장음표시 사용
401쪽
riore cultu, candidoque Ornatu extimae Pontis commendatum , quam ,
illi adiecit Scipio Cardinalis Burghesius . Haec Pij tempora excepit Gregorij XIII. Pontificatus inclytus liberalitate , magnificentia, studio propagandae religionis . Ille in PALATIO est Vaticano plura molitus, Aulam, quam Constantini appellant,picturatis
parietibus : Aulam regiam , picturis & operose tecto fornice, mariti ore Osectilique pauimento: Sacellum Paulinum : Atrij porticus: Aulam, vul'go Bononiam , regionumque cubiculorum ordines absoluit. Fornicatum XYSTVM, siue interius ambulacrum e Vaticani vallicula erectum
appictis geographicis italiae tabulis, lithostroto, alij Sq; picturae operibus mire conuestiuit. Magnificam domum,& lum mi palati; cubicula di Plu- sacellum rimum fabricae Templi Vaticani, & SACELLVM Gregorianum luculentissimum adiecit. Academiam Romanam , vulgari appellatione Sa plo s. Pe pientiam, auxit porticibus , S scholis. Palatium benatoris Capitolini tri. resectum extulit excelsa Turri: Pontem in Tiberi Senatorium magnificenti Ore, quam fuerat Vetu S, structura restituit. Nouum fluuio Pelia
in finibus Mediceae , ct Ecclesiasticae ditionis imposuit. Porticum Basilicae Maioris Virgilis ab Eugenio III. factam resecit. Lateranense Templum nouo Eucharistite conseruandae Sacello instruxit: Proximam mi em Baptismo Constamini celebrem ornauit. I instaurato ad S. Marcum palatio, Nouum in Quirinali cum hortis amoenissimis Pontificum habitationi extruxit. Horrea publica in ruinis Thermarum Diocletiani: Portam Coeli montanam, nuc S. Ioannis: collapsum Molis Adrianae propugnaculta in t No conatum, S Ecclesiam S. Marthae palatinorum ministrorunia, commodo aedificauit . Vias ab Esquilina ad Lateranensem Bassilicam: ab hac ad S. Sixtum aperuit ac direxit. Ab Vrbe Lauretum usque praerupto Apennini iugo perviam curribus strauit, muniuitque. Cum Collegia in Urbe Collegia fundarit, Germanicum, Anglicanum, Graecorum, Ma- a G eg 'ro nitarum, Neophytorum I Germanico, ut dixi, Aedes ,& Templumias S. Apollinaris: Angli S, S. Thomae , cum Xenodochio eius nationis : Do- mum Maronitis, Neophytis,Graecis: horum autem Patrono S. Athanasio magnificum templum extruxit. Alia in Urbe Coenobia indauit,ampliauitque: eique Domus Piae Gubernatores ac Praesides cusum numismata,
dedicarunt cum insigni elogio : Monasteriorum , Ecessarumque Fundatori, Conseruatorique. Illud vero inter caetera memorabile, quod COLLEGIUM ROMANUM Societatis Iesu a fundamentis extruxit, Collegissac dotauit. Opus sane, si fabricae amplitudinem ac dignitatem : si uniuer- Romanu. sitatem disciplinarum , quae in eo traduntur: si Prosessorum doctrinam: si attributos redditus, si discipulorum ex eadem Societate ad omnes
dein terras commeantium, externorumq; multitudinem spectes, Gregorianae Charitati par, qua omnia complectebatur. Primum in fundamenta EX JG tet Slapidem iecit ad tertium Idus Ianuaris PhilippuS Boncompagnus N. i xt ei et . anno
C ardia alis, fratris filius, sic inscriptum . Religionis ea a Gregori9s AN Dda . Pont. Max. Bonon. Codegist Romani Societatis Iesu amplissimo reddit aucti Acaci ac omnes nationis optimis di ipfinis erudiendas aere dato eN B b Σ truens,
402쪽
, primum infundameUta laptim coniecit, MDLXXXI 1. Ioco aedificationis initio cum iam surgeret murus, Pontifex fabricae ip sius structuram inspicere Voluit, cumque muri partem vidisset simpliei obere constructam , illico de ij ci iussit, atque opere lateritio & magnis eo refici . Tum aedificationem strenue promouit. Biennio post in eam , qua spectatur , formam est perductum. Externa Collegii facies latissima E strandi lapidea que corona in medio eminet, tum celsam extat in Turarim duobus hinc atque hinc supremos cancelloS claudetibus acroterijs. Eadem latere cingitur laevigato modo in fasciaS procurrente, modo retracto & exaequato : angulatis eadem lapidibus liburtinis , antarum instar proiectis munita , non sine multiplici, directoque ordine patentium senestrarum. Media pars Gregorij simulacrum in loculo ponendum expectat: alii usque imposita eiusdem insignia egregie sculpta ostendit, sub quibus titulus operis in marmore inscribitur:
GREGORIUS XII 1. RELIGIONI ET BONIS ARTIBVS . .
