장음표시 사용
11쪽
tio molle concedentis di 3 9 s. i Qualido reseripta iustitiae. gratiae dicantur ei- se in tritu integio, quando uaca..tur cite ince
ibid. q. a Quando dicatur gratia facta, quando facienda : ν
ὐi An te seriptum iustitiae . seu iurisdietio Aelegata expilet iiii ita iuri id ictione in delegante3 1 i5. An reiccipium gratiae absolute cotieellum expi tet finita iuratis: tione conccaentis 3 a g. s An rescii pimia gratis pro limitato tempore concellum expiret morie concudentis 3 3 6
g. 6 An reseriptum gratiae, de tultitiae morte delega- sti vel eius officio finito expilet 3 a Ti. duae dignitas luce lorem habeat3 1 gh. 8 Azii delag.itus , cui lutit commissa rescripta
Poli imia,tc moueatura dignitale.V. g. EanD-nicus a canonicatu, vicarius a vicatiatu,possit seas litteras expcdirc im An priuilegium in dispentatio cellunt renuntiatio
s. 3 inis possit iupradicta priuilegia gratuita, one-
roia , re remunciatoria reuocare calu quo reuo
cabilia snt. - 26 t . Qua ratione facienda est reuocatio priuilegi j vel dispentationis, ut ceni eatur esse tum L.
g. s Quae publicatio reuocationis necessaria iit, ut priuilegium teuocatum cenieatur a Gigatione
ibid.tem habeant dissensandi in si petiorealest buο3
Qui habeant potestatem dispensandi in pleni, abege statutis. vel ab homine latis 1 9 ιCirea q 1os durentario exerceri poreit a ιν sq. t Quilibet superior feeum dispentare potest ibid f. 1 Vosne, & foretiles possuit dispensati a luperiore illius loci, in quo de praesenti resident a uis ε 3 Quid dicendum de lubditis suffraganeis, Ani igne a Metropol ta noua spetita ii 3 a 83. Cum religiosi; quinam pollunt dii pensare in vo tis,iutamentis,& poenis ibid.s De caula requilita ad dispensationem ass*.i Quae causa requitatur pio dii petisatione propriae legis ibid.9.1Qux cauta requiratur pro dispensatione testis
y Au lieeat Eabentibus poteitatem dispensandi imponete aliquam mulctam pecuniat iam , vel onus prisonale dispensatutis3 ιio An a stetenti se habere potestatem dispensandi de
bea, fidem adhibere 3 3o ii Quae sotina seruanda sit in dispensatione expressagmia Quae eonditiones seruandae sunt in dispensatioueracita ibid.i 3 An cognitio causae debeat praecedete dispensatio
nem facien3am . ita ut dispentatio facta absque praen illa cadi ccgnitione L. ulla sit 3 ιον An creat deBeat Pi alato dispensanti praemisit est speiisationi causae cognitionem, prae pue fila assi et osis mas eonditiones ter uace debent ij, quibus com mittitur dispensario ius expeditio i 6s .i Explicantur clauupae . quae communiter apponis letit in dii petitatione pro soro conscientiae. ibid.
De rassatione legA,eis que interpreratio, De cessatione legis ex cellatione causae finalis. 166De cellatione legis per eius abrogationem 16gf. i Quae conditiones seruandae iunt in legis abro 1 viiii possint legem abrogate. vel derogare a os De interpretati Oiae legis Hi4 i Qui possint legem interpretari aut sentiee ista. . 1 An cuilibet lieeat legem doctrinaliter interpretati,vhi de Epic seia 3 ijs 3 Quae re et uix seruandae sunt in legis interpretatione a s . An lex extendatut ad calum sublata verborum se a non comprehensum ob similitudinem, vel identitatem rationis 3 a τε. An Ieae extendatur ad praeterata 3 29ol. 6 Quam vim sortiantur verba,& litterae commeniadalitia alicuius.
D. dis Vatione legis.1 Quid sit dispensatio 18
1 An dispensatio cadere possit in his,quae iuris natu talis in diuini sunt a 833 An in iure diuitio politiuo dati possit dispensatio,& a iura danda sit 3 18 i Ati lege humana legislatot illius possit dispensa
, An suat aliqui ea sus, in quibus infestotes potestas. 1 Explieantur clausulae apponi solitae in dispensationi Bus pro foro externo. isi Ue causis ex quiuus dilpensitionis rescriptum reddatut nullum i
s. i Quid de consensu per metum 3 ibid. f. 1 Quid de consensu per ignorantiam, vel errorema ibid. s. a Quid de suppressione velitatis, vel salsitatis ex pressione circa causam finalem a uel ss Expenduntur causae , quae tute , S consuetudine debent ex ptimi in dispensatioitibus obtinendis. quarumque taciturnitas vitiatres iis tiam sis s.s Expenduntur ea, quorum salta exprestio vitiat teleriptum ι
i Vid sit fides quotuplex γ aQsodnam si obiectum fornialetisset
3 An diuina reuelatio, quae est obiectum forinale fi. dei liabeat omnimodam eertitudinem 3 a s Quod qualeque si obiectum materiale fidei 3 ibid. i Sit ne obscuritas de ratione obiecti fido, 3 1τ . 1 Sit ne obieehum fidei euidenter eredibile ibaL viae sint obiee a sdei 3 181 An ogiectum fidei indigeat Eecles e propositione quam eis eae iam,& authoritatem habear. Eeclesia in obiecto fidei proponendor 3191 Quid si Ecclesia. de quae eius pioprietates ib. O An Romanus pontifex regula si in filii bilis velitat iri
12쪽
vetitatis, ita ut errare nullo modo possi in te-bus fidei proponendis 33i s. 3. 3 An in legibus fetendis pro tota Eeclesia , vel aliqua illius parte errare ponti x possit3 3363 4 An sit de fide Pontificem et rare non posse ine nonitatione sanctorum ue Quid dieendum de beatificatione sanctorum , An inquam in ea Pontifex errare possit, & quoulque liceat eorum veneratio3 3 8 .s Quid dicendum de religionum approbatione, An inquam, Pontifex errare pollit3 3 os An Concilia generalia, di prouincialia errare possint in rebit, fidei definiendis ibid.f.8 Quid dicendum de unanimi consensu Patrum,
s Iti quonam subiecto fides giuina telideat3 3 3 Quat tequirantur ad actum bdei, & quaIis ille sit33 4s An sine fige supernaturali iussiscari possis 3 39 Quprum mystetiorum debeat quis actualein fidem habere ex neeessitate medij 3 6 io Quorum mysteriorum debeat unusquisque habete fidem ex necessitate praecepti r 3 8 ii Quando quilibet fidelis supradicta rerstetia fidei teneatur addiscere.& parochi,ali ἱque quibus cu-ta iustiuendi ineumbit sibi subditos, teneantur docere 31ιi, Quo tempore obligatus sis fidei actu exercere 31 3ι An sit praeceptum de externa fidei confessone , de quando obligcta 3 161 An cum de tua fide interrogatis , tenearis illam i, teti3 317 11 Quando possis. vel teneatis fugere tyrannum in Christianos saeuientem 318is Licituinne sit celate fidem vel bis, vel signis comttat iam teligionem fgnificantibus casu quo non Instat proceptum politiuum manifestan/i fidem3
i Polss ne vii vestibus,& senis propriis infidelium.
vel haereticorum , ut fidem occultes. cum non
vinet praeceptum fidei constendata 16o 18 An liceat tibi omittere signum ex praescripto regis
impositum od signi hcandum te fidelem este 363is De pio sessione fidei ex decreto Trid.facienda 36 gendi, & retinendi haereticorum libros ast De poenis impositis harum legum trangitabiliabus ibid.
