Statuta capitularia Ecclesiae Cathedralis Cracov - iensis: Mandato et ...

121쪽

capitularium Regentibus modernis et pro tempore existentibus Reverendi Domini Capitulum iniunxerunt et eosdem seri commonuerant, ut intra hino et visitationem Villarum generalem proximo autumii futuram, seu alias ad Capitulum generale S. Michaelis proximum, reformationi et bono regimini earundem illarum tam in aediscita, sepibus et agrorum impinguationi a cultura, quam etiam nemorum, ilvarum diligenti custodiae et extirpationi arbustorum inutilium, praesertim ver finium regendorum limitumque tuendorum aedes intendere atque incumbere curent, litesque et actione in iure terrestri aut ubi opus est, prosequantur, alias conditione Omnes sibi impositas, in isto et per omnia ad unguem sub privationi et inhabilitati poenia implere et perficere satagant atque re ipsa et in effectu impleant.

B Vindemiis seretum in conclusione generalis capituli. Anno Bomini stilissimo uuingentesimo Septuagesimo primo Diora nati.

Haouit Reverendis Dominis supra descriptis in hodiem gen ratia Capituli conclusione congregatis, Decretum licentiae Vindemiarum seu alias absentiae ab oeseria meatium tempore per ullum et Auguatuin menses, olim a multo tempore eo loci observatae, per vor ante biennium speciali Dominorum Deoreis revomis et irritatae, rursus in usum revocare, innovare et in pristinum statum reatituere ex causis et rationibus per suas Reverend. Dominatione in

medium adductis et allegatis. Et praesertim quod a mimi in negotiis Eoolesiae quibuscunque, cive illa sint revissiones fundorum, sive limitum, sive etiam iniuriarum fundi, aut subditorem Eooleaiae, proprahaentibus reputantur ex Statuto distributionibusque participant:

eerte curatio messium, collectioque totius anni ictu et annonae, qua ad famasiam per totiua anni ciroulum vivendum est, Moleai-- quo Dei inserviendum, commodius censenda est negotium Ecclesiae,

et pro tali reputanda et praesertim in tanta temporum malitia aeaervorum infidelitate. Et quia non eat credibile, neque ita putandum, ut aliqua auarum Dominationum Reverend. aliquo alis sinistro, et nyn solius laudis divinae, mercedisque aeternae, templum hoc adire et visere debeat, quodque Villae praestimoniale alia bona Meleaiae

122쪽

eommunia et non privata itaque in eorum oum et melioribiis conditionibus faciendis occupari non aliud est, quam negotium cclesiae agere, et ita talem quemlibet distributionibus colesiae omnibus gaudere debere. Eo saltem proviso, ut sub tali praetextu Domini per alia loea et aliis intenti vel occupati negotiis, sub gravi poena arbitrio Dominorum oliva secus facientes et convictos statuenda, non divagentur neque cursitare audeant.

Protastati eontra praemissum Decretum.

Repugnantibus nihilominus et contradicentibus ei onclusioni Reverendi Dominis Doctore Sigismundo a duo et Valentino Κωctorari Canonicis, et etiam sequenti Capitulo Reverendo Domin Andrea MaieWAhi Archidiacono, contra eam conclusionem m- testantibus quod sit aperte iuri publico et Decretis Sanetorem atrum mere contraria, ut quis raelatus et Canonicus nullo legitimo impedimento ab Eoolesia absens, distributionibus participare debeat; alioquin taliter pereipiens fructus non facit uos, tenetur ad eorum restitutionem, neque eleemosinam ex taliter pereeptis laetam aliquid apud Deum mereri itaque ea omnia Aous his inscribenda esse voluerunt et mandaVerunt.

