장음표시 사용
31쪽
calculum communiter homines molestare, cum contra iii Turcia, ubi vini usus in Alcorano prohibetur, raro vel nunquam tales asseclus, quin imo nec Podagra,nec chiragra,nec quid hujusmodi reperiatur. S. V.
Quemadmodum observatum est. vina in supra memoratis regionibusue adDanubium progenerata, singulares quasdam qualitates possidere ita etiam ex multiplici experientia patet, Rhenanis. Ingaricis, Italiciso par
tim etiam Gallicis & Hispanicis vinis multa de principio sulphureo inesse, idque sese in effectibus eorum eXeriere.
g. VI. Ex quibus sacile ratio conquiri potest, cur contra errani, Neapolitani, Ungari atque ii omnes, qui quorum meminimus, vinis utuntur, i QS podagra, Onagra, Chiragra vehementer&cum ingentibus doloribus urxentur.Etenim si tales,crescere desierunt, ita,ut huic negotio perficiendo non amplius abundantia sanguinis 4ndigeant, Vivunt tamen in diaeta lauta,&spirituosa,novumque semper sibi progignunt sanguinem, nulla aliqua vehementiori motione suscepta;hac rationein nonnullis haemorrhoides vel impediuntur,vel in aliis haemorrhoides nondum expertis penitus omittuntur,sed loco talium haemorrhagiarum omissarum cumprimis inpedibus dolores pastici, strictorii, lancinatorii excitantur, i quidem tulis motus aetati consormiter contingit, dum inprimis aetatis annis congestiones ad caput, in juvenili aetate ad pectus, in senectute magis adinferiores corporis partes fieri solent; quidem in pedibus non modo hi dolores existunt, sed&in manus, linguam vel ipsam cervicem penetrant. Quod vero plerumque accidit,
32쪽
si podagra exacerbata, vel per ineptas mescationes repulse, ubi eandem ob causam, quodae originario loco suo in alias
eorporis partes lacessa a ibi tales commotione , quae aetate Drovectiori bus consorines neutiquam sunt, causatiar, lethali, eventu decurrere potest. Hac ex causea vi husus observationis non multum abhorreo ab assertione eorunt, qui negant, ex falsa tartares materiavi acriyodagram solitarie myci quoas enimres ita se haberet podagra in supra nominati regionibus misia huringia,Austria frequentior quam ita- Ita&ad Rhenum este deberet,suod huiusmodi causas magis ibi animadversi antea ostendimus cum contra effectus ex Dotu vinorum gene Tosorumin spirituosorum maxime ad negotium haemorrhagicumetendit, eum eoque connexum est Non inficiari quidem possumus, po icos utphiri mum ealculosos eme, at hic calculus potius ob consensum Dartium & motuum exoritur, atque adeo symptomatici a gis habendum,quam diopathici quid. Qua de materia meretur imprimis legi D. D. Praesidis Musoω de Podagra uesiale Curam podagrae quod attinet, merito hunc morbum interscandalauedica referas quod Medicatio huc usque nulla datur, qua podagra radicata fundamentaliter extirpari uueat quicquid est, quod contra eam usurpatu eo acet
Diendum, ut iislenime tentetur nullo vero modo morbus exactissime medicabilis existimetur. Qiii ad haemorrhoides inclinant, aliquod ter Dus vero eas interrupta habueres, levamen est, si tempesti- e appareant. Alias mec in Persia in Urbe chiras, ubi pa- Iurer vina generosapidumultitudo reperidur
In terris ad mare Balthlatina german1-- cum sitis ceu Pomerania, est alia, Belgi O, Dania, Cui andia, OrWegia, ScaIasa
ob frequenti Timas maris e alationes hu
33쪽
midus restigeransque valde aer, esculentaveroinhabitantium quorum potissima pars
emolumentorum suorum consistit in pratorum ditionibus una pecuariis , quod praesertim utia, Frisias estphalia testantur, sunt casetis, butyrUm, caro salita atque fumo siccata, pisces, qui in estphalia datur, crudus panis; potulenta quod attine Spiritus vini creberrimus est usus.