3 AEn omnis haeresis, aut apostasia poenis Ecclesiae stiSiecta si, de qivituplex sit 5.ereticus 398 4 An pol is , & tenearis Omnes apostatantes 1 fide indici5us fidei denunciare3 4o 1 Qui reputentur credentes, sautores , receptatores, defensores haereticorum , aduersus quos in bulla Coenae clausula prima lata est excorumunicatio 4o 6 Quae sint poenae Lutorib.haereticorum .npostaer o
τὸ poenis stirituatibus herericorum , exeommumitariano sitieri , infamiaenaaιιme beneferarum oe siriorum .i Qua ratione excommunicatioiuae est prima haereticorum poena , haeretic ametat3 4o81 An haec excommunicatio ob haeresim comprehendat perleverantem in excommunicatione per
3 Qui possint ab excommunicatione propter haere
sim incursa absoluere. 4 1s.1 EYpenditur facultas concessa Episcopis ix
s. 1 Expenditur facultas absoluendi ab haeresi concella inquisitoribus 4 Igε. 3 Quid dicedum de religiosinim priuilegiis 4iss 4 Expenditur ficultas absoluendi ab haeresi per bullam, aut ii Sileum concessa 41os ue De saeuitate absoluendi ab haetes , aliisque rese
uatis pro articulo mortis 41 I3.6 Possitne aliquando absolui hoeteticus a priuato iacerdote de peccatis non reseruatis tacita hae- esa 4164 Explieatur poena irregulatitatis, & infamiae haere tieis imposita ibid.1 De poma priuationis bene elotu,&olselotum a
De Infidelisate , qua est Oisiam eoniraritim fidei.i Quid infidelitas si ,"uplexa 368, Vtium infidelis possit habere ignorantiam inui cibilem omnium illorum , quae fides proponit redendar 3 o3 sintne opera omnia infidelis, & haeretici peccatum , vel possint esse aliqua opera bona3 3714 Vtium liceat cum infidelibus. ει haereticis de fide praesettim publice disputate3 3 as Vtrum infideles compelli polsint ad audiendam ifidem 3 3746 Copelline possit infidelis ad recipien/a fAem 3 6ν An infideles cogi possint.& debeant,ut errores deponant , & salsuin cultum relinquant3 3 88 Pituatine sint infideles, vel ptiuari possint potest me,& dominio circa fideles 3 sos Quousque communicatio fidelis eum infidelibus prohibita sit 381 in sub qua censura infidelium, haereticorumque libros Eccles a luis fidelibu, prohibeat 3 3863. i Expenditur ptima dissicultas dequalitate librorum prohibitorum iEid. . Expenauntiat actiones prohib;tae in hulla Coenae, aliisque decretis circa supradictos libros 388 . 3 CH a quas petionas cadat haec probi bilio le-
Sepania temporum heres eorum recipae docis ratione bonoruam
i Sitne poena eonfiscationis bonorum haereticis impositar Asoa An omnia bona haeretici cadat sub cofiscatione 43 i3 an bona donata stab eonditione, de aequisita post
An bona siib conditione sutura debita confiscentur HIs Aii publicatis bonis hareetiei ius patronatus Ecclesiastici,& pensionis publicetur 4346 An maioratus, de fideicommissum sub eonhlcati nem cadatξ 4367 An veniat in consseationem maioratus , quando illius institutot delinquit A r8 Emphyleusis, 3t census qua ratione sub comhicationem cadere rostitit 4 39 Qua ratione laudum stiti publicatione bonorum
ro maratione peculium profectitium, aduentillam, Sastrense , testitima sub contiscatione facta filio iamilias ob eius elimen comprehendam r. 447
ii Quae peculia siti ob crimen parentis eoiis alione dignum publicentur 43 3 2 Quae bona uxoris cetis eantur pusilicata publicatis bonis
13쪽
bonis mariti. η33i, Quae uxoris bona ob eius delictu publicentur si I Quae bona publicentur publicatis bonis alicuius
cletici. 462, 1 An bona delinquentis existentia in alieno territ rio a iudice confiscante comprehendantur in confiscatione ab illo facta. 46 16 Ad quas prisonas consscatio bonorum ob haeis sim. M alia erimina extendatur iFid.
1 An confiseatio imposita ipso iure ob crimen sese majestatis praecipue diuinae priuet delinquentem ipso facto dominio suorum sonorum ibid
is An confiteatio obliget delinquentem , cui hona sunt ipso iure connicata, ea fisco tradere ante sententiam is is An eonfiscatio ipso iure deliqci imposita impe/iatne delinquens alienate sua bona possit, & faciat, ut fiscus ea se alienata possit tecuperare 467 o Quem modum seruate fiscus de at in his alien tionisius rescindendis, ee Fonis lac alienatis te cuperandis 47leta Valeat ne alienatio lacta a delinquente,cuius Eo non publicantiit ipse tute sed per lententiam, itavi a fisco te oeari non possit ra An confiteatio honorum deΙinquentis condemnati in contumaciam ob causam fidei. sit facienda 1 tempore latae sententiae, vel a tempore quo, probationes senant delictum commissum at Cui debeant dona confitcata applicari os, An excuset haereticus supradictam poenam confiscationis bonorum, eo quod respuerit, vel misericordiam postulauerit3 48ias Qualiter fiscus satis Mere debeat eregitoribus d linquentis,cuius bona publicantur , ipseque de linquens libet maneat ab obligatione eis satis aciendi ibid.as Quae snt aliae poenae temporales praeter confisca Tonem honorum haeretico impolitae 484
T. pinnis eis rassim haereticarum .i De poena careeris 489
a De poena fustigationis, exiiij, triremis , & mortis teticis imponenda 49o 3 De poena portandi factum benedictum , & omittem te poenit tias sibi sinpositas M
De poenis suspem h retiri , stior rapue hauriri. i Haeresis suspecti quam poenam incurrant 493I psisl,N nipotes Eaeteticorum quas poenas incur- Ianit . 4033 Quae poenae impositae simi filiis parentum commi tantium crimen laesae maiestatis humanar sos
Ua modo iudisia ure praeedendi in causis fidei a Qua ratione in elimine haeresis summatie, & sine figura iudicii ploredatur sosa De modo procedendi in crimine hae tess via acculationis soT3 Demodo procedendi in haetess climine per denuim clationem ληη Qua ratione per inqui litionem procedatur sC03 De citatione facienda reo thid c De defensionibus e ncedendis reci, antequam comia demnetur, vel Tsoluatur ' imo 7: ppinatiotie , an de quando in ciuntne haereus anterponi, admitti possit 3 s as8 De recusatione inquisitoris, quando fieri possit ,
s De tortura inserenda in crimine haeress. iii io De probatione requista in crimine haetess uel sit De sententia serenda in crimine haeresis iui1 In crimine haeretis qui sint iudices, di qua ratione possint procedere s at I. 1 De Pontifice, Episcopo, de Capitulo sede vacaniate , qua ratione fiat iudices in eausa fidei ibid.