Cum de pasenorum libertate inter haereditates illamin Goagogaevitularis, illiusque egentem Dominum bigneum notho fh ex una, et illas Zamrgyce et Ρraestanis Abbatiae Andreoviensis, ἀ-rimque tenviarium Reverendum Dominum ite ini Canonioos dii--vienses, ex alia partibus, ita esset in hodierno Capitulari onsessu quaestio, ita videlicet, quod dictus Dominus Tenari questus estoontra Dominum ZishoWshi, quod ipse per suum factorem de hostem peeora et pecudes ipsius Villae Zamralyce sterilibus anipla plurisque pascuis abacta in curia diutius tenuisset et maeerasset ini-

123쪽

tra ius fraterni amoria et Officium bonae vicinitatis, ipso Domino nothowski id non nisi ex damnis notabilibus fieri confitente Reverendi Domini rem eam diligentius expendentes, innitentes iuri communi et Statutis rovincialibus, quibus cautim exstat, quod pascua Villarum Ecclesiae sibi vicinarum emper et ubique debeant esse

libera et alterutrius Villae communia, neque ullas ex eis abactiones debere fieri, sed neque onera ulla vel servitute eo nomine alteri ab alter esse imponendas Vel exigendas quare concordibus otia decreverunt, ut uterque Dominorum praedictorum sese iuxta hoc Statutum conservare urent et conservent. Itaque Reverendus Dominus

ΚΓeWshi, Statui praefato satisfacienA, voluntatique Dominorem seReconformantium certo Decreto capitulari, quo subditi Villae 4nie regiminis Reverendi Domini onai Ahi, re dies in anno messium tempore ratione pagonorum ipsius in haereditate Villae Bronowice admissorum operari onerati et adstricti erant, libere cesAit, eique per expressum renuntiavit, libertatemque pascendi in fundo Brono ioensi colonis de Oni eo tamen loco, quod Ghogki vocatur, idque eo etiam anni tempore duntaxat, quo maiori pascuorum angustia laborarent, alias Hyb Ugor morgono, libere concessit et permisit, id quod ipse Reverendus Dominus Joannes onarghi, simul et totum Venerabile Capitulum ab ipso Domino iteWski obviis, quod aiunt, manibus et non sine gratiarum actione suscepit atque ooeptavit.

ut deputationes Dominorum ad negotia celesias ex ordine et

iuxta vocationem cuiuscunque observentur. Francisons rasinari Dei gratia piseopus Craooviensis, notum, testatumque facimus hisce literi nostris, quorum intereat uni- Versis et singulis praesentibus et futuris, harum notitiam habituris. Oblatas nobis eas a Venerabili nostro Capitul Craooviensi duo in inscripta Statuta Sigillo eiusdem Capituli communita et Obsignata,

atque a nobis postulatum esse, ut eis aggensum nostrum praeberemus, illaque auctoritate nostra ordinaria approbaremus et confirmaremus. Quomim quidem Statutorum de verbo ad verbum tenor sequitur et est eiusmodi:

124쪽

Anno Domini illesimo Quingentesimo Septuagesimo quarto. Die 15 Mensis Maii, in generali Capitulo. Quoniam nonnulli Dominorum, qui ex Colligi hoc ad aliqua

Ecclesiae et communia negotia deputantur, tametsi deputationeAeiusmodi et negotia acceptare soleant tamen illa vel negligentius obeunt, vel prorsus intacta relinquunt, privatis suis interea magis, quam publicia intenti; unde Occurrere huic malo volentes, Reverendi Domini in hoo Capitulo generali congregati, et ne per negligentiam eiusmodi, Vel quod absit, per conniventiam quorundam grayia aliquando iactura ensae capitulari, vel stetrimentum bonis celesiae, etiam Episcopalibus inferatur, providere cupientes, concordibus suffragiis deinceps statuendum et decernendum putaverunt, ita ut praesenti Decreto statuerunt et sanxerunt, sub approbatione tamen et assensu Reverendissimi Domini nostri Loci ordinarii ut quilibet Dominorum negotium Ecclesiae et Collegii huius, Mensaeque capitularis sibi iniunctum diligenter obire studioseque et accurate, sub poeni DX-olusionis a Capitulo, privationisque non solum distributionum quotidianarum, sed etiam Domu canonicalis ac Villae praestimonialis,

alias iuxta damni quod absit inferendi aestimationem, arbitrio Capitulari extendendis, promovendum et procurandum Semper curare debeat, teneatur, sitque adstrictus, Decreto praesenti mediante.