Qitibus in terris qui degit, neque robustiori corporis constitutione praeditus, neque continuis laboribus, conatibus atque motibus occupatus est, sed placidum potius per 'git vita genus, sime ullo discrimine&scopo hoc victu utitur, vix immunis semper permanebit a durioribus morbis,
sed potius cum Scorbulo, qui ibi regnat, tanquam
eum capitali haereditario hoste suo ei continuo erit pugnandum. Etenim aer, cibus totus maxime idonea sunt ad hunc morbum producenduna media . er duros namque, concoctu difficiles cibos inpurid crudi succi in corpus inducuntur, stomachus debilitatur, nimium Sal quod comestione salitorum piscium, clarnium & caseorum in sanguinem invehitur, nimium seri perniciosii cinutilis gignit, ineglectus faciendae motionis, frigidus humidusque aer crebraque Spiridus vini potatio Sanguinem re di crassiorem, Iiberamque ejus circulationem motumque impedit, eXquibus consequenter symptomata illa, quae in corbulo tarn Propter vitia quantitatis quam qualitatis apparent, deduci possitnt Praeter has terras laborant se orbulo, qui temperamento laxo phlegmatico gaudent, cum primis aliqua diu navibus, es prima cuidem vice trans aeqnatorem vel cli- ne
34쪽
neam aequinoctialem vehuntur, idque inde evenit, quod plerumque in navi praeter humidum morbidumque maris aes em vilissimo quisque cibo ac potu contentus esse debet ita ut, si in certas quasdam regiones pervenitur, interdum in aqua communiori dulci potui destinata, copia Vermi urnreperiatur, quod non aliunde quam ex hac causa proficisci mihi videtur; si nimirum aqua communis dulcis, jam per aliquod tempus navi vecta, aequatorem consecuta sit, ingentique aestu aificiatur, aqua necenario putrefactioni subjicitur, generatque tales vermes, qui non tam facile iterum inde separari possimi. Et tamen nihilominus in mari coguntur talem deterioratam aquam adhibere ad sedandam sitim coque dosque cibos, cum aqua marina frui impossibile en cum salibus reserta, resertiorque magis fiat, quo proximius ad Lineam devenitur. Contra Scorbutum vero crescunt in his serris plerumq; specifica subsicli ad therbae antiscorbuticae,nempe Cochlpi quae una cum diaeta aromatica in genere proscopo disecustario praestantissimum suum in diaeta usum exhibent, quod si enim impuritates legitimo modo evacuentur, discutientia S robor intia summe titilia sunt tanquan praeservatio vero motus S labor corporis , aeris mutatio, diaeta proportio inter edendum bibendumque,AE contra humidum valde frigidumque aerem provida praeservatio optimum est remedium. Ex hac consideratione facile patescit cur in ejusmodi regionibus febres chronicae, praecipue
quartanae pessimi moris, tumores Contumaces partium glilndulosarum,&inplethori cis peripneumoniae facile lethalas oboriantui.
In Carinthia, in Pyrenaeis WAlpiuna
montibus, ad Bergamum in Italia, nonnullisque in locis Indiae aquae invenit intur,milae
subtilissime solutam terram limosam lapidia
35쪽
ficam secum conjunctam habent, quam incolae ibi, meliori carentes, ad usus suos applicant.
. . Diversarum aquarum, numinum3 sontium variae vir tute & effectus, hujus nobis fidem faciunt, quod multas hujusmodi aquas dari novimus, quae magis perspicua ratione quam modo dictae, qualitate sua vel neglecta in lapides commutandi vel crusta lapidea superinducendi rem nobis hanc ob oculos ponunt. Quem enim latent miratu dignae figurae, quas in specu Baumanniana observari licet in famosis istis Rallacii libus. Idem testatum faciunt rotundi isti globuli δε crustae lapideae, quae in Thermis Carolinis sormantur, stem ii, qui in Lithographia olithi audiunt, singula quoque granula, quae in montibus Carpathicis inveniuntur; praeterea ita dicti constiti di ivoli in Lithographia
noti, monorchites, biorchites, triorchites atque alia, uxtaque haec plures alii fontes parum noti, iisdem effectibus praediti, ut sunt fons ita dictus Poeta in Francolarii ad Via drum, sons Besortii in Sundgavia, fons Tigurenisis, Petrogorii Aquitantie, Claromontii atque alii diversi complures. In hisce igitur aquis cum talis evidens effectus sese exerit, a diis contra g. priori adductis haecce qualitas non' adeo sese manifestat, sed demum istae post multum earum usum noxam suaui produnt, ubi subtilem terram limosam relinqiuuat. Iamulisque cosqui Struma audit. Contestari autem hic simul debeo,non
eo me hoc confirmari,quod omnes strumas ab hac causa ortum suum sui' ere existimem nullo modo haecce enim deformitas saepius vitio magis motus,quam materiae e.g. a ferendo graviora onera,vehementi clamore vel disposition e haereditaria est contracta. Similis fere affectus frequenter in Pe-ru deprehenditur, ubi in diversis corporis humani partibus persertim in facie rubicundis excrescentiis homines desor- antur. f. XI.
