장음표시 사용
31쪽
tarii avetor usus erat, Carebat. Ex clausula quoque huius promissionis cernitur Inventarium in A. S. locum SusisieSSisse et lesitori in posterum ocontinuatione Inventarii primum rerum geStarum nuntium Venturum esse.
disertis docemur verbis. Sed iam ex temporis nota, qua Inventarium ipsum concluditur, quod Appendix loco supra citato nominat ABOn nec h8f υενναn- senem A gfmonctf- coniiciendum est, Appendioem a. 1633 esse editam. Nam totius anni spatium inter res ipsas gestas editamque earum relationem intermissum et lectori taedio et librario detrimento fuisset. Bene enim tenendum est A. S. nullam habere continuationem inde amense Augusto a. 1632 usque ad Gustavi regis mortem, iam a. 1633 conscriptam.
Sed Continuationes XI. XII., quae illas Continuationes a. 1633 (Cont. lat. IX.;
Cons. germ. X.) exssipientes res usque ad pugnam Lugensem geStaS narrant, a. 163a scriptae sunt. Ipsa quoque Cont. XII. aeque atque Cont. illa a. 1633 X. et auctoris et editoris nomine caret idemque habet ornamentum(ε.) quod in ceteris editionibus IIulsianis non invenitur. Continuationem lat. XI. etiam ornamentis (α. d. Cont. lat. IX. maxime aequat.
Eodem modo so habet A. S. Cont. XII. a. 163a cum Appendice, quo A. S. Cons. X. a. 1633 cum fine Inventarii. Prope ad verbum consentiunt, sed Saepius Appendix copiosior est, subtilior in iis, quae affert, brevioribus
Doleo, quod Paussae earum relationum, quibus auetor Inventarii eiusque Appendicis usus est mihi in manum venerunt. Sed aliquot de pugna Lu-Zensi, quas habeo, rem illustrant. Jam ex comparatione relationis, quae
32쪽
inscripta e5t , d rhost te i nil eistenti he NeZαfiori . . . . - D, et cum Appendice et cum Cons. XII. appares, Appendicem multo magis in verbum subtiliusque
33쪽
Appendix in narratione proelii LugenSis tanto copiosior est continuatione ut, si subtilius quaeris, rem bis narres.
Omnino desunt complures Appendicis loci in Confinitatione; sic doost expugnatio urbis is edet Pherihelm App. p. 2b). Quae proelio Lugensi narrato in APPendi Oe copiose referuntur (p. 28 db , sub finem Cons. XII. (p. 68. PalaeiSSimis verbis temere comprehenduntur :
andone ens, fodilichen D infriti tu continuisen bo ctelf μεν ρερη, hcthon Miν δε-rtihon, Ond diosos in re αmis endρη υnc bH3Chlid88 n Mollen. . . Perducitur igitur ut Appendix, ita, quamvis breviter, Cons. XII. usque ad finem a. 1632. Jam satis Superque. Non Solum designatio anni, quo Cons. XII. publicata est, sed causae etiam inferioreS docent, quae supra de Cons. XII. et Appendice dixi me recte dixisse. Inventarium multo pluribus imaginibus quam A. S. ornatum est. Insertos habet, qui A. S. deSunt, multo S urbium prospectus elegantissimos, et urbium proeliorumque delineationes. Detineantur in altera Inventarii parte et in Appendice Francos urtum ad Moenum et aliquot urbes Fransios urso aut vicinae aut frequente eommercio Coniunctae, Norimberga, Augusta Vindelicorum, aliae. Pugnas delinea fas in Inventario habes modo Lipsiensem (T. m. Sept. 163I) et duabus chartis pugnam Lugensem. In altera delineatione pugnae Lugensis leguntur verba: MFr. Hulsius Excudit. Iisdem verbis situlus Inventarii partis secundae Gustavi Adolphi imagine ornatus inscrip
Idem IIulsius, ni fallor, qui bis suum nomen picturis adsoripSis, omneSomnino in In velifario pietura S excudit, ut qui , it 8ehonen si aes er8tMe encterieres uenil cin Top μεμεθρη Itaque Fr. IIuisii tabulae chartaeque de Gustavi Adolphi Oxpeditione in Germania primae Sunt. Nune demum, A. S. eorumque Continuationum textibus cum Inventario
34쪽
Sueoiae eiusque Appendice comparati8 ad quaestionem de auctore et A. S. et Inventarii redeundum eSt. A. S. et Inventarium, uti vidimus, hasi ratione inter se cohaerent:
Narratio usque ad 26. m. Martii a. 1632. fons: , A. S. lat. 163 I. I. i
derivatio: Inventur. p. idb-3sib.