XXII.

ordinatio es deputationibus ad limites et alia officia iuxta senium. Anno Domini illesimo uuingentesimo Septuagesimo quarto. Die Sabbath l Mensis nati.

Cum ab annis plus minus decem proximi agitaretur in hoc Venerabili Consessu capitulari quaestio super deputationibus Dominorum ad negotia celegiae, quoties emergunt expedienda, et signanter ad fines bonorum regulandos, controversiasque limitum terminandas, tam scilicet,ensae episcopalis, quam etiam bonorum Collegii huius, an videlicet ea fieri debeant ex senio et iuxta ordinem Dominorum, vel etiam ita promigcue secundum veterem con8uetudinem,

tales ad eiusmodi negotia absolvenda semper debeant esse parati, quemadmodum ea de re ocreta varia et inter se non parum di-

125쪽

screpantia, hi proximis superioribus annis edita reperiuntur Reverendi Domini in hoo generali Capitulo congregati, super hoc artioulo alioqui nodoso, odioso et ambiguo certum tandem aliquid constituere et determinare volentes, intellectis ante omnia Decretorum eluamodi

tenoribus, unius videlicet Anno Domini 156 die 13 Maii, alterina item Anno eodem die 14 Octobris , a tertii denique Anno 1573di 10 Februarii editis et in otis Capitularibus contentia et do-

scriptis, ad eum modum, sensum et tenores eorundem moderandoS,

explicandos et declarandos, concordibus suffragiis suis decreverunt, statuerunt et concluserunt idque sub approbatione et assensu Reu rendissimi Domini Loo Ordinarii, et cum ea tamen distinctione et limitatione: quod ubi contigerit aliquas limitum controversias non per strepitum iuris, sed per amicabilem compositionem, sine tamen praestatione corporalia in amenti terminari posse, extuno non ex o dine, neque ex senio, sed iuxta electionem in Capitulo more veteri faetendam, deputati ad otiis eiusmodi ire et proficisci debebunt, negotiaque eiusmodi expedire et absolvere sub poenis in Stainus antiquioribus contentis et constitutis. At vero ubi per larum contentiosum et strepitum iudies controversiae eiusmodi necessario absolvendae essent, neque absque iureiurando expediri possent, meo aliqni Fratres de gremio capitulari ad petitionem aliorum Fratrum Onus hoc acceptare vellent, ne per negligentiam ea in re ob absentiam videlicet Capitularium gravis aliqua iactura quod absit Ecclesiae et bonis ipsius inferetur, extuno iuxta senium et Vocationem suam, quisque Dominorum deputatus ire et proficisci paratus emper esse debebit, neque se ullo modo excusare, quinimmo mox Ordinio deputationi suae sub poenis in eisdem Deoretis superius nominatis satisfacere debebit. In quo quidem casu ut plerumque contingere solet, si negotium eiuAmodi sine praestatione corporalia iuramenti

expediretur quod alioqui de rigore iuris per corporale iuramentum expediri debuerat, si inde non subaequatur evidens damnum, aut iniuria enormis colesiae et bonis ipsius, tunc ii qui erunt deputati, a turno servitutis se obsequii eclesiae debent esse liberi ad si iuramentum in facto praestitissent, ita quod alii sequentes Fratres de gremio Capituli iuxta praescriptum Decretum, de quibus supra, ad alia negotia eiusdem generis emergentia deputari debebunt. Quam quidem explicationem seu declarationem suprascriptam iidem eve-