Deorsum ad iustam a disich sormam duplex ostium habet, pulcherrimis instructum antepagmentis , & arcuato supercilio, quod prothyrides sustinent. Horum unum auditorum quamlibet multitudinem excipit, Vestibuloque mittit in atrium Gymnasij, te illo exeuntem reddit. Porro impluvium coctili latere stratum, radiorum instar intercurrentes candidi lapidis patulae ac perpolitae glebar in syderis specie in figurant: tum quaterne ambiunt quadrataeque porticus nixae pilis Tiburtini lapidis. E pilis antae prostant, inseriores Ionici generis : his vero superit antes , Corinthi; ,1 quibus Epistilia S coronae incumbunt . Binis scalis se mutuo e regione spectantibus asce sus est ad superiores porticus, quς lapidei S moe nianis cancellatim marginantur ad pulchritudinem simul, di securitatem deambulantium . Cohaerent quadrilateris porticibus scholae r superioribus vero Aula etiam ingens ad publica munia doctrinarum: in qua summa, Gregorij effigies ad viuum expicta in solio sedens visitur purpuratis Patribus ad latera considentibus. Ad eius pedes alumni accidunt e Romano, alijsque Collegijs,quae reliquos circum Aulae parietes picta sunt,&ubique terrarum a pio Pontifice religionispropagandae studio constituta. In summo titulus totins nomine Societatis Gregorio inscriptus est.
GREGO R IO XIII. PONT. M A X. HUIUS COLLEGII FVN DATORI SOCIEI AS IE S V AMPLISSIMIS AB EO PRIUILEGil SMUNITA , ET INGENTIBUS AUCΤA BENEFICIIS IN HOC TOTIUS ORDINIS SEMINARIO PARENTIS O ΡΤ. MAX. MEMORIAM, S V Ι V E GRATI ANIMI MONIMENTUM P. Absoluto Gymnasio , domus deerat ad habitandum : cui sane extruendae non modicam in certum tempus pensionem attribuerat Pontifex . Haec quoque per occasionem Templi S. Ignatio dedicandi, aedificata r nouoque vico patefacto Aedes SS. VIRGINI,&S. FRANCISCOXA VERIO adiecta est . In ea piorum hominum ad profectum & animae salutem vespertini sunt , & quotidiani conuentus, Sodalitatem Communionis Generalis
403쪽
neΡalis nuncupant. Sedulo enim curant, ut in exitu cuiusque mensiis diauhium Euchari stiae epulum mutatis subinde templis populo praebeatur :& forensis turba in plateis ad conciones tum voluntaria S verberationes paratam in Aedem conueniat. Uerum ut ad praeterita tempora redeamus , cum Collegi u Romanum Templum GregoriuS extrueret, Alexader Farne sus templum NOMINI IESU ab ' Nominis soluta, lineatore & architecto Iacobo Barohgio Vineolano praestantissi- ις tu mo aetati S suae. Qui unius exemplo formam quodammodo praescripsit , qua hodie templa pulcherrima conduntur. Nam ante Paulum V. ut aiebam , alio distrahebatur idaea Vaticanae Basilicae. Occidenti Soli facies templi est obuersa decente ascensu , ac Tiburtis lapidicinae glebis in an
tarum, coronarum, fastigiorum praeci aram speciem expolitis. Extra locus apertu S ac patens , quinque praecipuis Viarum eodem mittentibu S: Alteriorum olim forum : qui, praeter caetera, Romanam nobilitatem an- Forum Altiquo loci cognomento testati, in eo nuper aedificarunt. Itur tribus teriorumost ijs in unam Aedis testudinem, dein conuersis angulis in Crucis schema Πψης
dilatatam . Tres hinc atque hinc Cellae versicoloribus lapidibus, pictu- 2' '
ris , tectorijs operibus, auroque excultae . Tum ab utroque latere me Ornatus diani aditus. De in explicata brachiorum instar amplitudo , exurgenteis interior
Hemisphaerio : quod laminis plumbeis coopertum , interius picturatis xς mPli imaginibus, & quatuor e gypso intra loculamenta simulacris decoratur . Excipiunt cellae minores duae, non dispari a caeteris ornatu: tu is apsi data extremitas, ubi praecelsam & principem ARAM nato Regum Et Ara Regi,& octauum post diem circumsecto Farnesia Pietas dedicauit. At maioris, circumcludentes parietes quadratae pilae coniuctim structae distinguunt , grauanturque capitulis soliolas, echino scalptis, Se ionica voluta : superque deducto epistilio praestatisque symmetriae corona. Infra coronam
octo podia e marmore paulum a muro extant supra Cellarum arcu S, &medios aditus : alia sex, prope apsidem , atque in transuersa testudine multum eminent. duaeque sublimes organorum machinae duobus impositae auro praesulgent. In auersa fronte totius operas inscriptio e sit:
Alexander Farnesius Cardinalis S. R. E. Utceean cedaritis Pauli III. Pont. Max. nepos, cuius auctoritate Societas Iesu recepta primum fuit, ct decretis amplissimis ornata , T emptam hoc a monumentum os reli-pionis , ct perpetuae in eum ordinem Do Iunsatis a Ptindamentis extruxit
Ad exitum Aede perducta Gregorius Ponti sex, cum per aestitios calores ad litteris
Diui Marci de more Oersaretur: incidi sique dies B Virginis A umptioni
facer , quo die crorum sokmnia in Sacedo Ponti cio celebrantur , no- an .i,s 'uam Aedem, quae cum D. Marci poene continens es I, ad eum augendum celebrandumque diem sibi delegit. Itaquei tum primum in ara maxima magni co extructa opere sacri cari coeptum erit. Aderat Cardinaliam coroUa, caeteraque Ponti Fealis Cupiae pompae multitudo Sero tant 'qVarato Π' i tempti faeies , 9 nnuus ide cons seras iiDaeerat. Proximo anno Ex ijsdenar ij β cum celebrandum colendumque dijm , quemadmodum supcriore φρος ψ 0
404쪽
anno ferent, Summus PontifcX--bβς etiam magis ea delectatus naede, quod paulo iam erat VrVatis 3 ct prαclara quadam Eucta, siὰχὸλ Amieliso i Hrabatur. Esi cuim multorum opus annorum, commis)Dimine nobile, tum artis Vari latc ifiluctum ἰ fulget auro , aeeὸn. 6bisust eo re , plurimisque sacrarum bi striarum argumentis Humina ιὼρ ot quocumque Agas obtut 1 Ust V mper delecteris aspectu . Haec ab
Domus Alexandro perfecta: cuiuS Vt magnum nomen : sic magnitudine verum
Societatii gestarutra a quari debuit . Accessit deinde par Odoardi Cardinatis Fae μ' ne ij liberalitas, qui adiunctam Societatis domum Clemente VIILPon Ca 1 par tisice aedificare aggressuS,aliquot post annis absoluit opere lateritio can nesio ex 'dentibus lapidibus interstincto. Latam insulam complexus , elegantem trudi 3. fabricam longo spatio circumduxit; ut domum illam , quam antea nostri ordinis homines primam dignitate, atque antiquitate dicebant, secerit etiam inter praecipua Romae aedificia non postremam . In ea haec
legitur inscriptio: lo ardus Farnesus Diaconus Cardinatis Societati Iesu, qua pietate maiores sui nascentem
exceperunt , crescentem fuerunt , adultae iam aepropagatae Domum bane primo lapide iacto extruxit. Anno Iubtiai MDC. Aetatis suae XXVII. G ἡθbes '' Commemorati S Gregorij fabricis , postremo quid optimo principi Ro-xm 'sti m a Vicissim constituerit, memorandum est. N am Populus R0manus tuam po statuam ei marmoream in Capitolio dicauit: in cuius basi claro elogioni t. haec scripsit. 'Duos Mil Gregorio XIII. Font. Max. Obfarinae Nectigal ublatum , Urbem tem- Iiones auia pos o operibus magusce exornatam , H.S. DCCC. gulari bene cen- reorum. tiam egenos diri ibutum , obfeminaria exterarum nationum in Urb Iae toto prope terrarum orbe, religionis propagandae causa insituta, ob paternam in Omnes gentes caritatem, qua ex ritimis noui Orbis Infulis Iaponiorum Regum legatos trienni nauigatione ad obedientiam Sedi Apostolicae exhibenda primum venientes Romam pro pontiscia dignitate accepit. Tem ritum *- P. Es.hu foui Creatus ab eodem Gregorio Cardinalis Matthams Contaretius Aedem ci natio S. Ludovici nationis Gallicae eiusdemque nationis impensa magnificenis Galli- erectam, ad exitum perducendam, & exteriorem faciem Tiburtino lapide luculenter extruendam curauit. Cellam ipse, in qua Ss sepulchrum sibi delegit, extructam ornauit perfecitque. Scipio eiusdem Gregorij Car' dinalis Lancellottus Cellam item, in Laterane si Basilica, atque se de S me dia in Urbe spectabiles condidit. Aedes S.Thomae Cinciorum ab iisdeo restituta : quorum domos Campus olim Flaminius praesertim habet Tiberi propior: qui & Sanetacruciorum alijs gaudet, nunc Vero etiam recentibus, & purpuratis . At Card. Antonius Maria Salutatu S praeter suas Nouuinta, aedes, SANCTI IACOBI templum eximium veteri subruto, & proxiae plum mam domum aegrotis, molitus est. Noso comium pauperum in curabi
m auxit attributo censu et fabricam curandis sceminis,&magnos reddi
405쪽
fug adiecit. Idem Oiph anorum Protector , Aedem S. Mariae in Aquiro, H his, ana ijdena iacolunt, rui nae obnoxiam magno sumptu instau- uit . Collegium Saliliatum instituit constitutis redditibus ,. in quo ex Collegi u
orphanotrophio delecti adolescentes ad studia litterarum alerentur . δὲ 'δx V Idem orphanarum puellarum ad Sanctos quatuor Coronatos domicilium coposuit: cum Orphanorum domus aliquot post annis extructa sit.