3. 1 De Inquisitore, eiusque coitimissariis, &de eo rum potestate. s12 .
13 Quem modum seruare debent inquisitores, & Episcopi in haereticis inquirendis,& puniendis 1 3 or Qua ratione iudex secularis se gerere debeat in eissa haeress 3 3 sis De testibus in eausa haeress s 3 s. a Qui possint esse testes in causa sdei ibid. s. a. Quomodo septia icti testes aliis inhabile, de ponete debeant riss. 3 Qua ratione examinandi sunt supradicti testes. eotumque testimonium publicandum 1 is. Testes eriminos,& alias inhabiles, de singulates. qua ratione inhoe delicto probenti s 3I. 3 An duo testes contestes omni exceptione maici res ad probationem plenam huius delecti sus ficiant3 346 I. 6 Qua poena afficiendus est testis in hoe tribuniti salsium deponens s Tis De reo haeretico sso g. I De reo confitente, di reuocante ibid. f. 1 De obligatione haeretiei dicendi verum, eum a iudicibus fidei interrogaret ibid. s. 3 De haeretico absente contumace s 3Is. 4 De haeretico des meto, qua ratione aduersus L
s.s De reo adorante daemonem, seu de Iamiis, vulgo Erudiass.6 De Iudais,Mautis, aliisque infidelibus non bapti-
I. De sistoribus hareticorum imredientibus, de usurpantibus sanctae inquisitionis ostietum sues
3.3 De leo ducente secundam uxorem vivente pri
3.s De reo non sacerdote missam celebrante , aut aliud sacramentum ministrante ibid. . Io De tran mittentibus arma , equos, bellicaque tormenta hostibus nostiae religionis. 11
S. Confisaris ad Venerem incisan ea Quid in hae te a pontificibus, & ab inquisitoribu statutum sit 3372 An sacerdos seminam, vel vitum ad nefandum congrestum inducena, vel ad alios actus inhonestos, denunciandus si inquisitoribus sues 3 An consessatius sollicitans se minam, vel virum adactus venialiter inhonestos , denuneiandus sit sub glaui culpa 3 36o- An si poenitenti tissiuas ealtam postea Iegendam, in qua ad venetem incites, censeatis sollicitator in consessione, ac pioinde denunciandus,& p niendus ibi 3 Explicantur aliqui easus, in quibus dubium,an i rei ueniat sollicitatio comptehensa in Eullis 3 6 ic An lol: lollicitatio ad venetem sit denuncianda inquisitoribus . 363 Quae sollicitatio censenda st si, ante vel post immediate: ad consessionem , vi denunciati debeat inquisitoribus ibid.8 An sollieitatio facta simulando consessionem deis nuncianda sit 363s Qui omine confessalii seu sacerdotis sollieitantis
14쪽
veniant intelligendi ex supradictis deeretis 164io Quando cellet obligatio denunciandi faeerdote in ob climen sollicitationis committentem 16 sit Quibus poenis, & qua ratione inqui litotes in hoe
De Diravite spei, cr eius contrariu.
Quid si spes,quod eius obiectum,& quomodo a fide sistiti uatur '1 Qui sint ad iis tye In quibus habitus is ei timoris insit An quando obliget praeceptum spe De desperatione spei vii tuti contraria
ueris χDι extὸrna egisti charitati, qui est eleemosi mr. Quid si eleemosyna,& quotuplex: quotinus Quando obliget praeceptum eleemolyna: ibid. An in ea libus, in qitibus obligaris eleemosynam sacer c,tenearis ex iustitia,an solum ex charitate19s Vtrum satissaeias ligationi eleemosynae,s rem, qua proximus indiget.mutuas,vel dilata solutione vendas, vel done sub conditisne, ut reddat acceptum, si ad pinguiorem sortunam venerit
Qua ratione Eeelesastici arctius obligentur,quam saeculares ad eleemos nam s 08 An bene sciatus peccet contra iustitiam, di ad restitutionem t. neatur. ii quae ex fructibus beneficis uiae congruar iultentationi luperiunt in pro- sanos usus ivlumat p
An quae dicta sunt de benes ei aliis intelligi debeant de pensonariis 3 cor Quid dicendum est de beneficiatiis teligiosis ibid.9 An pauperi patienti extremam vel graiiem necesitatem lieeat aliena surripere,eaque co:umere 6 C sio An contumens rem alienam in necessitate teneatis restituere, si ad pinguiorem veneris fortuna so sit Vtrum existens in necessitate tenearis rem alienam restituere creditori necessitate simili laboranti,vel possis restitutionem omittere ibid.ia Ex quibus bonis facienda est eleemosyna co6I3 Qui eleemosynam facere eollunt so a Quibus danda sit eleemosyna sosi s De eleemosynarum quaestoribus si a
De alio ex totio charisatis eget otii is G, reis ini Qujd sit eorrectio, & an sit in praecepto,& cuius
1 Quem proximum ex supradicto praeeepto obligeris corripere ac lat praeiumptione, ait e vii tuti spei cottaria eli sy 3
a vid sit charitas,quod eius obieetiim,& qua ra- c tione a fide.& spe distinguatur s7sa An sit speciale praeeeptum dilectionis Dei s 763 An hoc praeceptum dilectionis sit praeceptum de dilectione naturali vel supernaturali 17 4 Quo tempore hoc praeceptum dilectionis obliget. ibid.
