Statuta capitularia Ecclesiae Cathedralis Cracov - iensis: Mandato et ...

101쪽

uuando sappae et Almutia deponenda. Anno Domini illesimo duingentesimo stuinquagesimo quarto. Die sabbath l Maii.

Quoniam deformitatem quandam Ecclesiae in hoc quoque esse Reverendi Domini animadverterunt, quod nonnulli Dominorum Capitularium Cappas, quibus solennioribus festis induuntur, quidam mox Missae aioris ab initio, quidam in medio eiusdem, alii etiam aliis et diversis temporibus, Almuti vero etiam, quibus in ProceAsionibuAutuntur, non suo, neque congruo tempore exuere et deponere soleant, ita ut Vicarii Canonicales, quibus hoc oneri incumbit, ut Cappas quilibet suo Praelato vel Canonico imponere, et rursus Ximere et in thesaurum referre teneatur, perplexi et incerti, negligente8que officii istius sui esse solent Itaque perscribere olente certum modum et rationem, in ea quoque e Xnunc et deinceps observandum, decreverunt unanimibus suffragiis ut quilibet Dominorum sub poena privationis et amissionis panum illo die, Almutium non alias, quam Processione tali integre peracta et absoluta, exuat Cappam Vero non nisi elevatione Sacramenti in summo issae Sacrificio, vel dum Missa piscopalis est, benedictione Pontificali accepta, deponat, et ad thesaurum Ecclesiae suum per Vicarium deferri faciat cum cautela diligenti, ut ne per servitorea insolente eivgmodi Cappae et aliae Sacra Veste atterantur aut deteriorentur, vel depereant quoquo modo.

De absentia tempore vindemiarum. Anno Domini illesimo stuingentesimo duinquagesimo quinto. Die Veneris uni 28.

Reverendi Domini suprascripti, ut diligentius intendere valeatit commodis et collectioni frumentorum in Villis suis praestimonialibus, hoc praesertim messium tempore, quod Vindemiarum dicimus, sicuti veterem consuetudinem et Decreta priora, et praesertim iiiii Domini 151 sub I ensis Julii in otis Capitularibus descripto, licentiam absentiae ab eclesia per hos duos continuo menses, Julium scilicet et Augustum, sibi ipsis alterutrum indulserunt atque

102쪽

mutuo concesserunt, ea tamen lege et conditione, ut quilibet Dominorum, qui quotidianarum distributionum particeps esse voluerit, diebus Dominicis et Festis a diebus Capitularibus hic in Ecclesiae Capitulo sese repraeAentare teneatur alioquin nisi aliquo dierum praedictorum hic interesse curaverit, extunc procedentibus immediate diebus feriatis, refectiones eiusmodi quotidianas amittere debeat et amittet ipso facto Praesumendum enim est, talem quemlibet non in bonis Capitularibus et Ecclesiae, sed alibi alicubi remotius versa-

ium fuisse et commoratum, tales vero absentes nulla ratione pro praegentibus censeri neque debent, neque po8Sunt.

ordinatio hebdomadarum tempore pestis. Anno Domini illesimo duingentesimo stuinquagesimo quinto. Die Veneris 2 Augusti.

Reverendi Domini cum animadverterent, ob pestiferam auram iudies magis a magis hic Cracoviae, illiusque tota plane victui sRevientem, plurimo Dominorum abesse et insuper complures adliuo in proximo abfuturos, prospicere volentes, ne F oclesia haec suis debitis defraudetur obsequiis, neve omnino Dominis de Capitulo destituta aut do- solata remaneat, decreverunt suffragiis concordibus, ut duranto iu-iusmodi estis suspicione Domini Reverendi Capitulares, quicunque dire Ecclesiam praeAentes reaidebunt, hebdomadas omnes et vices etiam omnes Dominorem absentium, ipsi oli per se ipsos, et iuxta ordinem suum obire et sustinere ac explore, o quilibet in hebdomada sua non amplius quam ad tre Missas cantandas teneri, eaη-demque per se explere, reliqua vero duas Missa per Vicarium tunc hebdomadarium, quatuor grossis ex portione arcae septimanalis salariandum, absolvere debebit et tenebitur Excepto quod si plures dies festi et celebres in septimana occurrerint, extunc ad quatuor, imo vero ad quinque Missas integras, iuxta necessitatem et propter scandalum evitandum, talis quisque Dominorum hebdomadarius obligatus esse debebit. Qui quidem Domini Reverendi hio

praesentes, omnes distributiones tam quotidianas, quam supererogatas, inelusis Anniversariis et aliis universia, pro more aliis tempori-

is distribui solitas, ipsi soli habituri et eicepturi sunt. Et ordi-

103쪽

nationem hanc, Domini Reverendi, durare debere hinc ad tempus, quo peAtifera aura mitior facta fuerit, imo penitus conquieverit, dixerunt et decreVerunt.

