장음표시 사용
411쪽
moderatore antequam Pontifice acceperat, restitutum, coaceruatis piacturae, laeuig torum gypsatorumque parietum, marmorum, altarium , ladueati induratique tecti, atque exterioris porticus ornamentis , inter
illustria reddidit. Burghesiorum Aedes in Campo Martio Tiberi pro ' Αεθε su pinquas in eam amplitudinem produxit pulcherrimo peristylo, multipli' ghesioru .catis aularum,& conclauium ordinibus , solario subdiali, porticibusque
in fluuium obuersis, conclusis hortis, explicato complanatoque foro, ut in quavis regia nemo plura desideret. Accessere, ingens additamentum, Aedes e regione extructae. Quae etsi aulicorum commodo paratae sunt, aulae tamen dominos prae laxitate Videtur allicere.Domum Piam quaesito praesertim extrinsecus ornatu perfecit. In templo magnae Virginis supra Mineruami agentia organa duo , &auro intermicantia molitus est . Extra portam Collatinam ,' ubi olim aliquam partem hortorum Pompeii fuisse diximus, VILLAM,&in ea pulcherrimas Aedes extruxit statuis, Villa Bur- priscis toreumatis, pictis tabulis, S alias ornamentis abunde refertas. In gbςHδ' villa praeter amoenitatem locorum immensita S, apricae acclivitates , &prospectus , Vmbrae, Vineta, auium ferarumque vivaria spectaculo sunt.
Idem dirutis Constantiniarum Thermarum reliqui js nobiles in Quirinali aedes inchoaverat quas deinde auctas. Card. Benti uolus perfecit. Quo tempore Aedes quoque ROMANO SEMINARIO paratae sunt. Semina Nam plures domus ad Templum olim Antonini coemptae: duae maiores rium RQ- ad idem culmen sublatae. Pauli Pontificio stemmate decorata frons: tum mδημm 'duplicis porticus, Triclinij, & cubiculorum ingens additamentum , Aulae praesertim , in qua praeter alias litterarum exercitationes, per Bacchanales ferias minora seu comica dramata et rarius autem latino metro insignes Tragoedias habere solet nobilis iuuentus non sit ne Romae admiratione ac plausu . Tum quoque commendata est Michaelis Angeli Tonti Cardinalis liberalitas , qui Collegium Adolescentium instituit addiscentium bonas artes,quod ab eodem Nazareno pridem Archiepiscopo Nastare num dicitur. Alios suis in Aedibus Dominicus Card. Gimnasius ad Colleg; a cultum doctrinae educari iussit, luculenter aedificatis , & auctis ἰ quibus Nazare dei inde vetus S. Luciae templum a flanda menti S renouatum, & Moniales num . collata ab se pecunia dotatas inclusit. Paulo ante insignes Aedes Matthaeiorum in ampla insula perfectae sunt, cum alteras similis magnificentiae auerso in angulo antea fecissent. Eorum quoque in extremo Coelio Monte, qua planus, & postea decliuis se demittit in vallem, ubi olim Piscina publica, horti laudantur, umbris , de arborum opacitate amoenI , priscisq; marmoribus, ac simulacris locupletati. lacus ibi& salientes pluin rimi, aquis vel in aditu occulte erumpentibus ad spectatores irrigando S. Sed hortis recentibus alij etia Romani colles celebrantur. In fine quide
Esquiliarum Horti sunt Federici Cardinalis Cornelij ad vetere S rLus ἡ Σύρ.
Neronianos Aquae Claudiae: quibus sua peculiaris laus, quod nob: te no rum in areolarum puluillis, citrorumque sobolem in vasis viridari; S esinu ς Πῖ. Earudem pars Esquiliarum,& Viminalis Hortos Perellino S lia OeCH i. pr iter tonsillium fruticum circueuntes ordines, & areolam a m i
412쪽
tatem, duo sunt pra toria pulcherrima, ςopi sentium, & statuarum litis. mensa patent magnitudine, expatiantibus VirςRtibus pratis, pomarii ..&Horti par vinetis fructuosi. 1n Palatino Farnesij, qua editiore S sunt, quodami donς pensiles , antiquos super Palatij mrnices strato solo , nec admodum alta terram virescunt. Non Vnam planiciem ijdem inferiores nobilium Vmbfata viriditate arborum conuestiunt. Non longe ab hiS, in capite olim suVoiti Car burrae post templum Pacis, Cardinalis Pius cultissimos habet, qui eandi i En Pij. dis aedibus constructis nouam dignitatem amoenitati conseruit. in Pineio & colle quondam Hortorum Ludovisij, sylva, statuarum copia, Xusto rum opacitate, prae tori; ornatu, Spictis tabulis insignes . De alijs alibi. Sed ut ad aedificia redeamus, In Transtiberina regione excalceati Caria melitae Deiparς Virgini Aedem,& adiunctum coenobium posuerunt. Nothi pium qu rno aut in e S incendio nobile Templum S.Caroli, vulgo ad Catina ..
