) scelantes, clericis pauperibus sine titulo praebendae ordinatis providerent . si auctoritate apostolica destinarent praebendas in dioeeesanis ipsorum Ecclesiis, negligentiam 0rdin riorum supplendo, et contumaciam retundendo 3ὶ: utque pre-

ut Episeopi omnes ad Rogis no in in alionem crearentur, et nuperriania Loncordia Ferdinandi VI. cum Benedicto XIV. reservationes maxima ex parto abolevit.

εὶ Ven. Gersonitis to. r. v. 357, ita scribit: Papa est sic immediatus Praelatus omnium fidelium, quod forest pro libito

Per se, vel alios commissos omnia mercere licus, suas potest quicumque praelatus, vel curatus inferior, etiam ubi non subest Necessitas proster isfectum iusseriorum , nequa rationabilia titilitas. sin Paullo superius exposita num. 7. 3) Vetusia forma litterarum aposio licarum do boneficiis eons rendis apud Frane. Florent. loc. ciι. ita praelatur. Ad hoc nostrum nos i ellit osseium, ut Chrisii sinu peribus, yrout quemque dignum noverimus, praebeamus adjumenrum. Hoc eryo offficium timentes transgredi . . . clerico lasori praesentium aes con eleuιi beneseio proiadere vos monuimus nssim Scripto. Innocentius III. in eas. postulasti 27. Ea rescriptis eamdem providendi sermam commvnom explicans inquit: cum per formam praedictam Meraritalibus pauperuae elericorum,qui nullum sunt

118쪽

Iossbyteros probitato, ne seleaiia praeditos, qui duplisi Lomore ex Apostoli sententia digni sunt, dum laborant in verbo, et d et a si),0rdinariis locorum HI invisos, vel abjectos Apost lica Sodes adjuvaret subsidio boneficiorum ubi libet vacantium sa). 4: necessitas ouam distribuendi ecclesiastica stipendia tot tantisque viris apud Sedem Apostolicam eollaborantibus in Centro universalis seclesiae , unde mi iluntur per orbem nedum Episcopi, sed operarii etiam plurimi pontificiam curam quaqua- versus implentes jure vindicat Boinano Pontisiei potestatem Sodimus insitam in collationibus clesiarum, benesiciorumque lolius

0rbis ab ipso, vel praeventis, vel sibi reservatis sa).

XXI. Perpetuam inesse vim ela Mis in eorporeis a roservationibus DB. omnes consentiunt. His unam adde aliam extra Melestas in benefeium asseeuti , Sedes A stolina dureruauccurrendum. Id ipsum idem Potiti sex susius edisserit in ev. ac-cγιmus I 3. de aetat, et qualia. et ordis. praeso. ,sic do promotis sine titulo ad sacros ordines rescribens inacamus in litteris nosDiasmoni, ut si Orianarus, pro quo aeribimus, idoneus habeatur, et ecclesiastico beneseio non indignus,eι ab Ordinatore, vel successore sesιus eo etens bene tum tribuarum: cum etsi Deum δε- aure vere vellemus, te Foraemus merito ad provisionem eorum compellere, quos a te vel praedecessoruus tuis ordinatos essscondiaret; eo praesertim quod ad ecclesiasticum beneseium eos debes adoneos reFutare, quos ad Ordines auscwisti. 1 . r. ad Timotheum cap. 5. vers. I7. Quod abusus Episcoporum in eonserendis beneficiis caussam reservationibus pontiasciis dedissent, prae eeteris disseruit in cone. Constantiensi card. Petrus do Alliaco in Opuae . de eccles. μοι. 2 Innoe. ΗΙ. in ea . ad decorem 5. de Asia. Patrῖareham Coustantinop .e'mmonuit; ut viros liueratos,et alios idoneos, tim eumque Orictinem iuueterint, in Ecclesiis institueret. Benedi eius X lI. in extr. ad resimen 13. praeb. ut ad beneseia ecclesia Encasuam divinum leneplacitum visi assumantur idonei, Viri praesint,et prosint Aeoleatis, reservavit sibi vaeatura per obitum curialium. Srnodus Tridentina in ov. 3. sera. 7. de res strava nimia,eι adsurdum esse dixit, quod quidam Melesiarum Praelataeeclamastiea benefera promovere non serentur indignos, gu tua nee morum lonestas, neo litterarum scientia su ruatur.

δὲ Hae ratione indueras resorvationes assimat cata. Palla vicia. et necing. in μέ. Cono. Triae.

