장음표시 사용
11쪽
gnum Gu acum tanquam probatum antivenereum iis in lo
ra, cujus umbra homines sub ea acentes ven-riri ris , P -
mu' elcentium ibi herbarum secure concludi possu
h nis equitur, optime cum natura convenientius agi, si qui in regione particulares morbi saeviunt, ipsissimis ejus terrae plant1 herbisque sanentur, haeque omnibus
P-Πxv ac domesticaremedia in Pharmacopoliis conficia
12쪽
etur ad primum respondeo, non equidem adhuc firmum ratumque esse, an in hujusmodi casibus exotica id, quod
nobis de iis pollicetnur, praestent quod alterum attinet,non nego, rebus navalibus&commerciis stabilitis, exoti capariter ac domestica in pharmacopoliis comparari posse; at qua ro, quomodo tunc rebus navalibus atque tabernis pharma- cevticis in flore nondum constitutis, morbi sint sanati 5cquam misere actum fuisset cum Indis aliisque peregrinis dissitisque populis, qui neque de nobis, neque de nostris
medicamentis, neque nos de suis quid cognitum habuimus, S quomodo ipsis salubre ferendum erit consilium. qui pre- tiosa exotica remedia ob curtam suam supellectilem com parare haud possunt Neque nunc de nostris multa possident, cum plura remedia nos ipsis debeamus, quam ipsi nobiς, nec dissiteor, pro nunc talia remedia multo anxius, quam olim nobis requiri in comparari debere. Nam quod aperegrini populis alios cibos, aliudque vivendi genus recepimus, eo ipsos morbos ipsiis familiares, nobis communes fecimus. Hinc facile concipi potest, eorundem populorum, atque adeo multo ipsis plura nobis medicamenta esse
Ut rem altius petam, herbae domesticae naturae etiam incolarum convenientiores sunt, dum in eodem limate producuntur,in consequenter adeo id principiorum, quae hominibus per potum cibumque, itemque per respirationem ex aere ingenerantur, indecenti cum hominibus relatione constitutae sunt. Nam dum principia in aere Terra pro temporibus anni inter se disserunt,4 v. g. vel subtile vel crassius principium vi structurae mixtionem corporis ingreditur, e contrario plantae, aliusquam hominum, mixtu-Taein structurae, ex aere terraque si non illorum diversa, tamen alio modo modificatain alterata principia assumant, xi quorum necesse est ipsas recipere in se conveniente virtutes
13쪽
tutes .esseestus, qui quasi in suo producto pariter cum mixtione ait liu um de novo consentiunt Quam rationem vero non nudam esse speculationem, sed aliquo modo cum ipsa re concordare, inde demonstro, quod, dum in curationibus morborum per remedia contraria parum saepe commodi, sed multo potius damnum essicitur,in contra citius talia remedia cum fructu usurpantur, quorum principia tamen cum causa ejus, quod curari debet, concurrunt, in ejusmodi specificis etiam talia attributa atque virtutes morbis analogas de proliendamus. Nam g in scorbulo accusatur salsedo Macredo humorum nasturtium, synapi, cent in in Chelidon minus ac Cochlearia ipsa constant ex principiis salinis, acribus. In febribus aestus febrilis adest, tamen extra paroxysmum applicantur diaphoretica,quae pariter calefacientia remedia novimus. Idem fit ita inflammationibus cum discutientibus, utpote sunt Spiritus, Cain.
phora, testum quoque provocantibus. Praeterea huc pertinet curatio frigore enecatarum partium, quibus non ita statim calida, sed potius frigida adhibentur. Idem observano i ii in curis derivantibus; nam sultibi vehemens fit motus, sive inflammatio sive congestio sit, non ideo statim talis motus sedantibus aut adstringentibus lanodynis suG-candus, sed in alium locum ejusdem vehementia motus est ciendus, qui plerumque frictionibus, omentis, pediluviis, purgationibus diu resibus, scarificationibus,vesicatoriis, imo ipsis ambustionibus excitatur. Cur vero in hujusmodi curationibus' circumstantiis saepius memorata remedia analoga feliciter medeantur , melior alia rati nulla mihi videtur, quam quae in Chymicis locum etiam habet, quod nempe similia similibus solvantur, cum talium plantarum principia, quae cum materia peccante vel motu commune quid a vero quoque correctius habent, melius id , quod est expellendum, invadere atque solvere possimi.
14쪽
Morbi certae regioni miliares, sepiusque ibi dominantes non aeqtie tanti periculis atque dissicultatibus obnoxii sunt, quam si tales in alias terra p pagati atque tranStati sunt.