Sixti V. Sc aliorum deinceps Aedificia d Cap. XII
SINTVS V nouam omnino Vrbem Videb tur animo compre- Sixti V. o.
hendisse , cum breui pontificatu tanta est opera molitus . Vastis- pera. simum H EMI SPHAERI UM Bassilicae Vaticanae, quod vix attolli posse credebatur , duplici camera , altera alteri subiecta sestinato perfecit. Insigne Sacellum Augusti sumae Eucharistiae in Basilica Maioris Virginis, cuius fundamenta iecerat CardinaliS, Pontifex eadem magnitudine absoluit . Nouum in Palatio Vaticano PALATIVM, ex quo Noui in subiectae Vrbis iucundissimus est prospectus , excitauit. Quod ab alijs Palatium Pontificibus deinde exornatum hodie ijdem incolunt. Idem scalas secie Vaticanu, ab Aedibus Vaticanis in templum D. Petri, quibus clam populo descenderent Pontifices. Easdem Aedes Bibliotheca Vaticana nobilitauit. Templum S. Hieronymi Illyricorum , quem titulum optauerat Cardinalis , noua molitione erexit. Xenodochium S S. Trinitatis apud Tibe- Xenodorim alendis vestiendisque pauperibus condidit, censuque abunde dota- ς', ψη uit. Quatuor OBELISCOS, reliquias miraculorum veteris Vrbi S, trans- ob thestulit . Vnum in Vaticano stantem in media area ante D. Petrum Collo- erecti ouacauit. Trium, qui iacebant, minimum quidem a tergo Basilicae Esqui- tuor. linter alterum longe maius in introitu Portae FIaminiae: altissimum vero omnium ante Basilicam Laterenensem erexit: Cruci, quam omnibus
superposuit , dedicauit. Ad eamdem Basilicam PATRIARCHIVM palai; iri
vetus Pontificum Romanorum partim vetustate collapsum, partim in- Laterane cultum ac deformatum , totum a fundamentis magnificentissime rese- se rcfe tactum, & picturatum aedificauit: ea laxitate , ut cum in eo Senatum seu Consistorium haberet, purpuratos Patre S omne S, suis quemque cubiculis dispertitos acciperet. PORTICUM Basilicae ad Benedictiones Pontificias adiecit. SCALAM SANCTAM, qua Christus Dominus Scala Sauin praetorio Pilati fertur descendisse , digniori loco, ante Sacellum San- . -j 'cti Laurentis, seu Sancta Sanctorum positam nouis scalis , & clatratis posita . Porticibus cinxit. Sacella duo addidit: Sacrarii Praefectum, & alios ministros instituit . Pontificium Gregorij XIII. Palatium in Quirinali circumductis porticibus , S interiore Xysto amplificatum ingen ri atrio laxauit . Columnas TR Al ANAM, & ANTON NAM resarciri : in ea Sancti Petri inauratum ex aere simulacrum
406쪽
in hac, S. Pauli collocari i ussit, Aedem S. Sabinae instaurauit. Aliqu6 vias aperuit, & direxit. A templo S. Crucis ad Basilicam Liberianam . Ab eadem Basilica ad Templum Ss Trinit xi S in monte Pincio r quam , , seu e portam Flaminiam destinauerat, ait ram per Esquilinunx, Vimina ibi. & Quirinalem ad Palatium S. Marci alteram ad Portam S. Lauren iit. Ab eadem ad Thermas Diocletiana S . . A Lateranensi Basili ea ad Colosaeum . Porro inter vias propinquas Liberianae Basilicae ingen; vi ne ae , atque hortorum Peret tinorum ambitu S COLCluditur, quos adhuc Cardinalis inchoaverat, eleganti praetorio inibi extructo, ubi procul a Aqu/ strepitu habitaret. AQVAM FOELICEM in altitudinem Romanorum bbi theu Collium ad Urbem perduxi: in Colle primum Quirinali, tum tota Vrbedia . publicis, priuatisque sontibus emergentem. Tre S lapideos lacus, in quos
ex arcuato ductu tribus os ijs primum effunditur, praeter egregiam structuram , columna S & alia marmorum ornamenta, ingens MOSIS simulacrum offerentis aquam , &Hebraeorum occurrens multitudo expressa lunensi candidoque marmore, commendant . Haec ille in Urbe . Ideoque Populus Romanis Sixto dicatae in Capitolio statuae inter alia subscripsit:
OB URBEM AEDIFICIIs, VIIS, AQUAE DUCTU ILLUSTRATAM.