s. Caioli. rios aedificatum est. Nam cum aestiuis feruoribus congestum, consi ipa, tumque in amplo is nili is num incaluisset , concepto igne sponte e Xarsit, vicinamque materiariam apothecam ingenti asserum, S tabularum copia refellam comprehendit. Nihil illa nocte Roma vidit illustrius; tanti flammarum vortices sereno coelo undauere. Excita vicinia, nihil quisquam domi retinuit. quidquid erat clausum publice exposuit, aut alio exportauit imminentis incendii metu. Et sunt sere domus plebeiorum Ietustae,aridae, ruinis obnoxiae, & flammis pabulum daturae frequentibus lignariorum, & linariorum officinis . Arserunt aedes propinquae, nec modicae. Quare patefacta area, templo delectus est locus, Bernabitis Patri laus honores S. Varoli promouentibus . Sed magno operi opes desece Card. Ie Caim Opportuna religione Io annis Baptistae Lenti Card. proui su me magna vi pecuniae tectamento legata, quod imperfectum manebat,
usi. CX urgςΠtς Constri ctum qua retracti S, qua prominentibus concamera-t1onum partitionibus , & albario tectis , inauratisque, inter eximia Ro- Aliud te. mae numeratur. Alterum In via Flaminia templum S. Carolo latius, am-
ei es P tW Wς i0Ch tum Trdi spadani praesertim, S Insubres perficiendum curant Caeterum alia duo incendia decorem Vrbi contulere Alter: Pantheon : .Patre S signati Cmice ministrantes aegris, qui
templum S. Mariae Magdalenae auxerant , &ornarant, usii ruinis domo-
Tranciscus Cardanalis Barberinu S.
e. Dubri sese, se . et ''' PQR xiii ς tum reserenda sunt. Ille vero adhuc
f. . ,'ςὰ p. p*r 'p' Si S lauta S aede S, ad porticum olim Pom- p , m OOaratre, ubi ambo degerent, aedificarat. Exin Ponti e X, I . ea quae m e mox auimuS, PALATIUM Vaticanum pro eius dignitate exco. ulte multa ad commoditatem Pontificum , & aulicorum is vcilitatem compotat. Ambulationem Gregorij XIII. camera fatiscente
tecto muniitit : sublapis identidem parietum loricae, quibus cosmo graphica S
413쪽
hhi eas per tabula S Italia eleganter expingitur , pristinum pigmentorum splendorem indu Xit. Templum nobile CONSTANTINI Baptismo nuc Templum
eiusdem iussu sumptuque perpolitis columnis , concinnatisque earum L, i R. lu0 seapitibus , di basibus : dealbatis , magnaque ex parte Vestitis marmor coh. parietibus, laqueato inauratoque tecto collucet. Spatium in medio clau stantin. sum circulatis cancellis, continensque salutaris aquae fontem pretioso cXDrnatu. rum lapidum incrustationibus operitur : laqueare inauratum . caelatumque caetero apparatui respondet. Aedem Sanctorum C OS MAE, S DAMIANI idem praeclare exornatam illustrauit. Nouum S. Martinae Templum , quod Franciscus Card. Barberinus aedificat, Vrbanus fronte Tiburtini lapidis exornat. In Quirinali perennis erat memoria S. Susannae ad duas domos. Nam cum illa Diocletiani Cassiaris neptis paternam domum habitareti haud longe Caius Pontifex ex eodem Cassaris gener Virginis consanguineus alteram incolebat. Sed cum Susannae domus eiusdem purpurata sanguine inaurato templo resplendeat ,' quae CAII Pontificis fuerat, nusquam apparebat. Parietinae tantum rimos, caducaeq; sine aditu, sine tecto haud procul extabant. Hanc igitur alteram domum