36쪽
g. XI. inter alios adhuc singularium effectuum sontes duo quoque notatu digni sunt ad Eperies in Hungaria, ex qui- laus haustam potionem vita privare dicunt. In Insula Chios quis datur, qui cum risu Sardonio vel spasmo cynico hominum enecat. Propter optatum vero e sectumaeelebres sunt thermae Carolinae, Emsenses, wildbadenses Aquis-granenses Wolchensteinenses,Tepli Zenses, Ubertingenisses, pariter Pyrmontenses,' Schwalba censes Voppingerises acidulce. Porro notat digni sunt ad Francolarium ita dictus Faut brunn, qui cumprimis in calidis morbis multum expedire dicitur, nec non memorabilis est alius D emin regione situs,quem 2cabiem sanare perhibent quarne ndem virtutem sonti cuidam Friburgensi tribuerunt; sic in Sicilia Mi pania ad Auriam dantur fontes , quos junt foecumitatem comparare posse. Idem hoc praedicandum de quibusdam sontibus Graeciae quos memoriam demeruvel tribuere posse junt. Idem aenendum de flumine aliquo in Polononeso, seu Morea, quod dicitur nigrub contra ue erysipelas laudari solet, sed tame quae fides his prs sandavi qua ratione aqua tam mirificos effectus nanciscatur, idMedicistis in locis versantibus ope multorum Experimentorum est explorandum. In hujusmodi quam examini-hus celebres sese fecere neel D. D. II mmm. Tract. deris, mi Carolin diversorum aliorum sontium examine,
Apulia in Italia magnarum aranearUm singulare quoddam genus alit, Tarantu quae audiunt , di ad urbem Tarantum praesertim magna copia aflluunt; hae ara 'epefibtile quoddamin natura venenum
37쪽
reconditum habent, ut si quos pungunt, ii statim varios prodigiosos gestus faciant, mox
plorantium, mox ridentium, mox clamitantium,mox placide iterum se habeant,atq; taliabu corporis motibus tam diu pergant, USque dum animam exspirarent, nisi debito auxilio remediisque hucpertinentibus mox iis subveniatur. Tria vero sunt genera Tarantui rum tam quoad colorem, quam quoad effectum; quae albicantes paulisper sint, perniciosum adeo essectum non causantur a terum genus stellatum nempe deterius est, UVeumque vero pro pessimo habetur. x celeberrimorum Medicorum observation bus hae araneae tantum in Apulia adeo noxiae sunt, 'uidem aestivo tempore , cum magnus aestus existit, si alios in locos transportantur, non modo ibi, sed latitulum
frigidis anni temporibus in Apulia ipsa non
tantum per eas periculi imminet, in hyeme vero subter terram se condunt, atque ibi ita sine ullo cibo commorari dicuntur.
Quod modo diim lepidi gestu subtili veneno et riantur, notum quidem est, sed quae possibilis Tatio sit, ut iam si cessario
38쪽
cessarioinsequi debeant, cur& quomodo certi m musici melius pecificum lantidotum quam ordinaria alexipha maca antidota hoc in casu sint, abstrusior haec subtiliomue
est causa,nec prius concipi aliquatenus potest,quam ii huic alii mirandi e estus naturae, quorum causas evidentiores iisdemq; multum similes novimus,opponas. Quo fine sequentia posiviat exempla parallela adhiberi:Constat,sonum nil aliud quam motum tremulum vibrativum esse, qui in aere contingitiin vacuum enimnullus sonus cadit S eum quidem per non parvam distantiam propagari posse, quod ex innumeris modis satys patet.Sic experientia testatur,talem motumire- multam in infinitum tam quoad modulationem 4 vibrationem,quam etiam quoad eminum suum variari; etenim aliam vibrationem etscit l,quela, aliam strepitus aquarum, aliam subis levet martiale instrumentum, aliam sonitus eris carn-pani , vel Haculatio tormentorum majorumin vento mnrepitus , qui motus quoque sep ius notatu dignos esse-etus producunt, ubi simul discrimen faciendum ratione materiae quantitatis vel qualitatis , in qua motus hujusmodieXercetur Nam e. g. ut subtiles vapores expellantur, lenis ventus vel halitus jamjam virium satis habeto Ur chordainstrumenti moveatur ad sonum reddendum , alterius instrumenti aequalis ad illos sonos correcta atque consona fides capax est, eadem cum illo in aere sormata modulatiqne. Ad arcendos ita aere aqued gravioresque vapores, vehemen-t1or requiritur ventus, est copiosae nitros susphureae particulae in aere, si hic rare fit, retentae, resolvantur, desiderant vehementissamum succussatori una tonantem notunn, qui naturaliter in aere, Sc artificialiter cum fortiori campanarum sonitu in tonitru tormentorum efficitur . ut vero
