장음표시 사용
11쪽
Qua in re unum restat quod adlisitam. Videtur enim scriptor non satis amplam cognitionem litteraturae quotidianae habuiSSe, Certe non falem, qualem habere debebat, ut omneS res graviores Comprehenderet et rerum omnium notitias ex optimo editis libellis hauriret. Quaenam prima Armorum Suesiisiorum fueris editio, certo vix diiudicari potest. Omnibus famen argumentis PerpensiS mihi quidem dubium non est, quin latina editio fuerit princePS.
Prodiis sub titulo hoo: I. Arma Sueoica: l Hoc est, s Vera et accurata i Descriptio Belli, quod Gustavus Adolphus, Suesiorum, Gothorum &Vandalo rum, &o. Rex: contra Ferdinandi II. Rosmanorum Imperatoris, &Q. exercitum in Germania hactenus gessit: qua eius caussae, initia & progressus hueusque i commemorantur; sAuthoro Phil. Arianibaeo, Philo-historico . lAnno Domini MDCXXXI. 1631. lupud Frideri cum Hulsium. l2o2 p. of s sol. a'. titulus figuris ornatus aere inelsis. In fine ed. orna
Atque primum quidem mea sententia nititur eo, quod titulus latina lingua est confectus. Verosimilius enim videtur fraditiones germanicas posteriores adhibuisse verba latina, quibus primae editionis situlus inoipit, quam editiones germanicas titulum germanteum inaugurasse duobus verbis latinis. Deinde attendendum est ad verba, quae leguntur in fine huius editionis. Et sunt quidem lineo: MQuo nutem exercitus ipsius iter instituet, quid aggre8surus sit, A quae deincepS gerentur, Lectori Suo tempore optima, qua sieri poterit, fide, cum
omnibus circumstantiis, Deo volente, communicabimUS, Cuius patrocinio ac fauori nos officiose commendamuS.;
Issaeo verba non leguntur in editione germanica a. 163I (II.) (cuius fi-tulum Statim asseram , quae Sola, cum quaerimuS illae Prima Sit, editio Praeter latinum (I. , quam diximus, afferri potest. IpSa autem verba tanti sunt aestimanda, quod tam distincte significent, qua ratione Arma Suectos sinteoni sita. In editione posteriore, quae non Simplex a Pographum, vel Simplex versio editionis illius latinae (I. est, eo minus tali promiSSione OPIIS erat, quo magis dependebat ab editione principe. Si e principe iterum typis erateXPreSSa, pauois fantum mutatis, tam facile tum tantum continuari poterat, eum editio princeps promissionem, quam diximus, implesset. In ea igitur talis promissio minime fanium valere poterat, quantum in editione Priveipe, quae, quanta fieri poterat, celeritate post certam partem expeditionis Gustavi Adolphi finitam in lucem prodieras, et cuins intererat, post aliam CPrsum Partem Statim Continuari. Ceterum editionem latinam ct. promisso Suo stetisse postea videbimuS. EXStas Sane inter editiones germaniens a. 163l. una (de qua iam loeuti SumuS , quae pari brevitate atque latina est, cui tamen in fine verba illa desunt. Cuius titulus est:
12쪽
rerum narratarum et ad tempuS, quo finem a Coeperit, putaveris fortasse eam antiquiorem esse quam editionem latinam PriuS nominatam, hanc autem quasi versionem latinam auetam et in sine quoque augmentatam. Nam ed. germ.
163s gestas tangit, i. e. cum Herbipolis 8. Nov. capta esset tribus fere hebdomadibus ultra quam ed. geras. II. Continet primum actum publicum frium illorum in ed. gerna. II. fine additorum, quod inscribitur (p. 183. MLitterae Regis Sueciae ad ciuitates Imperii in Franconia. Sed deest in ea situlus Gustavi Adolphi, peroratio, nec non locus et dieS, quae omnia tamen haud dubie si omnino exscripsi et editionem germ. II., pariter atque cetera desumpsisset. Pro brevi mandato publicato Horbipoli Io. Oct. 2631. praebet eopiosum mandatum Herbipoli 26. Oos. 163s publicatum (p. Isa ibi.).