habitatam olim S. Pontifici desertam, S ignotam Vrbanus in iaouunLis elegansque templum nitide formauit, ut simul Ecclesiasticae antiquitati , Sancti Pontissicis venerationi consuleret. At in eodem Quirinali, pala tis Pontificij hortensis amoenitas disclusa viridi septo a via publica prope omnibus sponte,atque intute patebat. Ea nunc cingitur circumstructo muro in modum ARCIS pari securitate ac pulchritudine. AREA ,quae ante palatium vetusti aedificij latissimo sundamento subturgebat, magno lapidariorum sudore demissa S complanata.Terreus agger e regiOne Palatii, ex eiusdem vetustae molis ruina in magnam altitudinem exurgebat , subducta humo est exaequatus. AULA Palatij praecipua, quae pilis lateritijs haud satis fulta ruinam minabatur, iisdem liburtino lapido resectis solidata est. Aucti HORTI adiacentes. Obstabat obiectus col- Horti Quilis, subiecta vallis . Asportantes multorum manus ille sequutus decreuit rinales in planiciem : valliculam repleuit iniecta, & aggesta humus , cui susti- α δ' nendae directa ingenti mole substructio est . In fine hortorum ad remittendas intprdum curas adiuncta domus Horti vero aequata planici iam in immensum excurrunt. Recti in illis, logisti m iq; Aysti,tonsilibus cincti plantis, murto, buxo, cupresso, lauro, iunipero, citror Innumeri fontes : stationes cameratae flexilibus ramis, semperque virentibus folijs et spatia dispertita pomis , & floribus . Hic fraga, ct rosa, & caetera verisfamilia : illic arborum scelus , & grauis autumnus . E planicie mollis
clivo descensus,& adiacens inferior campus malorum medicarum ferax: tum platanis inumbratus Hydraulam ab Sole defendit, aquatilium machinarum Quasii Reginam , pluribu S undique sontibus coronatam . At extra Vrbem Vrbanus ad mare Tyrrhenum,& Ciuitatem veterem Portus sstu Centumcellas PORTU aedificato, totius Europae emporium Rom* .djgDitati, S commodis aperuit. Id sane opus multi Pontilice S
oggrςni iuςrant , quos rei molitio , di sumptus magnitudo a os cς
414쪽
Leandet in description I taliae. Sinusi oportu, &statio tri
tium undarum insani aestu S rex rd Hor ni, Quippe sabulosum littus, &importuosum Aulitro opponitdr, fluctibusque recurrentibus verberatu hex alto nec ullo introrsu S reti a et O sinu Curvatur, quo, subsidentibus p-ocellis, naues se tuto recipi Dr. Oppidum porro Conditum est, prope an liquam Vrbem Centum cellas , eiusque Vestigia si una. Quam in eo Tu se ii tractu, Pyrgis Veteribus longius paululo summotis Ceographioenobiles scriptore S recognoscunt. Vrbem seiungunt a portu moenia, uua interiecta semita , parum distant amari: eorumque extrema claud ili uorsum arx quadrangula: bellicisq; tormentis , & quatuor munita turri bus urbem, ac portum, cui imminet, propugnat. Hinc secundum moenia sinuatur retrorsum portus : dein dextro tamquam cornu moli coniugitur : quae continenti primum recto opere commissa, postea in undas excurrens: tum cubito veluti flexa sinum fere quadratum efficit, spatioso aditu ad ingressum nauium relicto, Hoc sinu anguloso,quem extrinse-Cus muniunt cuneata propugnacula, statio ab omnibus ventis tuta praebetur nauigiis : hic hibernant pontificiar triremes, quo per lapideos gradus facilis est e mole descensus. Verum e sinus aditu nouum de integro, de curuatum molis quasi brachium pelago e sit deductum; ut alter efficeretur sinus : qui primus ex alto inuectis patet, vulgarique appellatione , portus dicitur. Quoniam autem exaestuantis , & profundi maris altitudinem aequari necesse erat, sic nexus operum est compactus . Ingentia saxa magno labore ingerebantur: atque ea iniectis alijs, ali3sque onera, ta, etsi aquis absorbebantur, substratam tamen , patientemque oneris struem attollebant. Quae ubi ex aqua paululum eminere coepit, iunctis lapidibus moles superstructa est in ludibrium maris, & nauium
quietem . Igitur brachium, quod coeptum ab sinus introitu, curuato ad Vrbem littori haud impari flexura respondet, rotundo tamquam propugnaculo terminatur: quemadmodum altera munitio, quae ab aequali propugnaculo inchoata , pari etiam curuatura ad arcem sertur, continuat que molis structuram tendentem ad Urbem . Inter haec duo munimenta libero mari panditur ostium portus, quo naue S tuto commeant. Sed