etiam de qualitate pauea afferam, minori vi ad motum rapi votest rota vel globus, quod hic praesertim solido fundo careat, tantum unicoptincto insistat, atque adeo periphe ita undiquaque a centro suo aequaluer distante, semper qua
39쪽
si insequi librio constituatur contrario non unquam potentior ventus vel motus vix minoris momenti corpus quod impulsum a motu secundum angulum obliquum accepit, de loco in alium promovere non valet. Praeterea observatur quoque sonum in inaequalibus, salebrosis S confragosis locis utina pannis,plumis, evanescere e contrario in
planis aequalibus' perpolitis rebus clarissimum sonitumesi distinctum Echo edi, quemadmodum hoc in Tubis acu-4ticis stentrophonicis & Muscis repercutiendo echo ex aquis, montibus, sylvis, arcuatis conclavibus animadvertimus; quod pariter constat ex vulgari illo experimento, si claro sortiterque sonante instrumento sonus ille, quo prodii me adstans vitrum praeditum est, producitur, id pariter clare sonans, tremulumque posse effici,inais omnino per vim
sinitus pessiandaridi disrumpi
Postquam igitur ex hisce praemiissis coginiam est, quam
multipliciter objecta Materiae, qua quantitatem inualitatem disserant, tot& tam multiplices motus aeris esse de- here, quos talia corpora motui dare oportet, praetereaque scimus, venena ob diversitatem certas partes vel solidas vel fluida corporis nostri motui subjicere vique hujus certos morbos in machinam humanam inducere. dst quibus consulendus Ex . D. D. Arias mann inver atholog.fundam ibi avariis capit hac de materia disseritur. Ita mihi videtur aliqua ratione concipi posse, cur Musica quidem ex hac varii sonitus contra subtili1ssimum venenum Tarantularum tantopere expediant, clepidi adeo hinc inde actus Tarantatorum fluant. Nam quando Musici talem eandem vi- orationem subtilem aeris ope instrumentorum essiciunt, qualem habeo fibra nervear, quae veneno insere, extenta quasi Mobiles redditae lunt, necessie est propter connexionem harum fibrarum has quoque partes, inte-srumque corpus hominibus moveri, vi prout qualitas me-
40쪽
rit veneni aut pars quaedam nerve subtilior vel robustiollaesa si tali rationein sonitum instrumenti comparatumesse debere, praesertim cum scriptores referant, non idem instrumentum omnibus; sed diversis diversa instrumenta esse applicanda,in quales humores vel Temperamentum hominis sint, tales quoque actiones provenire Natura etenim indoles hominis quae alias est, ea & hic proditur. Quod ad medicationem attinet, una cum famosissimo illo remedio altationis paucis intermixtis intervallis per continuos 3 dies ad diaphoresilia promovendam avi hibitae, illo ipso quoque tempore cessationis a saltando, tam ante quidem quam post, scarificatio praemittitur partis affectae, atque alexipharmada in essentiis exhibentur. Ad quod notandum quoque, nunquam hocce malum omnino tolli posse, sed singulis an :nis suo tempore regressum , eandem medendi methodum
Iisdem in regionibus rationem fere egndem habet cumactu scorpionem, ubi contracta ab ipso hujusmodi generis symptomata eodem saltationis ii aphoreseos medio tolli oportet. Contra hunc ictum speciticum novimus oleum scorpionum , vel in ipso momento, ubi ictus persentiscitur, scorpio ibi deprehenditur , ejusdem ad partem aD sectam astrictionem. Quoniam scorpiones quoque libenter in lignis commorantur, plurimi, si tales bestiae sorte gignuntur, ut immunitatem sibi ab earum is vitia procurent, ferrea cubilia exstruunt. Haec animantia produnt etiam noxios suos essectus Amadabat in India, in Persia, cum primis Κaschaniin in Jaya Indiae orientalis. De Scorpionum S rantularum ictu neretur praecipue evolvi Georgoi Bag- Boi Dissertoti de Anatome mors se effectibus orantulae. D. D. Pr sidis Prax extempor Franchena in Sat Med. p. n.
sine In America quoque datur genus quoddam insectorunt pulicibus non absimile, quae communi malo incolas