Tertium actum deest. Cum sieteris in rebus uterque sextuS Conveniat, eX-ceptis his ipsis solis publicis et paueis, quae postea indicabimus, non ab re videtur, Contieere, res illaS, quas Sola praebet ed. germ. II. in eam Pervenisse ex litteratura diurna. Summi momonii mihi videntur ea, quae fertia quaedam editio asteri.
Titulus huius editionis est hic:
13쪽
Haec editio ante titulum, quem modo exseripsi, prorsus idem folium pieturis et scripturis ornatum praebet atque ed. lat. I. in quo, ut Sententias quasdam epigrammatum forma compoSita S tranSeam haecce inveniuntur:
14쪽
(IV.) Armorum Sueoicorum s continuatio: s in qua breviter describuntur omnia ea, s quae a Serenissimo & Potentissimo Rogo Suociae Gustavo Adolpho, ct aliis Principibus Protestantibus Confoederatis, post pugnam LipSensem in Imperio Romano memoratu digna gesta sunt Sumptibus Fridorici Hulsit, s Bibliopolae Francos urtensis. Anno M. DC. XXXII. (23 p.; d'. In titulo et sine habet ornamentum j. in narrationis exordio
Quacum Convenit fere confiniantio germ. sub titulo:
Composita est ex immutatis editionibus III. et V., et quidem in pag. 2 b. expressis verbis dictum est hio incipere Armorum Suecteorum Continuationem. Praefer hanc copiosam editionem desiderari videbatur brevior narratio rerum ad id temporis gestarum. Haeo narratio prodiit a. 1632. sub titulo hoc:
15쪽
Primum afferenda est nova repetitio editionis I. accurate cum illa convenienS, eodem Paginarum numero, sub titulo hoo:
Suecorum, Gothorum et Vandaloium, &ο. Rex: s Contra Ferdinandi II. Romano rum Imperatoris &o. Exercitum ab anno XXVIII. usque ad XXXIII. felici & oheui fatali successu in lGermania gessit; Qua l eius estvSae, initia et progressus hucuS-que Commemorantur: l Authore t Phil. Ariani baeo, Philo-Histor. sExcudebatur Anno M. DC. XXXIII.(262 p. 1 folia; d'. In fine habet ornamenta ct et Secunda sequitur continuatio anni I 633; et quidem eadem latina lingua
et deseriptio omnium s eorum, quae a Ser. Suecorum, &O. Rege, Gustavo Adolpho, i A s Principibus Germaniae pro testantibus confoederatis, ab obsidione urbis Donavverreae, vSq.; ad Autumnum Anni 1632. geSta sunt. Anno Christi M. DC. XXXIII.(3 p ; '. In fine habet ornamentum α. in narrationis exordio Orn. d.
Denique prodiit anno 163d. continuatio et latina ei germantea.
16쪽
XI. Armorum Sueoicorum Continuatio.(d2 p.; a '. Exemplari quo usus Sum Prima pagina deesse videtur.) In
sine ornamentiam ct, in narrationis exordio orn. d.
Iam igitur necessarium videtur fabulam proponere Singularem editionum Armorum Suesticorum, adnotatis accurate nominibus scriptoris, bibliopolae apud quem prodierunt, et diverSis emblematis seu ornamentis textui incisis.