quoniam Austro opponitur euolutos longe fluctus inuehenti, altera contra ostium, scopuli instar iacta est non modico interuallo moles, ostio portus obuersa. Id validum est frangendis procellis ac fluctibus munimentum. Caeterum forma portus nec ovat ς, nec orbiculatae par, inter
maS media latissime panditur. Quo perfecto data a Pontifice immunitas Vectigalium commeantibus: & allecti institores loci securitate, lucri 1pe Copisque mercimonij Romae consultum. Haec a munifico,optimoqii Ontince , praeter ea , quae diximus, persecta sunt. Ideoque in Temploirginis ab Ara Coeli Senatus Populusque Romanus horum gratia, alio rumque beneficiorum , quae in Urbem, & Ecclesiasticam ditionem, COH
415쪽
ditioni, aeeespoue a se a crit: quod It Hiam eductis ram ad praelitim . aduersarum partium exercitibus , in i o pugnae procinctu summa Iieitate pacaverit: quod Romam Aelia arce in meliorem formam redacta, magno aeneorum tormentorum paratu, ct copio Usimo armamentario, es Uero Arce Urbana a fundamenti excitata, Urbesque alias complures Amissimis operibus muniuerit: quod Traiani portu ad Centumcedas re Blituto perfectoque, varijs opsciorum generibus ubique inductis , rei frumentariae inopia ingenti sumptu bleuata, qua templis exaedi catis ,
qua refectis ornati ue, ac temperata Sereque paterna dominatione popuIoram commodis vigili cura prospexerit, S. P. R. Aeternum memoris gratique animi monumentum posuit. Ann. Sal. MDCXXXI I. At Franciscus Card. Barberinus Ducis S fortiae coemptos hortos in Qui- Αedes, rarinali magnificis operibus exornauit. Possederat, ut dixi, Cardinalis Horti Bar' Carpensis,deinde S sortiae Duces praetorio amplo lautoque instruxerant, borin 'IR
quod e priscis sundamentis sedilium Circi Florae exurgebat . Igitur qua in Septentriones obuersa AEDIVM praecelsa FACIES longissime paeleiae
producitur, primum nouis suffulta fundamentis,tum pro eadem aequato dium s r stratoque latissimam in aream solo, caementitio muro onus sustinente , nati solidatur. Eamdem marmorato in lateritiae tunicae speciem loricant: explicant regiam subgrundiorum coronam: moeniana in medio collocant, non sine multarum viriditate e vasis frondentium arbuscularum: procurrentibus cingulis ad aequalia interualla distinguunt: imponunt fastigia
fenestrarum : intrinsecus aula S ornant, plurima reficiunt, instruuntque cubicula . Verum ad Solis occasum reuocant introrsus aedificium, & nouas aedes eximia descriptione erigunt: quas altera, ad oppositae aequalitatem, extante parietum tamquam ala concludunt. Quod inter has medium resilit, porticibus euehunt: quarum inseriores multipliciter patent : superiorum aliquae continuato muro Obstructae , quoniam perlucidis specularibus omnes teguntur, Procul visentibus indifferenter arcua eos hiatus videntur efficere. Picturis Petri Beret lini Aula memorabilis. Scalae in quadrum, & cochleae formam redactae, columnis nobiles . Pluribus contignationibus , fatigato per multitudinem obtutu, expatiantur conclauia. Inter caetera ibi Francisci Cardinalis visenda Biblio- Bibliothetheca; in qua incertum , Utrum sit admirabilior amplitudo, & ornatus , Frai Vi' an nuceae materiae scalptura, columnis & coronis distincta, an pluteorum undeno ordine duplicem per ambulationem recurrentium concinnitas et an voluminum copia innumerabilis, an propensa in liberales disciplinas studia Principi si quem tanta rerum mole S non modo non retardat a curis sapientum, verum ad haec amoena diuerticula sensim pellicit, ct quasi e curiae tumultu ad doctrinarum quietem inuitat . Nec parum: Musea . Aedium illarum gloriam amplificarunt sacrarum spectacula fabularum . dramata Neque enim theatralibus in ludis Roma quidquam laudaret illustrius, data in ijsquam nuper aut peregrinum ALEXIVM, aut THEODORAM a libera- aed,