XCVI.

De Distributionibus quotidianis dandis uni, duobus vel pluribus Deputatis, et de curribus, equis ab Episcopo dandis. Anno Domini illesimo duingentesimo stuinquagesimo sexto Die a nati.

Reverendi et venerabiles Domini raelati et Canonici supra- nominati et descripti, una cum Reverendissimo in Christo atro Domino et Domino Andrea Zebrgydowski, Dei gratia piscopo Crauoviensi, capitulariter in loco Capitulari fuerunt congregati, atque

supra artieulis infra descriptis, per eundem ReverendiAsimum Dominum propositis, deliberantes et tractantes, Oncludendos putaverunt et concluserunt, ad eum qui sequitur modum. Quoniam in danda provisione et distributionibus quotidianis concedendis his Dominis, qui in negotiis Ecclesiae et praegertim finium regendorum bonorum Ecclesiae et Mensae piscopalis, alicubi deputati mittebantur, hic mos eius et consuetudo recepta hactenus observata fuerit: quod pecunia eiusmodi quotidianarum distributionum, quam praesentiam Vulgo vocant, uni duntaxat ex duobus Dominis pro tali actu deputatis, qui personam scilicet Venerabilis Capituli referebat, dari atque concedi solebat Quia tamen Reverendissimus in Christo ater Dominus Dominus Andreas Dei gratia piscopus racoriensis, coram suis Dominis Reverendis tu hodierno Capitulo exposuit suas ingentea curas, conatus et solicitudines atque etiam graves expensas et

Sumptus, quos bis continuis annis, in negotio Religionis et Fidei Catholicae ac libertatis ecclesiasticae tuendae, retinendae et conser- Vandae, sacer cogitur, ita, quod etiam finibu eiusmodi bonorum Ecelesiae limitandis plerumque commode intendere aut praesens adesse nequeat, postulans haberi ad haec rationem aliquam, et uimque talium epulatorum praesentiam concedi Domini itaque Re- Verendi allegatione praetactas Reverendissimi Domini in consideratione habenda esse, earumque intuitu, postulationi illius gratificare olentes, unanimibus suffragiis concludendum duxerunt Quod

quandoquidem ipsi Reverendi Domini sint bonorum eiusmodi Eccle-

104쪽

siae ustodes, debent igitur attendere suos per epulatos, ne qua diminutio, alienati vel distractio bonorum praedictorum in parte vel in toto quocunque modo contingat Quodque tales Deputati ut at oriores ad actum deputationis proficiscantur, utrique eorum Vel pluribus etiam, seu alias quotquot deputablintur, integrae et omnes quotidianae distributiones totius temporis, quo eiusmodi actu intenderint et praefuerint, dentur, concedantur et numerentur. Et insuper pro eoruudem Dominorum taliter deputatorum familia, quae in domibus commorari solet, per unum panem ex Bulam sua diebus singulis dandum, Domini Reverendi concluserunt, ita tamen et eaeonditione, ut ReverendiAsimus Dominus noster, more et exemplo suorum Antecessorum piscoporum Craooriensium, de equis, curru

et familia ipsis Dominis Deputatis, quatenus ita imparati fuerint,

providere, ne non et expensas honestas in eundo, commorando et

redeundo praestare ipsis et dare facere dignabitur. De qua quidem conclusione praesenti, per medium Reverendi Domini armWini eum alii Deputatis sibi relata, Reverendissimus Dominus contentum se fuisse renuntiavit, atque Dominis Deputatis de equis, curru et expensi provisurum so obtulit atque liberaliter esse provisurum pollicitus.

de eleetione Proeuratorum sapituli. Anno Domini illesim eiulm gentesimo stuinquagesimo sexto Dieras nati.