Ex hac fabula apparet s) id unum ignorari, num ornamEntum E. vocatum ab IIulsio omnino sit adhibitum. 2) Cetera omnia ornamenta inveniri apud Hulgium. Num unum apud IIuisium dicere nequeo. Non tamen dubitaverim. Simile enim quam quod E. nominavimus ornamentum reperitur in Scripto volante, cuius titulus hic est:
17쪽
sub novo situlo prodiit (VIII.). Nova editio continuatione a uota est Od. gorm. a. I 632 (VI. . Haec ipsa Continuatio (V.) translatio auctior confinii- aiionis lat. IV. est. A textu editionum I. III. VI. ressedit eis. germ. a. 163i (II. . Nisi eae causae, quibus Supra Probavimus hane editionem apographum esse, firmiSSimae ESSent, non Palaea Proferri possent, quibus verisimilo flores hanc ipsam editionem e8Se prinCipem. Praeter id, quod iam supra annotavimuS eam Sibi finem imponere Paulo priori temporis momento quam ed. lat. I., adiiciendum est imprimiS feXfiam eius non tam amplum esse quam latinae. Sed hoo diserimen Simili modo ortum esse potest, atque Contractio textus latini, quam ed. germ ., amplifieatio sextus germanici II.)quam ed. lat. habet. Acoedis quod ea, quae diversa sunt in utroque textu non talia sunt, ut ex eis Certe diiudieare POSSis, utrum amplior textus prior
fueris an correptior. Desunt in ed. germ. II. loel aliquot ampliores (p. 53. ,.Narratio de Andreae Noelisitχky Laronis morte Stestini in Suocorum castris (ed. las. I. p. db; ed. Germ. VI. P. bi.); desunt in ed. germ. II.(p. Tob se preees in eastri8 Suesiorum usitatae (ed. lat. I. p. ii; ed. germ.VI. p. sa): desunt in ed. germ. II. p. d6 verba ha est: si Tune etiam duodecim naues cum Bainuo milite, qui in Frisia Orientali pro Rege conscriptus fuerat, Siralfundam appulerunt (ed. lat. I. P. 3s.; ed. germ. VI. P. as. . Et similia. Praeterea desunt singula verba; occurit varietas in aliis ita: d. lat. I. P. d6.
si Interea Dux Franciscus Carolus Saxo-Lamenburgensis, qui ad Sue eos transierat, circa IIamburgum, Lubecam se in vicina magnam militum manum pro Rege Su-eciae Cogebat, ea mente ut Albim Caesarianos distraheret: Atque ob eam causam multa loca opportuna ad illum fluvium sita, Butgenbur
gum . . . . OeeupaVerat. Ineunte Octobri
quidam ex militibus consilium ce-
18쪽
perunt Schoenburgi intercipiendi Osequuntur nonnulla ad hanc expeditionem spectantia . . . . Atque ita parum liquido auspieio res LaWenburgici prooedebat. Cum ad ipsum allatum esset. Reinachum
Si omnino ex hac toxtuum disserentia aliquid colligere licet, imprimis
ea, quae ad OmiSSa verba Spectant, talia esse Videntur, ut coniicere possis textum latinum in editione germanica contrasitum ESSE.Editionis II. auctorem, cum editionem latinam Converteret, Simul eam commutaSSe, non mirum est, cum illegitime eam in Verna Culum sermonem
verteret. His enim mutationibus adhibitis editio nova ipsi nuctori fortasse non merum videbatur furtum litterarium, Sed opus novietum, quippe cui ex suo ingenio aliquantulum insperSisset. b. Legitimae translationis nusitor, quantumvis in praefatione apocrypham illam perstringit, tamen ea videtur usus fuisse. Nam pluribus locis eaedem voOPS, quibus apoerypha textum latinum reddit, in ea leguntur. Sic redduntur verba editionis lat. I. se ut ad Albim Caesarianos distraheretrum ab editione germ. II.: dor M 'νηρ α' deae Elf eine Dii eaesion tu metch, , quod retinet ed. germ. III. Cuius rei exemplum luculentissimum praebet eorum in utraque editione germanissa tenor verborum, quibuS AN Otor praefatus est MApologiain dueis Pomeroniae nil Caesarem, quare Regem Suessine Cum EX-ercitu in primariam suum urbem Stestinum admittere coactus fueris (Das.