416쪽
tone dimissam . inchoat fabulam , perficitque Concentus. Modos Muraua in iis sici Romani, hoc est Musicorum rege S agunt. Machinamenta, & auto machina- mata plusqua in regia. Vsitatum quippe ibi transvolare cum leui nubri . eum igne erumper , cum pegmate evanescere : maria terris enascii valia ii. 'U' Iegascendere, monte S subsidere, alium in Orbem momento transmigra
rei sensu periucundo sequi triumphantes Diuo S, ac Coelum curru sul cantes. Nam choro S, fallationes, syrmata personarum, di reliquum Cho ragii apparatum haud facile sit animo aestimare; tanta sunt,quae videntur. Ab his spectaculis ad hortensia transiri ir, quoniam & illic croceis, ut olim cum odoribus agitur fabula. Quidquid uspiam floreum apud nos vivit,in Floreata, illa veris scena primas sustinet: exitu quidem Tragico ; nam ct florum hortorum regibus vitae caduca sors: & quibusdana vel in primo actu sanguis purpurat . Hi vero e foecundo solo perennitatem possent haurire, si vellenti in quo perennant Apes mellifera, ac coeleste pabulum non tam libant, quam refundunt aeque in flores, ac florentem in Urbem virtutibus , & otio Pacis. Eodem tempore Antonius Francisci frater Cardinalis Aedem vetustam S. AGATHAE egregijs operibus instaurauit, ornauitque: porticum exteriorem extrius it. Antonius vero Cardinalis S. Onuphrij Vrba ni VI 1 l. frater suo fratrum Capucinorum ordini Coenobium , cum Templo condidit, ut monet addita inscriptio : . Antonius Barberinus S. R. E. Presb. Card. S. Onvbrij.Vrbani VIII. germanus frater Templum immaculatae Virgini Conceptae, Capuecinis fratribus Coenobium Uundamentis erexit. Primum Lapidem sub ara primaria posuit Maximus Ponti sex. Templum
Pro familite instituto vindice Euangelicie paupertatis, Ornamenti S in
structum. Domus ampla,&fratrum co nuentibu S, quo S capitum numero
frequentissimos habent: opportuna. Idem COLLEGIO NEOPHITO RUM in veteri Suburra domum extruxit; Collegio PROPAGANDAE FIDEI 1acram Aedem sub monte Pinc io.
Τemptu Sed intra Romani Collegis ambitum Ludovicus Ludovisius fratris
o a' u Gregor XV. filius S Cardinalis Vicecancellarius, S.IGNATIO LO-
douisio quem Sanctoruin numero GregoriuS ascripserat. Templum inextructu . Choauit. Primum lapidem ipserri et in findamenta iecit die septima Au gusti, octaua ab Ignatij anniuersarijs sacris. In lapide, ct aureis numiLutatis una demissis inscriptum erat: Ludotileus Cardinalis Ludouisitis S. R. E. Viseeaneellarius Ignatio, cui Gregorius XC. Pont. Max. patruus San Aiorum euitum decreuis, colendo Templum extruxit, Anno MDCXXVI. Inch0atum strenue moliri coepit: sed molis magnitudo ipsa per se in 'ς in fabricauit. Itaque sex post annis vita sunctus ad summam iam ex Pons in tantum supremis tabulis adiecit, ut ducentis aureorum millibus Opu S longe pulcherrimum exanimi sui sententia staret. Porro templum in ampliorum huius aeui templorum formam descriptum est, ct figuram Cruci S : cuius pars ima longior quam summa , transuersia aequaIeS . Ter- imo perum piae Cellae ternis sibi obuersis respondent,&suo quaeque tholo
417쪽