Narratio ab 26. m. Martii a. 1632 usque ad finem a. 1632.
Totum ergo et A. S. ipsorum et eorum Continuationum textum in Inventario conjunctum habemuS. Et quidem editione8, quae nomen eiuS, apud quem prodiere, inseriptum habent (us Supra demonstratum est fontes sunt Inventarii; quae nomen eius non habent, fonte utuntur Inventario (quod et ipsum supra demonStratum . Apparet igitur totum textum primarium de Gustavi Adolphi expeditione Francos ursi apud Uulfium prodiisSe. Licet dicere Hulsium host textu primario ita usum esse, ut inde duo Simul opera conformaret et ederet; alterum opus intermissis certis temporis SpatiiS i. e. A. S.); alterum eo consilio ut totam expeditionis historiam praeberet (i. e. Inventarium . Quae cum ita sint. Ad sententiam adduCor, utrumque opus, ut ab eodem librario editum est, ita ab eodem auctore Scriptum esse. Sive coniicis, A. S. Continuationem IX. et X.; et XI. et XII. novas editiones illegitimas Inventarii eiusque Appendicis esse (ut A. S. ed. II. editio illegitima A. S. ed. I. est); sive editorem Continuationum IX. et X.; XI. et XII. auctorem ideo non nominasse quod Arianibaeum nominare non poterat, cum ab eorum fonte (Inventario) alius auctoris (Godos redi) nomen iam appellatum eSSes, et quod Godos redum auctorem nominare iis non lisiebat, cum priores
iectura tenendum est, idem opus, quod usque ad mensem Martium a. 1632 Arianibaeum auctorem prae se fert, in editione poSteriore, quae res inde amense Martio a. 1632 usque ad Gustavi Adolphi mortem ge8tas prima addit, Godos redum auctorem Domin I P. Supra iam diximus siPhil. Arianibaeum Philo-Historicum notum nomen videri. Postea demonstrandum erit, etiam Godos redi nomen ficticium esse.
35쪽
Inter viros doctos convenisse Videtur, Theatrum Europaeum ex aliis fontibus iam typis expressis derivatum e SSe; ii Sque relationibus paginisque volantibus. Quod quidem, num verum fit, BC potiuS quomodo recte dictum sit, mihi quidem diiudieare per Studia mea nondum licet. Qua re dubia fantum abest, ut Theatri Europ. auetoritatem in dubium vocare nolim, ut socundarii quidem fontis dignitatem, quantum quidem res Gustavianas attinet, ei attribuam. Theafr. Europ. fom. II. in narrandi S rebuS GUStavianis, Si leviora praetermissis, eundem ordinem Sequitur, iiSdem fere verbis utitur atque Inventarium Sueciae. Non quidem desunt immutatione S, amplificationes, exaggerationes; sed iam talia olent theatrum. Longum est omnem Theatri Europ. et Inventarii ab initio usquo ad finem concentum longe lateque demonStrare. Sufficit aliquam partem ex-
ompli instar persequi. Eligo Gusta Vi Adolphi adventum in Pommoranium. Legimus iii:
HAls nun die Noniglicho Offieirer undRathe indessen aus den Selii ii aucti nuta Sequar editionem anni 16is.
36쪽
Sequitur narratio de ea pia insula Volgastia (Thestr. Europ. p. 236 b-23T a , quae nihil est nisi aliter disposita et amplificata narratio Inventarii p. 236 a, b.