Eius porro nepos Alexander Cardinalis Montalius, Templum S. AN- Templum DREAE praeclarum inter templa Clericis Regularibus condidit. Id po-S. Andreae stea insignitum est Cellarum ornatu; eius praesert i m, quae ab eximio non do VRil magis cultu, quam auctoris Massari Cardinalis Barberini nunc Pontificis, In ρ6dem nomine cffulget. Auget eius Cellae dignitatem subiectus veteris Cloacae Cella Mas linus iniecto quondam S. Sebastiani corpore consecratus. Stroetia ite malai Cardi eo Templo insignis . Ibi ante, Ducum Piccothom in eorum Aedes , &nalis Bar- FORUM SENARUM: nunc autem in nomen Apostoli cuna aedificiochi ut vertit δέ nomen sori. Idem Alexander Clericis Regularibus minimis nerui, Aedem S. Laurentis in Lucina cum a Paulo V.impetrasset, amplas aedes re s nini. - coniunctas coemit, & attribuit. At Henricus Caietanus S. R. Ecclesiae
Camerarius cum e Gallia rediens Legatus indidem Monachos priscis S. Bernardi legibus arctiora sectantes, habitu unicolores, S candidos, laxiore cucullo,& ad mentum dependulo,ligneis socculis, tib ijs denudatis, in Italiam deduxisset, iisdem Aedem S .PUDENTIANAE, quam Rai-nulphus de Monte ruco Vrbani VI. olim Cardinalis instaurauerat, iam vetuitate fere consumptam, & a se restitutam, ijsdem ad sacra ministeria tradendam curauit. dein auxit pulcherrimo Sacello, in quo ipse humari Voluit. Hieronymus Mattiimus eiusdem Pontificis Romanus Cardinalis
sundato Mati orum Collegio, quo praescriptus adolescetium numerus ad bona S artes educatur, stabile liberalitatis suae monimentum costituit. Inchoata Sixti opera perfici mandauerat Vrbanus VII cum inelio ato vix pontificatu decessit; vir summus, antequam maximus dice e tur . Gregorij XIV. tempora fabricis caruerunt. morbosa enim fames ademit pO testatem fabricandi. Eius porro fratris filius Paulus Cardinalis S fondratus, cuiuS erga re S sacra S religionem comitata munificentia est, sub Cle
mente VIII. S. CAECILIA E aliorumq; SS. martyrum corporibus inue
407쪽
tis eodemq; loco reconditi S , Ecclesiam ante ruinosam, S fatiscentem, mox restitutam , priscis renouatis , nouis pigmenti S, ariSque additis co-oiose ornauit, TUM VLVM vero Virginis vario marmore , pretiosis due incrustationibus pellucentem mira operum elegantia, atque sopiti cum arte elaboratum,& cancellis obseptum , luminibus plus LXX. perpetuo ardentibus quasi Coelum stellis illustrauit: Redem Sacerdotibus , ministris, argenteis, & aureis vasis ac Sanctorum Reliqui js au istam haeredem ex asse reliquit. Octauius Paravicinus ab eodem Gregorio iussus Cardinalis, cum Aram principem templi S. Alexij , cui praeerat in Aventino mirifice decora stet, aedes quoque in Urbe perfecit. Iam vero Clemens VIII. ut Aedem S.CAESARII, quam Sixtus V.ex 'Pζ
punxerat, inter Cardinalium titulos more antiquo referret: non longe a porta Capena luculenter restituit; tum Siluestro pronepoti creato Car- Αρὰ es s dinali regendam attribuit. Collegium SCO TORVM, quorum patio- Cauari j. nus fuerat in purpura, Ut Romanam fidem in patria tuerentur, funda int, Coli gludonauitq; prouentibus . Palatium Vaticanum, quod Sixtus V. aedificarat, laquearibus, caeterisque ornamentis praeclare instruxit. Ex his Aul a , --
vulgo CLEMENTINA, picturis, fallente imaginum prospectu, & egregia opificum arte oculos tenentibu S : tum specie marmorearum incrustationum inter spectanda Vrbis merito ascribitur . Basilicae Vaticanae quod fuerat extructum praeclarissime perfecit. Eiusdem opus est in Basilica Lateranensi Sanctissimae EUCHAM STIAE diuinique Regis regia .