. , XI. Si rem penitius intueamur, causa hujus phaenomeni inhoe sese primum exserit, quod tam quaevi terra, quemadmodum jam jam intellextimus, propria sua contra morbos endemios possideat remedi , ad hoc quoque Medici causam progressit in Typum morborum ope multiplicis experientiae cognitum exploratumque satis habeant tali ratione initio mox hujusmodi morbis obveniri, iisdemque notoriis quasi jamjam remediis resisti possit. Rursus, frequentia morbi ita naturis incolarum talem reperit resistentiam ut non ita facile quemadmodum aliis in locis, ubi rarior morbus est,perniciorum eventum producere possit Patet ratio in illo enim casu carent homines fastidio terrore S timore, quae contra omnia facile excitantur iis, qui non adeo morborum peregrinorum assiaeti sunt. Nudum fassidium, formido timor tantum valent, ut inde exitiali momos quis possit corripi amietione priusquam ipse morbus in corpore certam Sperfectam sedem 1 fixerit; quae non raro contingunt in terris nostris pestilentiae temporibus, ubi qui peste, multi etiam pavore exti'guuntur. Constantinopoli vero ubi pestis singulis ferme redit annis atque adeo incolis non ignota est, secundum proportionem magnitudinis urbis non ita multi ac apud nos incompendio-Γori fit, pereunt.
15쪽
ne limatis in Medicinam redundante quaedam dissere, antea praemittendum esse judico, tantum tria me Climata principalis generalia pertractaturum, quidem Clima frigidum, calidum temperatum, ex quibus sufficiens suppeditatur materia ad demonstrandum, facultatem illis per sein sua natura inesse, ut ad causas morbi seque ac ad plantas producendas tum etiam ad certum vivendi ge
nus imore incol. mim non patica conferre queant. Non
vero hi mihi intelliguntur ordinaria illa Climata, quorum ab AEquatore usque ad Polos et . numerare solemus, quibus Numerus horarum, quam hoc vel illo die longus sit dies, indicatur. Neque per ea hic indigitantur notiores Zonae, quae Tropicis Termini sunt; sed potius per Climata hic intelligo eas Temperaturas aeris, quibus illae Terrae subjectae furit, quae, i Hemisphaeria ab AEquatore usque ad Polos in s. partes aequales quis divideret, his tribus Spatiis compre- , henderentur, quaeque adeo a communibus Zonis etsi non multum, tamen aliquantulum disserunt. Praeterea eae terrae Clima frigidum calidum vel temperatum agnoscunt, quae maxime harum aliquam qualitatem prae se ferunt &secundum quam ua appellari merentur. Hic factum, ut vocabulum onae negligerem, Climatis uterer expressione Scquidem ita hanc materiam persequar, ut saltem, quatentis frigida vel calida sint, in genere operentur, exponam. Certas enim provincias in specie contemplari secundum Climata sua, longiorem, quam hic decet, sermonem instituere
16쪽
g. I. Ex breviter allata dicatione apparet, sepius alicujus
terrae clima ob varias rationes, quarum nonnullas allega 3, merito alio, quam quo audiunt, nomiine appellari posse de hoc vim suam habet in applicatione, ubi data occalione judicium de regione sisti oportet vel inquiri, qui morbi ibi dominentur, qualis sin incolarum constitutio corporis, quae ibi vi Climatis plantae reperiantur, aliaque plura exempli loco potest esse Chilitia America meridionalia Zonatem Perata sita, quae id singulare habet, ut propter incredibi-1em montium altitudinem, in ipsa aeque ac vicinitate
tam intolerabile frigus deprehendatur, k tantae vehementiae venti vagentur, ut homines pariter ac pecora rigore ad-Bricta enecentur,in in tali statu per inula uin annorum spatium stantes permaneant, adeo ut imagis lima frigidum dixeris. Iterum ex Itinerariis ridemus,an plurimis provinciis adaequatorem his, cum primis vero in America, in Ter ara firma, quando sole verticaliter constituto summus aestus existere deberet coelum nubibus pleruinque obtectum aerent semper temperatum causari, atque adeo Clima temperatum, licet in Zona Torrida situ in , magis dici polle. Praeterea notum est, Hispaniam, Graeciam, cum primis vero Siciliam iegnum Neapplitanulat ob ignes suos subterraneos, qui in horrendis terrae motibus & ignivomis montibus, ut incredibili aestu meridiano se exserit, magis pro Climate torrido, quam temperato haberi posse. Quibus exemplis apparet solidum non prius judicium Medicum sisti posse si non de qualitate terrae ex Geographicis hausta sit cognitio. f. III.