126쪽

rendi Domini in hoo generali Capitulo oongregati de deputationibus

euam ad Synodo provinciales dioecesanasque, tum et Comitia generalia Regni a Conventu partioulares quoscunque pro Varietate et exigentia negotiorum Ecclesiae extendendam putaverunt ac de- ereverunt. In omnibus tamen iis casibus, ubi de rebus piscopum seu ensam ipsius episcopalem tangentibus ageretur, Reverendissimus Dominus Episcopus, more et exemplomaiorum suorum, Dominia taliter deputatis omnia violas et natio necessaria, simulque equos et currus ac decentem omitivam praestare semper et impendere debebit et tenebitur. Quod si Deputati a Capitulo ita ut proxime praemissum est, provisi non fuerint, extuno ad deputationem huiusmodi ire non erunt adstricti, sed et Capitulum in suis propriis negotii ho idem obaervabit. Nos itaque praenominatus piscopus hae praeinserta Statuta iusta et legitima esse perspicientes, in ea libenter consentimus atque illa auctoritate nostra ordinaria approbamus et confirmamus, decedinentes ea vim ac robur perpetuae firmitatis obtinere debere. Inouiua rei fidem praesentibus literis Sigillum nostrum est appreSsum.

Avium et datum in Bodghoin, Die Septima ensis Julii, Anno Domini 1574.

Statutum super rebus ab intestatis Episcopis derelictis, per sapitulum disponendis. Anno Domini l576. Die 2 Februarii.

Francisona mainini Dei gratia piseopus racoriensis, signifieamus praesentibus literis nostris oblatum esse nobis nomine Venerabili Capituli nostri meoviensis Statutum, Sigillo eiusdem Capituli Cmooriensis communitum et obsignatum, atque a nobis postulatum est, ut in hoc ipsum Statutum consentiremus, illudque authoritate nostra ordinaria approbare et confirmare dignaremur. Cuius quidem Stainti de verbo ad verbum tenor sequitur et est eiusmodi. Dudum ante annos ducentos per Bodgantam piae memoriae Episcopum Craooviensem salubriter fuit constitutum quod si quispiam melatorum seu Canonicorum eiusdem Ecclesiae decesserit intestatus, Venerabile Capitulum per Proom atores suos, Inventario de rebus ita mortui dereliotia fideliter facto, liberam disponendi, prout saluti

127쪽

et profectui animae illius viderint expedire, haberent faenitatem. Quod quidem Statutum salutare sine ulla controversia super derelictis ο-nis ab intestat Frutrum membrorum videlicet eiusdem Capituli hucu8que observatum existit, sed et de capite ipsius eiusdem Statuti dispoAitione, licet non expressam, implicitam tamen, quotiescunque aliquot Reverendissimos lim Domino Episcopos huius Ecclesiae intestato decedere contingerat, observari compertum est quod memoria nostra post decessum overendissimorum lim etri de Gam- ratis Archiepiscopi Gnesnensis, et nuperrime hilippi adnie sta, Episcoporum racoviensium qu nulla testamentaria ordinatione de rebus uis facta, decesserunt; sed hoc ipsum etiam post intestatoa Episcopos in aliis Cathedralibus oclesiis rovinciae huius sitne-snensis Capitula earundem Ecclesiarum iuxta praescriptam conmetudinem observare consueverunt. Verum caVentes in posterum, ne praenominatum Statutum Bodgantae piscopi de minoribus tantummodo Fratribus, raelatis Acilioe et Canonicis, et non de capite quoque eiusdem Capituli, piseop videlicet racoviensi, disponere aliquis credat et ita huius Venerabilis Capituli nostri super dispositione derelictorum post intestatos piscopos in dubium revocare vellet, huic dubitationi obviare volentes, praemoniti etiam de ea re a Vigilantissimo et pientissimo moderno Antistite nostro Reverendissimo Domin Franeiaco rasilaski, ac de consensu et sub ratinabitione ipsius declaramus et statiiimu in praesenti generali Capitulo urificationis Beatae Mariae Virginis, uno videlicet illesimo Quingentesimo