119쪽

vagante, seu perpetua eonstitutione Ioannis XXII. superinduciam, omnium beneficiorum . quae ob retensionem alterius imeompas bilis ipso jure vaeasura sint, vel dimiuenda intra me sona post alitia incompatibile adeptum: quae Ommis, ipso nit, Nostrae, eι Sedis Apostotaeae divortlictui re reamus: eum decreto irritante futuras, quas alii qalicumqua attentarent de iis eollationes r . Temporanem vero alias esse, quas ad suam quisque vitam dumtaxat duraturas indixerunt singuli inde Pontifices constitutionibus primum eaetravagantibus, mox Regulis Caucellariae. crastino cujusque novi Pontificatus die instar

edicti praptorii promulgari solitis, jam liquet.

XXll. Clsimens V. Buedegatae in Gallia d. gens an . I 3o5. in provideatur ea merseo Gel senseo pergonis, et ne indLgni adsumamur ad regimen animarum s nit): generaliter I:

patriarchates, archimigcopages Meleas . 2: monagieris, prioratua, et quoslibet pereonarua, gustatra,vel eis cujus-'cumque ordinis . et conditionis eaeislant. 5: eanonomus , praebendas, Gelesias eum cura vel sine cura, et alsa quaelibet boneficia eoelesse Isca quocumque nomine anelie Iur, quae apud Sedem A stolisam vacaro noscuntur ad prae- aena, et quae toto nostri Pontificatus tempore vaeare contigeris in futurum, pro rioni, collatoni, et divosisioni nostraeeι Sedia ejusdem hac vico amel ita e v sol a re8ere m a). Ista Clemensis V. extravagans consuluito non uliquo novam mobilem, sed antiquam Clementis ΙV. reservationem in corpore iuris clausam imperasse videtur.

XXIII. Ioannes XXII. prastviis Bonisaeii VIII ol Clementis

. reservatiouibus inhaerens, nonnulla detrahendo, ait, at qua declarando, et quaedam addendo de novo, sibi reserv4

tὶ Ioan. XXII. in exir. eaeeerabitis 4. eod. EL puas Omnia. Perpetuam huic reservationi vim esse arguit Glona ex eo, quod Sedi ostolicae, quae numquam moritur, tacta ea sit: neque ad illius pontifieatus spatium restricta. Ipsam ab usu recessisse Huni nebussus in pruae. benes. αι. de forma signaturas, et Ga

zias de beneflc. Far. I. cap. 5. mian. 47. Sed numquam cessas Se, nec mortuo Papa expirare, reetius monet Rigaul. D. I. in Proem. ad Rey. Cane. num. Io8. eum Lottorio, et Bosa.

120쪽

scopales primum, superioresque Sedes; dein moliasteria et regulares Eeclogias ollam electivas, prioratus, ossicia, ei admin, strationes; lum digni latos etiam , praebendas, et alia e lesia- silea beneficia clericorum' saecularium, cum vel sine eum, apud Sedem Apostolicam vacantia. 2: vaears Rpud Sedem suam do-elaravit Sedes mona8teria, et alia praefata bene fosa Pete mortem, depo3itionem, ne privationem, per electiomum eassationem, postulationem. re trionem, renum asionem iacuria, provisonem, Damlationem, sive per auece38ωnem muneris consecrationis , fini beneffictionis an Apostolida Sedo

impensi, vel ubilibet auctoritate ipsius impendendi. 3 : easdem Episcopales, aliasqtie dignitates, et beneficia praediola per obLrtim Carrinasium S. R; Ε. voluit apud Sedem vacare, sive in curia Romana, sive ausi tiborumque ipsos migrare do hae Iues conligerit. 4: similiter per obitum ovi salirem Seiullis Ap stolieae, videlicet Viectaneel laesi, Camerarii, Nolatiorum, A

ditoris contradiclarum, Correctorum. Scriptorum litterarum, et Poenitentiariorum, nec non Abbrevialorum Curiae Romanae. 5: praelarea Ca pellanorum Pontificis commensatatim. ol quorumlibet aliorum ratione officii, vel 'ox caussa legisti a in ipsa curia morantium; eominique simul, qui inde pro Sodis Apostolieae negotiis quocumque modo misai, a MVegati, aut nunIsi fuerint, ubicumque durante legatione,aul mandalo negotio obierint. 6: hanc ipsam reservationem extendit' ad ea mmnia beneficia praedictarum personarum Hune vivonte Clemenis V. praedecessore suo ita vacassent apud illius S em: -- modo in eis Da in re, Ioel ad rem .' non sit sta tisitis asquisitum. H : penasones vero res monasteria, no beneficia r 'gillaria eiscem personis e mendatis ab eiusmodi i soruali in eatenus exemii, ut eo non obstante ad riclesias,et monas; ad

quarum dispositionem jure commmi pertinebant, illiseedem vol-libere revertantur IJ. XXIV. Hac extra vagante constitutione, quam singuIi exinde Ponti siem innovarunt, suisque Regulis canebitariae ampliaver opaulatim; factum est, ui Joannem XXsI. Doetores primarium

i) clemens V. in extraxag. etsi a. de Praeb. et dignit. inter

corum.