Similiter se habent, quae dicuntur de literis et a Torquato Conti et a Gustavo Adolpho ad magistratum &o. Stestinensem soriptis. Consi scribis:
In extensa illa Theatri Europ. narratione (p. 238-2da) de occupatione Stoffini facile cognoscis tenorem Inventarii (p. 23T - 2a3 , quod iam ex comparatis illis verbis en 8olehρε Conrectri- niles mis p hv non si lenunc eaelisthenen pej lienen Imricen herlatiohρη μεθώfos, et eius ipsa presiatione ;nec minus e narratione de proditione Quinti centurionis (Theatr. Europ.
p. 2a6a, b; Inventur. p. 2a6 a) Satis elueef. Narratione occupationis Stestini finita, Inventarium (p. 2d5-25 ad res Magdeburgi gestas transit; Theati . Europ. (p. 2ab b) statim expugnatam a
Suesiis PaseWalcham multis verbis narrat, quam rem Inventarium (p. 2babsqq.) moderatius refert. Infer alias res, quas omisit, etiam urbis Pecundepopulatio est. Quae pausia de rebus PaseWaloensibus in Inventario reperiuntur, ad verbum fere in Theatro Europ. redeunt. Et talia SAEPE .Quo Cum conoentu Theatri Europ. Inventarioque minime dissentit, si concedimus Theatrum Europ. praeter Inventarium etiam relationibus literisque publicis usum esse: et quidem tam iis relationibus, ex quibus ausitor Inventarii iam hauserat, quam aliis, quae ei aut ignota erant, aut nullius pretii videbantur. Spatium duorum annorum, per quos colligendiS rela-
37쪽
fionibus, pagellis quotidianis, literis publicis operam daret, in Theatri
Europ. avsitorem Sorinia multa Conferre poterat. Hano autem rem satis amplis exemplis demonstrare Per obscuritatem literaturae quae tum erat diurnae nondum lioere supra iam dixi. Ex compluribus locis, qui me ad illam opinionem adduxerunt, unum tantum adii-Cere non Praetermittam.
In ea Inventarii parte, in qua de oecupatione Magdoburgica agitur Inventarium, ut Supra dictum eSt, Arma Suecisia Sequitur. Arma Suecios autem in narrandis rebus Magdeburgicis inter alias relationem si Cy a)sequuntur. Iam ex Comparatione quatuor textuum apparebit, quo modo Thestrum Europ. Inventario et relatione illa ,, usum sis: Thoas r. EUTOP.
In diiudicanda Theatri Europ. auctoritate non pracfereundae Sunt Chartae
CL , mi Schvngen et. D. G. III. 3. p. 58b. No. II. Textum relationis F, CDP , quum editionem originalem promptam non habeam, Calvisit editione afferam.
38쪽
geographione, proeliorumque fabulae textui adiectae. Numero quidem superant chartas et fabulas in Inventario editas, velut fabulam, qua Magde- burgum tempore obsidionis pietum e8s, Inventarium non habet. Longe gravissimae autem Theatri EuroP. Chartae Sunt eae, quae non tam locorum delinentionem quam res ipsas, ut ita disiam, historicas describant; in iis non situm aliquem sed notionis momentum delineas Theatrum Europ.; in iis, ut ita dicam, rem ipsam, non quidem verbo Sed imagine refert -: Sunt quidem charta de proelio Lipsiensi, duae chartae de proelio Lugensi. At hae ipsae
Ohartae merae sunt Copiae trium Ohartarum, quae in Inventario inveniuntur.
A viris doctis, qui nostra aetate de belli fricennalis sive historia sive fontibus soripserunt, Praetermissam video quaeStionem, quam eruditio aetatis a bollo fricennali propius distantis iterum iterumque fractabat. Neque vero ideo nuno Praetermittitur, quod absoluta et exstinsita est, sed non soluta in oblivionem ivit et silentio praeteritur. Abelinus traditur saepius nomine doli. Ludis. Godos redi usus esse.