I Vtrum teneamur ex charitate proximum diligeres Qua ratione eum iti lintei .& peecatoribus procedere debeas, ne charitatis praeceptu offendas, ib. 7 Vtrum in bonis spiritualibus teneamur nos ipsos in amore appretiativo praeferre omnibus proxi-mξs 8a
8 Vtrum in temporalibus bonis debeamus nos ipsos magis diligere quam proximum s s sy An ex charitate obligeris .de quando salutem spiritualem proximorum bonis propriis temporalibus fortunae,& vitae pia serre 3 s 86 ip An po sis, vel teneatis unum proximum prae alio diligere uesss 'L
Sit ne proximus conssiturus in oecasione peccandi venialitercori igendus ex obligatione 6 a s An necessari A requiratur, ut obliget correctionis praeceptum, cognitio in colligeitie de fratris deis . licto, es in ipso fiat te coetnitio illius 6 π1 An tequitatur nec ellario i res fructus. ut correctio sit in praecepto, de quae spes sutura sit 3 6 Uc Quae caulae ab obligatio ae correctionis excalent λ6i8 e persenae teneantur eorrigere. Et quae sint colligendae a si 8 An ordo correctionis staternae assignatus a Christo domino Matth. 18.st in praecepto fros An tentaneiati possit ab aliquo, ut secum hie ordo seruetur, quando alias ex praecepto diuino seruandus erat 7 61 iio An quodlibet peccatum quantumuis secretum posist Praelato deserti omissa secteta correctione, quando existimatur Praelatus melius delinquen
ii Qui3 possit Praelatus facete ex denuneiatione s bivi patii Acha,de peeeato subditi 6 i si1 An s stater emendatus sit de delicto , possis Praelato, ut patri denunciare, vi se secus non sit a recidi uor 6 is 1 3 Ari' licita si denune latio iudieialis omissa coirectione secteta,& inductione testium 3 6a61 Quando celset obligatio denunciationis iuridicae 619is An accusationem debeat praecedere secreta correctio . ti s Vtrum iudex teneatur repellete genunciationem
tibi sectam de delicto, eo quod illius secreta cortemo non praecelletita ibid.
a De odio Dei, & proximi quid si, de quale pecca-
tum 6 31 a De inuidia qua ratione si peecatum charitati e -
3 De acedia qua ratione peceatum sit chalitati oppositum 6 3s De dii cordia. 5e contentione qui Z iint,3c quoim do charitati opponanturue De sellii mate quid iit.& quale peccatum o Quae sint poenae ichil nisticorum
De bello,rixa,ct duello, quatenus charitati contra iasint.
ra inis Quid si bellum,& an lieitum st
15쪽
Index Tractatuum, Dis D Utat S C.
, Quae aut lior iras ad bellum tequi lita sit 6 13 iame sit cauta tulia uitiisque t tutus bellandi 5 3. Qui modus seruandus iit in hello, ut licite fratue Expeliduntur specialius peccata,quae in bello prin
cipes,duces, ce milites iolent committere
s Quae persolue in bello pugnate possinto Denuibusdam bellis particularibus iniustis,lealiise et Ieditione,rixa,& duello 6
m trahario charitati camrario. i Quid sit Gangatum , di assuetius quam virtutem piocedat 1 An inducere aliquem ad veniale peccatum eam-α tentione deprauata . quia malum it Ilus eli, effepollit veniale peccatum λ3 Aii si velis,vel inducas proximum ad peccatum,Hε quia maluiti illius est , sed quia tibi, vel alteri est utile,pecces peccato speciali se andali 3 An ex peccato pus Iice laeto malitia Rangali otia
3 Vtrum pecces peceato seandali osserens alteri oecasionem peccandi , vel oblatam non tollens,
o Vtruin pecces peccato icandali, si palato graue peccatum committere , suadeas committete Ie-uius 3 66 7 An muli et te ornans , & virorum aspectibus se onieretis peccet peccato scandali3 1 cs
quibus proximus sumit occasionem peccNidi. peccet peccato scandali 3 66:s An ministiatis imi inἡtentia excusetis a peccato, eo quodpioximiis alias erat tianisti eiturus praceptum , tame: ii tu illa indit eientia non ministraro craio Aia excuseris a peceato scandali;eo quod proximus paratus sit peccare 669ii Qua ratione fi iij, famuli. & serui possint parentibus, & dominis miniit rate in eorum peccatis, α quia de captiuas temigantibus in bello in- tutio 3 G or a Qua: caula extulet Iocantes , & vendetites domos cibaria, vestes, metetricibus, & usurat iis 3 Quae meretricum pati nos. Quae pingentes Ad idcm nudum,vel concubinam Amasio 6 at 3 Quae causa excuset deponentem pecunias apua vlutari una. quibus concedit ut uti debere ad usuram,s: deponentem vinum apud taberna rium , qui credit ut vendi tutus fore mixtum
Quae caula excuset tabernarios,caupones vendentes vinum scienter inebriaturis, cibaria soluturis ieiunium is m, si aliqua causa excusans praebentem muneraconeubinae iudicis, a S illaque petentem, v tauescem in negotio interpellet
i 6 An opus consilii vel piaecepti ob seandalum statris
omitti debeat I7 ΑΗ racturam rerum temporalium facere debeas, ne proximas peccet
IOANNEs CLAVDIvs D E v I L L E , in sacra Theologia Doctor, Custos sanctae Crucis in Ecclesia Lugdunens, & in hac Dioecesi Vicarius Generalis substitutus Domini D. Αlphon si Ludovici du Plesiis de Richelieu, Eminentissimi Cardinalis Archiepiscopi & Comitis
Lugdunensis: Fidem facimus,nos hoc opus Morale de virtutibus de vitiis contrariis in varios Tractatus te Disputationes Theologicas distributum, a R. P. Ferdinando de Castro Societatis I sv compositum,c uoluisse, omniaque in eo iuxta Catholicae, Apostolicae, Zc Romanae Ecclesiae, Sanctorumque Patrum sanam doctrinam summa cum eruditione, singulati ingeni j acumine,& eximia in cntis perspicuitate exposita comperisse. Lugduni Non. Ianuariis, Is 3 i.
Nos quoque subsignati Doctores Parisienses, fidem eandem facimus, Mattestamur iam ni bus, ad quos quomodocunque spectabit, pinatum opus Morese de virtutibus, de vitiis Contrariis, in varios Tractatus & Disputationes Theologicas distributum a R. P. Ferdinando dc Castro Societatis Irsu compositum, vidisse, de nihil in eo teperientes fide indignum Catholi-
Ca,Vt in lucem ederetur dignum iudicasse. Lugduni in Conuentu Sancti Bonaventurae, di quarta mensis Februaris, anni Domini I 63 I. FR. DE si DERIVs RICHAR D, Guardianus praefati Convcntus. FR. BER NARDIN vs MOLLI Asso N.