tholo sublimes camerantur. Postea maius Hemii haerium; quod dupli et globosaque concameratione sornicatum exteriorem altissime prouehit, interiorem deprimit ad luctandiorem prospectum . Tum singulae hinc , atque hinc cevae paulo minores, suas quaeque fores introeuntibus aperiunt, alteras e Via publica, alteras e secretario & domesticis aedibus. Tum templi, ela principis arae sedes. Sed quod rarius hodie huius generis templa sortiuntur: ad interiectus aditusq; Cellarum quadraginta di octo
marmoreae columnae singulari ornamento constitutae. Pilae autem medium templi intercurrentes e liburtino lapide, perpetuis a summo ad imum canalibus striatae capita sustollunt de more Corinthio, eodemque
consormatum epistilium , zophorum, atque e mutuli S prominentem coronam. Hinc paries paulum rectus minorem Vsque prolocturam, deinde
simiatur in fornicem,qui zonis prosilientibus, retractis', cauis, S loculis ad inserendas plastarum imagines distinguitur. Frons Septentriones spectans, quo & vicinii Pantheon vergit, candidis conamis a glebis Tiburtinarum lapidicinarum latissime, altissimeque consurgit. Porro sub templi sinistro latere fuisse molem Circi similem suspicor, inchoatae ab Aede S. Mariae in Aquiro, ad quam Equorum cursus cum aedificio. Idem indicat magna pars obelisci prope collocata,& in vicinia minora eiusdem, fragmenta : & perpetuum latumque fundamentum repertum secundum Templi longitudinem , forsan ad porticus, & sedilia. Idem Cardinalis Collegium Hibernorum sundauit, S Patribu S Societatis regendum corninisit . Quo tempore Germanici Collegi, perlapsi ina ruinos, domus inchoata structura , pars quaedam spatiosi ambitus aedificari coepta ; ipsa tamen domus ingens, nobili aula, cubiculis, subiectisque instructa operariorum ossicinis. Nec longe in Agonali foro productis aedibus Cardinalis Pamphilius aedificabat. in eiusdem olim olim Circi carceribus Aedes de Torres: S in propinquo de Lante S. Ha S autem cum Romana Academia, credibile est suisse ad nemus Thermarum Alexandri. Ad latus autem Circi in Thermis ipsis antiquarum aedium species reflorescit opibus: iMedic eis. Sed Agrippae Thermas aedes Sannesiae, Vietoriae, Robertae designant. Thermis vero adiuncti horti cum stagno, & nemore, quam Vallem vulgo dicimus, occupubant. Ibi aedes de Valle, & Cassiarellae sunt. AEdes Caualeria,& Philon ardete ad Porticum Octauit Corinthiam :quam, prope excipiebat Circus Flaminius. Huius Circi ad metas Patritiae , Ser lupae, Paluziae, Capiet uchiae. Extra latus Circi dexteri imprope Capitolium, Mutiae, Astalliaeque ponendae: In laevo, an extra λ Costagu-tae. Capitolio non multum distat via Lata, quo fines suos Regio viae olim Latae perduxit. Itaque Aedes Aldobrandinae c& fortasse Frangipaniae Caesiae, Ludovisite, propinquae Columnenses, aliaeque in soro gentilis Sciarrae eius notant Regionis sedem. Sed ubi Caeretis Ducum aedes, tum Cardinalis Cornelij, Porticus Argonautarum: Ubi Collegium propaga Προda: Fidei, Porticus Europce recognoscenda est : Vbi clivus Pinci; ,& Mu seum Angelonium, terminus hortorum Pompei . Post eas porticu S Sςpζδtendebant ad forum Columnae , olim Antonini. In eo , eiusque additR
Columnae in te pio . Et alia or.
418쪽
mentis Venariae, Spadae, Bubal δ tum in Via Flaminia Caietante, Vero spiae, Theodulae . Minus certa in Campo Martio habemus. Sed tam ei qua post Collem Citorium Versus Tiberim p nditur, Coenobium Monia itum Reginae Virginis ibi esse dixerim, Ubi solarium quondam Horolo stium fuit. Indicio est Obeliscus pro gnomone erectus ab Augusto Nam 1 Vieitia, & sundamenta aedium subit, qua S Cardinalis de Cornitibus po
sitiit Rondininis aedibus contiguas . Rondininae autem illiu S areae aliquam partem sibi etiam Vendicant:& molis terminos ad Serras usque sui sie ex
tensos probabile est. Porro ad Ripam Tiberis Collegium Clemetis Vis I.