Cum animadverterent Reverendi Domini in praesenti Capitulo generali congregati, quod de modo et ratione eligendorum rocuratorum, deque rationibus percepti et expensi per ipsoa rocuratores faciendis, a post conclusa et absolutas huiusmodi rationes, Re stris in debita forma coram Dominis in Capitulo reponendis, nulla prorsus in Statutis Capitularibus esset constitutio, unde rationibus ipsis non examinatis, neque discussis, electi interdum rocuratorum fieri solebat statuerunt igitur et deoreverunt, inviolabiliter dein-eepa perpetuis futuris temporibus observandum ut rationes percepti et expensi proventuum Venerabilis Capituli, tam ex bonis labianice, quam Procurationis generalis, semper praecedant electionem ipsam Procuratorum. Quibus quidem rationibus absolutis, Domini recura

105쪽

tores earundem rationum gnaram egestra coram Dominia in Ca- punio, simul cum omnibus et singulis summi pecuniariis, post Onoluma huiusmodi rationes restantibus, reponere et exhibere teneantur et sint adstrios. Quae quidem egestra ipsi Domini, remotis Ρroeuratoribus, diligenter lustrare atque examinare inter se debebunt, et tum demum vel novos rocuratores eligere, vel eisdem, si reete atque ex utilitate Capituli bona atque redditus ommunes administraverint, munus et motum rocurationis prorogare.

XCVIII.

ordinatio de eonferendis benefletis telasiae, laeta in generali sapitulo, Anno illesimo uingentesimo uinquagesimo septimo. Die 2 snsis Maii.

Reverendi Domini in hoo generali Capitul congregati, Statutum Capitulare de oonferendis et providendis beneficiis oclesiae

huius Cathedralia raooriensiA, de iure patronatus et collatione -- pitulari, pro tempore vacaturis, quod videlicet restrictum nimis et obscurum est, clarius interpretaturi decreverunt conformibus sententiis, a deinoeps futuris temporibus firmiter obaervandum statuerunt: ut eiusmodi beneficia Ecclesiae, quae manualia officia potius appel-hinda sunt, videlicet: angionariae, salteriae, raebendae Capellaniae et Altaria de collatione, praesentatione, electione, vicibus alternativis, ac provisione ipsius Venerabilis Capituli, occurrente alicuiua ipsorum vacatione, nemini alteri vel aliis, nisi ministris et servia clesiae, actu resbyteri et circa Ecclesiam per se residentibus o laborantibus, beneque meritis provideri debeant et conferri, idque vel e praecipue, ut cultus divinus attentius et cum decore peragi, residentiumque Sacerdotum maior frequentia haberi poasit circa ΕΟ-olesiam praelibatam, simul euaui ex eo, ut Domini Reverendi in vaeationibus molestia intercessionum pro minus dignis vel meritis personis, quae fieri solent, carere possint et esse excusatio inistro autem Molesiae non alios intelligendos esse voluerunt nisi prinoipaliter Notarium et Vice-Ρrocuratorem Capitulares pro tempore existentes, deinde Clericum Capellae S. Trinitatis, Natiatam, Chorologistam, aliosque resbyteros probos, qui per aliquod nota-

106쪽

bile tempus in Sohola ha castrensi commorantes et oclesiae diligentius servientes, laudabiliter sese conservarent Vexillifero etiam et alios iuvene studiosos in Schola o uenia commorantea, literatos, modestos, exemplarea et ad Saoro ordine aspirantea, talibuaitaque et non aliis gradatim et auocessive, alias per ascensum, prout more veteri observatum fuit, eiusmodi beneficia colesiae conferenda Domini decreverunt, ita tamen, ut quisque taliter provisus, mutionem obligatoriam de per se residendo et in colesia Dei laborando, dere sit adatriolus. Alioquin per semestre tempus eae ab Eoolesia absentans, ipso facto privatus existat provisione eiusmodi, nullo processu desuper observato, alter qui idoneus fuerit, in locum illius eonstituendus. Quod quidem Statutum praesena ut in debita exemtione conservetur, decreverent Domini Reverendi ut Domin aeraesidens Capituli in concludendo non plures, sed saniores Dominorum sententias, hoc est quae pro praesenti Statuto et pro inistro Lectoriae providendo laesent, aequi illi adhaerere et iuxta Baaeoncludere debeat et teneatur.

de prorogatione vindemiarum. Anno Domini illesimo duingentesimo duinquagesimo septimo. Die 27 Augusti.