16쪽
IN VARIOS TRACTATUS, ET DISPUTATIONES
GGREss VRus explicationem virtutum, & vitiorum, placuit initium sumere a conscientia, utpote quae est regula humanarum actionum. Diuidoque cius tractatum in quatuor Disputationes , iuxtδ Varias qualitates , quibus conscientia vestui potest. Prima erit de conscientia errante.
Secunda de probabili. Tertia de dubia. Quarta de scrupulosa.
-- - --.. -- quendum, vel fugiendum. se omnes Doctores. Dixi
DISPUTATIO I. esse dietamen rationis , quia est a mas intellinus non quicumque , sed iudicativus , quo intellemis iudi-
a Hoe dicta men rationis, seu haec conicientia et D multiplex , certa, errans , opinatiua , dubia , scru-xvriCT V Μ I. pulosa. Conseientia certa est iudicium certum saltem e. - , moraliter, id est , de quo prudenter dubitari non po-
Quid sit conscientia, & quotuplex, test. si nitar aut irati Dei. omnes haLee
e finirin ransientia. certitudinem, & voeatur fides diuina : si nitatui aviustuplex est, explieatων, ct qu Mergeeia ira dolia thoritati humanae , varios habet gradus certitudinis, nil ν. iuxta testimonium dicentium , α figes humana appel-vasit ea cientia pramea. qua spatulat tua , O an latur. Errans conscientia dicitur , quae proponax se-antos pugnem. quendum, vel 'igiendum , quod re vera non est. Ο-pinatiua est iudicium infirmum , seii non certum a- νου Ani As eonscientiae acceptiones reserunt licuius partis cum sormidine alterius. Dubja. quan Doctores cum Magist. in x. dimne . 39. & do non valet intellectus se in alteram partem inclin i tu D.Thom. 3.1. quaest. 19. arι.-ε. de qui- re, sed anceps est; quδd si in aliquam partem se m incialiter videri potest Salas tract.8. ἀθ. P. A eis inflectat , dummodo illi non asset tiatur . erit Aetor lom. .sη L . ma I. Iis.1.cap. 8. quast. . illis suspicio. scrupulosa conseientia est apprehensio exi omissis , Conicientia, prout in praesenti sumi- leuibus rationibus orta, quae iudicium certum , vel est dictamen rationis, iudieans aliquid esse s opinatiuum oppostae pauis non excludit. Du- μνά.de muro Sum.Mor. Pars L ' . A bia
17쪽
bia autem , & serupulosa conseientia propriὸ non est conscientia, cum non sit iudicium, S cictamen rationis sed est dispositio ad illud.apprehenso enim,& ii uestigatio rationum disponit ad iudicium: in quo iudi-eila eonscientia proprie sita est. In iis sere omnes D
sties O praes.ssis ru. 2.3 Rursus conscientia, seu iudieium sumi potest in ge. nere, vel in speete , quod aliis termini solet diei conseientia practio,& speculatii .ludicium,seu conscieri. tia speculativa voe tur quae incommuni dictat aliqui4emelaciendum vel non saciendum .v.f.esse audiendam Missam die festo , non esse Aiebus sestis laborandum,
surripere alienum esse malum,aeei pete ultra sortem in mutuo,esse usuram. Iudicium, seu conseientia plassica
est quae in particulari,& in specie dictat quid si hic.&nune saetendum. vel fugiendum ... eile hodie Missam
audiendam ex obli patione, non esse laborandum: hanc acceptionem vitra sortem esia usurariam,& euitangam. Dicunt tamen communiter Doctores eum iudicio speculatim certo de aliqua veritate posse. imo sepius stare iudicium practieum oppositum,ut in exemplis alia tis eontingit: potes enim iudicare die festiuo Missam debere audire ex obligatione praeepti. & iudieare simul te hic,& nune propter infirmitatem vel alias cit-cumstantias non elle obligatum. At s bene perpendatur , hoc iudicium speciale contrarium non est illi
generali iudicio quia illud generale iudicium ad huiust
modi ea tum nunquam se extendit, nunquam enim vere eis generaliter iudieatum est die festo obligationem esse infirmo, & impedito audiendi Missam, sed potius iudieati debet oppostum, ut optime ex Corduba tib.
Sed quidquid si de contrarietate, vel conformati ne huius practici iudieii, eum iugieto speculatiuo , iudicium practi euin , Ae in particulari est quod praeeipue
actiones regulat,& quos sequi tenemur, ut innumeris aliis relatis docet Thom Sanch. lib. I de matridas .4I.n8. Hi, positis quae communia sunt,ad conscientiam
4 Proponitur quadam obieetia in se uti satu
in eadem Ipecie et misis, qua veraretur, se a Deo res csti Praeceptη. I defuerunt, qui negarent hane obligati nem. Primo,quia conscientia errans in re mo- tali est contraria legi diuitiae. Sed teneris testem diui nam sequi. Ergo non poteris teneti sequi conscientiam errantem. Secundo, Deus non pote Il esse s bi contrarius . at videretur esIo , siniandat obedire conseientiae erranti. Ergo Probo minorem. Deus unpetu sita lege ob nullum casum,etiam ob saluandatia vitam esse mentiendum : conscienti i errant gictat Oh salirandum vitam alterius debere mei Logo ii Deus mandat obe- Qire conscientiae erranti, contrarius est sbi ipsi. Ter- tiis, Deus author elle non potest alicuius mali moralis,
aut alicnius salsi. Ergo no potest elie author illius iu-ich errantis esse mentiendum ob saltiandam vitam alterius. Quod s author illius non est. Ergo non est obligatio sequendi illud 1 quia in tantum sequi tenemur conscientiam , in quantum est quaedam regula a
, Nihilominus eetia sententia est, obligatione esse Obediendi eo scientiae erranti,& dictanti aliquid ut praeceptum .ets eontrarium sit alteri praecepto ditiino,diunnon deponitur. Est omnium Cat noli eorum,ita vi con-rrarium non possit sine temeritate, B: periculo erroris
seleti di*Mi. n. 1. Salas & VasqueE plures Doctores reserunt, probantique eoelusione,rum Scriptura dum Pa tribus,& decretis Ponti hcu. Ratio est manifesta.Nostra voluntas non alio modo obligatur proe piis obedire, nisi quatenus ab intellectu obligatio repizesutatur,quis ipsa est caeca potentia,quae nci potest serri in incognitu si ergo ab intellectu errate repraesentatur voluntati a. liqua obligatio, quia repraesentatur aliquid ut Draeceptu,iam voluntas ad illud amplecten si celetur ligata. 3 Concluso intelligitur Je conscientia errante inuincibiliter; si enim vineibiliter errat:n5 tenetis illam sequi, si dictat aliquod malum ; alias tenereris sacere
peccatum,cima conscientia non te excuset: supponimus