Septuage8im sexto, celebrato, de unanimi noAtra raelatorum et Canonicorum memorata Cracoviensis colesiae Voluntate, consei Suet Decreto, memoratum Statutum vel potius vim ipsius Statuti de Reverendissimis Dominis Episcopis huius colesiae, quotiescunque eos intestatos decedere contigerit, intelligi debere modo tamen et

forma infrascriptis. Primum innovamus, statuimus, ordinamu et decernimus quod si quiApiam ex Episcopis huius Ecclesiae quod absit)

deceaAerit intestatus, Venerabile Capitulum non modo iuxta praescriptum Saurorum anonum, novissime vero Sacri Concilii Tridentini, ea statuet circa proventus et bona ecclesiastica, quae indemnitati eorundem bonorum Ecclesiae et rebus futuri piscopi consulendo constituenda videbuntur; Verum etiam res omnes mobiles, quomododunque et in quibuscunque locis consistentes, per sic mortuum Episco-

128쪽

mn derelictas, ad peculium ipsius spectantes, aut ex Anno gratiae, vel quocunque modo ad eum pertinentes, per certos epulatos suos, eos ver potissimum, si id commode fieri poterit, qui essent de gremio Capituli, diligenter provideat et super omnibus et singulis praemissis Inventarium sufficiens, adhibito Notario et testibus, confici mandet et procuret. Deinde in Capitulo generali proxime affuturo nisi tempus et ratio maturiorem expeditionem suadere videbitur de Maena Fratrum de gremio maioris et senioris partis, ea omnia derelicta arbitrio suo dispenset, quae videlicet praeter impensam funeris, expeditionem servitorum seu familiarium demortui Epiacopi, tum exsolutionem debitorum, si quae contraxerit, restare videbuntur. Ea enim omnia iure et bene merito prius curari debent, illio etiam si fieri potest post sepulturam rite perfectam. Caeterum Venerabile Capit Ium in dispensatione derelictorum eiusmodi, si quae expeditis proxime enumeratis superfuerint, primam rationem habebit captivorum et aliarum miserabilium personarum. Deinde curabit, ut aliqua pia et honesta ratione in Ecclesia Cracoriensi, tanquam sponsa mortui, grata et sempiterna memoria illius relinquatur. Dabit denique peram, si se latius facultates derelictae extenderint, ut consanguinei mortui magis indigentes, religionis catholicae, quoad eius fieri poterit, condignam consolationem referre possint.

Nos itaque praenominatus placopus praeinsertum Statutum uti inatum et legitimum esse perspicientes, in illud a si ipsi praesentes in Capitulo generali, de quo in memorato Statuis facta est mentio, inte

fuisaemus, libenter consentimus, ipsumque austoritate nostra ordinaria approbamus et confirmamus, decernentes, ut vim et robur perpetuae firmitatis obtineat. In cuius rei fidem et evidens testimonium praesentes literas manu propria subscripsimus et tigillo nostro appenso communivimus. Datum exarce nostra Bodgocinensi Die tredecima Mensis Μartii, Anno Domini Millesimo Quingentesimo Septuagesimo sexis. Haesentibus Reverendi ac Venerabilibus, tenerosis a Nobilibus Joanne Krasinarimnesnensi Cracoviensi, Christophoro odosia Gnemensi, inacoviensi, Jacobo Udryogki Cmooviens et Curiae nostrae Cancellario, Canonicis, Laurentio ontificio hisico nostro, et Joanne meliogki Juris Utriusque Doctore, Custode patoriensi, Jacob Zabi hi uocamerario inrociniensi, Alberto omWshi, Mathia Lahorgenshi, aut Gosliogki, ainino rgeborowski, Gotardo - 14

129쪽

missa testibus. Franciscus Craginahi, Episcopus racorienias.

super indulto Apostolie sex mensium Anno Domini l576. Die nereuri s ensis nati.