ipsa Se dieat esse sesiundam. Unde simul apparet inter has editiones fertiam non eSse. E Comparatione textus Latini et germanisii videbis eos plerumque infer se Congruere. Itaque de iis haud dubium est iudicium. d.) Maiorem difficultatem movos quaestio de oontin. IV. et V. anni 1632, quod quam primo adspectu tibi de ordine, quo ultera alteram EX-
ceperit formaveris sententiam, ipsis textibus inter se comparatis non Confirmatur. Verba sunt haesi:
Vnud Iinpatronirung se iner Resident g Stadi Stettin hergangen ergetilet, viiiid dass IhrΚeyserliche Majestat Solehes, ais e in noth trungenti ch Wercu, nichi in Ungnaden ver- mercken molle, gebeten, Wie dann solches alles in selbigem Schreiberi gusehen des s en Copia also lautet . . . textus editionis lat. Hac foederatione se conuentione peracta, Dux Bogislatis litteras ad Caesarem dedit, quibus cum de Regis in suas ditiones impressione se occupato Stetino, Ducum Pomeraniae sede, stertiorem feeit, rogans, ne Sua Caes. Majestas id quod ex nee essitatefactum esset, in malam partem aceiseret; sicut ex subiecto litterarum exemplo patet. . . v
19쪽
Iam Cons. germ. V. multo in enarrationis tenore amplior est continuatione lat. IV. In hae non solum complures loci minoris momenti aut de- Sunt, aut desiurtati sunt, cuius rei hoc
,, Serenissimus Rex Sueciae in arce degebat, ubi 26. Decembris, post habitam concionem a Concionatore suo Aulico, cantiuncu- Iam illam usitatam canere iussit. Erhali viis IIErr bey deinem nori, etc. Conserua nobis DEVS verbum tuum &ο, ΗiSPAni . . .
Etiam maioris momenti loci aut deSunt, aut ita CXhibentur, ut excerptas esse haud immerito eredas. Exempli cauSa Conferenda PSt Coni. germ. V. p. s. so. a verbis MDen Io. sinustrii Aherita USque ad verba Monnil sor
23 paucissimis modo verbis refert. Accedit quod, quae in Cont. V. diSerfi8 VerbiS et certis numeris enuntiantur, coni. IV. ea laxius summatimque repetit. Sisi: Cons. IV.
P. a. ,.Rheinegavienses Ciues se incolae lingenti pecuniae summa mulctabantur.
p. l. HAd T. Decembris diem, Anni 163I
P. H. HSueeleus Legatus, Mareus a Rhel- lingen, Argentorato discessit, cum comitatu
P. T. M . . . cum aliquantisper ibi Di. e. Gellentiusae, a 13 dan. commoratus fuisset, Francolarium rediit. P. 8. HNon procul ab Argentina, in Comitatu Hanonico Lichtenbergensi oppidum Willstattium M
20쪽
sinuatione lus. IV. Propterea quod Vulsius in prima A. S. publicatione textum latinum prius promulgavit quam germanteum, ideo non est quod coniicias, eum etiam in sequentibus publissationibuS eundem ordinem sectatum esse. Non inepte putaveris, editiones germani ea S, quarum prima illegitima illa (II. erat, et legentibus gratiores latini8, et auctori, eum relationes, quibus fontibus usus
o. Hoplophorum nihil esse nisi novam editionem ed. lat. I. , variato modo titulo iam supra disitum est. f. De A. S. con inuationibus a. 1633 et 163d infra nobis dicendum est. Priusquam ea, quae hoc loeo de A. S. dicenda videntur, absolvam, paucis exemplis probabo ea, quae Supra de fontibus illius operis disputavi. Narratio de Hanovia a Sueois capta (ed. lat. I. p. IOT; ed. germ. VI. p. 25T.) ad verbum exscripta et conversa est e relatione cuius iitulus est: Eaefrctet j Sehreibens, Bon det fo mrictio Glρη . , si emb. St. v.