enim esse vincibilem. Neque inde fit te posse contrarium esse ete, stante illa conscientia erronea vincibili. cum non habeas iudicium dictans tibi contrarium vile faciendum. Quod ergo essieere debes,est deponere illam conscientiam errantem ; cum enim vincibilis sit. vinci,& deponi potest;ae proinde nunquam absolute perplexus es,& obligatus sacere malum. 4 Dices, Saepe non potero conscientiam errantem vincibiliter ἡeponere; tum quia non se milii offert,qui errorem tollat, tum & praeeipue . quia non dubito de errore,licet alio tempore dubitauerim. . Respondeo in tali ea errorem reddi inuincibilem. Be licet a principio vincibilis fuerit , at chm operati nem diligit,inuine ibilia est; squidem vinci non potest. Quando autem error est inuincibilis,lenetis illum sequi, neque pectas te illi eonformando : S ita
in Ine. Ad Ioan .Sancher in sties.ssisp.- . m. 1 .s Argumenta in contrarium non obstant. Ad primum dic eonscientiam errantem,contrariain
non esse formaliter legi diuinae quia lex illa diuina cui
idetur contrariari, tune non obligat, cum non sit in iudieio intellectus , quod necessarium erat ad obligationem inducendam. Ad seeundum nego Deum sbi esse contrarium, &ad probationem respondeo Deum non imperare non esse mentiendum in omni casu tam per se , quam per accidens sta solum in casti,quo ab intellectu repraesentatur atque errore eius lex Henon mentiendo sit legi bus enim latis 1 Deo immediate nullae it contrarietas;
at in tribus,quas sbi homo praeteribit, medio dim-naine rationis contrarietas este potest,ob contrarietatem in iudicando: sed ill) contrarietas materialis est, non formatis,cum semper eonformemur legi diuinae dictanti eonscientiam esse sequendam . nullique alia praecepta nisi media conscientia Obligate. Ad tertium respondeo Deum non poste physce,ncque moraliter ad malum morale vel ad salium inclinare:& ita neque eonsulit, neque praecipit esse menti a.dum. neque determinat intellectum, ut errorem illum habeat, sed tanquam eausa uniuersalis ad illum concurrit. At posito errore. bene potest praecipere essὰ mentiendum, non quidem absolute , scd ex suppositione. quod eonscientia errans id dictet. 6 Ex iis insertur operantem ieeundo in conscientiam erratem inuincibiliter,operari in ea specie virtutis,qira operaretur, s tes esset a Deo praeopta.v.g. furaris, vel mentiris,ut proximo subuenias, tutum,& mendacium
18쪽
erit actus miserie rdia : quia tunc surrum, de mendacium nullam habet formalem malitiam & ex alia parte recipit bonitatem a fine praeten .Ergo. Et ita docet
PuNc TvM III. Quod peccatum sit conscientiae erranti
, stisius cogitatum non distinguia speciam. 3 e stias non dimis oti an moriali, ei tentale sit. 4 Referi ursententia Vasquee, ist Game sancheae .s sua sentiant sinum culpam venialem seupradicto casti
a Mnes conueniunt esse mortale, vel veniale iuxta naturam actionum , quae exerceratur.
Itemque elle peccatum illius speeiei, cuius est obiectum. v g. conicientia errans dictat hogie, qui est dies serialis j elle praeceptum audiendi Mistati. Omittis, peccas mortaliter,& eontra religionem, si dictat mentiendum esse ob saluandam vitam altei ius,& omittis, peccas contra charitatem i&' sc de aliis.1 Disseultas est, quando solum in genere existimas aliquid esse malum , neque cognitione distinguis spe . elem Mihi gissicile est talem dari cogitationem, eum conscientia pramea sit, de ad op s dirigat. Sed dato contingere posse , dicendum est peccatum tunc commissium esse in ea specie,in qua est actus,quo velles itigenere Deum Offendere: hieenim actus in aliqua spe te infima debet constitui. Non enim omnes 1 pecies vitii debet habere, si s esset grauius peccatum Odio Dei, i ins dei itate. ι Sed quid si conseientia non distin quit, an venialest vel mortale, sed solum sub eonsulione tibi proponitur esse malum : qualiter solet rustieis hominibυὴ
proponi, clim in Deum iurant, creaturas execiantur. die sto laborant, verbum otiosum , in honestu u.iut
detractoriam dicunt ἔ rarδ enim illis proponitur dubium,an mortale, vel veniale si, sed solum in genere
in aliqua materia Mterminata feratur voluntas, ut in exemplis allatis contingit ex materia illa desumendam esse grauitatent,vel leuitatem peccati. Vnde dicunt te peccate venialiter,si veniale est obiectum; morialiter, ii mortale est. Quia illa cognitio de malitia obiecti non distinguens an si mortalis,vel venialis,sulfieit ad utranulue malitiam denominandam , eiusque indige rentia ex obiecto debet determinari. Verum si vestin-tas non seratur circa aliquod speciale obiectum , sed solum in etenere malum velit eincere,affirmat vasquer, de satiellea si ra, de Aetor ιom. ianos. rat. lib. r.eap.8. quae 3.c de Sayrus in claui νegia lib. i. p. . n. I AEsse peccatum mortale, quia ille voluntas amplectens malum absque sussieiente examine qualitatis culpae manifesto periculo se exponit amplectendi malitiam mortalem. item illud obiectum . prout a voluntate amplectitur, indifferens est a.d mortale, de veniale. Ergo voluntas quantum est ex se mortale amplectitur. 1 Alii econtra affirmant in supradicto ea sue nimitti
luntas appetens malitiam in communi, non appetit malitiam excedentem culpam venialem; alias s excederet non esset venialiae mortali communis.
tentiae probabiles sitit. probabilius esse in supradictis
casibus peceatum mortale reperiri .Et quidem quando voluntas nullum speciale obiectum amplectitur. sed solum in genere vult, se probo ; quia tune voluntas quantum est ex se mortale amplectitur,cum ad mortale veniale indifferens sit. Neque obstat ex parte Ob-.iecti malitiam in communi maiorem non esse malitia veniali determinate. quia suffcit quod indetei minato maior stiliquidem mortalem comprehendit.& ratione huius indete inationis voluntas illam malitiam amis plectens, lubet censeri mortalem amplecti .Quod si voluntas in obiectum venialiter malum feratur, nequc cognoscens eius modicam malitiam , sed solum c gnoscens elle malu absque distinctione nialitiae moria talis vel venialis. etia probabilius existimo sore nio tale quia illa voluntas iam se exponit amplecti pecca- turn mortale; per accidens enim suit, quod obiectum veniale solum ellet eodem enim modo illud amplecteretur, si mortale fuisset. Et eonfirmo. . um amplacteris obiectum venialiter malum, dubitans an se mortale, pcccas mortaliter secundum omnium sententiam quia te exponis pcriculo mortale committendi. Sed quam do tibi repraesentatur Obiectum inalum,& prohibitum, neque a istinguens an sit mortale,vel veniale,illud amplecteris;iam quantum est ex tua voluntate periculo mortale committendi te exponis.Ergo .Et ita ex communi sententia sapponit Ioan. Sanctitans AP.LO.is. p.