Ρlacuit Reverendis Dominia ex eo, quod et Annus praesen ait intempestivus et nimia saevus, et quia etiam Domini ab initio Mensis Julii, quo tempore ratione Vindemiarum lioentia ab oviai con- dedi solet, rationibus proventuum suorum occupati fuerant, lioentiae eiusmodi Vindemiarum prorogativam hane ad eatum Sanctae Meis Exaltationis prorogare. Qua quidem omnes Dominos etiam nulla praestimonia habentes, Domini Reverendi ex aequo uti et gaudere debere voluerunt et concluserunt, quandoquidem tam fundis, quam etam aliis introitibus raebendarum suarum, quae etiam Oolesiae bona esse dicuntur, aeteri Domini interim intendere et consulere teneantur et obligantur.

107쪽

Da taxarum solutione non proroganda. Anno Domini illesimo duingentesimo duinquagesimo etavo, statutum sneralis sapituli, Dis 8' Februarii.

Quoniam Statutum Capitulare disponit, decernitque, ut quicunque Dominorum de Capitulo laxam domus post decursum unius anni ab assecuta tali domo computandam, non solverit, inhabilia esse debeat ad domum aliam optandam orta super hoc nuper inter aliquos Domino Capitulares controversia, affirmantibus nonnullis, Statutum praedictum locum non habere, ubi quispiam de Dominia prorogationem ab eis eiusmodi solutionis concessam habuerit, aliis vero negantibus et dicentibus, prorogationem ipsam suffragari non debere, nec posse, ad aliam domum obtinendam, nisi prius Statuto, quod iuravit unusquisque tenendum, satisfactum esset, Domini in generali Capitulo congregati, super eiusmodi controver8ia matura deliberatione praehabita, ac votis omnium in medio examinatis, Veterique consuetudini innitentes, Statutum de axis et optionibus domorum praedictum, etiam ad optiones villarum extendentes, ita de- Harandum et interpretandum duxerunt et decreverunt, declarantque in posterum perpetuo observandum ut quicunque sive Praelatus, sive Canonicus, laxam domus, vel quodcunque aliud debitum liquidum, post decursum unius anni a tempore contracti eiusmodi debiti, Venerabili Capitulo non solverit, etiamsi prorogationem debiti eiusmodi ad tempus quodcunque habuerit, longius inhabilis sit, neque capax ad domum sive villam capitularem optandam et obtinendam, prorogatione obtenta et prioritate vocationis illi minime suffragante.

De alienationibus non laetandis. Anno Domini utilesimo duingentesimo duinquagesimo elavo. Dierat Februarii.

Quamvis omnes alienationes bonorum oclesiasticorum sive in perpetuum, siVe ad tempus certum, iure communi et legibus atque

Statutis Ecclesiae huius sint prohibitae; tamen quia nihil tam fir-

108쪽

inum pro utilitate colesiae constitui potest, quod non interdum aliquorem ambitio et cupiditas pervertere atque corrumpere possit; statuerim et decreverunt Reverendi Domini coneordibus suffraiis ut nullae deinceps alienationes, concessiones, permutationes et diminutiones bonorum colesiasticorum, ensae piscopalis, quacunque ratione et modo, sive illae fieri debeant temporaneae, sive perpetuae, per Venerabile Capitulum admittantur. Quod si quis postmodum oblitus iurisiurandi sui, quo Ecclesiae eat obstrictus, suffragari ea in re petitioni et cupiditati alicuius voluerit, consengumque suum in id praebuerit, statim per Seniorem raelatum a Capitulo exoludatur, indignuaque domo et villa praestimoniali ad omni benefidio et praerogativa perpetuo censeatur, et pro periuro et eversore legum et Statutorum habeatur.

ut gratiae a Mensa Episeopali solis saeerdotibus conferantur. Anno domini illesimo duingentesimo duinquagesimo Oetavo i Februarii.

Exigentibus multis et iustis ausis in tam depravatis praesertim atque corrupti huius saeculi moribus, Statutum Vetus de concedendis gratiis atque ea beneficentia et liberalitate, quae interdum fieri consuevit per Reverendissimos Dominos piscopos in fratres de Capitulo, Reverendi Domini suprascripti ita interpretandum duxe runt, suntque interpretati ut ii demum ex Collegio et Capitulo gratiarum et liberalitatis istiusmodi sint capacas, qui iam fuerunt ad

sacerdotalem ordinem promoti secu Vero gratiae ipsae nulla ratione admittantur, neque si factae seu concessae fuerint, successores eas observare teneantur, consentientes vero exclusione DCapitulo puniantur.

di ratio de distributionibus at panibus singulis diebus veneris lat. Anno Domini illesima auingentesimo duinquagesimo octavo.

io ' ait. Quoniam de distributionum quotidianarum divisione simul et de frumenti capitularis seu de panibus ex Bulam fideli dispensatione,