Dansuersam enim templi partem colorato elaboratoq; marmore, exquisitis p i cturis , inaurato laqueari, segmentato pauimento pulcherrime ornauit. Erant in templo , prope apsidem vetere S quatuor aeneae columnae striatae. Eas lamellis a ici coopertas , basibus, spiris, capitulis
effultas, coronam, & fastigium ex aere inauratum sustinentes ad aram composuit. Haec introrsus adstructa parieti viridibus columnis Oebalij marmoris, aliisque discoloribus lapidibus insignis splendidum prae se fert gemmis & auro conditorium , quo Sol vitae contegitur . Contra , Org i vegrandibus tubis admirabilis machma Irixa croceis e marmore columnis, inaurati S e ligno praecincta , alijsque pi ae claris ornamentis sursum deorsum illuminata . Idem Capitolium, Ut supra dicebam, pro loci dignitate , excoluit. Demum in Aede Virginis super Mineruamia, sumptuoso SACELLO gratus Pontifex parentum memoriae monime Π sae aluitita posuit: quorum marmoreas effigie S iis per Urnam Vari J lapidi S niten- Clem eii tes in cubitum numerosa nobilium capitum , di purpuratorum ex Aldo- tis in Tembrandino genere Corona CirVumdat . . Horurn praecipuus PeriuS Clemetis nepos S. Nicolai in Carcere Cardinalis ; qui antiquae illius aedis faciem plastico arti scio cosormatam dealbavit. Postea vero Transtiberinam, cui praeerat VIRGINIS MATRlS Redem elato altius tecto , caelato inauratoque laqueari, restitutis, tunicati inue marmorato parietibus splendide instaurauit. Eiusdem H GH Γ perqVam amoeni sunt in Quirinali: qui di miracula pictura ruin aedibu 'sic multitudinem statuarum inter vireta, & veteris picturae fragm HIUM
408쪽
repertum a pastin atoribus spectanda e Abibent. Idem porro vetustam Aedes S. Aedem ad aquas Saluias renouatam extruXit: locum S. PAVLI Apostoli Pauli ad martyrio,& trium fontium, qui ad saltus praecisi capitis emanarunt, mi. tre D0' raeulo insignem ornauit. Eodem Pontifice Basilicam S. PAVLI non 'lon he si tam Monachi Cassinenses, dealbatis muris, erectisque altaribus, ap fidem praesertim picturis, & marmoribus . in hanc quae cernitur nobi emformam redegerunt: ijdemque postea resecto S. CALLIXTI templo in Transtiberina regione, adiectam Ccen ob ij partem magnifice aedifica runt . Per idem tempus Carsar Cardinalis Baronius, cum Annalium vota Aedes SS. lumina alternitati conderet: Aedem S S. NEREI, ET ACHILLEI col Nerei , &lapsam ornate reparabat: S. Gregorij monimenta prope eius Aeden ars o . aed ffatis 1 aut rostituti S minoribus aedibus instruebat. At in valle Qui- Templum rinali templum S. VITALIS vetustissimum , & ruinae obnoxium Isabellas vitali, Peltria Rinterea Bisignani Princeps fundata apside , nouaque structura restitutu . directum firmatumque, totum picturis, & ara decorauit. Cardinales vero , Andrea S Peretius vetustissimam Aedem S. ANGELI in foro Pi scario te ctorijs operibus: Bernardus de Roxas & Sando ual Aedes S. ANASTASIAE eleganti pronao ante frontem excitato quam nuper collapsam Vrbanus VIII. mansuram restituit: Bartholomarus Caelius Ae-j sebi his dem - MARIAE in Porticu coloratis imaginibus exornarunt. Hanc ve-s .Mihi: ro postremam in area domus Sanctae Gallae patritiae olim erectam Ioan - .ri nes I. Pontifex scribitur dedicasse, repo sita inibi admiranda: Virginis imagine, quae religiose colitur , manu Angelorum , ut sertur, depicta . Restituit deinde Aedem Gregorius VII. tum Hugo Verdala Cardinalis, S magnus Melit ensis militiae magi si eri quibus Cςsij pigmenta accessere.