An sit peccuum agere contra conscientiam non actu errantem, sed habitu.
V ius eanonielim,vel physicam audire,ex tui iucmodi errore physeam audis . immemor conscientiae errantis de dictantis este peccatum Item errasti, vinci biliter putans in hae hebdomaAa nullum esse diem festiuum .vel ieiunii cum tamen stingueniente sese stoivel iri unii Mittam vel ieiunium omittis, quin tibi dubium oecurrat este diem festiuum,vel ieiunis,peccas omittens Mittam, vel ieiunium. et Ais mant plures te peccare, quoties dictamen
sententia limitatur a Medi na,dum modo dictamen ratationis antiquum non fuerit, quia quod antiquum, esu
i Probabilius existimo eontrarium,nempe te in se et sea audienda, vel in cimissione sacri, aut iuuanti nos peccaturum actu, nis actu si conscietitia dictam ego peccatum , vel actu dubites de eius Obligarione. ira. . Aetor ram. . insis.moralis. h. evi q. ra.Vasqueet 4 p. 6 .39-e.salas ἀθ.-ic je a Missas. Thom,sanchea
lib. Fn Dee l. e. h in. .Probatur opera illa externa ne
quaqua possunt oriri a voluntate,st: iudicio eraeterito A 1 cum
19쪽
eum neque illa voluntas. neque iudicium tu aeteritum adsint, neque aliquis effemis ab illis productus , qui opera externa causet. Ergo non possunt in illis operihus malitiam aliquam derivate. Confirmo. ideo cum venenum tribuis alicui, quo vita illum priuas,censeris homicidium committete , etiam si doleas. antequam venenatus e vita discedat : quia illa voluntas antiqua Occidendi in aliquo.effectu manet. At in praesenti illa intentio procedens non audiendi Millam,& iudicium errans de obligatione, non manent in se neque in aliquo essectu. Ergo seeundo si amis censetur manere moraliter,& denominare opera subsequentia,dum non retractatur. Ergo infidelis, qui omnia sua opera in honorem idoli resetrer peecaret semper peccato insideli ratis,quod videtur absurdissimum. Respondet Med primo non peccare. Nam exercendo aliquod bonuin opus, v. g. eleemosynam ob subleuandasti pavprei miseriam, voluntatem priorem censetur retractare.
secundd respondet, simul dum tempus praecessit,ntiri est censenda manere mortiliter. Sed virainque s lutionem optime impugnat Salas supra. Prima enim stare non potest. Non enim potest censeri infidelis retractare priorem voluntatem,qua vult Oirania sua opera .in honorem idoli re tri, ex edi quλd opera ex Obiecto miserieordiae,vel iustitiae exerceat; clim haee exeiciatatio . & intentio eontraria non sit priori voluntati. Secunda etiam solutio non subsistit, non enim dilatio Praecise perseuerantiam moralem indicio,& voluntatis potest auferte.
P v N e τ v M V. An peeees sequens conscientiam errantem, si dictet vitamque partem Contradictionis esse malam.
I Donimus te inuincibilitet errare, obligatum esse L audite Missam .ed in infirmum curas ; N inuinci-kilirer errare existimans peccare, si infirmum deseras ob Missam audiendam. Item ex istis excommunicatus, Deque potes ab exeommunicatione absolui, credis si audis Missam peceate , si illam omittis etiam peccare, committis ne peccatum cuiusuis patiis electione pri Breuiter ἡicendo existimo cum Thom. Sancher
nullum peccatum e mmitti , quia non assest libertassiseeiens ad peccatum 1 cum enim una ex illis contIa-flictorii, si tibi neeessario elicenda . & in illa repraesentetur peccatum . iam peccatum erit necessario eligendum quod est absurdum 3 Dices, Ets una ex illis eo utradicto itis est mihi
necessari A eligen/a: at elim unam determinate eligo, Liare eligo a poteram enim illam omittere, Ze e nIIariam eligere. Ergo receo amplectens illam, credens esse malam. Et confirmo. Si praedeterminatus cssem, di neeesstatus ad obedientiam Deo praestandam , qua-3iter Chri hus Dominus dieitur ne eessitatus suille Obe-ὰ ire sici aeterno Patri si tameti hune, vel illum actum, libet. xercerem, fassiciens libertas adesset ad meritum. Ergo smiliter ad 'demeritum sumetet libertas ad hune,vel illum actum determinate,etiam eum necessitate ad unum ex illis.
4 Respondeo te libere eligere unam ex illis partibus
contradictoriis , nego tamen inde peceaturum : non
enim sussicit ad peccatum amplecti malum , quod determinate vitari potest , sed nec alio requiritur a plecti malum , quod etiam aequi ualenter vitari postit. At in supradicto casu eis unum malum euites , aliud aeque malum tibi est necellatid eligendum. Ergo illud malum quod eligis,non potes saltem aequi ualenter vitare. Ad confirmationem Ae non sufficere ad mertitum libertatem ad hune, vel illum adium obedientiae,s uterque est aeque bonus , quia non es dignus lavd c, elieiens unum , s alium aeque bonum tencris elicere in Christo Domino , eis determinatio edet ad bene operandum, at quia erat libertas ad plures actus inaequales,ideo meritum in illis recte constitui potest 1 Ex hae doctrina a sortiori insertur, hominem ea cere detentumae existimantem recare non audiendo Missam, nequaquam peccare. Quia illa omissio sacri non est libera vllo modo. Neque illud iudicium causa est illius omissionis . cum omissio a causis aliis Extrin- secis procedat. solum enim est iudieiuna speculatiuum salium,quo iudicias in tali omissicine esse peratum cum
tamen non sit,A: ita tenet expresse Ioan .s anche ab ia. Thomas SancheZ sem. 3.