Quae traditio a viris in re litoraria biblographiosque probatissimis saepius repetita, quamquam quaestionem non abSolvit, tamen digna eSt, ad quam diligentius uitendamuS. dum in operibus, de quibus agimus, ipsis non deSunt argumenta, quae illius traditionis fidem graviter firment. Theatri Europ. tom. I. a. l63b, tom. II. a. 163i primum editi deinceps saepius edebantur. Jam anno 16d6 tomus II. inscribitur Metum cristen nicti in Trueh pecteberi' In editione fomi I. a. 16 3, qui etiam praefationem illam Francos urti ad Moenum Io. Sept. a. 163d datam Moriani nomine subiecto repetis, Wolfgangius Hos mannus typographus appellatur. Eadem officina typographisia eSt unde Inventarium Sueciae prodiit c Oeclaeue t tu Fae in Fνγι
Eudem ipsa officina etiam Godos rodi Chronicum Historicum (ed. a. 16bi typiS excudendum curavit: sean T- ρ ρθρη Bnc Berleps duroh in Zαnc Mctf-fhcleum Morictrium Seel. feto cesson Ephon. Oeclytie t tu Frctri furi ctm Mun, In Co ραηρ os tinns Dite caehelior . IIuius editionis (a. ii bi) praefatio data est 28. Martii A. I 6 2 ei nomine Mariani subscripta. Ut eandem ossicinum typographicam priores Theatri Europ. (fom. I II. editiones atque Inventarium Chronicumque Historicum prae se ferunt, ita eiu8dem bibliopolae sumptibus prodierunt. Nam ut Godos redi Chronisium
) Omitto, quod sine ullo argumento adhibito Chr. Gryphius (dissert. isag. de script. hist. secvl. XVII. illustr. dicit, Theatri Europaei secundum iam tomum a doli. G. Schledero compositum ESSE.
39쪽
Theatrum Europ. Abolini ergo nihil est nisi continuatio Chronici Historioioiusdem Godos redi, qui iam prius quam Chronicum Continuaretur, Inventarium Suessiae Scripserat; eaque continuatio edita ab eodem Meriano bibliopola, cuius sumptibus Chronicum illud editum est. Jam Putaveris ea, quae dixi, eo refutari, quod Inventarium alius bibliopolae sumptibus prodiit quam Chronisium Historicum, et quod gravius est,
1633 (Vulsitis Ephon; FP. Id utrum tirum . Ab hoo anno nullum amplius opus IIuisii sumptibus editum est. Apud Merianum (- u. Meristrium W; in M. Mer 'Mmjun ) libri prodierunt tempore belli fricennalis primum a. 162i, deinde ab anno 163s continuo usque ad annum 16d8 (ab a. 16 3 sumptibus M. Moriani jun. , et tum saeculo XVIII. Cum igitur ab anno 1633 Hulsit nomen a nundinarum ea salogis (-Me83 ctfαἰjori absit, sed eiusdem auctoris, cuius Soripta ante annum 1633 IIulsit sumptibus prodierant, post annum 1633 edita ex Meriani offieina prodierint, facere non poteris quin tibi persuadens IIulsit
Itaque sine dubio eo, quod Inventarium Sueciae alio loco quam Chronicum Historicum et Theatrum Europaeum prodiit, multo magis probatur
40쪽
quam redarguitur opera illa ab eodem auctore Scripta esSe; certe diversos auctores fuisse inde minine colligi potest. am Abelinum et Godos redum unius hominis nomina esse a viris doctis supra nominatis ira ditur. Id quod verum esse nullus dubito. Utrum nomen justum sit non liquet. Sed viri illi docti, Abelinum fioficie Godos redum so
Arianibaeum fioficium esse, et quidem eundem significare austiorem atque Godos redum consoribendi componendique ratio, qua Inventarium et Arma Suesiica utuntur, apparet ex supra dictis. Ut Godos odiis nihil est nisi fioficium nomen, ita Ariani saeus noster non alius est atque Abelinus, auefor Theatri Europaei.