Iam vero,Pauli V.in exornanda Vrbe singularis cura,S diuturno Pontificatu sestinata studia suere . Ex eius vita Ciacconio addita placet Paulinas fabricas enumerare, paucis Omissis quas ante commemorauimuS.
A Coelitum Regina VirTine auspicatus, contra SACELLVM in Bas-Γea E quilina ὰ Sixto V. Dei noscentis incunabulis erectum, alterum Deiparae Matri, quantum nusquam Romae esset, aediscare aggressus e D. In eiusdem Sacelli iam perfecti aram ex antiqua templi aedicula eiusdem Virginis IMAGI NEM Lucae Euangeli Liae manu depictam, etin iis entibus Cenerabilem transtulit, inustatospectaculo. Fulgebant undique pariete ericis, atiroque intextis periri romatis: ct imperata omnium ordinum supplicatione circumvecta caelenis ingus Iuli auit EPquilias, Iurpuratorum Patrum Senatu , populoque Romano prosequentibus. IUVI'ontife N ad of itim Ba beae Reginam argenteo ferculo sub Vmbecia magnis V iubeantem obnitis ac tenerabundus excepit, ct in Sacella ara de po t. Porro Sacellam totum quidem admisandum, ct Uariegatis lapiadum cruriis , i isti cris re pario marmore, pie iurato inaurat fur hemi- Ara )nf-sphaerio ,scriti pauimento , praeclaris artis cum operibus , cum priscis Cae-gnis ἰῆp faram molibus conjfrendum. Sed ARA praesertim admirationis modum
i .s, fio caec dit, Uirgini viiiiNota sedes. Ea gemmis haec de ara ex autogra, ementa. pho scriptoris udi simu . a Iypographo praetermisia are, auroque
409쪽
eon si itur. Matuor coismnis Briatis ex Ia pid uninetur: lapidis puri,, am maculii albis intercurrentibus e tereti L ria ex aere inauratorie Abntatos caualos dis i/vuente . Ex eodem lapide Hylobatae purpurant. plinthi , iboriqu: cum cimatijs ex aere inaurati sunt: Oti f*ira, ct capi tulis columnarum . Ex eodem epis illum corona: Zophorum decorat Iasiis virgatus , aespiris, Ῥt in Alabas rite conuolutis , maculo s. In teres fas j coronam Coelitum Θx aere expressa iuueniliforma simulacra insident. I sum porro medium ornant Virginales nives olim in quilinum eodem delabae: ac splendido toreumate Ponti em templi limites δε- signantem spectantibus imites auratae circumfunduntur imagines . At infra minitium , oram intercolumni= quaqua versum cIatidit quadrangula , ct turgens in astragalos , aequata in taenias iaspis: cireuitque immissae instar tabulae expansum fanbirum , colore coelesis Baud ab miti, ct festarum radios imitantem , auro internitentibus Denis . Sapphirino idotamquam Coelo Superi auro plendidi circummittant, quadrat m in medio locessimpretio sis Iapiliis ,gemmisque coagmentatum sinentes. In ,
eo solio maiestatis augus am VIRGINEM PauIus eoi cauit, aecenses perpetuo cereis, ebnuchis Iampadum igne fustentibus. Ad eamdem Bassicam elegantissimas aedes excitauit: tu quibus nobile O DE UM pD-rifariam ditisum SA CRARIUM: aeditis, ct Canoniois Liberianis, 'acuique, manseones d ributae: Ubi Paulo aeneum babitu Pontisicio SIMULACRUM νdew ofuerunt . Ante UeBibulum templi COLUM NAM ex antiquo PACIS delabro transeatam , superstante Virginis Matris eum FilioIo inaurata e te , basim tam erexit. Eodem tempore D. PETRI templum, templorum miraculum aliquando perfecit. Ad eius laxandam aream aedes Innocentist VIII. eramplum atrium ambientes , atiaque veteri tructura demolitus, multa ripiendide aed eavit, aut res ituit ad prentis elegantiam temporis . Bibliothecae Vaticanae TA B ULARIUM insuper addiditquo Ponti cia diplomata continentur. PΛ V LAM A SUAM, magnum aquae flumen XXXV. ab Urbe miIDario , operesubterraneo, arcuato in Ianiculum perduxit: debetentem se in iacentia TranHiberinae regionis , lude cis Tiberim super pontem deductam in Ofum reliquae ciuitatis diuisit. Eadem gemino ab Urbe lapide , facto diuortio, sinistrorsus Vaticanum petens Dbortis ponti'ks in plurimos , pulcberrimosque fontes emergit et tum in subiectam aedibus aream , totamque Leoninam Urbem copioseper lacus, d alientes e n-ditur. Duirinales Ponti eum AEDES augustissimo Sacedo auctas, duplicibus salis, pluribus 9 ingentibus aulis, porticibus , varioque Con auium ordine perfecit. Publica HORREA ampi cauit. Domum poenitentium foeminarum incendio paene consumptam renituit, auxitque propinquis ab aedibus, aperta, ct interstrata Oia tecreuit. In flua Tuscu-Dua Eremitis Camas uiansbus templum posuit. Diuae AGNETI aram per X i is marmoribus fulgentem ,sub qua requiesceret, dedicauit. IN hinc torata opera impendisse dieitur aureorumsupra oicies quinqui s cera ς Na millio. Porro ot auisicatis ref eisque monimentis ampo c V rsi m
Templum D. Petri absolutu . Aedes Potificiae auinctae .