1 S e matas pretatum qui conscientiam errantem virteibiliter, 3tiam is m non sequi. a Resolvitur aliquando esse grauias,aliquando leuius. 3 Irim dicenseam de operante eontra conscientiam erran rem, vel contra preceptum IuperiorM. 4 Sisne obediendum conscientia erranti, vel superiori com
s Non potes pro Itbιto conscientiam errantem deponere. t T Rima dissi euitas, an si maius peccatum sequi I scientiam errantem vincibiliter , quam illam non sequi, posto te nolle diligentiam sacere, ut deponas 31 Respondeo aliqnando esse grauius piceatum, aliquando leuius o pro materiae grauitate, vel leuitate. Si
enim existimas debere mentiti, vi vitam ulterius con serues , & omittas, peccas mortaliter , cum iamcn in mentiendo venialiter tantum peccares: s tamen est isti-inas te Aebere surari, ad eleemosynam alicui pauperi elargiendam,& omittas, minus videris peccare, quam: s surtum commisisses Ratio est quia ut bene dixit syl-
39.conscientia non ligat virtute propria sed praecepti superioris, quod repraesentat, quod praeceptum etsi a superiore latum antea non st; media tamen conscientia sertur , 8e promulgatur, ac proinde eodem modo oblisat, ae s a Deo latum antea missit. Ex quo solui tur fundamentum Basolis in L. δμ-.38. st 39. quast.
unica , ara c. 3. assirmantis semper esse maius peccatum sequi conscientiam vitiose errantem,qubm illam non sequi, quia in sequenda conscientia contemnitur praereptum superioris; in illa sequenda coni cmnitur praeceptum Dei, de recta rationis. Dic initi s namque semper contemni praeceptum Dei , δ: rectae raricinis dictantis contra conscientiam operan3um non esse illa durante , δέ ita relatis Dulando, Almain. Cordub
20쪽
; Seeunda das ultas an sit maius peccatum operati
contra conscientiam errantem , quam contra praece
ptum sepelioris. Respondeo iuxta supradicta pro qualitate mattriae metiendam elae obligationem,&grauitatem. Aliquando enim transgredi praeceptum superioris erit grauius, uuam transgredi praeceptum conseientiae, si materia praeepta a superiore granior st. vetum s superior, &conseientia circa eandem materiam vellantur,grauius
erit transgredi praeceptum superioris,quam praeceptum conscientiae mala fide errantis. Quia in hac transgrensione conseientiae inuoluitur aliqua ignorantia , quae voluntatium minuit, ac proinde grauitatem peccati. Dixi grauius esse regulariter loquendo:nam aliquando error est ita erassiis,& lupinus,le affectatus,vi scientiae de praecepto aequi ualeat. Tertia dissicultas , an obediendum si conseientiae erranti,vel superiori contrarium praecipienti. Respondeo, si eonscientia inuincibiliter errat absque dubio ei est obediendum: at raro contingit inuinci-hiliter tunc errare praesumi enim debet pro superioris praecepto, ac proinde deponenda conseientia, & obediendum Praelato.Ita Usque E disp.6 i .c .i.3c Amt Lb.
s Quarta dissieultas , an possit pro libito conscien
Respondeo nullo modo posse,cum manifesto peri sulo te exponas veram conicientiam deponendi, illa enim salsa conscientia tibi apparet,ut vera. Si ergo veram pro libito deponere non potes, quia non potcspto libito te legibus diuinis exuere, neque poteris coli. scientiam errantem pro libito depellere.Seeundδ, vel illa conscientia ex rationibus probabilibus errat, uel ex rationibus moraliter certis tecundum tuam aestima. tionem e quocumque modo st, vi prudenter depon, tui . debent adesse rationes saltem probabiles in eon.
trarium alias temero procedes .neque poteris hos est te actionem,cum oriatur ex iudicio absque ulla rati ne eis imato:& ira docet contra Caietanum l. i. quaest.
i , .ari. s. ct 6. Salas ibi otia. β. ni eas ins oti. o. Fasqueet disp. 6 . cap. t. ad . de aliis pluribus relatia
De conscientia opinante , seu de
Quae sit opinio probabilis, quae probabilior,
, s , da his agana late. 1 Masu vimo probabilis.
co. que ad p. 2 alij in discursu reserendi a Primo igitur dicendum est opinionem probabilem
eam cole, quae firma ratione sulcitur, neque contra se habet rationem conuincentems enim. illam habet, iam non opinio, sed erroi erit, ut bene dixit Ioan . San .cheet in sele Liuis. t aura. s. Contingere autem poterit,ut tibi probabilitet opinanti ratio aliqua in contra rium videatur conuincens, sed non inde probret litatem opinio amittit i nani licet tu soluere illam ratio. nem non postis . alius tamen soluere poterit,& hoc tibi debes pertadere ; eum saepe multae rationes tibi imsolubiles repraesentantur,quae ab aliis facillimo nesOtio soluuntur. Quare imprudenter processeres, si ob hanc causam , aliorum opiniones , quae ut probabiles circum seruntur , improbabiles iudicares e consentit
Solum est dubium, an unius aut horis dictum sussiciat opinionem probabilem constituere Rel pondeo cum distinctione , s tes pro qua est opinio, ab authotibus agitata non sit, nemini potest esse dubium,dictum vnius grauis,&pii Doctoris,qui rati ne firma intelligitur moueti, sussieete ad opinionem probabilem constituendam tam sibi,quam aliis:s ve-rd res controuersa sit a paueis potest vir doctus aduersus illos sentire. si rationem firmam in contrarium habeat Quod si a multis si ex ptosesso res agitata,& timis nes perpensis rationibus unum sentiant, adhue existimat IIan. Sancher in , .lanis . 4μώ.so. posse virum doctum,contrarium probes,ilitet Opinari. si vigeat aliquam rationem pro nia parte stare ab alii x insuli ieien ter solutam, hoe enim modo opiniones probabiles in scholis fuerunt introductae. Verum cis hoe in aliquo casu contingere possit, raro tamen : potius enim talis Doctor cregere debet se errare . quam alior iam iudicio pr.eponi ; timere enim debet, ne lumen, quod 1ibi esse videtur, tenebim sint: prudentiae enim , & humilitas petit, aliorum iudicio se subiicere, di consor mare a virecte colligit Naiiarr. cap. 1 . m. 186 cr rs 9. ex crap. prudentia,de scio ae uiati,ct cap de Wbm .disines. 1o Aliquando tamen quod multis reeonditum,& abii r sum erat,alicui noni festatur.Quot enim veritates tempore D.Thoma,& Bonaventurae elucidatae sunt adueriasus comanunem,& receptam sententiaim Ecclesa enim
Dei quotidie illuminatur; At bene dicit glossones.
ad n bam .de eos erudivers ripientabur,interdum re uelatur minori,quod maior nescit:& est optimus text.
ad id probandum, eaps habes. 14 3us. 3. quod est August. O cap. so sub ecfus , quod est Hieronymi. arire ιm, s s AU. Et ita unius Doctoris grauis dictum , si firma ratione muniatur, susscere ad probabilem opi
EY his insertur manifeste , si in libro alicuius D ctoris ncoleriei inuenias aliquas propostiones ab ialute assi aras, quae aduersus communem videntur,
non illas ut imΨrobabiles debes iudicareti md potius illas debes censere probabiles, dum tibi no eonstat a se de Apostolica esse ut improbabiles iudicatas.Si enim ex