Cum inter alio articulos in hoo generali Capitulo per Reverendissimum Dominum nostrum apiscopum Craooviensem in deliberationem capitularem propositos, is quoque non levis momenti contineretur, de inveniendo scilicet et statuendo modo, per quem Indultum Sedis Apostolicao super conferendi beneficiis ecclesiasticis in sex ΜenRibus alternativis vacantibus, ReverendiAsimis Dominis ordinariis colesiarum rovinciae Gnesnensis re8ervatis, conce8sum, mR- nuteneri et integre, inviolateque conAervari possit, et praesertim cum hoc ipsum Indultum per Statuta Regni probe munitum et roboratum istit, poenaeque et mulctae gravissimae adversu omnes eiusmodi, qui illud quibuscunque modis et rationibu turbare et violare praesumerent, publico omnium ordinum Regii consensu sunt constitutae, uti ea de re in Statutis Regni fusius et latius continetur: itaque Reverendi Domini Capitulum conformante sese deliberationi MVerendissimi Domini nostri super eo articulo propositae, ita procedendum censuerunt. Inprimis tamen et ante omnia protestati sunt, et quoties occasio id foret et ratio digna exigere Videbitur, eandem protestationem repetere in animo habent, quod in eiusmodi deliberatione non intendunt oppugnare iura eiusdem Sanctae Sedis Apostolicae, quae sarta et tecta in omnibus et per omnia semper esse cupiunt, et quantum in illis situm est, eadem manutenere et conser- re Volunt Verum ea, quae seqmantur, eo consili statuere se existimant, ut in ea perturbatione temporum, ex dissecta videlicet Variis haeresibus in hoo Regno oloniae religione, dignitati et existimationi Sanctae Sedia Apostolicae consuleretur, utque effugerent praetactas poenas Statutorum Regni, quas oum periculo suo et bonorum ecclesiasticorum detrimento incurrere possent, a tam faciles Se prae-

130쪽

herent in exequendis novis impetrationibus Apostolicis quae prae- diei Indulto Apostolico temporibus felicis recordationis Leonis et elementia H Romanorum ontificum, instante piae memoriae Sigismundo rimo oloniae Rege, obtento, adversari viderentur Movitur protestatione facta, concordibus votis futuri temporibus Observandum decreverunt Quotiescunque impetrationes Mostolicae super reeipiendo aliquo in raelatum seu Canonicum Craooriensem, Vel alii quicunque processus ex Curia Romana aut aliunde etiam a delegatis apostolicis in Capitulo producti et intimati fuerint, requirereturque, ut ad exeuntionem literarum eiusmodi Venerabile Capitulum procederet, uno matura deliberatione facta, si literae, de quarum exemtione tractabitur, praefatum antiquum Indultum Apostolicum enervare, ac illi et Statutis Regni quocunque modo adversari videbuntur, non per modum reiectionis, sed instruendae Sedis Apostolicae eausa, ut omnibus exorbitantiis et scandalis, quae inde exoriri possint, occurretur, per modum seu in forma supplicationis negotium tale ad Sanctam Sedem Apostolicam pro interpretatione remittendumeensuerunt, cuius superioritatem quemadmodum Venerabile Capitulum libenter agnoscit, ita ipsius mandata exequi semper est paratum. Caeterum in eventum remissioni praefatae Reverendissimus Dominus noster Loci ordinarius pro tempore existens, tam et is cui de beneficio ecclesiastico, de quo tractabitur, authoritate ordinaria modo

praemisso proVisum fuerit, operam et impensam omnem praestabunt in Curia Romana, et causam praenominatae remissionis nomine Capituli per Henipotentes idoneos promovebunt et explicabunt, ut in omnibus et per omnia hac in parte Venerabilis Capituli racoviensis indemnitati consulatur. Quod quidem praesens Venerabilis Capitulieracoriensis Decretum in omnibus tinctis Reverendissimus Dominus Francisons rasinari piscapus racoviensis feliciter modernus, seservaturum et pro tempore existentes Successores suos piscopos acorienses sanctissime et inviolabiliter servaturos promisit, ac didinationem huiusmodi ordinaria authoritate approbandam duxit et approbavit.