Clementinum visitur, prope antiquum Terentum, ubi ara Ditis &Pro serpinae sub terra. Prope , ortum habuit via Recta dididens hanc partem Campi. Quod si alterum ripae latus spectamus ubi domus Pauperum , ac Xenodochium S S. Trinitatis, quo peregrinorum Romam Venientium excipitur incredibilis multitudo; Hic opinor horti Principum Seruiliani fuerunt, longoque tractu ad Collegium Anglorum,tum Roccias aedes ac Cerrias pertinebant. Etiam Ricciae, Varesiaeque, cum horti secundum Tiberim producerentur, illorum terminis incluser . Aliae dignitate ac specie non inferiores, vel quia veteres fabricas illis designari in promptu
Domus non erat: vel quia memorauimus , reticentur. Urbis adeo totius favis. hu Liς. ς imi S passim domos Ostentat, humilioribus tamen non raro in. m iso termissa S . Quod sane ingentibus oppidis familiare est, & Vrbi etiam, bus inter- veteri fuit: quam sex amplius secula praeter Capitolii substructiones, misi e . paucis commendatam , rudibusque te ctis demissam & humilem exteri , quamuis dominam eludebant. Orbis imaginem dixeris in quo maximis Vrbibus minora castella pagique succedunt : ae praecelsa montium iuga modici colles excipiunt. Sic & regia domus non amplas ubique aulas , sed angustas etiam cellulas probe complectitur. Romae vero ad prie sertim accidat necesse est, quod in eam ex omni Europa confluentes noui opifices & aduenae, ubi in communi patria sedem elegerunt , domos sibi quoquo modo comparant, & pro facultatibus aedificant. Verum quamuis raro coniuncta, sed sparsim erecta sint sublimia Principum,
de nobilium virorum aedificia; tot tamen ea sunt, tantique Ornatus ἰ ut, si
iii seli; . , sin 'ut collocentur, ex hi S magna Vrbs splendidis aedilicijs statuenda sit.
Cωhobia His accedunt crebra Vtriusque sexu S Coenobia, de opera templorum de tepia . pulcherrima; quorum plaraque sufficerent singulis Vrbibus illustrandis. uuae omnia si quis complecti velit, Elenchum Romanorum aedificiorum per Regiones Vrbis quatuordecim contexat, ut olim P. Victor, ac extiri utus de Roma veteri secerunt.
419쪽
tes variae in Urbe 83. Aedificia Vrbis modica primum 8 . & dein-be lis 8 . parua etiam
primum exculta so. & sequent. eorum
luxus & pulchritudo 93. & sequent. Variae ornata & inaurata 98.de sequent. Adriani Moles. vide moleS. Aeraria Romae plura 144. Publicum 144, priuatum 1 3. Militare ibi d. sub tutela Saturni ibid. in eius Aede 144. Aequimelium Iss. Agger Tarquinii Superbi 2I. 24 L. Agonalia festa 26a. agonius deus, agona I. Circus 263. Agrippar magnificentia, vide opera. Alaricus parcit muris de aedificiis Romae sq. Ataulphus ibid. & Gensericus S s. Altitudo domorum quanta 9 r.
Alveus Tiberis non mutatu S, I 6.
Ambitus Urbis sub Romulo 8. & deinceps. Vt creuerit sub alijs Regibus Is . Sc sequent. Quantus sub consulibus 21. de sequent. sub Augusto, & alijs Caesaribus 39. & deinceps.quantus post Aurelianum 4 .& deIncepS. non diminutus a Belisario , Ss.
Amphitheatrum quid a 21. e ligno ibid. C. Caligulae inchoatum 12s. Flauium siue Colossaeum Σ13. in media urbe ibid. eius capacitas & descriptio et 24,ara,
Pugnae 22 . cur crebra in eo foramina rasLignea Caligulae Curionis,Neronis,Fidenio,
Traiani 22s. Ancilia 272. 27S.
Anienis alueus nauigabilis 3 a. Anser Capitolium seruat 1 Io. Ira Apollonius Μ. Aurelii magister. 3' cAquarum in Urbem deductarum numerus 298. 299. aquae vis di copia in eadem .
Albudina quae , 399. Alexandrina quae , 399. Alsietina, quae & Augusta 192. Anio vetus & nouus 297. Appia 298 . Antoniana quae , 299 Aurelia quae 299. Carrulea quae 299-
Claudia 297. eius aquaeductus gignit alaba
stritem Erro Crabra , quae forte Damnata 3'9 Curtia quae 297. 298. Herculanea 298. tuli a , 29S. Martia , 296. tota potui seruit et 'I. miXzaractam fonte Ani Diano 298. Sabatina quae forte Ciminia 299. Septimi an a , quae forte Seuersana , τῖς. Cc Tepu-
420쪽
Virgo 29 o. quae nunc Treuia 293. deducta ab Agrippa a9s.saluberrima ibid. nunc re ducta 367. 368. addi ' - Salonia 38s . A qua Foelix a Sixto V. deducta in . A qua Paula a Paul. V. dedusta 37Q. 39s .