E consideratione Climatum, Ut qUῖ dam nunc Corollaria deducam, ponderandum primo Clima frigidum , quod in
maxima parte Rumiae, Sueciae Nor giae,
17쪽
magiis Tartariae Isiandiae Groniandiar δCanadae Americae septentrionalis regione deprehenditur, ut hic de locis circa antar-ehicum Polum sitis Terrae Magellanicae
adsitis trahit immo atque tali ratione se exerit Horum populorum sphaera esci rallela, id est, polus super Caput ipsorum
eonstituitur, aequatorquem iginti sensibili parallelus est, Min plano rationalis. Sol, qui per sex menses infra aequatorem, per sex alios menses supra UatoreIII, cursum sitium conficit, atque eo ipso non multum supra Horizontem adscendit, radiis ad latera tantummodo protensis non tanto calore lucet, ac adeo, cum ipsum frigus simplici conceptu defectus caloris dieatu
necessario tantum cooritur frigUS, Ut maximam partem anni illamina, lacus atque ipsum mare frigore concrestant, nec priuS iterum resolvantur, Uam terra solem rursus supra Horigontem per aliquot amine domadas adstendentem habuerit m montibus acutis, Novi embla, crontundia, terris proxime veris Polum sitis per totum annum monte quasi & colle teliis glaciei
18쪽
convolutis cernuntur. Ita vero incolas premit frigus, ut hominibus in Via nares, digiti,
bus pedes frigore pereant, sic ut impeditum cursitim non ampliti promovere de loco in
alium possint quid mirum si ipsum spu-
rigore itaque in his terris tanta vehementita furente, larandum ex Pitysica gelu vim adstringentem coa- 1 antem habere atque hinc humida quidem praecipue Sanguinem crassiorem reddere, circuloque libero Sanguini; DTransiliatione insensibili impedita humores, quod cititis libentiusque exteriores partes frigus invadit, in corpus retrogredientes efficere, ex quo passim stases, ob has spasmos cooriri necesse est causa hinc morborumn in regionibus stigidis solitorum liquido patet; nam ubi primum refrigeratio fit vehemenator, ibi statim asse stus proditur, e. g. in qua parte corpori stagnatio latet, hoc nomine mor-bu specialiter notatur; quod si vasa cerebri oppleta sint, insequiturque stasis, tunc vertigo, affectus soporosus apo plexja exinde priri potest; si stasis sit in abdomine e g. visceribus, contingunt amestus torminosi colici si accidit in
extremitatibus parrium, fluunt exinde perniones,tumores;
& si cum minori frigore humidus aer coexistit, non deficiunt Rheumatismi H defluxiones; si impuri succi adsunt,nec Tumores discutiuntur, Xulcerationes tales epam mor-
19쪽
hi, quibus hyberno tempore etiam extra limata frigida 1 mines obnoxii esse solent, invehuntur. Horum eflectuum frigoris cum septentrionales populi non expertes, in suis regionibus ingentem copiam Ursorum,Vulpium, Luporum& Mustelarum Scythicarum habeant, harum serarum pelli. hus se contra gelidum aerem munire, strenuosque labores suscipere solent, quibus Transpiratio insensibilis satis de-
Center promovetur, quantum opus habeant, tantumque absees ut frigore multum violentur, ut potius vehementiori transpiratione impedita , corpora rudi ora robustioraque essiciat, imo naturam frigori assuetam sensimque insensibilem fere reddat, ex quo dijudicari facile potest, cur homines septentrionales tam perdurabili forti corporis consitutione gaudeant,atque hanc ob rationem Cirma frigidum sanitati corporis convenientissimum haberi possi
Climati calido subjecta sim Hispania,
maxima pars Italiae una cum Insulis maris mediterranei, Graecia, plurimae ceterae partes Turciae, Arabia, Persia, India , maXima pars Chinae, Imperii MAEOlis, aponiae, Universa Africa, pars Americae septentrionR-lis, plurima pars Americae MeridionaliS, strictiori vero sensu omnes eae terrae in ZO-na Torrida sitae. His populis partim perfecte, partim aliqualis recta sphaera est, id est, aequator super caput ipsorum constitutus, secat origontem ad angulos rectos; sol, quod intra utrumque Tropicum cUr-
20쪽
sum tenet in reteridie incolis extra Zonam Torridam certis temporibus haud ita procul super caput adscenditanZonad orrida, x plene verticalis L radiosque directos 'rojici ex quo fit, ut aliqui loci a nemine
uenitus, aliqui vero certis anni temporibusaabitari pollini, quemadmodum e. g. legimus, Lybiam, ubi praeter aestum arenae multitudo inquarum inopia conet irrit, Omni habitatore destituta in provincia Persiae Chusistan tam ingens aestus est, ut ad te pus incolae sedibus suis relictis ersus montana confugiant. Res pariter notoria est; plurimis in locis Italiae Hispaniae in meridie paucissimos vel neminem penitus in plateis&viis animadverti, mo Jntolerabilis talis solis ardor esset,in terras inhabitabiles plane redderet , nisi sequentes circumstantiae
concurrerent , c. g. diei noctisque plurimum
2equata esse tempora, consequenter aestum frigido nocturno aere temperari, deinde qumprimis in Lona Torrida continuo ventos lare, tantae aliquot in locis vehementiae ut e gr. in Barca umidia integros Oene tumulos ex arena coacervatos palsim