109쪽

quaedam dubitatio inter nonnullos Domino persaepe oriri solebat, a fidelitas etiam tam Vioeprocuratoris, quam istoria plerumque in dubium revocari ex eo potissimum, quia a neutro ipsorum vel levia quaedam, perfunctoriaque Vel nulla omnino ratio et supputatio per Reverendos Dominos exigebatur hinc eat, quod Reverendi Domini supra descripti Capitulares, super praemissis mature deliberati, Volentes odiosis eiusmodi suspicionibus, quae etiam in ipsos Dominoa

Ρrocuratores redundare videbantur, viam praecludere, unanimi De-oreto suo praesentia generalia Capituli vigore statuerunt, xnuno

deinoeps perpetuo inviolabiliter observandum ut singulis diebus Veneris in praesentia totius Capitularis consessus, calculus et rati tam do quotidianis distributionibus, quo scilicet arcae et inter quot et quos Dominos praesentes continuos, vel etiam discontinuos, in qu modolibet divisae, quam etiam de frumenti dispensatione, quod Videlicet panes ex pistrino capitulari inter eosdem praesente Dominos, Gratialiatis quoque inclusis diebus singulis, seu alia integra soptimana distributi sint, per Reverendos Dominos singulos ex o dine um Moe-Ρrocuratore habeatur atque recenseatur. Cui quidem calculo et rationi omnes Domini praesentes sub poena privationis

praesentiae quatuor grossorem, interesse, illamque auscultare teneantur et sint adstricti. orro ne is Dominorum, qui calculo praefuerit, frustra desudare videatur ultra praesentiam consuetam praemio -- tuo grossorum afficiendum et contentandum, Reverendi Domini voluerunt et concluserunt, Decreto praesenti mediante.

ut absentes canonie suos procuratores habeant. Anno Domini illesimo duingentesimo uinquagesimo elavo. Die 5 setobris.

Quamvis Statutis Capitularibus satis clare cautum atque provisum est, ut quilibet Dominorum raelatorum et Canonicorum ΕΟ-olesiae huius racoriensis, teneatur in absentia sua habere rocuratorem suum legitimum, hic circa Ecclesiam praesentem et residentem, qui omnia et singula munia oclesiae explenda a onera etiam tam ex Domo Canonicali, quam ex illa meatimoniali exsolvenda curaret, alia ad quem in emergentiis, quotiens usus postulat, possit

110쪽

habere recursus Quia tamen per nonnullos Dominorum absentium secus fieri videmus, qui videlioet non modo, quod nera ex domo vel villa aut raelaturis vel Canonicalibus mensae apitulari uis alias quomodocunque debita, non solvunt, verum etiam et munia cclesiastica, septimanas cantandas, aliaque id genus obsequia divina non in offendiculo multorum negligunt et nihil omnino curant; hino est, quod Reverendi Domini volentes dictorum Statutorum suorum dispositionem in executionem ponere, vigore praesentis generalia Capituli statuendum decreverunt et statuerunt deinceps perpetuo observandum ut quilibet ad raelaturam vel Canonicatum noviter ad Ecclesiam per Capitulum recipiendus, mox et in continenti, probata nobilitate, ut moris est, solutisque Cappalibus, teneatur ante Omnia tunc ibi unum aliquem ex Dominis praesentibus et circa Ecclesiam residentibus, in Ρrocuratorem suum legitimum constituere, qui et curam et onus in se acceptet atque subeat, et munia Ecclesiastica ad altare obire et explere, ac nera etiam incumbentia, quoties eorum solutio incidit, ut sunt Census Fabricae, Mae, Contributiones, ensiones et alia id genus debita exsolvenda, praestare et impendere mensae eapitulari, Vel quorum intereat, teneatur, sitque adstrictus, alioquin

si secus factum fuerit, Reverendi Domini ad receptionem eiusmodi Praelati vel Canonio procedere minime debebunt.

de Missa pro peccatis. Anno Domini illesimo duingentesimo sexagesimo tertio. Die 5 Februarii.

Ρlaouit Dominis concordibus suffragiis id decernentibus, ut quandoquidem Statuto Capitulari autum sit, ut in quolibet generali Capitulo issa pro peccatis vivorum peragatur, eandem a proximo 8. Sinnista in aio Capitulo reassumendum et prima die Statutorum obeundum esse, utque in eius usum consolatio Dominis interessentibus arcae quinque pecuniarum dividantur, Domini Reverendi concluserunt.