Anuaeductus Romae quatuordecim 299.eO- ' in admirabilita S 291.39. unus nuper inuini fusa 92. di deinceps . Refecti 3 3,3 s.
forum struit 169. Vrbem marmoream relinquit 92. Augusti qui vocMen ur, qui Caesiares Σο Aurelianus Solis cultor 267.
Ara Herculis 1 8. Iouis Elici j 29o. Neptunia 6o. 26 I. Iouis Stygij a a. s. Martis a8M Fortunae Reducis 2 74. Caesaris r I. Consi
Arar B. Uirgini dicatae descriptio 39s . Arcu S aque ductum aso. 291. Neroniam 297. 32 S. Arcus ad Aedem Saturni ob recepta Vari signa I s .
Ad Martis Vltoris, Germanici &Drusi Ieto. In Capitolio, ob signa de Parthis recepta
Constantini 2I8. Domitiani 279. 28 O. Drusias 6. Drusi, nunc Portugalliae ago. FabianuS 139. Gallieni 238.
Septim ij Seueri I 6 q. ITI . Veri zys. Traiani ass. Arcus triumphales cur prope sacram viani
Argiletum I 83. forte duplex 284. Armamentarium vetus aro. 246. nouum Vrbani VIII. 238. Armilustrium a s 2. Asylium iso. ubi esset Ia 1 Athenarum circuitus s.8.69. quomodo cauni Roma conferendae ibid. Athenaeum in Capitolio a 28. in eo recitabam poetae, & oratores ibid. i et S. tradebantur doctrinae bid. Attium Libertatis Iz8.2s I Atrium in Capitolio II h. II9. Auentinuς Ιε. extra pomoerium , & cur. ibid. receptus a Cla dio ibid. 4o. descriptu S2 7. eius aedificia a s Dianae collis 148. habitatur ab Honorio IV. & Romanis
Augustiis Urbem auget 39.&ornat, cum alijs 92. modice habitat 87.marmoream relinquit 92. desinit altitudinem tectorum 9 I.
24 I. Agrippinae ibid. Nouatiana ibid. Aemilij Pauli 266. Luxus Balneorum s ovestigia balnei inuenta 292. Basilica quid 113. 23 I. 33 o. pro Iudicijs ibid.forma 33Σ. 333.Chalcidica in ijs,potiaticus, tribunal. 333 . Aemilij Pauli is . refecta, & ornata 2 set.
Alexandrina, quam Alexander Seuer. struere voluit 2sq. Antonina , sed verius, Templum 278.39.
Constantini 2 ΣΟ. Domitiani 193.3SI.
Gordiani instituta in campo pedum D. 2 o. Iulia 3II. is 3. R sequentib. Iuli; siue Iuliae altera 33s.
Opimia I 6s. I 8 o. Porcia I 86. Pompeia 2 28. . Salomonis Regis 33a. Sempronia I 83. I 86. 187. Vlpia Traiani i7s. ι7 7. Basilicae tres antiquituS, 186 . Basilicae centenariae quid Σ14 .
Basilicae struebantur in domi bus nobilium .
Basilicae Sacrae a Constantino conditae 33 p. quando ibid. cur Templa dictae Basilicae 33 3. cur quatuor, Lateranensis, S. Petri, S. Pauli, S. Mariae Maioris nomen retinent 3ῖψω Basilica Lateranensis condita 33o. In domo Laterani postea Constantini 243. 244. re stituta 3 3. 3s9. renouata 362. eXusta, re .fecta 363. 368. ornat ἰ39 3.ei addita porticus 3 s. 391.& AedeS 362. S. Mariae Μaioris condita 33o. 336. 3ῆς restituta 3q3. 34 . 363. Porticu auctἱ 36o. 3 87. ex Sacellis insignibus 39 I. 396 laqueari inaurato ornata 374. In ea sacellum praesepis Domini argenteis laminis
inauratis tectum 34s. S. Petri condita 33υ. tegulis aereis tecta 3gr. firmata trabibus 3 α. restituta ibid. 343 .ῖ g. 362. Ornata 3 2, ἶ s 363. 368. Noua a Iulio I inchoata 372. extructa 373.378.379. eius forma. Ibi d. minaturi 38 o. aucta