410쪽
rxeoluit se eitis angendae coni utio prVm νβVit o es, de orem μὰ b, decoγape putDiam imitation riracipi T ira urbe passim aedi bi cel antiqMoristis dirutis no Uubstituta , vel eo . m inniatiratis, heseultis fiant. Luin etiam coν cras ad rc Vm copiam multitudo erupis iis Audia is Caeno aed canit, Pli antea fi mausis p r mont i lit uo erat . I tam iis Vrbs a dia ιὰγ c odem Hortulorum 9 Duirinalem , a Pilam olim T=bxγtinam , μῆ/Jβ. Coeum Florae , in rectam dimens vicorum strines ciuilibus tectis sto quentes . Alide in foris quondam Coaris, Augusti, Nerua excitatae do mtis e aliae in Suburra Vico patricio, nutrinati vade, quinys Viminiscierectae: atiae trans Tiberim ad Augusti Niaumacbram, hortosque Cis ris, tanto locorum intern noductae; laxatis ubique,vel directis ad lineam
UeI apertis nouis, constratisque Utarum spatiys. Ut rure Paulias , non quemadmodum Augusus, gloriari potuerit: se Urbem ex lateritia mari moream , sed ex priore aIteram re i uere. Propter haec publico decreto Populus Romanus marmoream tabulam magnifico titu o inscul-Ptam , afixamque extrinsecus fronti Redis S. Francisci trans Tiberim eius memoriae dicauit:
Tiberis Paulo Po-tifice inundat. S. Seba stiam Aedes rest
plum ex iis mi a fron. te instructum.
Paulo V. Pont. t. Max. quod Vrbem augi issimis templis, ct aedi estu iliti raserit: 2 ranHiberinam regionem Uberrimis rivis ex agro Brac an upra Ianisulum ductis irrigauerit; novis olerum hortis in pomaria domosque diffribtilis Coelosalubritatem reddiderit, priuatorumque consum auxerit: Stys qua apertis , quὰ ampli catis directisque, in gnia o S. Benedicti, Francisci monarieria, portamque Portuensem in nobi liorem prospe dium dederit ; expedito Otroque Fabriti= pontis aditu, ct
fatis ad I ib ris ataeum deductiis Ciuium , peregrinorum , nautarAm commodis coninierit, S. P public is ad Deum Votis atque muneribuόfoelicitatem precatur M D G XI. Omitti postremo non debet, quod cum Tiberis Paulo Pontifice bis inundas et, semel mitius , & humilioribus tantum locis . latius iterum &violentius, multae domus in ripa fluminis prolapsς sunt: &pars spondarii Aelii pontis sublata, ne fluuio tumescenti obstaret. Has deinde Paulus pulchriores refecit. Domus etiam quae cecidera n t restitutar: Vrbis non minus decori quam incolumitati prouisum. Qui vero primus omnium a Paulum est imitatus Scipio Ca dinalis Burghesius, vetusta Aedem S.SEU AS ill ANI ruinosam, S rudi antiquitate informem ad huius aeui prolitiore in normam instaurauit: Aras, Tholum, laquear , aliaque interiora ornamenta congessit, duplice aditum extrinsecus laxauit: Porticu frontiaciecit: desce sum S scalas ad inseriores cryptast religionem sanctissim N martyrum memoriae addidit. Idem praeter faciem Aedis Virginis Victri' cis in Ruirinali, de qua supra sermo fuit, S. GREGORII ad Clivum SC au II eX terrorem frontem plurimis ab imo gradibus sublata m , saxisque Tiburtinarum latomiarum artificic se candidam in altitudinem perpoliti S, ita collocauit, ut interiuS atrium laxaverit, nitentesque pilis quadripartitas porticu S ante temptum ita tuerit. id opus cum vita absoluit. edmurio ante Templum S. chrylogoni, quod moderandum ab ipso Paulo